Sunday, December 30, 2007

Γιάννης ὁ Εὐλογημένος!

Tου Φώτη Κόντογλου

O Ἅγιος Βασίλης, σὰν περάσανε τὰ Χριστούγεννα, πῆρε τὸ ραβδί του καὶ γύρισε σ᾿ ὅλα τὰ χωριά, νὰ δεῖ ποιὸς θὰ τόνε γιορτάσει μὲ καθαρὴ καρδιά. Πέρασε ἀπὸ λογιῶν-λογιῶν πολιτεῖες κι ἀπὸ κεφαλοχώρια, μὰ σ᾿ ὅποια πόρτα κι ἂν χτύπησε δὲν τ᾿ ἀνοίξανε, ἐπειδὴ τὸν πήρανε γιὰ διακονιάρη. Κ᾿ ἔφευγε πικραμένος, γιατὶ ὁ ἴδιος δὲν εἶχε ἀνάγκη ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους, μὰ ἔνοιωθε τὸ πόσο θὰ πονοῦσε ἡ καρδιὰ κανενὸς φτωχοῦ ἀπὸ τὴν ἀπονιὰ ποὺ τοῦ δείξανε κεῖνοι οἱ ἄνθρωποι.
Μιὰ μέρα ἔφευγε ἀπὸ ἕνα τέτοιο ἄσπλαχνο χωριό, καὶ πέρασε ἀπὸ τὸ νεκροταφεῖο, κ᾿ εἶδε τὰ κιβούρια πὼς ἤτανε ρημαγμένα, οἱ ταφόπετρες σπασμένες κι ἀναποδογυρισμένες,καὶ τὰ νιόσκαφτα μνήματα εἴτανε σκαλισμένα ἀπὸ τὰ τσακάλια. Σὰν ἅγιος ποὺ εἴτανε ἄκουσε πὼς μιλούσανε οἱ πεθαμένοι καὶ λέγανε: «Τὸν καιρὸ ποὺ εἴμαστε στὸν ἀπάνω κόσμο, δουλέψαμε, βασανιστήκαμε, κι ἀφήσαμε πίσω μας παιδιὰ κ᾿ ἐγγόνια νὰ μᾶς ἀνάβουνε κανένα κερί, νὰ μᾶς καίγουνε λίγο λιβάνι μὰ δὲν βλέπουμε τίποτα, μήτε παπᾶ στὸ κεφάλι μας νὰ μᾶς διαβάσει παραστάσιμο, μήτε κόλλυβα, παρὰ σὰν νὰ μὴν ἀφήσαμε πίσω μας κανέναν». Κι ὁ ἅγιος Βασίλης πάλι στενοχωρήθηκε κ᾿ εἶπε: «Τοῦτοι οἱ χωριάτες οὔτε σὲ ζωντανὸ δὲ δίνουνε βοήθεια, οὔτε σὲ πεθαμένον», καὶ βγῆκε ἀπὸ τὸ νεκροταφεῖο, καὶ περπατοῦσε ὁλομόναχος μέσα στὰ παγωμένα χιόνια.
** *
Παραμονὴ τῆς πρωτοχρονιᾶς ἔφταξε σὲ κάτι χωριὰ ποὺ εἴτανε τὰ πιὸ φτωχὰ ἀνάμεσα στὰ φτωχοχώρια, στὰ μέρη τῆς Ἑλλάδας. Ὁ παγωμένος ἀγέρας βογκοῦσε ἀνάμεσα στὰ χαμόδεντρα καὶ στὰ βράχια, ψυχὴ ζωντανὴ δὲν φαινότανε, νύχτα πίσσα! Εἶδε μπροστά του μιὰ ραχούλα, κι ἀπὸ κάτω της εἴτανε μιὰ στρούγκα τρυπωμένη. Ὁ ἅγιος Βασίλης μπῆκε στὴ στάνη καὶ χτύπησε μὲ τὸ ραβδί του τὴν πόρτα τῆς καλύβας καὶ φώναξε: «Ἐλεῆστε με, τὸν φτωχό, γιὰ τὴν ψυχὴ τῶν ἀποθαμένων σας κι ὁ Χριστός μας διακόνεψε σὲ τοῦτον τὸν κόσμο!». Τὰ σκυλιὰ ξυπνήσανε καὶ χυθήκανε ἀπάνω του, μὰ σὰν πήγανε κοντά του καὶ τὸν μυριστήκανε, πιάσανε καὶ κουνούσανε τὶς οὐρές τους καὶ πλαγιάζανε στὰ ποδάρια του καὶ γρούζανε παρακαλεστικὰ καὶ χαρούμενα. Ἀπάνω σ᾿ αὐτά, ἄνοιξε ἡ πόρτα καὶ βγῆκε ἕνας τσοπάνης, ὡς εἰκοσιπέντε χρονῶν παλληκάρι, μὲ μαῦρα στριφτὰ γένεια, ὁ Γιάννης ὁ Μπαρμπάκος, ἄνθρωπος ἀθῶος κι ἀπελέκητος, προβατάνθρωπος, καὶ πρὶν νὰ καλοϊδεῖ ποιὸς χτύπησε, εἶπε: «Ἔλα, ἔλα μέσα. Καλὴ μέρα, καλὴ χρονιά!».
Μέσα στὸ καλύβι ἔφεγγε ἕνα λυχνάρι, κρεμασμένο ἀπὸ πάνω ἀπὸ μία κούνια, ποὺ εἴτανε δεμένη σὲ δυὸ παλούκια. Δίπλα στὸ τζάκι εἴτανε τὰ στρωσίδια τους καὶ κοιμότανε ἡ γυναίκα τοῦ Γιάννη. αὐτός, σὰν ἐμπῆκε μέσα ὁ ἅγιος Βασίλης, κ᾿ εἶδε πὼς εἴτανε γέρος σεβάσμιος, πῆρε τὸ χέρι του καὶ τ᾿ ἀνεσπάσθηκε κ᾿ εἶπε: «Νά ῾χω τὴν εὐχή σου, γέροντα», καὶ τό ῾λεγε σὰν νὰ τὸν γνώριζε κι ἀπὸ πρωτύτερα, σὰ νά ῾νατανε πατέρας του. Καὶ κεῖνος τοῦ εἶπε: «Βλογημένος νά ῾σαι, ἐσὺ κι ὅλο τὸ σπιτικό σου, καὶ τὰ πρόβατά σου ἡ εἰρήνη τοῦ Θεοῦ νά ῾ναι ἀπάνω σας!». Σηκώθηκε κ᾿ ἡ γυναίκα καὶ πῆγε καὶ προσκύνησε καὶ κείνη τὸν γέροντα καὶ φίλησε τὸ χέρι του καὶ τὴ βλόγησε. Κι ὁ ἅγιος Βασίλης εἴτανε σὰν καλόγερος ζητιάνος, μὲ μιὰ σκούφια παλιὰ στὸ κεφάλί του, καὶ τὰ ράσα του εἴτανε τριμμένα καὶ μπαλωμένα καὶ τὰ τσαρούχια του τρύπια, κ᾿ εἶχε κ᾿ ἕνα παλιοτάγαρο ἀδειανό. Ὁ Γιάννης ὁ Βλογημένος ἔβαλε ξύλα στὸ τζάκι. Καὶ παρευθύς, φεγγοβόλησε τὸ καλύβι καὶ φάνηκε σὰν παλάτι. Καὶ φανήκανε τὰ δοκάρια, σὰ νά ῾τανε μαλαμοκαπνισμένα, κ᾿ οἱ πητιὲς ποὺ εἴτανε κρεμασμένες φανήκανε σὰν καντήλια, κ᾿ οἱ καρδάρες καὶ τὰ τυροβόλια καὶ τ᾿ ἄλλα τὰ σύνεργα ποὺ τυροκομοῦσε ὁ Γιάννης, γινήκανε σὰν ἀσημένια, καὶ σὰν πλουμισμένα μὲ διαμαντόπετρες φανήκανε, καὶ τ᾿ ἄλλα, τὰ φτωχὰ τὰ πράγματα πού ῾χε μέσα στὸ καλύβι του ὁ Γιάννης ὁ Βλογημένος. Καὶ τὰ ξύλα ποὺ καιγόντανε στὸ τζάκι τρίζανε καὶ λαλούσανε σὰν τὰ πουλιὰ ποὺ λαλοῦνε στὸν παράδεισο, καὶ βγάζανε κάποια εὐωδιὰ πάντερπνη. Τὸν ἅγιο Βασίλη τὸν βάλανε κ᾿ ἔκατσε κοντὰ στὴ φωτιὰ κ᾿ ἡ γυναίκα τοῦ ῾θεσε μαξιλάρια νὰ ἀκουμπήσει. Κι ὁ γέροντας ξεπέρασε τὸ ταγάρι του ἀπὸ τὸ λαιμό του καὶ τὸ βαλὲ κοντά του, κ᾿ ἔβγαλε καὶ τὸ παλιόρασό του κι ἀπόμεινε μὲ τὸ ζωστικό του.
Κι ὁ Γιάννης ὁ Βλογημένος πῆγε κι ἄρμεξε τὰ πρόβατα μαζὶ μὲ τὸν παραγυιό του, κ᾿ ἔβαλε μέσα στὴν κοφινέδα τὰ νιογέννητα τ᾿ ἀρνιά, κι ὕστερα χώρισε τὶς ἑτοιμόγεννες προβατίνες καὶ τὶς κράτησε στὸ μαντρί, κι ὁ παραγυιὸς τά ῾βγαλε τὰ᾿ ἄλλα στὴ βοσκή. Λιγοστὰ εἴτανε τὰ ζωντανά του, φτωχὸς εἴτανε ὁ Γιάννης, μὰ εἴτανε Βλογημένος. Κ᾿ εἶχε μία χαρὰ μεγάλη, σὲ κάθε ὥρα, μέρα καὶ νύχτα, γιατὶ εἴτανε καλὸς ἄνθρωπος κ᾿ εἶχε καὶ καλὴ γυναίκα, κι ὅποιος λάχαινε νὰ περάσει ἀπὸ τὴν καλύβα τους, σὰν νά ῾τανε ἀδελφός τους, τὸν περιποιόντανε. Γιὰ τοῦτο κι ὁ ἅγιος Βασίλης κόνεψε στὸ σπίτι τους, καὶ κάθησε μέσα, σὰ νά ῾τανε δικό του σπίτι, καὶ βλογηθήκανε τὰ θεμέλιά του. Κείνη τὴ νύχτα τὸν περιμένανε ὅλες οἱ πολιτεῖες καὶ τὰ χωριὰ τῆς Οἰκουμένης, οἱ ἀρχόντοι, οἱ δεσποτάδες κ᾿ οἱ ἐπίσημοι ἀνθρῶποι μὰ ἐκεῖνος δὲν πῆγε σὲ κανέναν, παρὰ πῆγε καὶ κόνεψε στὸ καλύβι τοῦ Γιάννη τοῦ Βλογημένου.
** *
Τὸ λοιπόν, σὰν σκαρίσανε τὰ πρόβατα, μπῆκε μέσα ὁ Γιάννης καὶ λέγει στὸν ἅγιο: «Γέροντα, ἔχω χαρὰ μεγάλη. Θέλω νὰ μᾶς διαβάσεις τὰ γράμματα τ᾿ Ἅη-Βασίλη. Ἐγὼ εἶμαι ἄνθρωπος ἀγράμματος, μὰ ἀγαπῶ τὰ γράμματα τῆς θρησκείας μας. Ἔχω καὶ μία φυλλάδα ἀπὸ ἕναν γούμενο ἁγιονορίτη, κι ὅποτε τύχει νὰ περάσει κανένας γραμματιζούμενος, τὸν βάζω καὶ μοῦ διαβάζει ἀπὸ μέσα τὴν φυλλάδα, γιατὶ δὲν ἔχουμε κοντά μας ἐκκλησία».
Ἔπιασε καὶ θαμπόφεγγε κατὰ τὸ μέρος τῆς ἀνατολῆς. Ὁ ἅγιος Βασίλης σηκώθηκε καὶ στάθηκε κατὰ τὴν ἀνατολὴ κ᾿ ἔκανε τὸ σταυρό του, ὕστερα ἔσκυψε καὶ πῆρε μία φυλλάδα ἀπὸ τὸ ταγάρι του, κ᾿ εἶπε: «Εὐλογητὸς ὁ Θεὸς ἠμῶν πάντοτε,νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰώνας τῶν αἰώνων». Κι ὁ Γιάννης ὁ Βλογημένος πῆγε καὶ στάθηκε ἀπὸ πίσω του, κ᾿ ἡ γυναίκα βύζαξε τὸ μωρὸ καὶ πῆγε καὶ κείνη καὶ στάθηκε κοντά του, μὲ σταυρωμένα χέρια. Κι ὁ ἅγιος Βασίλης εἶπε τὸ «Θεὸς Κύριος» καὶ τ᾿ ἀπολυτίκιο τῆς Περιτομῆς «Μορφὴν ἀναλλοιώτως ἀνθρωπίνην προσέλαβες», δίχως νὰ πεῖ καὶ τὸ δικό του τὸ ἀπολυτίκιο ποὺ λέγει «Εἰς πάσαν τὴν γῆν ἐξῆλθεν ὁ φθόγγος σου». Ἡ φωνή του εἴτανε γλυκειὰ καὶ ταπεινή, κι ὁ Γιάννης κ᾿ ἡ γυναίκα του νοιώθανε μεγάλη κατάνυξη, κι ἂς μὴν καταλαβαίνανε τὰ γράμματα. Κ᾿ εἶπε ὁ ἅγιος Βασίλης ὅλον τὸν Ὄρθρο καὶ τὸν Κανόνα τῆς Ἑορτῆς: «Δεῦτε λαοὶ ἄσωμεν ἄσμα Χριστῷ τῷ Θεῷ, χωρὶς νὰ πεῖ τὸ δικό του τὸν Κανόνα, ποὺ λέγει «Σοῦ τὴν φωνὴν ἔδει παρεῖναι, Βασίλειε». Κ᾿ ὕστερα εἶπε ὅλη τὴ λειτουργία κ᾿ ἔκανε ἀπόλυση καὶ τοὺς βλόγησε.
Καὶ σὰν καθήσανε στὸ τραπέζι καὶ φάγανε κι ἀποφάγανε, ἔφερε ἡ γυναίκα τὴ βασιλόπητα καὶ τὴν ἔβαλε ἀπάνω στὸ σοφρᾶ. Κι ὁ ἅγιος Βασίλης πῆρε τὸ μαχαίρι καὶ σταύρωσε τὴ βασιλόπητα, κ᾿ εἶπε: «Εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος κ᾿ ἔκοψε τὸ πρῶτο τὸ κομμάτι κ᾿ εἶπε «τοῦ Χριστοῦ» κ᾿ ὕστερα εἶπε «τῆς Παναγίας», κ᾿ ὕστερα εἶπε «τοῦ νοικοκύρη Γιάννη τοῦ Βλογημένου». Τοῦ λέγει ὁ Γιάννης: «Γέροντα, ξέχασες τὸν ἅη- Βασίλη!». Τοῦ λέγει ὁ ἅγιος: «Ναί, καλά! κ᾿ ὕστερα λέγει: «Τοῦ δούλου τοῦ Θεοῦ Βασιλείου». Κ᾿ ὕστερα λέγει πάλι: «Τοῦ νοικοκύρη, «τῆς νοικοκυρᾶς», «τοῦ παιδιοῦ», «τοῦ παραγυιοῦ», «τῶν ζωντανῶν», «τῶν φτωχῶν». Τότε λέγει στὸν ἅγιο ὁ Γιάννης ὁ Βλογημένος: «Γέροντα, γιατί δὲν ἔκοψες γιὰ τὴν ἁγιωσύνη σου; Τοῦ λέγει ὁ ἅγιος: «Ἔκοψα, Βλογημένε!» μά, ὁ Γιάννης δὲν κατάλαβε τίποτα, ὁ μακάριος. Κ᾿ ὕστερα, σηκώθηκε ὄρθιος ὁ ἅγιος Βασίλειος κ᾿ εἶπε τὴν εὐχή του «Κύριε ὁ Θεός μου, οἴδα ὅτι οὐκ εἰμὶ ἄξιος, οὐδὲ ἱκανός, ἵνα ὑπὸ τὴν στέγην εἰσέλθῃς τοῦ οἴκου τῆς ψυχῆς μου».
Κ᾿ εἶπε ὁ Γιάννης ὁ Βλογημένος: «Πές μου, γέροντα, ποῦ ξέρεις τὰ γράμματα, σὲ ποιὰ παλάτια ἄραγες πῆγε σὰν ἀπόψε ὁ ἅγιος Βασίλης; οἱ ἀρχόντοι κ᾿ οἱ βασιληάδες τί ἁμαρτίες νά ῾χουνε; Ἐμεῖς οἱ φτωχοὶ εἴμαστε ἁμαρτωλοί, ἐπειδὴς ἡ φτώχειά μας κάνει νὰ κολαζόμαστε». Κι ὁ ἅγιος Βασίλης δάκρυσε κ᾿ εἶπε πάλι τὴν εὐχή, ἀλλοιώτικα: «Κύριε, ὁ Θεός μου, οἶδα ὅτι ὁ δοῦλος σου Ἰωάννης ὁ ἁπλοῦς ἐστὶν ἄξιος καὶ ἱκανὸς ἵνα ὑπὸ τὴν στέγην του εἰσέλθῃς. Ὅτι νήπιος ὑπάρχει καὶ τὰ μυστήριά Σου τοῖς νηπίοις ἀποκαλύπτεται». Καὶ πάλι δὲν κατάλαβε τίποτα ὁ Γιάννης ὁ μακάριος, ὁ Γιάννης ὁ Βλογημένος..."
Χρόνια Πολλά με υγεία...

Sunday, December 23, 2007

Καλά Χριστούγεννα

Η Γέννηση Φώτης Κόντογλου, τοιχογραφία στη Ζωοδόχο Πηγή, Παιανίας 1946

Το βιβλίο είναι το καλύτερο δώρο...






Φυσικά τα βιβλία σας μπορείτε να τα προμηθευτείτε από το "ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ" (το δικό μας βιβλιοπωλείο...) ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ 37 στα Εξάρχεια. Επίσης τα όποια δώρα θέλετε να κάνετε μπορείτε να τα αγοράσετε από το ΕΝΩΤΙΟΝ (Ομήρου 41- Αθήνα) του συντρόφου Μανόλη (γνωστότερου ως Mac Manus). Γιατί τους συντρόφους μας πρέπει να τους στηρίζουμε...

Saturday, December 22, 2007

Η πρώτη κάρτα...

Η πρώτη ευχετήρια κάρτα για τις γιορτές που "ήρθε" στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο της "Κόκκινης Πιπεριάς" ήταν από την Κύπρο, από τον Πρόεδρο Τάσσο Παπαδόπουλο. Αντευχόμαστε στον Τάσσο του Ελληνισμού υγεία, δύναμη και φυσικά επιτυχία στις επερχόμενες προεδρικές εκλογές.

Tuesday, December 18, 2007

Οσμή πολέμου στην Τσιάπας

Ο κίνδυνος για μία νέα ένοπλη σύρραξη στην επαρχία Τσιάπας στο νότιο Μεξικό είναι αυξημένος, δήλωσε ο επικεφαλής των ανταρτών Ζαπατίστας υποδιοικητής Μάρκος, ανακοινώνοντας την αποχώρησή του από τη δημοσιότητα. "Εμείς που έχουμε εμπλακεί σε πόλεμο μπορούμε ν’ αναγνωρίσουμε τους δρόμους από τους οποίους αυτός ετοιμάζεται και πλησιάζει. Τα σημάδια του πολέμου είναι ορατά στον ορίζοντα. Ο πόλεμος, όπως κι ο φόβος, έχει μία μυρωδιά, κι έχουμε αρχίσει να οσμιζόμαστε αυτήν την δυσοσμία πάνω από τη γή μας. Θα πρέπει να προετοιμασθούμε για το σοκ", τονίζει ο Μάρκος σε ομιλία του. Ο επικεφαλής του αντάρτικου EZLN καταγγέλλει τις επιθέσεις της "υποτιθέμενης αριστεράς", που διοικεί την επαρχία Τσιάπας, "η οποία είναι στο πλευρό του στρατού, της αστυνομίας, ή των παραστρατιωτικών". Κατά την εκδήλωση στο Σαν Κριστόμπαλ ντε λας Κάσας, την ιστορική πρωτεύουσα της Τσιάπας, ο Μάρκος ανακοίνωσε εξάλλου πως πρόκειται για την τελευταία εμφάνισή του στα μέσα ενημέρωσης, "τουλάχιστον γι’ αρκετό καιρό". "Είναι η τελευταία φορά που βγαίνουμε για δραστηριότητες αυτού του τύπου, θέλω να πω για εκδηλώσεις, στρογγυλά τραπέζια, διαλέξεις και συνεντεύξεις". Σε συνέντευξή του στο μηνιαίο περιοδικό Γατοπάρδο, ο ηγέτης των Ζαπατίστας εκτιμά πως ο EZLN είναι πλέον "παλιομοδίτικος", και χρειάζεται ν’ αναθεωρηθεί η στρατηγική του, ενώ υποσχέθηκε ένα νέο στάδιο της δράσης των ανταρτών το καλοκαίρι του 2008. Επίσης τόνισε στην ίδια συνέντευξη πως οι ινδιάνοι στην Τσιάπας βρίσκονται στην ίδια κατάσταση με το 1993

Monday, December 17, 2007

Παζάρι αλληλεγγύης...

Παζάρι αλληλεγγύης στους Ζαπατίστας
Την Κυριακή 23 Δεκεμβρίου 2007,
θα είμαστε όλη μέρα στον πεζόδρομο της οδού Κοραή
(μετρό Πανεπιστήμιο)
με βιβλία, κεριά, κοσμήματα, διακοσμητικά και χρηστικά αντικείμενα, κ.λπ.
Τα έσοδα του παζαριού θα διατεθούν στην αγορά φαρμάκων και την εκπαίδευση ατόμων στο πλαίσιο του προγράμματος δημιουργίας ιατρικού κέντρου στον Αυτόνομο Εξεγερμένο Δήμο Φρανσίσκο Βίγια στην Τσιάπας.
Σας περιμένουμε!
Μέχρι τότε συγκεντρώνουμε πράγματα σε καλή κατάσταση
στο Στέκι Μεταναστών (Τσαμαδού 13, απογεύματα) ή
στον «Σπόρο» (Σπύρου Τρικούπη 21, πρωί και απόγευμα).
Αν δεν μπορείτε να τα μεταφέρετε μέχρι εκεί,
γράψτε μας στο
escuelapara@yahoo.com
Γιατί η αλληλεγγύη είναι η τρυφερότητα των λαών!
Διοργάνωση: Καμπάνια «Ένα Σχολείο για την Τσιάπας»

Στους δρόμους του Αμβούργου...



Η ομορφιά είναι στους δρόμους. Εικόνες από το Αμβούργο. Περισσότερες πληροφορίες στο http://brigadasinternacionais.blogspot.com

Saturday, December 15, 2007

"OΛΑ ΣΤΟ ΣΥΜΠΑΝ ΕΧΟΥΝ ΑΡΧΗ, ΜΕΣΗ ΚΑΙ ΤΕΛΟΣ..."

Μια συζήτηση με το ζωγράφο Στέλιο Φαϊτάκη (από τη Βαβυλωνία, τεύχος Νοεμβρίου)
"Η Αθήνα για μένα είναι όαση, είναι σχολείο"

Όταν βγεις έξω απευθύνεσαι σε όλους αυτόματα. Κι είναι η χαρά του γκραφιτά η Αθήνα, πόλη χωρίς αρχιτεκτονική. Οι γκραφιτάδες πρέπει να είναι οι μόνοι χαρούμενοι άνθρωποι στην Αθήνα. Εγώ έχω απομακρυνθεί τελευταία. Μ' αρέσει πιο πολύ το περιβάλλον του εργαστηρίου μου, αλλά επειδή έχω υπάρξει τσόγλανος που έβγαινε στους δρόμους, ακόμα βλέπω τοίχους. Λέω όταν προχωρώ, να, αυτός θα ταίριαζε.

Το βιογραφικό μου θες; Δυο τρεις κουβέντες για μένα; Δεν ξέρω. Τίποτα. Υπήρξα σπουδαστής, είμαι σπουδαστής και σκοπεύω να παραμείνω σπουδαστής για τον επόμενο καιρό. Αυτό θέλω να είμαι. Προσπαθώ να είμαι σπουδαστής, να μαθαίνω πράγματα, να αποκτώ γνώση. Αυτό θέλω. Όλα τ' άλλα είναι μέσα. Ζωγραφική, πολεμικές τέχνες, τα πάντα είναι γι' αυτό το σκοπό.

Ήταν η Ηρώ που ζήτησε λίγα λόγια για το ζωγράφο από τον ίδιο το Στέλιο Φαϊτάκη, που τον βρήκανε μαζί με τον Τάσο, με αφορμή τη συμμετοχή του στην Πρώτη Μπιενάλε της Αθήνας (Destroy Athens). Τον Στέλιο Φαϊτάκη, με τις φιγούρες τις γνωστές από τους τοίχους της Αθήνας όπου συνεχίζει να ζωγραφίζει.

Υπήρξε αυτό το εύρημα με το Σωκράτη. Εγώ ήθελα να κάνω ένα έργο με πρωταγωνιστή το Σωκράτη και ειδικά τη στιγμή του θανάτου. Μου έκανε εντύπωση πάντα αυτή η ιστορία. Πώς φέρθηκε η κοινωνία σ' έναν τέτοιο άνθρωπο που ζούσε ανάμεσά τους και για το λόγο που του φέρθηκε. Κι επειδή υπάρχει μια τάση που επαναλαμβάνεται σε αυτό τον τόπο και σε κάθε τόπο ούτως ή άλλως. Θέλω να πω, οι κοινωνίες έχουν μια τάση να φέρονται έτσι στα αντίστοιχα μέλη τους, κι ήθελα πολύ να μιλήσω γι' αυτό και έτσι σε συνδυασμό με τον τίτλο της έκθεσης βγήκε το έργο που είδες.

Destroy σημαίνει καταστροφή αλλά και έναυσμα για δημιουργία στη συνέχεια.

Βρήκες φιγούρες, φάτσες γνωστές στο έργο μου στη Destroy; Ενδιαφέρον. Δεν είχα κανένα στο μυαλό μου Περισσότερο αρχετυπικά σκεπτόμουν. Θέλω να το φθάσω αυτό να το καταφέρω, δηλαδή τα πάντα στη ζωγραφική μου να είναι σύμβολο. Θέλω να το πυκνώσω λιγάκι το έργο μου από αυτή την άποψη. Οπότε εκεί υπάρχουν πολύ κλασσικές φιγούρες αρχέτυπα. Υπάρχει ο άνθρωπος με το σφυρί, ο τύπος με τη σημαία και την τραγιάσκα, υπάρχουν πολύ γνώριμες φιγούρες όντως,

Η έκθεση; Καλά αυτή η έκθεση δεν είχε κανένα αντίκτυπο στην πόλη πέρα από τα στενά καλλιτεχνικά, από τη φούσκα όπως λέω, τον καλλιτεχνόκοσμο, αμελητέο ποσό του πληθυσμού.

Αν πήγε κόσμος να τη δει; Απ' όσο ξέρω πάει κόσμος, δεν ξέρω τι κόσμος. Έχει ακριβό εισιτήριο. Μια οικογένεια τετραμελής θέλει 40 ευρώ για να πάει. Στις μέρες μας δεν είναι και το πιο εύκολο αυτό. Παρ' όλα αυτά φαίνεται ότι έχει προσέλευση. Τώρα όσον αφορά την ποιότητά της σαν έκθεση κι αν λέει κάτι, έχω ακούσει πολύ ετερόκλητα σχόλια με τα περισσότερα να γέρνουν προς το αρνητικό. Δηλαδή δεν αφορά τον κόσμο αυτή η έκθεση. Αυτό που πάει και βλέπει δεν τον αγγίζει. Είναι πρόβλημα της σύγχρονης τέχνης γενικότερα, δεν είναι πρόβλημα της συγκεκριμένης έκθεσης. Η έκθεση είναι πετυχημένη με την έννοια ότι είναι ένα κομμάτι αντιπροσωπευτικό της σύγχρονης τέχνης, η οποία σύγχρονη τέχνη είναι μια εντελώς χαμένη υπόθεση νομίζω, δηλαδή πρέπει να γυρίσουμε να κοιτάξουμε λίγο προς τα πίσω, επιστροφή στα βασικά.

Πίσω που; Δεν μπορώ εγώ να δώσω κατεύθυνση σε κάποιον. Όταν μου το έκαναν -μου είπαν "κοιτάξτε εκεί για να κάνουμε καλή τέχνη"- με είχε ενοχλήσει πολύ, παρότι συμφωνούσα κατά βάθος με αυτό, διαφώνησα με το ότι κάποιος πήγε να μου το επιβάλει, να μου υποδείξει δηλαδή ότι τέχνη γίνεται "έτσι".

Στρατευμένη τέχνη; Δεν είναι κακό να είσαι στρατευμένος. Δεν θεωρώ κακό να κάνεις πολιτική τέχνη. Κι εγώ πολιτική τέχνη κάνω ή τουλάχιστον είναι μια διάσταση της τέχνης που κάνω αλλά πρέπει να το έχεις αποφασίσει εσύ. Δηλαδή είναι δική μου απόφαση. Κάποιος άλλος θέλει να μιλάει για τα ερωτικά του, για τα σεξουαλικά του για το ότι κοίταξε στο ταβάνι κι είδε κάτι ενδιαφέρον. Δεν μπορώ να το απαγορεύσω αυτό παρότι σαν θεατής τα βρίσκω φλύαρα. Ποιος είμαι εγώ που θα πάω να του πω τι να κάνει αφού αυτό του βγαίνει από μέσα του οπότε πάει να πει πως κάποιο λόγο έχει, και η ιστορία θα δείξει ποιος τελικά είχε δίκιο. Εξάλλου, κατά μια έννοια, όλα είναι πολιτική.

Κι ο ορισμός της συντήρησης; Μη εξέλιξη, έτσι ορίζω τη συντήρηση, τη στατικότητα με οποιονδήποτε τρόπο, απ' το να κολλάς με ένα υλικό όπως την είχα πάθει εγώ κάποια στιγμή. Το να πεις -όπως κάνανε δεκάδες ρεύματα που βγήκανε στην αρχή του περασμένου αιώνα- τέχνη είναι "αυτό". Ξέρεις, είναι άλλο να βγεις και να πεις εγώ το κάνω έτσι και άλλο να θέσεις ένα ιδεώδες και δογματικά να το κυνηγήσεις. Ένα πολύ απλό και επιφανειακό παράδειγμα. Ο γκραφιτάδες που κολλάνε με τα σπρέυ. Πρέπει οπωσδήποτε να ζωγραφίζεις με σπρέυ. Γιατί; Για να μην ξεχάσω να καταστρέφω το όζον και να χαλάω την υγεία μου; Όχι. Πινελάκι κι ευχαριστώ πολύ. Για χρόνια ζωγράφιζα με σπρέυ. Έχω χρόνια αερίων μέσα στα πνευμόνια μου και με ταλαιπωρούν ακόμη. Τώρα στους τοίχους ελάχιστα και με μια συγκεκριμένη τεχνική. Κάνω στένσιλ σε κάποια σημεία, μόνο εκεί που δεν μπορώ να χρησιμοποιήσω τίποτα άλλο για να πετύχω το εφέ που θέλω και μόνο εκεί. Στο έργο στη Μπιενάλε μόνο ένα 1 ή 2% έγινε με σπρέυ.

Δεν ξέρω γιατί ζωγραφίζουν άνθρωποι στους τοίχους, θα σου πω εγώ γιατί ζωγραφίζω στους τοίχους. Κατ' αρχήν μ' αρέσει η μνημειακότητα που έχει ένας τοίχος. Το μέγεθος. Το γεγονός ότι ο άλλος στέκεται μπροστά του και το έργο τον περιβάλλει. Όταν κάνεις τελάρα απευθύνεσαι σε ένα άλλο κοινό. Συνήθως σε μια αίθουσα τέχνης, δηλαδή έναν κλειστό χώρο που είναι ένα δωμάτιο συνήθως βαμμένο λευκό με έναν απαίσιο τρόπο. Αμερικανόφερτη λογική που την κρατάμε ευλαβικά. Να δείχνουμε σε λευκά κουτιά σαν τα κελιά των Γερμανών, και μπαίνει αυτή η φούσκα που είναι ο καλλιτεχνόκοσμος, αυτοί που είναι οι συνάδελφοι καλλιτέχνες, οι κριτικοί, οι θεωρητικοί οι λεγόμενοι και οι ιστορικοί της τέχνης, οι γκαλερίστες και οι λοιποί παρατρεχάμενοι τέλος πάντων και το βλέπουν.

Όταν βγεις έξω απευθύνεσαι σε όλους αυτόματα. Κι είναι η χαρά του γκραφιτά η Αθήνα, πόλη χωρίς αρχιτεκτονική. Οι γκραφιτάδες πρέπει να είναι οι μόνοι χαρούμενοι άνθρωποι στην Αθήνα. Εγώ έχω απομακρυνθεί τελευταία. Μ' αρέσει πιο πολύ το περιβάλλον του εργαστηρίου μου, αλλά επειδή έχω υπάρξει τσόγλανος που έβγαινε στους δρόμους, ακόμα βλέπω τοίχους. Λέω όταν προχωρώ, να, αυτός θα ταίριαζε.

Πότε ένας τοίχος είναι κατάλληλος; Τα κλασικά που θ' ακούσεις είναι όταν τον βλέπει πολύς κόσμος κεντρικά. Εμένα μ' ενδιαφέρει πιο πολύ η αισθητική του πράγματος, δηλαδή αν είναι έτσι σαθρός, σάπιος και έχει κάποια υφή, πολυκαιρισμένος αυτό μ' αρέσει περισσότερο ή αν είναι ένας τέλειος μεγάλος ορθογώνιος τοίχος έτοιμος και φωνάζει φτιάξε με. Ξέρεις, τα δύο άκρα, ένας τοίχος που είναι τελείως χάλια ή ένας τοίχος που είναι τέλειος σαν λευκό χαρτί που λες κι έχει γίνει γι' αυτό το λόγο.

Όλοι είναι καλλιτέχνες.

Η τέχνη είναι για το κύκλωμα αυτό στις μέρες μας αλλά κανονικά πρέπει να είναι για όλον τον κόσμο. Ο Γιόζεφ Μπάις είχε πει κάποια στιγμή ότι όλοι είναι καλλιτέχνες. Αναλύσεις επί των αναλύσεων γι' αυτό το τσιτάτο, για το τι έλεγε και τι εννοούσε. Αν κάποιος δει το φαγητό που μαγειρεύει καθημερινά σαν τέχνη και το αντιμετωπίσει έτσι, είναι τέχνη. Οτιδήποτε τέλος πάντων εμπεριέχει κάποια έκφραση μπορεί να είναι τέχνη. Το πώς περπατάς μπορεί να είναι τέχνη. Αρκεί να θέλεις ο ίδιος να το δεις έτσι. Από αυτή την άποψη όλοι είμαστε καλλιτέχνες.

Αλλά και οι περισσότεροι έχουν μια τάση μέσα τους, μια φυσική κλίση και ίσως οι δουλειές που κάνουν τους εμποδίζουν να την εκφράσουν Βέβαια φταίει και η παιδεία μας. Εννοείται η καλλιτεχνική μας παιδεία είναι μηδέν. Ίσως είναι ένας από τους λόγους, που υπάρχουν τόσοι άνθρωποι δυστυχισμένοι τριγύρω, χωρίς διέξοδο. Δεν θέλω να πω ο λόγος. Δεν θεωρώ τόσο σημαντική την τέχνη όπως οι καλλιτέχνες συνήθως.

Αυτοπροσδιορίζομαι ως ζωγράφος, όχι ως καλλιτέχνης. Δεν ξέρω γιατί με απωθεί ο όρος ο συγκεκριμένος. Ή ως μαθητευόμενος ζωγράφος. Θα ήθελα να γίνω ζωγράφος μια μέρα. Η ζωγραφική μου; Όσο κι αν φαίνεται παράδοξο, τη ζωγραφική μου την αποκαλώ θρησκευτική. Δηλαδή θέλω να έχει ένα θρησκευτικό συναίσθημα η ζωγραφική μου, το θρησκευτικό συναίσθημα που έχω ο ίδιος σαν άνθρωπος. Μπορεί να μην πιστεύω σε κανένα δόγμα, δεν πηγαίνω στην εκκλησία, δεν είμαι χριστιανός ή οτιδήποτε άλλο, αλλά με κάποιο τρόπο όταν βρεθώ στη φύση κάτι αισθάνομαι. Έχω αυτή την αίσθηση του παράξενου. Είμαι ένας άνθρωπος που πάει και λαμβάνει κάποια μηνύματα από τη φύση. Δεν μπορώ να διαχωρίσω και αυτό είναι μια θρησκευτική λογική. Πιστεύω ότι τα πάντα ενώνονται τελικά σε ένα πράγμα και δεν μπορώ να τα κόβω με τη λογική άνθρωπος και φύση.

Το 2003 έκανα ένα έργο στην ΕΛΑΙΣ, Αύγουστο του 2003. Κάποιος που μίλησε με τους εργάτες μου είπε ότι το βλέπανε και λέγανε: "Ναι, έτσι δουλεύαμε". Στην εταιρία είχανε αντιρρήσεις. Λέγανε: "Γιατί τρέχουν γυμνοί;" Μα γυμνοί τρέχανε οι αρχαίοι. "Καταθλιπτικές οι φιγούρες". Δηλαδή οι εργάτες θα 'πρεπε να κουβαλάνε 100 κιλά ελιές και να πετάνε από τη χαρά τους. Κι εγώ δεν είμαι άσχετος. Έχω μαζέψει ελιές. Καμιά φορά μ' αρέσει να εξιδανικεύω κιόλας αλλά πολλές φορές τα πράγματα είναι σκληρά. Πολύ ωραίο να μαζεύεις ελιές αλλά δεν παύει να είναι μια σκληρή δουλειά. Η ομορφιά της είναι ότι είσαι στη φύση, μυρίζεις το χώμα, αλλά τα εκατό κιλά στην πλάτη είναι πάντα εκατό κιλά, οπότε τους έδειξα έτσι όπως τους έδειξα. Οι εργάτες λοιπόν ταυτίστηκαν και τα αφεντικά δεν ψήθηκαν με τίποτα, δηλαδή σκέφτηκαν να το σβήσουν. Μετά είδαν ότι στον κόσμο αρέσει οπότε το κράτησαν. Μέχρι σήμερα δεν έχει σβηστεί, πολύ παράδοξο αυτό για μένα. Αυτό που είπανε οι εργάτες ήταν για μένα επιβράβευση.

Καταστρέφουν τα έργα του Banksy. Και τι έγινε. Πολύ ωραία τα έργα του Banksy. Καλά να είναι ο άνθρωπος και τα χέρια του και το μυαλό του και θα φτιάξει άλλο. Ο δάσκαλός μου ο Ηλίας ο Παπαηλιάκης μας επαναλαμβάνει πολύ συχνά ένα τσιτάτο του Κουρμπέ. Κάποια στιγμή πάει μια κυρία του Παρισιού στον Κουρμπέ και του λέει πόσο απαράδεκτα ζωγραφίζει γιατί ήταν προοδευτικός ζωγράφος για την εποχή του δεν ήταν ακαδημαϊκός. Τότε είχαν σφοδρό πόλεμο αυτοί με την ακαδημία. "Πώς το κάνετε έτσι, και δεν μπορώ να το βλέπω, ντροπή για το καλό γαλλικό γούστο". Μα πώς κάνετε έτσι μαντάμ, της λέει ο Κουρμπέ. Χρώματα είναι. Δηλαδή ψυχραιμία, γι' αυτό δεν στεναχωριέμαι που θα σπάσουν αυτό το πράγμα.

Ναι έχει υπερτιμηθεί η τέχνη. Η τέχνη έχει να κάνει με τη διαδικασία, δεν έχει να κάνει με το αποτέλεσμα. Δεν έχει να κάνει με το να φετιχοποιείς το αντικείμενο. Όλα στο σύμπαν έχουν αρχή, μέση και τέλος. Τίποτα δε θα τη γλιτώσει. Το ηλιακό μας σύστημα το ίδιο δε θα τη γλιτώσει. Δεν ξέρω αν υπάρχει κάτι που δεν καταστρέφεται Αν υπάρχει κάτι που δεν καταστρέφεται είναι ένα κι είναι το γνωστό. Ο δημιουργός του πράγματος που βλέπουμε γύρω. Αν είναι κι έτσι όπως τον λένε. Δεν τον ξέρω οπότε δεν μπορώ να πω αν είναι άφθαρτος ή οτιδήποτε

Με τις άλλες τέχνες; Η μουσική έχει άλλη δύναμη. Χτυπάει κατευθείαν κεντρικό διακόπτη η μουσική. Χτυπάει κατευθείαν συναισθηματικό κέντρο. Με τη ζωγραφική πρέπει κάπως να συντονιστείς. Με τα εικαστικά πρέπει λίγο το ον να πάει προς τα εκεί. Ο κινηματογράφος επίσης μπορεί να έχει μια δύναμη. Δηλαδή εμένα μ' έχει αλλάξει μια ταινία που είδα κάποια στιγμή. Τηλεόραση; Τι να σου πω. Δεν βλέπω. Εδώ και πολύ καιρό είμαι αποτοξινωμένος. Δεν έχω καν συσκευή σπίτι μου, δηλαδή καμιά σχέση. Για εξουσία συζητάς σχετικά με την τηλεόραση; Όταν ο μέσος όρος τηλεθέασης είναι 4 με 5 ώρες την ημέρα είναι τρομακτικό. Δηλαδή ο άλλος δουλεύει 8 ώρες και μετά βλέπει 4 ώρες τηλεόραση. Ο ορισμός της εξουσίας είναι η τηλεόραση.

Το ΝΟΣΟΤΡΟΣ; Χρειαζόμαστε άλλα πέντε δέκα τέτοια. Τότε θα είναι καλύτερο και το ίδιο το ΝΟΣΟΤΡΟΣ. Θέλω να πω για την Αθήνα, για μένα είναι όαση, είναι σχολείο. Κατ' αρχήν είναι σχολείο και για εμάς, να δούμε τους εαυτούς μας και τις ελλείψεις μας, δηλαδή εγώ στο μάθημά μου, των πολεμικών τεχνών, έχω πάρει πολύ σοβαρά μαθήματα ο ίδιος για το τι προσπαθούμε να πετύχουμε και για το τι είμαστε άξιοι. Παρά τα προβλήματα νομίζω ότι σιγά σιγά ο χώρος μαθαίνει και τον εαυτό του και οι άνθρωποι μαθαίνουν σιγά σιγά πώς πρέπει να λειτουργήσουν αυτό το χώρο. Σιγά σιγά. Η αυτοδιαχείριση είναι σπουδαία ιστορία αρκεί να την πετύχουμε Το θεωρώ εξαιρετική περίπτωση. Μ' αρέσει πολύ το ότι κάθε εβδομάδα αυτός ο χώρος παίρνει αποφάσεις για το άμεσο και μακρινό μέλλον. Έχει ζωή αυτό και έχει και δυναμική. Έχει ενδιαφέρον να παρακολουθήσεις την πορεία του.

Πολύ σημαντική για το έργο στη Μπιενάλε η επαφή με το συγκεκριμένο χώρο. Γιατί έφερε και πάλι στο μυαλό μου ιδέες αποθηκευμένες. Διάβαζα και για την Ισπανία για το πώς οι άνθρωποι πήραν τις τύχες στα χέρια τους το 36. Πέρα από το μαχητικό κομμάτι του πράγματος -το πώς οργανώθηκαν και προσπάθησαν να κάνουν πράξη τη θεωρία- είναι συγκινητικό να το διαβάζεις και πιο συγκινητικό να το ζεις.

Αν έχει η τέχνη εξουσία; Η εξουσία μπορεί να έχει τέχνη να την εκφράζει. Η τέχνη αν έχει εξουσία, έχει σ' αυτόν που της την παραχωρεί. Υπάρχουν άνθρωποι εντελώς σκλάβοι της αλλά αυτό είναι φετιχισμός Δίνεις εξουσία στην τέχνη πάνω σου και γίνεσαι σκλάβος. Όπως όταν τη θεωρείς υπέρμετρα σημαντική για τη ζωή σου. Αν δηλαδή πεις: εγώ είμαι ταγμένος. Κάνω τέχνη τίποτα άλλο. Θα μείνω μόνος μου μια ζωή, δεν θα έχω κοινωνικές επαφές, θα κατεβάζω το τηλέφωνο για ένα μήνα, θα αρρωσταίνω και δεν θα πηγαίνω στο γιατρό. Επειδή οι άνθρωποι που δημιουργούνε περνάνε δύσκολες ώρες θα πάρω και πρέζα να πιω για να ηρεμήσω. Στις δύσκολες ώρες της δημιουργίας, σαν τις ωδίνες του τοκετού το παρομοιάζουν. Για να ηρεμήσω από αυτό θα φαρμακωθώ και γενικά θα ζήσω μια ζωή στην κατάθλιψη επειδή είμαι καλλιτέχνης. Εγώ προτιμώ να ζω, πρώτα είναι η ζωή και μετά η τέχνη.

BabylonMedia

"Ο Σωκράτης πίνει το κώνειο" λέγεται το έργο του Στέλιου που εκτίθεται στην έκθεση στο Γκάζι. Μια αγιογραφία αλλιώτικη, με το Σωκράτη σήμερα, σε φυλακές με μπάτσους, παπάδες, αγγέλους φύλακες με παλαιστινιακές μαντίλες αλλά και με καδρόνια, δακρυγόνα, καταστροφή, σκοτάδι, φως

Friday, December 14, 2007

Από κτίριο - φάντασμα, πολιτιστικό κύτταρο!

Ένας χρόνος συμπληρώθηκε από την ημέρα που ενεργοί πολίτες της Κυψέλης, με πρωτοβουλία της "Ανοιχτής Πόλης" και υποστήριξη από τους πολιτιστικούς συλλόγους της περιοχής, άνοιξαν το εγκαταλειμμένο διατηρητέο κτίριο της Δημοτικής Αγοράς διεκδικώντας την αξιοποίηση του ως πολιτιστικού και κοινωνικού κέντρου. Στο διάστημα που μεσολάβησε, η Δημοτική Αγορά εξελίχθηκε από κτίριο-"φάντασμα" και σκουπιδότοπο σε ένα ζωντανό κύτταρο πολιτιστικής και κοινωνικής έκφρασης, η δυναμική του οποίου αναπτύσσεται διαρκώς.

Για την πρώτη "επέτειο", λοιπόν, η Πρωτοβουλία Πολιτών για την Δημοτική Αγορά Κυψέλης διοργανώνει στο χώρο από αύριο δεκαήμερο πρόγραμμα εκδηλώσεων και καλεί όλους να δώσουν το παρών, συμβάλλοντας με τη σειρά τους σ' αυτό το πείραμα. Σε συνέντευξη τύπου χθες, οι εκπρόσωποι της Πρωτοβουλίας Πολιτών για τη Δημοτική Αγορά Κυψέλης έκαναν απολογισμό δράσης για τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του χώρου. Από πέρυσι τον Δεκέμβριο, στη Δημοτική Αγορά έχουν πραγματοποιηθεί δεκάδες εκδηλώσεις, όπως εκθέσεις εικαστικών, θεατρικές παραστάσεις, κινηματογραφικές προβολές, μουσικές εκδηλώσεις, συζητήσεις.

Έχουν ξεκινήσει εργαστήρι πηλού και κεραμικής, λέσχη ανάγνωσης, αφήγηση παραμυθιών και εργαστήρι μουσικοκινητικής για παιδιά. Γίνονται μαθήματα ελληνικών σε αλλοδαπούς, λειτουργεί ανταλλακτικό παζάρι, ενώ ετοιμάζεται αίθουσα με ελεύθερο internet και βιβλιοθήκη-αναγνωστήριο. Κάθε Σάββατο πρωί, εξάλλου, λειτουργεί αγορά βιολογικών προϊόντων από βιοκαλλιεργητές. Το αξιοσημείωτο είναι ότι όλα αυτά γίνονται αποκλειστικά και μόνο χάρη στις προσπάθειες των κατοίκων, χωρίς την παραμικρή υποστήριξη από το δήμο Αθηναίων. Ούτε καν για τα ελάχιστα που ζήτησε η Πρωτοβουλία Πολιτών για τη συντήρηση του κτιρίου δεν υπήρξε ανταπόκριση.

"Ο δήμος επιδεικνύει παντελή αδιαφορία. Για την ακρίβεια, θα λέγαμε ότι υπάρχει και εχθρική στάση προς τους πολίτες της περιοχής", τόνισαν οι εκπρόσωποι της Πρωτοβουλίας Πολιτών. Έτσι, οι ίδιοι αναγκάστηκαν να πάρουν κάποια άμεσα μέτρα προκειμένου να εμποδιστεί η φθορά του διατηρητέου κτιρίου, με μόνη βοήθεια -σημαντική πάντως- από τη θεραπευτική κοινότητα "Διάβαση". "Τίθεται ένα γενικότερο θέμα προστασίας των διατηρητέων κτιρίων. Δεν μπορούν να εγκαταλείπονται στη φθορά του χρόνου", τόνισε χαρακτηριστικά η Μαρίνα Βήχου, διαμερισματική σύμβουλος στο 6ο Διαμέρισμα με την "Ανοιχτή Πόλη". Όπως ανέφερε, στον περυσινό προϋπολογισμό του δήμου Αθηναίων υπήρχε ένα σημαντικό κονδύλιο για την Δημοτική Αγορά, που όμως δεν αξιοποιήθηκε ποτέ. Έφερε δε ως παράδειγμα και το σπίτι της Λέλας Καραγιάννη, που κινδυνεύει αφού εδώ και 12 χρόνια ο δήμος ως ιδιοκτήτης δεν έχει λάβει κανένα μέτρο για την προστασία του.

Το δεκαήμερο εκδηλώσεων στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης περιλαμβάνει συναυλίες, παιδικά εργαστήρια, δρώμενα, εκθέσεις εικαστικών και φωτογραφίας και χριστουγεννιάτικο παζάρι με χειροποίητα είδη, μέρος των κερδών του οποίου θα δοθεί για τη συνέχιση των εργασιών ανακαίνισης του κτιρίου. Οι εκδηλώσεις θα ανοίξουν με πάρτυ με d.j. αύριο Σάββατο το βράδυ και θα κλείσουν με μεσημεριανό γλέντι στις 23 Δεκεμβρίου.

Thursday, December 13, 2007

Οι "γιοι του κεραυνού" τραγουδάνε ακόμα...

Ξεκίνησαν ακριβώς στις 9 το βράδυ της Δευτέρας με το «Good Times Bad Times» και συνέχισαν με τα κλασικά τους κομμάτια, όπως το «Whole Lotta Love», το «Dased And Confused» και το «Stairway to Heaven». Ηταν ο Ρόμπερτ Πλαντ, ο Τζίμι Πέιτζ και ο Τζον Πολ Τζόουνς μαζί με τον Τζέισον Μπόναμ, γιο του Τζον Μπόναμ, του ντράμερ που πέθανε το 1980. Και μετά έπαιξαν δεκαέξι τραγούδια απ' όλη την πορεία τους, σε μια συναυλία που σκοπό είχε τη χρηματοδότηση του ιδρύματος Αχμέτ Ερτεγκαν, του εκλιπόντος συνιδρυτή της δισκογραφικής εταιρείας Atlantic. Γι' αυτό και ο Πλαντ φώναξε στο τέλος της συναυλίας «Αχμέτ, τα καταφέραμε» μπροστά στο πλήθος που είχε κατακλύσει την «02 Arena» στο Λονδίνο.

«Καθαρτική και θεραπευτική εμπειρία» ήταν για τον Ρόμπερτ Πλαντ, «χωρίς καμία πίεση ή το βάρος της νοσταλγίας». Ενώ ο Τζίμι Πέιτζ συμφωνούσε ότι «ήταν μια απόλαυση». Και ο Τζον Πολ Τζόουνς διηγούνταν «κάποιος ξεκινούσε ένα τραγούδι και ακολουθούσαμε όλοι και παίζαμε ροκ εν ρολ». Αλλά ο πιο συνεπής μάρτυρας της πρώτης συνάντησης των τριών Led Zeppelin είναι ο σαραντάχρονος γιος του Τζον Μπόναμ, ο Τζέισον, που έγινε ο νέος ντράμερ. «Δεν πίστευα ότι η χημεία μεταξύ τους θα ερχόταν αστραπιαία, πίστευα ότι θα τους πάρει λίγο χρόνο», λέει ο ίδιος στο αμερικανικό περιοδικό «Rolling Stone». Αλλά στο στούντιο που συναντήθηκαν κάπου στην Αγγλία, στις 10 του περασμένου Ιουνίου, οι Led Zeppelin έπαιξαν κατευθείαν το «Νο Quarter» και ύστερα πέρασαν στο ανεπανάληπτο «Kashmir». «Θα αγκαλιαστούμε τελικά;», ρώτησε ο Πέιτζ τον Πλαντ καθώς έσβηναν οι τελευταίες νότες. «Ναι, "γιοι του κεραυνού"» φώναξε ο Πλαντ.

Αυτή ήταν η ιστορία πίσω από τη συνάντηση που οδήγησε στην προχθεσινή βραδιά. Ο Πέιτζ αδυνατούσε να πιστέψει ότι θα υπήρχε τόση ζήτηση για τη συναυλία επανασύνδεσής τους. Εμεινε έκπληκτος όταν διαπίστωσε ότι είκοσι εκατομμύρια άνθρωποι μπήκαν στο σάιτ τους για να λάβουν μέρος στην κλήρωση για τα μόλις δεκαέξι χιλιάδες εισιτήρια της συναυλίας. «Ηταν απίστευτο το γεγονός ότι τα εισιτήρια εξαφανίστηκαν αμέσως», λέει ο ίδιος. Ο Πέιτζ ήταν αυτός που ασχολήθηκε περισσότερο από κάθε άλλον με την κληρονομιά της μπάντας. Ενώ ο Ρόμπερτ Πλαντ επέλεξε μια νέα προσωπική πορεία, ο Πέιτζ φρόντιζε ζητήματα όπως το DVD της ταινίας του 1976 «The Song Remains The Same» ή έκανε την παραγωγή για τη νέα τους διπλή συλλογή, το «Mothership», που κυκλοφόρησε με αφορμή την επανασύνδεσή τους. «Το μόνο που θέλω είναι να το κάνουμε όπως πρέπει, με την ίδια ένταση που γινόταν στο παρελθόν», έλεγε για τη συναυλία. «Να είμαστε προετοιμασμένοι και αφοσιωμένοι σε αυτό που κάνουμε». Ενώ ο Ρόμπερτ Πλαντ, που πάντα απέκλειε κάθε σχέδιο επανένωσης, έλεγε «τώρα θέλω να το κάνω όσο τίποτε άλλο».

Οι Led Zeppelin είχαν ανακοινώσει τη διάλυσή τους στις 4 Δεκεμβρίου του 1980. Είκοσι εφτά χρόνια πριν, μετά τον θάνατο του Τζον Μπόναμ, αποφάσισαν να διαλυθούν επειδή ήθελαν κάθε άλμπουμ τους να είναι και μια καινοτομία στη ροκ σκηνή. Και ύστερα από την απώλεια του Μπόναμ κατάλαβαν ότι αποκλείεται να τα καταφέρουν. «Θα μας έλειπε ο δυνατός ρυθμός του», εξηγεί ο Πέιτζ. Ο Πέιτζ ήταν αυτός που πάντα πίστευε ότι οι Led Zeppelin θα ξαναβρίσκονταν στη σκηνή. Και είναι ο μόνος που δεν αποκλείει μια περιοδεία τους στο μέλλον. «Δεν με εκπλήσσει που ξαναείμαστε μαζί», καταλήγει. «Ετσι ήταν πάντα οι Led Zeppelin, τη μια στιγμή δεν υπήρχε τίποτα και την άλλη γινόταν η έκρηξη».

Δημήτρης Αναστασόπουλος, Ελευθεροτυπία 12/12/2007

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΟ ΠΑΖΑΡΙ 2007

O Σύλλογος Γονέων και τα μέλη της Μονάδας Εφήβων και Νέων «ΑΤΡΑΠΟΣ» του ΟΚΑΝΑ θα σας περιμένουμε την Παρασκευή 14/12/2007, το Σάββατο 15/12/2007 και την Κυριακή 16/12/2007 από τις 11 το πρωί έως τις 7 το βράδυ στο ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΟ ΠΑΖΑΡΙ μας
Θα σας κεράσουμε καφέ, γλυκά, θʼ ακούσουμε μαζί μουσική, θα σας ξεναγήσουμε στο χώρο μας κι αν θέλετε, στον 4ο όροφο του κτιρίου, μπορείτε να βρείτε και να αγοράσετε χειροποίητα αντικείμενα για να χαρίσετε στα αγαπημένα σας πρόσωπα: xριστουγεννιάτικα στολίδια, διακοσμητικά αντικείμενα, υπέροχα διακοσμημένα κεριά, κοσμήματα, καλάθια με δώρα, αρωματικά σαπούνια – όλα με τη σφραγίδα της προσωπικής δημιουργίας και της φαντασίας μας.


Όλα τα προϊόντα που θα διατίθενται στο ΠΑΖΑΡΙ είναι φτιαγμένα στα εργαστήρια της Μονάδας Εφήβων και Νέων «ΑΤΡΑΠΟΣ» του ΟΚΑΝΑ, από τους εφήβους και τους νέους του προγράμματος, τους γονείς και τους εθελοντές. Είναι το αποτέλεσμα της προσπάθειάς τους να αποκτήσουν δεξιότητες και να γίνουν καλύτεροι άνθρωποι, με ολοκληρωμένη προσωπικότητα.

Τα έσοδα θα διατεθούν για την υλικοτεχνική υποστήριξη των εργαστηρίων της Μονάδας Εφήβων και Νέων «ΑΤΡΑΠΟΣ» του ΟΚΑΝΑ, καθώς και για τη χορήγηση υποτροφιών στα μέλη της Κοινωνικής Επανένταξης, προκειμένου να ολοκληρώσουν την εκπαιδευτική τους πορεία.

Μονάδα Εφήβων ΑΤΡΑΠΟΣ, Βαρβάκη 9, Γκύζη, Αθήνα - Τηλ. 210 6420453, 210 6429689, φαξ: 210 6448794, e-mail: adolescence@okana.gr www.okana.gr

Tuesday, December 11, 2007

Ολοι στους δρόμους


«Η θυγατέρα του 20ού αιώνα»

Η μικρόσωμη, κομψή κυρία κάνει αμέσως εντύπωση στην καφετέρια της βερολινέζικης εναλλακτικής ημερησίας «ΤΑΖ» στη συνοικία Μίτε. Σε απόσταση μόλις 100 μ. -στο γνωστό Checkpoint Charlie- η πινακίδα «Από εδώ και πέρα εγκαταλείπετε τον αμερικανικό τομέα» προειδοποιούσε για δεκαετίες πως λίγα βήματα πιο πέρα βρισκόταν η ρωσική επικράτεια. Εκεί όπου ανήκε η Ιταλίδα Ροσάνα Ροσάντα στην εποχή κυριαρχίας των τριών δυνάμεων - κομμουνισμού, καπιταλισμού και καθολικής εκκλησίας. Η Ρ. Ροσάντα είναι κομμουνίστρια, ακόμη και σήμερα στα 83 της - και εκτός παράταξης εδώ και 38 χρόνια. Από το 1969, όταν το PCI τη διέγραψε, παρέμεινε πιστή στον εαυτό της και στα ιδανικά της, τονίζοντας πως «για να είσαι κομμουνιστής δεν χρειάζονται πιστοποιητικά». Ωστόσο, «για να κινητοποιηθεί μια χώρα χρειάζεται ένα μεγάλο κόμμα». Η ίδρυση του φιλελεύθερου φύλου «il manifesto», που υπήρξε πρότυπο για τη γαλλική «Λιμπερασιόν», όπως και για τη γερμανική «Τάγκεστσαϊτουνγκ» πριν από 40 χρόνια, η κριτική από το κόμμα που χαρακτήρισε το φύλο «αριστερών αποκλίσεων», οι ατελείωτες συζητήσεις για την άνοιξη της Πράγας και η σταλινική επέμβαση, όλα αυτά τής φαίνονται τόσο μακρινά ώστε ν' αναφέρονται σχεδόν μόνον στα βιβλία.

Η Ρ. Ροσάντα είναι από τους λίγους εναπομείναντες που γνωρίζουν γεγονότα από πρώτο χέρι και στην Ιταλία τα γραπτά της δεν διαβάζονται από ασπρομάλληδες παλιούς «συντρόφους», αλλά από νέους που διψούν να μάθουν από εκείνη, όπως τι μπορεί να σωθεί από την παράδοση της Αριστεράς.*
Η Ροσάντα προέρχεται από την αστική τάξη και με την πολιτική την ανάγκασε ν' ασχοληθεί ο πόλεμος. Φοιτήτρια Ιστορίας της Τέχνης, προσχώρησε το 1943 στο αριστερό -παράνομο- κίνημα. Το διάστημα πριν από τη γερμανική κατοχή και τον φασισμό του Μουσολίνι τα παρατήρησε αποστασιοποιημένη - «η Ιταλία ήταν ένα μπαλωμένο χαλί, με μια σύνθεση από ευθιξία και δουλοπρέπεια. Ενα απολυταρχικό καθεστώς δεν διαπερνάται από την πολιτική, δεν κινητοποιεί συνεχώς με τη δύναμη μιας ιδεολογίας, κινείται, ας πούμε, ανεξάρτητα απ' αυτό, ο κόσμος ψάχνει στο σκοτάδι να καταλάβει, οι μάζες πηγαίνουν εκεί που τις περιμένουν. Ομως, κάποια στιγμή δεν ήσαν πλέον μάζες - αλλά ένας τρομοκρατημένος, αποπροσανατολισμένος σωρός».

Εάν η Βέρμαχτ δεν είχε καταλάβει τη Β. Ιταλία, η Ροσάντα θα ήταν σήμερα συνταξιούχος καθηγήτρια Τέχνης. Ο πόλεμος λίγες ευκαιρίες τής έδωσε για να ερευνήσει την ομορφιά, λέει, δείχνοντας μια φωτογραφία της περίφημης κεφαλής της Νεφερτίτης, «που δεν ήταν Ιταλίδα, παρ' όλα αυτά η ωραιότερη γυναίκα όλων των εποχών, μ' έναν λαιμό σαν κύκνου»! «Δεν ονειρευόμουν περιπέτειες, επιθυμούσα να περάσω τη ζωή μου σε μια βιβλιοθήκη». Ωστόσο, ως Παρτιζάνα διακινούσε παράνομα ειδήσεις, οπλισμό, φάρμακα. Οταν τελείωσε ο πόλεμος βρέθηκε από την πλευρά των νικητών - και σε μια Αριστερά που για αρκετά χρόνια πίστευε στη δυνατότητα διαμόρφωσης μιας διαφορετικής Ιταλίας, χωρίς φασισμό, κλήρο και φόβο.

Υπήρξε στέλεχος του ιταλικού Κ.Κ., μιλούσε σε εργάτες από εργοστάσιο σ' εργοστάσιο και ενδιάμεσα πήγαινε στα γραφεία του κόμματος. «Ως γυναίκα έβρισκα πρόσφορο έδαφος, κάποια στιγμή ο φεμινισμός άρχισε να κερδίζει έδαφος και στις επιτροπές. Το 1949 ταξίδεψε στην ΕΣΣΔ και -όπως οι περισσότεροι- είδε όσα ήθελε να δει - «οι Ιταλοί κομμουνιστές χρειάστηκαν πολύ καιρό για ν' αποστασιοποιηθούν από τον σταλινισμό».

Με θλίψη και ντροπή θυμάται πως στα μέσα της δεκαετίας του '60 στη Ρώμη τη σύστησαν στη μεγάλη Ρωσίδα ποιήτρια Αννα Αχματόβα - «ήταν πια σημαδεμένη από τα χρόνια και τα βάσανα, αλλά δεχόταν με πλατύ χαμόγελο τον θαυμασμό των συντρόφων. Οταν άκουσε πως ήμουν υπεύθυνη για θέματα διανοουμένων στο κόμμα, το χαμόγελο μαράθηκε στα χείλη της, τράβηξε το χέρι της από το δικό μου. Κατάλαβα, ντράπηκα και απομακρύνθηκα».

Συμβουλές δεν θέλει να δίνει και την αριστερή πολιτική χωρίς παράταξη τη θεωρεί χωρίς προοπτική -έτσι κι αλλιώς στην Ιταλία δεν υπήρξε ποτέ προλεταριακή κουλτούρα- «ίσως εκτός από την πίτσα. Τρέφω σεβασμό για την Κέτε Κόλβιτς, αλλά θα προτιμούσα ένα έργο του Ρότκο». Κάποια από τις τελευταίες μέρες στο νεκροταφείο της ιστορικής βερολινέζικης συνοικίας Ντοροτέενστατ επισκέφθηκε φίλους - «παλιότερα ήταν μόνον ο Μπ. Μπρεχτ, τώρα εκεί βρίσκονται και ο Ρ. Μπάρο (Γερμανός φιλόσοφος και πολιτικός) και ο (συνθέτης) Π. Ντέσαου». Η Ροσάνα Ροσάντα, όσο ζει, θα δίνει, με περίσσια χάρη πάντα, πληροφορίες για τα βιώματα - και τις πλάνες της.

* Το βιβλίο της μόλις κυκλοφόρησε στα γερμανικά - Rossana Rossanda: «Die Tochter des 20. Jahrhunderts» («Η θυγατέρα του 20ού αιώνα»), εκδ. Suhrkamp, Φρανκφούρτη (a/M), 480 σελίδες, περίπου 27 ευρώ.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ. Επιμέλεια: ΟΛΓΑ ΚΟΛΙΑΤΣΟΥ
koliatsu@enet.gr 11/12/2007

Monday, December 10, 2007

Ενας πρόδρομος της ανανέωσης

ΓΚΡΑΜΣΙ 70 χρόνια από τον θάνατό του


ΤΟΥ ΘΑΝΑΣΗ ΓΙΑΛΚΕΤΣΗ


Στις 27 Απριλίου του 1937 πέθανε σε μια κλινική της Ρώμης ο Αντόνιο Γκράμσι. Ηταν 46 ετών. Η υγεία του είχε φθαρεί ανεπανόρθωτα στα χρόνια του εγκλεισμού του στη φυλακή. Ο φασισμός κατόρθωσε να εξοντώσει έναν από τους πιο συνεπείς και επικίνδυνους αντιπάλους του. Η Ιταλία έχασε έναν σπουδαίο ερμηνευτή της ιστορίας της και της κουλτούρας της και το διεθνές εργατικό κίνημα έναν επαναστάτη πολιτικό ηγέτη, που ήταν ταυτόχρονα και ένας μεγάλος διανοούμενος. Το αληθινό ηθικο-πολιτικό και πνευματικό μέγεθος και η δημιουργική δύναμη αυτής της εξαιρετικής προσωπικότητας θα αναδειχθούν κάμποσα χρόνια αργότερα, με τη δημοσίευση των «Τετραδίων της φυλακής». Στις σελίδες των «Τετραδίων» συναντάμε έναν μοναδικό πλούτο αναλύσεων και ιδεών, μια πρωτότυπη «φιλοσοφία της πράξης», η οποία τοποθετείται στον αντίποδα της θεωρητικής ορθοδοξίας που κυριαρχούσε τότε στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα.

Ο Γκράμσι έζησε την τραγωδία της ήττας του εργατικού κινήματος και της επικράτησης του φασισμού. Υποχρεώθηκε να πάρει κριτικές αποστάσεις από το όραμα μιας γρήγορης επαναστατικής παλιγγενεσίας και από τη στρατηγική υπόθεση μιας επανάληψης του Ρωσικού Οκτώβρη στην ευρωπαϊκή Δύση. Θέλησε, αντίθετα, να εμβαθύνει στην ανάλυση του πολύπλοκου και αντιφατικού χαρακτήρα της διαδικασίας κοινωνικού και πολιτικού μετασχηματισμού. Εντόπισε το πεδίο αντιστάσεων της κυρίαρχης εξουσίας, όχι μόνο στο πολιτικό κράτος, αλλά και στην κοινωνία πολιτών. Επέμεινε ιδιαίτερα όχι μόνο στην οικονομική και πολιτική διάσταση, αλλά και στην ιδεολογική ή ακόμη και στην ηθική διάσταση της διαδικασίας διαμόρφωσης της επαναστατικής συνείδησης. Αμφισβήτησε τον μαρξισμό ως ιδεολογία που γεννάει βεβαιότητες, για να τον επαναπροτείνει ως σκέψη ριζικά κριτική, αντιδογματική και αντιιδεολογική. Διέγνωσε την κοινωνική πολυπλοκότητα και ανέλυσε τον ρόλο της κουλτούρας, των διανοουμένων, του κοινού νου, των θρησκείων και των ιδεολογιών στην αναπαραγωγή ενός κοινωνικο-οικονομικού σχηματισμού.

Η ιδέα της ηγεμονίας παραπέμπει στο πρόγραμμα ενός σοσιαλισμού που δεν θα θεμελιώνεται πάνω στη βία και την ανελευθερία ή χάρη στη δράση μιας μικρής ενεργητικής μειοψηφίας, αλλά θα βασίζεται στη συναίνεση και θα προωθεί την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας του ατόμου. Η «ηθική και διανοητική μεταρρύθμιση» (μια έννοια που στον Γκράμσι παίρνει διαφορετικό νόημα από αυτό που είχε στον Ρενάν και στον Σορέλ) γίνεται μέσο και σκοπός του κοινωνικού μετασχηματισμού. Υποδεικνύει. με άλλα λόγια, ότι δεν μπορεί να γίνει καμία ριζική αλλαγή, αν η διαδικασία του μετασχηματισμού δεν αγγίζει και δεν αναμορφώνει τις συνειδήσεις, τις αξίες και τις ηθικές συμπεριφορές των ανθρώπων. Διόλου τυχαία, άλλωστε, ο Γκράμσι πάλευε για να αναγνωριστεί η πολιτική αξία της αλήθειας, σε αντίθεση με την κρατούσα αντίληψη ότι το ψέμα στην πολιτική όχι μόνον επιτρέπεται, αλλά και αποτελεί αναγκαίο και σημαντικό στοιχείο της πολιτικής τέχνης.

Επανεξετάζοντας τις σχέσεις κράτους και κοινωνίας πολιτών και φωτίζοντας τις διαφορές ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση, ο Γκράμσι αλλάζει βαθιά την ίδια την ιδέα της επανάστασης. Η εικόνα ενός παλιγγενετικού άλματος, η ιδέα μιας τελικής εφόδου για την κατάληψη της εξουσίας εγκαταλείπεται. Η Οκτωβριανή Επανάσταση είναι το τελευταίο παράδειγμα «πολέμου κινήσεων». Η εποχή μετά τον Οκτώβρη χαρακτηρίζεται από τη διαλεκτική ανάμεσα σε «παθητική επανάσταση» και «πόλεμο θέσεων». Η πρώτη διατύπωση υποδηλώνει ότι, μετά την ήττα της επανάστασης στην Ευρώπη, οι κυρίαρχες τάξεις είναι εκείνες που διευθύνουν την ανάπτυξη της υποκειμενικότητας των μαζών, υποτάσσοντάς τη στη συνέχεια της δικής τους κυριαρχίας. Η δεύτερη διατύπωση υποδεικνύει την ανάγκη μιας μεταβολής στρατηγικού προσανατολισμού, αφού το μοντέλο του ρωσικού 1917 ήταν εντελώς ακατάλληλο για τη Δύση. Το ζητούμενο για το εργατικό κίνημα είναι να δοκιμάσει στο ανοιχτό πεδίο της κοινωνίας πολιτών την ικανότητά του να εκφράζει μια δύναμη διανοητικής και ηθικής διεύθυνσης ικανή για την ηγεμονία.

Στις αναλύσεις της Τρίτης Διεθνούς ο καπιταλισμός εμφανίζεται σαν ένα σύστημα που έχει φτάσει στο τελικό του στάδιο, και γι' αυτό οδηγείται πλέον στη στασιμότητα, στη γενική κρίση και στην παρακμή. Ο Γκράμσι κατανοεί, αντιθέτως, ότι ο καπιταλισμός διαθέτει μεγάλες ικανότητες αυτοδιόρθωσης και ανανέωσης. Ενώ η κομμουνιστική κουλτούρα, μετά τα γεγονότα των ετών 1929-'32, έβλεπε να έρχεται η καταστροφική γενική κρίση του καπιταλισμού, ο Γκράμσι διαβλέπει την ικανότητα του αμερικανισμού για παγκόσμια ηγεμονία, την ικανότητά του να εκφράζει τη δυναμική του καπιταλισμού εκσυγχρονισμού ώς το σημείο να προδιαγράφει το ορατό μέλλον της Δύσης. Ο Γκράμσι συνειδητοποιεί επίσης ότι, με την κατίσχυση του αμερικανισμού και του φορντισμού, ο ανταγωνισμός ανάμεσα σε καπιταλισμό και σοσιαλισμό μετατοπίζεται σε ένα πιο προχωρημένο επίπεδο. Η αναμέτρηση για την ηγεμονία δεν θα διεξαχθεί πλέον στο πεδίο που καθορίζεται από την καθυστέρηση της ΕΣΣΔ και από τα φασιστικά καθεστώτα, αλλά θα κριθεί στο ύψος των προβλημάτων που εγείρει το αμερικανικό κοινωνικό μοντέλο (ένα μοντέλο που συνδυάζει φιλελεύθερους πολιτικούς θεσμούς, βιομηχανική ανάπτυξη, νέες μορφές οργάνωσης της εργασίας και της παραγωγής, μαζική κατανάλωση κ.λπ.). Ο ανταγωνισμός ανάμεσα σε σοσιαλισμό και καπιταλισμό δεν εμφανίζεται πλέον με στοιχειώδη και μυωπικό τρόπο ως αντίθεση ανάμεσα σε ανάπτυξη και κρίση, αλλά ως αναμέτρηση ανάμεσα σε δύο διαφορετικής ποιότητας μοντέλα εκσυγχρονισμού. Μια αναμέτρηση που δεν θα κριθεί μόνον από τις επιδόσεις των παραγωγικών και οικονομικών συστημάτων, αλλά και από την ικανότητα των διαφορετικών κοινωνικών μοντέλων να διασφαλίζουν το μεγαλύτερο βαθμό ελευθερίας των υποκειμένων.

Μεταξύ των μεγάλων στοχαστών της Αριστεράς του 20ού αιώνα ο Γκράμσι είναι εκείνος που, περισσότερο από κάθε άλλον, έθεσε ως κεντρικό πρόβλημα το πρόβλημα της ανανέωσης της πολιτικής.

Η θεωρία της ηγεμονίας είναι ουσιαστικά μια προσπάθεια να προσδιοριστεί μια ιδέα της πολιτικής διαφορετική από εκείνη που του κληρονομούσε η παράδοση.

Ενα άλλο μεγάλο μάθημα που παίρνουμε από τον Γκράμσι είναι και το ότι χωρίς έναν ισχυρό δεσμό με την κουλτούρα, δηλαδή με την κριτική σκέψη και τον θεωρητικό στοχασμό, καμία ανανέωση της πολιτικής δεν είναι δυνατή.

Ο σημερινός κόσμος είναι βέβαια πολύ διαφορετικός από εκείνο στον οποίο έζησε, έγραψε και έδρασε ο Γκράμσι. Και σήμερα ωστόσο είναι αναγκαία μια βαθιά ανανέωση της πολιτικής.
Η γκραμσιανή έννοια της ηγεμονίας και οι αναλύσεις των «Τετραδίων» μπορούν ακόμη και σήμερα να προσανατολίζουν την Αριστερά προς μια αντίληψη της κοινωνικής αλλαγής, που δεν θα είναι απλώς πολιτική ή οικονομική, ή μάλλον, για να το πούμε καλύτερα, που θα είναι πολιτική με την υψηλότερη έννοια του όρου, με την έννοια δηλαδή μιας μεγάλης ικανότητας διανοητικής επεξεργασίας, αλλά και υιοθέτησης και επιβεβαίωσης ηθικών αξιών. Οπως πιστοποιεί άλλωστε και η εμπειρία του παρόντος, η πολιτική υποβαθμίζεται σε τεχνική διαχείριση και σε χειραγώγηση, όταν δεν διαθέτει μιαν ανώτερη ηθική και διανοητική έμπνευση, την ικανότητα δηλαδή να ανταποκρίνεται στις βαθύτερες ανάγκες του ανθρώπου".
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 07/12/2007



ΟΛΟ ΤΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΑΝΤΟΝΙΟ ΓΚΡΑΜΣΙ ΤΗΣ "ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ" ΕΔΩ

Διαδικασία πολιτικοποιημένη ή λύση "επικοινωνούμενη"...;

Επανέρχομαι στο θέμα της αποχώρησης του Αλέκου Αλαβάνου από την προεδρία του Συνασπσιμού και την συζήτηση που έχει ανοίξει για τον αντικαταστάτη του. Ο Αλ. Αλαβάνος πρότεινε τον Αλέξη Τσίπρα για νέο πρόεδρο του κόμματος, κάτι που τα ΜΜΕ πήραν αμέσως... εργολαβία. Από τη πλευρά του ο Αλ. Τσίπρας κρατάει μια πολύ καλή στάση και προσπαθεί με πολιτικούς όρους να απαντήσει στο ερώτημα αν θα είναι υποψήφιος για την προεδρία του Συνασπισμού. Παρακολουθώντας την συζήτηση που έχει ανοίξει στον ΣΥΝ αλίευσα το άρθρο του Μιχάλη Παπαγιαννάκη στην Κυριακάτικη Αυγή (9/12/07) ο οποίος δίνει "τροφή για σκέψη" γύρω από τη διαδικασία της ανάδειξης του νέου προέδρου του Συνασπισμού. Διαβάστε: "Μετά την απόφαση του Αλ. Αλαβάνου να μην είναι εκ νέου υποψήφιος Πρόεδρος του ΣΥΝ, ήταν εύλογο να μπούμε σε περίοδο εκτός από συνεδριακή και προεδρικής εκλογής. Με κάποια βιασύνη μερικοί εξορκίζουν την "εσωστρέφεια", την προεδρολογία και τις "πασαρέλες" ...Επίσης εκφράζουν και την παράλογη ευχή να "πάμε" συναινετικά, δηλαδή με ένα υποψήφιο, λες και αυτό είναι το μόνο φάρμακο για να αποφευχθούν αναταράξεις στο κόμμα...

Όλα αυτά είναι τουλάχιστον συζητήσιμα. Γιατί μπορεί κανείς να αναρωτηθεί : Δηλαδή το κόμμα θα αναζητήσει τον πρόεδρο του με "εξωστρέφεια" και τι σημαίνει αυτό ; Ή μήπως αποκλείεται η "εσωστρέφεια" μόνο όταν προέρχεται από τις αναζητήσεις όλων των άλλων εκτός από εκείνη που κατεξοχήν προκύπτει από την "αυτονόητη" έμπνευση ενός ή ολίγων μυημένων; Και η αποφυγή της "πασαρέλας" σημαίνει μόνο την ευκταία αποφυγή των επικοινωνιακών κόλπων ή αποκλείει και τη δημόσια κρίση από τα μέλη του κόμματος αφού πρώτα δουν και ακούσουν τους υποψηφίους για το αξίωμα. Δηλαδή πάμε πίσω και από το 2004 ή και το 1993; Και η αγωνιώδης έκκληση για ένα μόνο υποψήφιο τι υπονοεί; ότι μόνο ένας είναι αυτονοήτως κατάλληλος; Ότι η όποια άλλη υποψηφιότητα είναι επικίνδυνη, ύποπτη, απορριπτέα ως τοιαύτη; Ας σοβαρευτούμε και ας εγκαταλείψουμε τα κλισέ που μας έχει κληροδοτήσει η θλιβερή πρακτική άλλου τύπου κομμάτων.

Ο Αλ. Αλαβάνος πήρε μιαν απόφαση, απολύτως σεβαστή, αλλά πάντως με επιλεκτική προηγούμενη ενημέρωση, στην οποία δεν περιέλαβε, τουλάχιστον από όσα γνωρίζω, κανέναν από εκείνους από τους οποίους τώρα ζητείται "συναίνεση" στις περαιτέρω εξελίξεις. Δεν πρότεινε κάποια συνολική λύση για τη διαδοχή και την πολιτική προοπτική της, μια και πάμε και για Συνέδριο. Έχουμε διαρροές, ελλειπτική και επιλεκτική πληροφόρηση, εκτιμήσεις, διλήμματα που υπονοούνται, και γιατί όχι; Αλλά έτσι δεν ευνοείται ούτε η πολιτική συζήτηση ούτε η πολιτική αναζήτηση. Ας δούμε μια άλλη προσέγγιση αυτών των ζητημάτων.

Το Συνέδριο προφανώς είναι εκείνο που θα καταλήξει, αλλά ως προς τι και πώς; Π.χ. πολλοί δεχθήκαμε ή ανεχθήκαμε να μην υπάρξουν αντιπαραθετικά κείμενα για την πολιτική απόφαση, όχι γιατί έσβησαν οι όποιες και όσες διαφορετικές απόψεις, αλλά γιατί λίγο καιρό μετά τις εκλογές, μετά από μιαν καλή προεκλογική εκστρατεία που ελάχιστη σχέση είχε ποιοτικά με τα προδιαγραφόμενα πριν από την έναρξη της, μετά από μια σειρά πρωτοβουλίες του προέδρου στο πολιτικό επίπεδο που διόρθωναν σημαντικά τη "γραμμή" κ.λπ. θεωρήθηκε ότι υπάρχει μια κατεύθυνση που διαμορφώνεται και που μπορεί να χωρέσει και τη συνέχεια και αλλαγές, κάτι που φαινόταν να εγγυάται σε ένα βαθμό ο ίδιος ο πρόεδρος. Υπερβολικά αισιόδοξη εκτίμηση; Ίσως, εξέφραζε όμως πολλούς και σοβαρούς συντρόφους. Τώρα, ποιες προοπτικές διαμορφώνονται ως προς όλα αυτά, με ποιες πολιτικές, αλλά και προσωπικές, εγγυήσεις; Άδηλον. Πάντως η εξασφάλιση ενιαίου κειμένου θέσεων και μετά από αυτήν η "λογική" απαίτηση και για ενιαία υποψηφιότητα, θυμίζει τη γνωστή τακτική της σαλαμοποίησης, αλλά δύσκολα την βλέπω να γίνεται αποδεκτή...

Και επιπλέον: ο προτεινόμενος και κατ ευχήν των προτεινόντων μόνος υποψήφιος δεν είναι καν γνωστό, όχι αν δέχεται την υποψηφιότητα του, πράγμα αδιάφορο, αλλά τι πρεσβεύει για όλα αυτά και για άλλα πολλά, ιδίως για εκείνα που αποτελούν τη φυσιογνωμία της ανανεωτικής αριστεράς: π.χ., και για να μείνω στην επικαιρότητα, για το ασφαλιστικό (όχι την κριτική που συμμερίζονται όλοι αλλά για τις χονδρές γραμμές του μέλλοντος και τα ερωτήματα που θέτουν σε όλους, από τον ενιαίο οργανισμό ασφάλισης έως τους άθλιους "κοινωνικούς πόρους" που συχνά ορίζουν τη "ευγένεια" κάποιων ταμείων κ.λπ. κ.λπ.). Για την αναγκαία φορολογική μεταρρύθμιση (όχι τεχνικά φυσικά αλλά ως εργαλείο συνολικής μεταρρυθμιστικής πολιτικής, από την πράσινη φορολογία έως την αυτοτέλεια της τοπικής αυτοδιοίκησης...). Το "μακεδονικό" (ξέρετε το "σκοπιανό"...), το Κυπριακό και την επερχόμενη νέα πρόταση λύσης τους, τα τουρκικά. Την πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης ως αναπόδραστο στοιχείο μιας πραγματικά εναλλακτικής πολιτικής ως προς την παγκοσμιοποίηση, κ.λπ. κ.λπ. κ.λπ. Οι συνεχείς και συχνά ανακριβείς αναφορές σε ριζοσπαστισμό και εναλλακτικότητα δεν αρκούν. Δεν θα ήταν χρήσιμο να ξέρουν τα μέλη του ΣΥΝ κάτι παραπάνω; Θυμηθείτε την κριτική που κάναμε στο ΠΑΣΟΚ κατά την εσωτερική προεκλογική εκστρατεία τους, ότι δηλαδή μιλούσαν, με σχεδόν αποκλειστικά επικοινωνιακά κριτήρια, μόνο για διαδικασίες και πρόσωπα και όχι για πολιτικό και προγραμματικό περιεχόμενο της νέας τουλάχιστον φάσης τους...

Μα για να γίνει κάτι τέτοιο, απαιτείται τουλάχιστον δημόσια συζήτηση, ακρόαση, ανταλλαγή, με όλους τους υποψηφίους ή έστω και τον μόνο αν κατά κακή συγκυρία έτσι καταντήσουμε, κάτι σαν σοβαρή "πασαρέλα" για να χαριτολογήσω κι εγώ, σίγουρα πάντως μια προεκλογική περίοδος που ασφαλώς σε κάποιο σημείο θα είναι, υγιέστατα, "εσωστρεφής" !!!

Και μάλιστα προτείνω να περιλαμβάνει αυτή η συζήτηση και πράγματα που θεωρούνται ίσως αυτονόητα αλλά δεν είναι καθόλου, μα καθόλου. Σχέσεις με τους εταίρους του ΣΥΡΙΖΑ. Λειτουργία του ως ερζάτς ενιαίου πολιτικού οργανισμού, που δεν είναι. Νέες συνιστώσες του κ.λπ., ιδίως μετά και την απόφαση που έμαθα από τα ΜΜΕ για "συνάντηση" (που δύσκολα ξεχωρίζει από συνδιάσκεψη ή και συνέδριο) του ΣΥΡΙΖΑ στις αρχές Μαρτίου. Ουσιαστική εκπροσώπηση ρευμάτων και τάσεων. Τρόποι ανάπτυξης της σοσιαλιστικής συνιστώσας (ή μήπως και αυτή η ενδεχομένως γόνιμη ιδέα παραιτήθηκε και αυτή;). Τρόποι και στόχοι συνεργασίας και συνέργειας με τους Οικολόγους Πράσινους σε απόλυτα ισότιμη βάση...

Όλα αυτά μπορούν όντως να πολιτικοποιήσουν και το Συνέδριο και την προεδρική εκλογή. Αλλιώς όλα όσα "φοβούνται" οι σύντροφοι της πλειοψηφίας του ΣΥΝ θα τα κουκουλωθούν: και εσωστρέφεια χωρίς ενδιαφέρον, και "πασαρέλα" με την κλασική έννοια, και εκβιασμένη αλλά χωρίς προοπτική "συναίνεση"...

Friday, December 7, 2007

Ολοι στο Συνταγμα

Να μην γίνει το κλίμα θυσία για τα κέρδη! Ολοι στο συλλαλητήριο για το μέλλον των παιδιών μας!

Πανιωνάρααααααααα.....

Βγαλμένος από τις πιο ένδοξες σελίδες τις υπεραιωνόβιας ιστορίας του ο Πανιώνιος νίκησε 1-0 στο «Ερνεστ Χάπελ» της Βιέννης την Αούστρια και πλέον κρατάει στα χέρια (ή πόδια του...) του την υπόθεση προκρισης στον επόμενο γύρο του κυπέλλου ΟΥΕΦΑ, καθώς αρκεί να νικήσει την επόμενη αγωνιστική την Μπορντώ στη Νέα Σμύρνη. Οι «κυανέρυθροι» από το πρώτο λεπτό του αγώνα έδειξαν ότι θέλουν τη νίκη που θα τους διατηρήσει «ζωντανούς» στην υπόθεση πρόκρισης. Και αφου έχασαν ένα... τσουβάλι γκολ με τον Τζιμπούρ, τον Σκούφαλη, τον Γουνδουλάκη, τον Κουμορτζί, είχαν και δοκάρι με τον Φερνάντεζ, η μπάλα (ευτυχώς...) δεν τους τιμώρησε. Αντίθετα τους έδωσε μεγάλη χαρά, καθώς στις καθυστερήσεις του αγώνα ο κορυφαίος παίκτης της «κυανέρυθρης» ομάδας ο Κροάτης Ιβιτσα Μαϊστόροβιτς με σουτ έστειλε τη μπάλας τα δίκτυα της Αυστριακής ομάδας και στα ούράνια τους φιλάθλους του Πανιωνίου οι οποίοι άκουγαν από το ραδιόφωνο τον αγώνα της αγαπημένης τους ομάδας.

Wednesday, December 5, 2007

Κάτω τα χέρια από τον Μπομπ...

Πέρασε στα ψιλά των εφημερίδων τις τελευταίες ημέρες, αλλά είναι πιο σοβαρό απ’ όσο φαίνεται. Κατόπιν διαμαρτυριών διαφόρων αυτοαποκαλούμενων χριστιανών, το Εθνικό Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο ετοιμάζεται να ασχοληθεί με το παιδικό πρόγραμμα «Μπομπ Σφουγγαράκης», επειδή προβάλλει πρότυπα που «βλάπτουν την πνευματική και ηθική ανάπτυξη των ανηλίκων».
Εδώ η ιστορία επαναλαμβάνεται ως φάρσα. Φαίνεται ότι οι εν Ελλάδι υπερορθόδοξοι ζήλεψαν τη δόξα των πέραν του Ατλαντικού υπερπροτεσταντών: πέρυσι παρόμοιες καταγγελίες είχαν γίνει από οργανώσεις στις ΗΠΑ, οι οποίες είχαν καταγγείλει τη φιλία του Μπομπ με τον Πάτρικ Αστερία ως υποδορίως ομοφυλοφιλική. Τι κοινό έχουν όλες αυτές οι οργανώσεις; Ανήκουν ιδεολογικά στη συμμαχία που οι αμερικανοί ονομάζουν neocon’s (νεοσυντηρητικοί) - ο συνδυασμός μιας ακραίας χριστιανίζουσας ηθικής σε προσωπικό-κοινωνικό επίπεδο με τον πιο άγριο φιλελεύθερο καπιταλισμό, συνδυασμένα με μπόλικη μεταφυσική (συνεχείς αναφορές στο θείο, του οποίου το θέλημα εκπληρώνουν επί γης). Γνωστότερος εκπρόσωπος των neocon’s είναι ο ίδιος ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζωρτζ Μπους, περήφανο μέλος των «Αναγεννημένων Χριστιανών», οι οποίοι παρεμπιπτόντως πρωτοστάτησαν στην… αντι-μπομπική εκστρατεία!
Ας μη γελιόμαστε. Το ερώτημα δεν είναι εάν ένας αφελής σπόγγος είναι ζευγάρι με έναν ομόφυλό του παχύσαρκο αστερία. Το πραγματικό πρόβλημα όλων αυτών των νεοδεξιών είναι πως η σειρά, έστω και έμμεσα ή με τον αμερικάνικο τρόπο, βάζει τους θεατές μπροστά σε ζητήματα όπως η υποβάθμιση και η ιδιωτικοποίηση της φύσης, ο καταναλωτισμός, οι εργασιακές σχέσεις, η καταπίεση της γυναίκας. Ζητήματα που οι αμύντορες του συστήματος τα θεωρούν λυμένα (φυσικά υπέρ του κεφαλαίου), συνεπώς ακατάλληλα για να τίθενται ξανά - πολλώ δε μάλλον στις «ευαίσθητες» ηλικίες! Η αναφορά στην ομοφυλοφιλία είναι απλά επικοινωνιακό τέχνασμα - η επίκληση της ηθικής αποτελεί κλασικό τρόπο συσπείρωσης των «αγανακτισμένων νομιμόφρονων πολιτών», ακόμη κι εάν πέτρα του σκανδάλου είναι ένα κόμικ.
Ο μπλόγκερ raresteak είχε γράψει τον περασμένο Σεπτέμβρη ένα σχετικό σχόλιο, πριν ακόμα ασχοληθεί με τη σειρά το ελληνικό ΕΡΣ. Το αναδημοσιεύουμε (χωρίς την άδειά του, ελπίζουμε να μη μας κακιώσει) ως εξαιρετικά επίκαιρο. Στο τέλος έχουμε βάλει και δύο δεκάλεπτα επεισόδια της σειράς…

Monday, December 3, 2007

Εικόνες του Δεκέμβρη...




Ηταν Δεκέμβρης του '44

"Και προχωρούσε ο λαός κατά πάνω τους, γενναίος κι ωραίος και δίκαιος σαν τον Χριστό..." Νικηφόρος Βρεττάκος

Η ματωμένη Κυριακή. Μια ειρηνική και άοπλη διαδήλωση του αθηναϊκού λαού κατέληξε στο απροκάλυπτο αιματοκύλισμα. Το ξημέρωμα της Κυριακής, 3ης του Δεκέμβρη 1944, έβρισκε το βασανισμένο λαό της Αθήνας και του Πειραιά στο πόδι. Οι προετοιμασίες, για το μεγάλο συλλαλητήριο, που είχε καλέσει η ΚΕ του ΕΑΜ, για την ίδια μέρα στην πλατεία Συντάγματος, έχουν φτάσει στην τελική τους φάση. Αλλωστε, οι μέρες που είχαν προηγηθεί ήταν γεμάτες ένταση και όλοι συναισθάνονταν την κρισιμότητα των στιγμών.
Τη νύχτα της 30ής Νοέμβρη προς 1η Δεκέμβρη, μετά την ανακοίνωση - τελεσίγραφο του Γ. Παπανδρέου, πραγματοποιήθηκε ολονύχτια συνεδρίαση της ΚΕ του ΕΑΜ, η οποία συζήτησε τις εξελίξεις και αποφάσισε:
α. Να απευθύνει έκκληση στις κυβερνήσεις των συμμάχων της Μ. Βρετανίας, της Σοβιετικής Ενωσης και των ΗΠΑ.
β. Να κηρυχτεί παλλαϊκή απεργία το Σάββατο, 2 του Δεκέμβρη
γ. Να οργανωθεί παλλαϊκή συγκέντρωση στην πλατεία Συντάγματος στις 3/12, στις 11 το πρωί.
δ. Να ανασυγκροτηθεί η ΚΕ του ΕΛΑΣ

Την 1η Δεκέμβρη 1944 παραιτούνται από την κυβέρνηση της "Εθνικής Ενότητας" οι ΕΑΜίτες υπουργοί Αλ. Σβώλος, Γ. Ζεύγος, Μ. Πορφυρογένης, Ν. Ασκούτσης, Ηλ. Τσιριμώκος και Α. Αγγελόπουλος, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη διαταγή μονομερούς αφοπλισμού του ΕΛΑΣ. Την ίδια στιγμή, πραγματοποιούνται μεγάλες και μαχητικές διαδηλώσεις του λαού σ' όλη την Ελλάδα, ενάντια στην κυβέρνηση Παπανδρέου και την αγγλική επέμβαση.

Στις 2 Δεκέμβρη 1944, η απεργία σημειώνει τεράστια επιτυχία. Τα πάντα στην Αθήνα και τον Πειραιά είναι κλειστά, φανερώνοντας ξεκάθαρα τη θέληση του λαού. Την ίδια, όμως, στιγμή αποβιβάζονται στο Φάληρο 6.000 Αγγλοι στρατιώτες και δύο φασιστικά, ελληνικά τάγματα από την Αίγυπτο. Το πρωί της ίδιας μέρας, η ΚΕ του ΕΑΜ ζητά και παίρνει από την κυβέρνηση άδεια για το συλλαλητήριο της Κυριακής. Τα μεσάνυχτα της ίδιας μέρας, όμως, ο Γ. Παπανδρέου ανακαλεί την άδεια. Προφανώς, είτε για να δοκιμάσει την αντοχή και την αποφασιστικότητα του ΕΑΜ και του λαϊκού κινήματος, είτε για να βρει "πάτημα", για τα όσα ήδη σχεδίαζε μαζί, με τους Αγγλους, για την επόμενη μέρα.

3 Δεκέμβρη 1944: Το συλλαλητήριο ξεκινάει. Εκατοντάδες χιλιάδες λαού πλημμυρίζουν τους δρόμους, που οδηγούν στο κέντρο της πρωτεύουσας και κατακλύζουν την πλατεία Συντάγματος και τη γύρω περιοχή. Τα συνθήματα "Οχι άλλη κατοχή", "Εθνικός Στρατός", "Λαοκρατία και όχι βασιλιά", "Παπανδρέου παραιτήσου" κυριαρχούν σ' όλα τα χείλη. Ωρα 10.30` και ήδη, στην πλατεία Συντάγματος έχει συγκεντρωθεί αρκετός κόσμος. Οι μεγάλες, όμως, φάλαγγες των λαϊκών συνοικιών βρίσκονται ακόμη στο δρόμο. Προχωρούν με τάξη, ειρηνικά, τραγουδώντας και φωνάζοντας συνθήματα, ανεμίζοντας τις τιμημένες σημαίες και τα λάβαρα του αγώνα. Η ώρα πλησιάζει 11 και καθώς, οι ανθρώπινοι χείμαρροι φτάνουν στην πλατεία Συντάγματος και γεμίζουν ασφυκτικά το χώρο μπροστά στον Αγνωστο Στρατιώτη, ρίχνονται εντελώς απροειδοποίητα και ύπουλα τα πρώτα δολοφονικά πυρά, από τα παλιά ανάκτορα και τη διεύθυνση της Αστυνομίας. Αιματηρός ο απολογισμός της εγκληματικής αυτής ενέργειας της αντίδρασης: 21 νεκροί και 140 τραυματίες. Την ίδια ώρα δέχονται ανάλογη επίθεση οι φάλαγγες των διαδηλωτών, που προχωρούσαν από την οδό Ηρώδη του Αττικού προς την πλατεία Συντάγματος. Το βράδυ της ίδιας μέρας δολοφονούνται 7 αγωνιστές την ώρα που τοιχοκολλούν έντυπα του ΕΑΜ. Δεκατέσσερα ολόκληρα χρόνια μετά, ο Αγγελος Εβερτ, διευθυντής της Αστυνομίας Πόλεων της Αθήνας εκείνη την κρίσιμη περίοδο και γνωστός για τη σχέση του με τους Εγγλέζους, ομολόγησε ότι έδωσε την εντολή της δολοφονικής επίθεσης στην πλατεία Συντάγματος (δηλώσεις σε εφημερίδα "Ακρόπολη" 3/12/1958).

Στις 4 Δεκέμβρη 1944 κηρύσσεται γενική απεργία σ' όλη την Ελλάδα. Ο λαός της Αθήνας και του Πειραιά οδηγεί τα θύματά του στην τελευταία τους κατοικία. Μέσα σε μια συγκλονιστική ατμόσφαιρα πένθους, αλλά και αγωνιστικής αποφασιστικότητας, ο λαός απαιτεί την άμεση παραίτηση της ματοβαμμένης κυβέρνησης. Ενα τεράστιο πανό στην κεφαλή της πορείας γράφει:
"ΟΤΑΝ Ο ΛΑΟΣ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΟΝ ΚΙΝΔΥΝΟ ΤΗΣ ΤΥΡΑΝΝΙΑΣ, ΔΙΑΛΕΓΕΙ `Η ΤΙΣ ΑΛΥΣΙΔΕΣ `Η ΤΑ ΟΠΛΑ". Οταν η πομπή φτάνει στο Σύνταγμα, οι διαδηλωτές γονατίζουν. Ορκίζονται στους νεκρούς και ψάλλουν το πένθιμο εμβατήριο. Στην επιστροφή από το νεκροταφείο τα πλήθη δέχονται και νέα, ένοπλη επίθεση από τους Χίτες. Αλλοι 40 νεκροί και 70 τραυματίες βάφουν με το αίμα τους, τους αθηναϊκούς δρόμους. Την άλλη μέρα και καθώς οι λαϊκές διαδηλώσεις συνεχίζονται, χτυπά και πάλι η Ασφάλεια, με τραγικό απολογισμό, ακόμη 30 νεκρούς και πάνω από 100 τραυματίες.

"ΟΤΑΝ Ο ΛΑΟΣ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΟΝ ΚΙΝΔΥΝΟ ΤΗΣ ΤΥΡΑΝΝΙΑΣ, ΔΙΑΛΕΓΕΙ `Η ΤΙΣ ΑΛΥΣΙΔΕΣ `Η ΤΑ ΟΠΛΑ", γράφει το πιτσιλισμένο με αίμα πανό, ενώ οι διαδηλωτές γονατίζουν και απαιτούν να παραιτηθεί η αιματοβαμμένη κυβέρνηση. Στο μεταξύ, ο Σκόμπι κλιμακώνει τις αντιλαϊκές και επιθετικές του ενέργειες, επιχειρώντας να αιφνιδιάσει και να υποτάξει με την ένοπλη βία το λαϊκό κίνημα. Προχωρά στον αφοπλισμό τμημάτων της Εθνικής Πολιτοφυλακής. Υποκαθιστώντας και τυπικά την κυβέρνηση Παπανδρέου και μιλώντας εξ ονόματός της κηρύσσει το στρατιωτικό νόμο. Τις πρώτες πρωινές ώρες, της 4ης Δεκέμβρη, βρετανικές δυνάμεις κυκλώνουν και αφοπλίζουν το 2ο Σύνταγμα της ΙΙ μεραρχίας του ΕΛΑΣ. Κάτω από την πίεση των δραματικών αυτών γεγονότων και ιδιαίτερα την παλλαϊκή κατακραυγή και καταδίκη, ο Γ. Παπανδρέου υποχρεώνεται να παραιτηθεί και να ζητήσει από τον Θ. Σοφούλη, να προχωρήσει στο σχηματισμό νέας κυβέρνησης. Η επιλογή του προσώπου βρίσκει κατ' αρχή σύμφωνη και την ηγεσία του ΕΑΜ, αλλά λίγο μετά ο Γ. Παπανδρέου ανακαλεί την παραίτησή του, υποχωρώντας στην πίεση του Τσόρτσιλ και άλλων εξωελληνικών παραγόντων και αναλαμβάνοντας να σηκώσει μέχρι το τέλος τις ιστορικές και εγκληματικές του ευθύνες.

Οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ παίρνουν τη διαταγή και αρχίζουν τις επιχειρήσεις κατά των Χιτών και των αστυνομικών τμημάτων της Αθήνας και του Πειραιά. Την επομένη ο Σκόμπι θα πάρει διαταγή από τον Τσόρτσιλ να συμπεριφέρεται σαν να βρίσκεται σε κατεχόμενη πόλη. Μπροστά σ' αυτή την κατάσταση ο λαός έπρεπε να διαλέξει. Και διάλεξε τα όπλα.


Τα τηλεγραφήματα του Τσόρτσιλ

Στις 5 Δεκέμβρη, ο Τσόρτσιλ στέλνει δύο τηλεγραφήματα, ένα προς τον πρεσβευτή της Μ. Βρετανίας στην Αθήνα, Λίπερ, κι ένα προς τον Σκόμπι. Είναι δύο τηλεγραφήματα, αποκαλυπτικά για τις εγκληματικές προθέσεις και μεθόδους του αγγλικού ιμπεριαλισμού και αποτελούν μνημεία αντιλαϊκού κυνισμού και ωμότητας. Παραθέτουμε χαρακτηριστικά αποσπάσματα και από τα δύο, έτσι όπως έχουν καταγραφεί στην ιστορία.
Τηλεγράφημα προς τον Λίπερ: “Πρέπει να παρακινήσετε τον Παπανδρέου να πράξει το καθήκον του και να τον διαβεβαιώσετε, ότι εις την περίπτωσιν αυτήν θα τον υποστηρίξωμεν μ' όλας τας δυνάμεις. Παρήλθεν πλέον η εποχή καθ' ην μια οιαδήποτε ομάς Ελλήνων πολιτών ηδύνατο να ματαιώνει την εξέγερσιν του όχλου. Η μόνη ελπίς του είναι να εργασθεί μεθ' ημών διά την αποσόβησιν ενδεχομένης συμφοράς... Ανέθεσα το όλον ζήτημα της αμύνης των Αθηνών και τη διατήρηση της εννόμου τάξεως εις τον στρατηγόν Σκόμπι και τον διαβεβαίωσα ότι θα τον ενισχύσωμεν με όσας δυνάμεις χρειάζεται προς τούτο. Τόσον εσείς, όσο και ο Παπανδρέου, πρέπει να συμμορφωθείτε προς τας οδηγίας του, εις ό,τι αφορά τη δημόσιαν τάξιν και την ασφάλειαν. Πρέπει να συνδράμετε τον στρατηγόν Σκόμπι με πάντα δυνατόν τρόπον και να εισηγηθείτε εις αυτόν τη λήψιν παντός μέτρου, το οποίον, κατά τη γνώμην σας, ήθελε καταστήσει το έργον του περισσότερον ευχερές και αποτελεσματικόν". (Οι υπογραμμίσεις είναι του Τσόρτσιλ) (Ο. Τσόρτσιλ, "Απομνημονεύματα", τόμ. 6ος, βιβλίο 1ο, σ. 256).

Ετσι αναφέρεται το τηλεγράφημα αυτό στα απομνημονεύματα του Βρετανού πρωθυπουργού. Σκόπιμα, προφανώς, ο Τσόρτσιλ δεν αναφέρει ένα χαρακτηριστικό, για τον ιμπεριαλιστικό, ωμό αυταρχισμό και την κατάλυση κάθε έννοιας εθνικής ανεξαρτησίας και λαϊκής κυριαρχίας, απόσπασμα. Το απόσπασμα αυτό ήρθε στο φως το 1974, όταν δημοσιοποιήθηκαν τα αντίστοιχα αρχεία του Φόρεϊν Οφις. Να ποιο κομμάτι "αυτολογόκρινε" ο Τσόρτσιλ:
"Πρέπει να υποχρεώσετε τον Παπανδρέου. Αν παραιτηθεί, φυλακίστε τον έως ότου συνέλθει, όταν πια θα έχουν τελειώσει οι μάχες. Θα μπορούσε το ίδιο καλά, να αρρωστήσει και να μην μπορεί να τον πλησιάσει κανείς..." (Γ. Ανδρικόπουλου, "1944 Κρίσιμη χρονιά" τόμ. Β` αρ. 300).

Ανάλογης εγκληματικής περιφρόνησης προς τη θέληση του ελληνικού λαού και τα στοιχειώδη δικαιώματά του είναι και το τηλεγράφημα προς τον Σκόμπι: "Κατόπιν συνεννοήσεως μετά του στρατηγού Ουίλσον (Ιταλία) έδωσα οδηγίες να σας αφήσει όλας τας δυνάμεις, τας οποίας διαθέτετε και να σας σταλούν, ει δυνατόν, ενισχύσεις. Είσθε υπεύθυνος διά την τήρησιν της τάξεως εις Αθήνας και διά την καταστροφήν όλων των ομάδων ΕΑΜ - ΕΛΑΣ, αι οποίαι πλησιάζουν εις την πόλιν. Δύνασθε να λάβετε όλα τα μέτρα, που θα θεωρήσετε σκόπιμα διά τον έλεγχον των οδών και την παγίδευσιν των ταραξιών. Είναι φυσικόν ο ΕΛΑΣ να προσπαθήσει να παρατάξει γυναικόπαιδα εις τα σημεία όπου θα διεξαχθούν συγκρούσεις. Θα πρέπει να ενεργήσετε με σύνεσιν και να αποφύγετε σφάλματα, αλλά μη διστάσετε να πυροβολήσετε εναντίον παντός ενόπλου, που θα επιχειρεί να επιτεθή κατά των βρετανικών δυνάμεων και κατά των ελληνικών, μετά των οποίων συνεργαζόμεθα. Το καλύτερον, φυσικά, θα ήτο εάν εις το έργον σας είχατε τη συμπαράστασιν μιας κυβερνήσεως και εάν ο Λίπερ έπειθε τον Παπανδρέου να παραμείνει εις τη θέσιν του και να σας βοηθήσει.
Ωστόσο, μη διστάσετε να ενεργήσετε ως να ευρίσκεσθε εις μίαν μόλις καταληφθείσα υπό του στρατού πόλιν, όπου έχει εκραγεί επαναστατικόν κίνημα (υπογραμμίσεις Τσόρτσιλ).
Εν συνεχεία, με τας ομάδας του ΕΛΑΣ, αι οποίαι πλησιάζουν έξωθεν προς την πόλιν, θα πρέπει να είσθε ασφαλώς εις θέσιν, με τας δυνάμεις που διαθέτετε, να δώσετε εις μερικάς εξ αυτών ένα καλό μάθημα, το οποίον θα παραδειγματίση και τας άλλας. Δύνασθε να βασίζεσθε εις την υποστήριξίν μου διά πάσαν λογικήν και εύστοχον ενέργειαν, την οποίαν εν προκειμένω θα αποφασίσετε. Πρέπει να κρατήσωμεν τας Αθήνας και να επιβληθώμεν (υπογράμμιση Τσόρτσιλ). Εάν τούτο το επιτύχετε χωρίς αιματοχυσίαν, θα είναι κατόρθωμα δι' εσάς, αλλά και με αιματοχυσίαν θα είναι επίσης κατόρθωμα, εάν αυτή είναι απαραίτητος" (Ο. Τσόρτσιλ, στο ίδιο, τόμ. 6ος, βιβλ. 1ο, σ. 255).

Sunday, December 2, 2007

Το ντόμινο της Αριστεράς

Είχα αποφύγει να σχολιάσω την απόφαση του Αλέκου Αλαβάνου να αποχωρήσει από τη προεδρία του Συνασπισμού (παραμένει όμως στη προεδρία της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ). Ο λόγος ήταν ότι περιμένω να "καθαρίσει" το τοπίο , να μάθουμε τους λόγους που ο Αλ. Αλαβάνος αποφάσισε να αποχωρήσει από την Κουμουνδούρου. Διαβάζοντας την Κυριακάτικη Καθημερινή με "κέντρισε" το άρθρο του Νίκου Ξυδάκη, ο οποίος με τίτλο "Το ντόμινο της Αριστεράς" καταθέτει την άποψή του για τις πολιτικές εξελίξεις στο χώρο της Αριστεράς με αφορμή την αποχώρηση του Αλαβάνου. Διαβάστε τη γράφει: "Το πολιτικό πρόσωπο της χρονιάς είναι ο Αλέκος Αλαβάνος. Για όσα πέτυχε, για το ηγετικό προφίλ που διαμόρφωσε, για όσα του καταλογίστηκαν, για όσα ρισκάρησε, και ακόμη για τους κραδασμούς που προκαλεί η αιφνίδια αποχώρησή του από την ηγεσία του Συνασπισμού.
Ο πράος Κυκλαδίτης με τα κοτλέ και το γκρίζο γένι, ύστερα από μακρά θητεία στο ΚΚΕ του ’70 - ’80, αλλά και με πολλά χρόνια θητείας στο Ευρωκοινοβούλιο, ετέθη επικεφαλής ενός εύθραυστου, εσωστρεφούς, αντιφατικού κόμματος, που έφτανε μετά βίας το 3%, όριο κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης, και μέσα στην τριετία του κατόρθωσε, αφενός, να καταγράψει 10% στις δημοτικές εκλογές της Αθήνας ποντάροντας σε έναν άγνωστο νεαρό για υποψήφιο δήμαρχο και, αφετέρου, να πιάσει το ονειρεμένο 5% πανελλαδικά στις εθνικές εκλογές του περασμένου Σεπτεμβρίου.
Οι εκλογικές επιτυχίες δεν ήρθαν επειδή ο Συνασπισμός της Αριστεράς αίφνης απέκτησε νέα στρατηγική ή ιδεολογία. Σε μεγάλο βαθμό, τα κέρδη προήλθαν από τακτικούς ελιγμούς, έγκαιρη ανάγνωση της συγκυρίας, ακόμη και καιροσκοπική εκμετάλλευση των ευκαιριών: Ο Συνασπισμός υπό τον Α. Αλαβάνο εκμεταλλεύθηκε την πολιτική και ιδεολογική παράλυση του ΠΑΣΟΚ και άντλησε ψήφους από την αριστερά του. Και ακόμη καρπώθηκε τα περισσότερα πολιτικά οφέλη από τη δυναμική αυτόνομων κινημάτων, όπως η δομική αναταραχή στους κόλπους των φοιτητών και της νεολαίας, αγγίζοντας κάποτε και τη δημοκοπία.
Ωστόσο, ο Συνασπισμός, παρά τα πρόσκαιρα εκλογικά οφέλη και παρά τις πράγματι επεξεργασμένες θέσεις του σε καινοφανή καυτά θέματα της πολιτικής ατζέντας, όπως το περιβάλλον και οι δημόσιοι χώροι, παραμένει ένας κομματικός σχηματισμός δυσκίνητος: ισορροπεί πάνω στη δύσκολη συνύπαρξη αντιτιθέμενων ομάδων και συντηρεί μια αδρανή γραφειοκρατία στελεχών, τα οποία, όταν δεν ερωτοτροπούν με την εξουσία ή όταν δεν αποσκιρτούν στο ΠΑΣΟΚ, αναλώνονται στον φατριασμό και τη διεκδίκηση οφιτσίων και μικροπεδίων ισχύος. Και πάντως δεν αναλώνονται στην παραγωγή ιδεών, στην προώθηση νέων προσώπων, στον κοπιώδη μετασχηματισμό της Αριστεράς την εποχή της παγκοσμιοποίησης.
Η κρίση της Αριστεράς δεν είναι ασφαλώς εγχώριο φαινόμενο. Σε όλη την Ευρώπη οι πολιτικοί σχηματισμοί ψάχνονται, συχνά οδυνηρά, διαλύονται, μετασχηματίζονται. Μεταμοντέρνοι, κοινοτιστές και φιλελεύθεροι στοχαστές, κινήσεις πολιτών, πράσινο κίνημα, οι διεκδικήσεις των δημόσιων χώρων, οι ρευστές κοινότητες του Διαδικτύου, η κριτική της αντιπροσωπευτικότητας, οι νεόπτωχοι της μεσαίας τάξης, όλα μαζί σχηματίζουν χείμαρρους ιδεών και τάσεων, χωρίς να εκβάλλουν κάπου συγκεκριμένα. Ο παραδοσιακός μαρξισμός και οι σοσιαλδημοκρατικές εμπειρίες του Μεταπολέμου, ό,τι σφράγισε τον 20ό αιώνα, ασφαλώς έχουν την αξία τους, αλλά βρισκόμαστε πλέον σε άλλο περιβάλλον, με νέα κοινωνικά υποκείμενα, που καλούνται να δώσουν λύσεις σε προβλήματα παλιά και νέα.
Η ελληνική Αριστερά, η εκτός ζηλωτικού ΚΚΕ, ολιγάριθμη πάντα αλλά με πολύ ισχυρή επιρροή στα μορφωμένα μεσοστρώματα, τη διανόηση και τους επιστήμονες, κατόρθωσε να μπολιάσει τη μεταπολιτευτική Ελλάδα με φρέσκιες ιδέες, να αναθεωρήσει τυραννικά σταλινικά στερεότυπα, κυρίως προκάλεσε έναν αυτοστοχασμό της κοινωνίας: πού βρισκόμαστε σε σχέση με την ιστορία μας, αλλά και σε σχέση με το διεθνές περιβάλλον.
Η επιτυχία της ήταν εντυπωσιακά μικρότερη στον δικό της αυτοστοχασμό και στον προσδιορισμό της. Δεν είδε βαθιά και κριτικά μέσα της, κατά τις ιστορικές καμπές, όπως το 1989 λ.χ., και δεν προσδιορίστηκε ως προς την κοινωνία αλλά ως προς ευκαιριακούς συσχετισμούς εξουσίας. Συχνά λειτούργησε ως άτυπη συγκυβέρνηση, ως δεξαμενή στελεχών για το κράτος και τις κυβερνήσεις, και όχι ως δομική αντιπολίτευση, κοινωνική και πνευματική.
Ο Αλέκος Αλαβάνος αποχώρησε για προσωπικούς λόγους. Ανεξαρτήτως αιτίων πάντως, η αποχώρησή του είναι η απαρχή ενός ντόμινο, ενδεχομένως απαρχή βαθέος μετασχηματισμού, λειτουργικού και πολιτικού. Ο υγροποιημένος τώρα Συνασπισμός δεν μπορεί να ηγεμονεύει στον μετωπικό ΣΥΡΙΖΑ, του οποίου κοινοβουλευτικός επικεφαλής παραμένει ο Α. Αλαβάνος. Οι περίφημες τάσεις του ΣΥΝ, δηλαδή η γραφειοκρατία του, θα σπεύσουν πρωτίστως να εξασφαλίσουν όρους επιβίωσης και αμέσως κατόπιν όρους ηγεμονίας. Αλλά φαίνεται πια ότι απελευθερώνεται μια άλλη, παράλληλη και απρόβλεπτη δυναμική σε αυτόν τον χώρο της Αριστεράς: η δυναμική του ρευστού ΣΥΡΙΖΑ, της ζωηρής νεολαίας, των ακηδεμόνευτων κινήσεων πολιτών, των ανένταχτων αριστερών περιπλανητών. Ολοι αυτοί δεν χειραγωγούνται από τη γραφειοκρατία του ΣΥΝ και τις τακτικιστικές συγκλίσεις τους. Ο ΣΥΝ δεν έχει το μονοπώλιο της Αριστεράς· ίσως τον ανταγωνιστεί ο ΣΥΡΙΖΑ, μια ασαφής και ρευστή πλατφόρμα, που δεν κατεβάζει γραμμή αλλά συλλέγει φωνές, και για τούτο ίσως είναι πιο ελκυστικός.
Το κρίσιμο μέγεθος, βέβαια, ελλείπον τούτη τη στιγμή, και στο σοκαρισμένο κόμμα και στην αόριστη πλατφόρμα, είναι οι ιδέες. Πειστικές, ελκυστικές ιδέες, που να μορφοποιούν σε σχέδιο τους διάχυτους πόθους και τις αντιδράσεις, που να συνδέουν τις δυναμικές. Που να δίνουν κάποιες εναλλακτικές, πρακτικές και πνευματικές, στην κοινωνία.
Οπως και να προχωρήσει το ντόμινο που απελευθέρωσε η παραίτηση Αλαβάνου, οι επικείμενες εξελίξεις σε αυτόν τον χώρο της Αριστεράς προβάλλουν σαν το πιο ενδιαφέρον εργαστήριο πολιτικής σήμερα".

Του Νίκου Γ. Ξυδάκη, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ