Wednesday, November 30, 2011

Ιστορία με δράκους

Της Αντιγόνης Λυμπεράκη

Η κρίση δεν ήρθε ουρανοκατέβατη. Δεν ήταν ούτε «κεραυνός εν αιθρία». Ασφαλώς τα πρώτα επεισόδια συνέπεσαν με τους κραδασμούς της παγκόσμιας χρηματοοικονομικής κρίσης, αλλά στην πραγματικότητα το σκηνικό της κρίσης είχε στηθεί σταδιακά και μεθοδικά στη διάρκεια των τελευταίων 3 δεκαετιών... όταν συστηματικά δαπανούσαμε από 10% μέχρι 15% περισσότερα από αυτά που παράγαμε. Η παγκόσμια κρίση απλώς σήκωσε την κουρτίνα.

Η δική μας κρίση είναι το σωρευτικό αποτέλεσμα πολλών αυτονόητων συμπεριφορών, πράξεων και παραλείψεων. Που επειδή ήταν «αυτονόητες», δεν τις σκεφτόμασταν ποτέ όσο έπρεπε. Έτσι ανεχτήκαμε και σιωπηρώς νομιμοποιήσαμε, κάναμε τα στραβά μάτια και εμπεδώσαμε, στάσεις, πολιτικές και συμπεριφορές που κινούνται γύρω από «τα δικά μας παιδιά», την εξασφάλιση προνομιακής πρόσβασης σε κρατικές προμήθειες, το άνοιγμα πολλών ξεχωριστών ομπρελλών ώστε να προστατευτούν από την καταιγίδα του ανταγωνισμού ειδικά συμφέροντα, ομάδες αγαθά και επαγγέλματα (τα «κλειστά»)... Σταθήκαμε απαθείς απέναντι σε εξωφρενικά επιδόματα (όπως αυτό που επιβραβεύει την έγκαιρη άφιξη στην εργασία) και σε δημιουργική αριθμητική που επέτρεπε για άλλους ο χρόνος αποδοχών να αποτελείται από 12 μήνες και για άλλους από 18.

Όλα αυτά και πολλά ακόμα αποτελούν το μικρο-θεμέλια της καταστροφής. Μιας καταστροφής που αποτυπώνεται στα μακρο-μεγέθη (όπως το χρέος) αλλά  στην πραγματικότητα προκύπτει από τις πολλαπλές ιδιωτικές ψηφίδες της καθημερινής οικονομικής μικρο-συμπεριφοράς.

Πολλοί θεωρούν ότι όλη η ευθύνη πρέπει να αποδοθεί στους πολιτικούς. Δεν είναι όμως έτσι τα πράγματα. Κι άλλες κατηγορίες φέρουν μέρος της ευθύνης:
Πρώτα όλοι όσοι ανέλυαν με επιστημοσύνη την ελληνική περίπτωση (οικονομολόγοι, αναλυτές και κοινωνικά ευαίσθητοι πανεπιστημιακοί) προκειμένου να καταλήγουν κάθε φορά να εξωθούν τους πολιτικούς προς τη λάθος κατεύθυνση. Αυτήν που διεύρυνε τα ελλείμματα, παραπλανούσε για τη φύση των πραγματικών προβλημάτων (παρακολούθηση, παραγωγικότητα, αποτελεσματικότητα κλπ) και μας έφερε πανηγυρικά ως εδώ.

Και κοντά στους παραπάνω υπάρχουν και εκείνοι που υπακούοντας στα κίνητρα που ισχύουν στην ακαδημαϊκή κοινότητα, μεγιστοποιούσαν τις πιθανότητες να δουν τη δουλειά τους δημοσιευμένη σε «καλά» και «έγκυρα» περιοδικά του επαγγέλματος, παρουσιάζοντας την Ελλάδα σαν να ήταν μια χώρα  σαν τις ΗΠΑ ή σαν την Αγγλία, μόνο σε μικρότερο μέγεθος... Έτσι, επιχειρηματολογούσαν, για παράδειγμα, για το ρόλο του κράτους, σαν να είχαν απέναντί τους την κυρία Θάτσερ και όχι κάτι σαν την τελευταία σοβιετική δημοκρατία.
Και ακόμα εκείνοι που στα χρόνια του μεγάλου πάρτυ της ΟΝΕ, εξακολουθούσαν να μιλάνε για λιτότητα, προκειμένου να συνταχθούν με την κρατούσα αντιπολιτευτική γραμμή. Όλοι αυτοί είναι που διευκόλυναν το παιχνίδι των πολιτικών, θεωρώντας ότι προέχει να αλλάξει η κυβέρνηση (ή να καταγραφούν αυξημένες οι δυνάμεις της αριστεράς) και στη συνέχεια να διορθωθούν τα κακώς κείμενα... «από καλύτερες θέσεις» -πρωτίστως για τους εαυτούς τους.

Όσο πλησιάζουν οι εκλογές, τόσο συχνότερα θα εμφανίζεται η παβλοφική αντίδραση της επαναφοράς παλιών και δοκιμασμένων συνταγών ρητορικής δεινότητας: ποιος φταίει περισσότερο, πότε περνούσαμε καλύτερα, πόσο πολύ φταίνε οι αντίπαλοι. Και οι σχολιαστές, αντί να θυμίσουν το πως φτάσαμε στον γκρεμό, θα συντάσσονται ασμένως με τη μια ή την άλλη ομάδα. Όπως τα παλιά τα χρόνια. Μήπως όμως όχι;

Από την επέτειο του ΟΧΙ και μετά όλοι και όλες στην Ελλάδα είδαμε την άβυσσο μπροστά μας (σκηνικό ακυβερνησίας επιπέδου Σομαλίας και βεβαιότητα εγκατάλειψης του ευρώ). Μπορεί άραγε αυτό να σημαίνει πως η κοινή γνώμη –πρώτη αυτή, πριν από το πολιτικό σύστημα- συνειδητοποιεί καλύτερα τα αδιέξοδα; Θα είναι η συνειδητοποίηση αυτή επαρκές αντίδοτο στους φανφαρονισμούς και στη ρητορική αμνησία; Υποδηλώνει άραγε πως ωριμάζουμε σαν κοινωνία και προσπερνάμε τις αγκυλώσεις ενός κουρασμένου συστήματος εξουσίας και διακυβέρνησης;
Ποιος ξέρει;

Όταν έδειξε η βρετανική τηλεόραση το Greek for a Week, κάποιοι Άγγλοι κατάλαβαν γρήγορα πόσο γλυκιά είναι η φοροδιαφυγή, αλλά και πόσο άσχημα είναι όταν όλοι φοροδιαφεύγουν. Στην Ελλάδα τώρα ο Λουκάς Παπαδήμος είναι υπεύθυνος σκηνοθεσίας για το Europeans for Two Months. Θα αρκέσει μια επίδειξη σοβαρότητας κάποιων εβδομάδων ώστε να αλλάξει η θεματολογία της εκλογικής αναμέτρησης;

*Η Αντιγόνη Λυμπεράκη είναι καθηγήτρια οικονομικών στο Πάντειο, μέλος του ΔΣ της Action Aid στην Ελλάδα και στην Κένυα, και ιδρυτικό μέλος του Κοινωνικού Συνδέσμου.

Πηγή: www.protagon.gr

Tuesday, November 29, 2011

Ανήκει η Ελλάδα στην Ευρώπη;



Του Γιώργου Σιακαντάρη


«ΤΑ ΝΕΑ» αναφέρθηκαν εκτενώς στο δημοσίευμα της γαλλικής «Monde» με τίτλο: «Ελλάδα - Ευρώπη: Η μεγάλη παρεξήγηση». Εκεί δεν αμφισβητείται απλώς η ικανότητα της Ελλάδας να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις της δημοσιονομικής πειθαρχίας, ούτε καν μόνο η είσοδός της στην ΟΝΕ. Κυρίως, αμφισβητείται η θέση της στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι. Η εφημερίδα μιλάει για ένα «αδύναμο και ανοργάνωτο κράτος» στη θέση της Δημοκρατίας του Περικλή. Στο κείμενο γίνεται αναφορά στις χρεοκοπίες του 1897 και του 1932. Φιλοξενείται και συνέντευξη του πρώην προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας Βαλερί Ζισκάρ ντ' Εστέν ο οποίος χαρακτηρίζει την είσοδό μας στην ευρωζώνη «σοβαρό σφάλμα», το οποίο και αποδίδει στο «πολιτικό lobbying» Σιράκ - Ζοσπέν. Ο Ντ' Εστέν, πάντως, δεν προσυπογράφει το δημοσίευμα με το οποίο αμφισβητείται η ευρωπαϊκότητα της χώρας μας.

Στον αντίποδα, βεβαίως, υπήρξαν αντιδράσεις. Μεταξύ άλλων, ο Μαρκ Μαζάουερ και ο Μίλαν Κούντερα αντέδρασαν κατά της αμφισβήτησης της ευρωπαϊκότητας της Ελλάδας που την ανάγουν τις ρίζες του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Πολύ φοβάμαι, ωστόσο, πως κινδυνεύουμε περισσότερο να πέσουμε θύματα του φιλελληνισμού παρά του ανθελληνισμού. Αν μείνουμε σε απαντήσεις που θα υπενθυμίζουν στους άλλους ευρωπαϊκούς λαούς πως η σοφία της Ευρώπης ξεκινάει από το αρχαιοελληνικό δημοκρατικό πνεύμα, κινδυνεύουμε από τα γραφικά επιχειρήματα που διολισθαίνουν στον εθνικισμό. Κινδυνεύουμε, δηλαδή, να κάνουμε το ακριβώς αντίθετο απ' ό,τι χρειάζεται για να πείσουμε για την ευρωπαϊκή μας θέση.

Κατ' αρχάς, δεν είναι σίγουρο πως το ερώτημα αν η μία ή η άλλη χώρα ανήκει ή όχι στην Ευρώπη είναι το σωστό ερώτημα. Πριν δούμε αν κάποια χώρα ανήκει ή όχι στην Ευρώπη, πρέπει να ξεκαθαρίσουμε αν η Ευρώπη είναι το σύνολο των εθνικών ιστοριών ή, αντιθέτως, αν η ιστορία της Ευρώπης υπερβαίνει τις ιστορίες των εθνών - κρατών.

Αν ισχύει το πρώτο, τότε πραγματικά η ένταξη κάθε χώρας στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι πρέπει να αξιολογείται με βάση τη δική της ξεχωριστή ιστορία και το δικό της κοινωνικό και πολιτισμικό γίγνεσθαι. Αν αυτό ισχύει, τότε κάθε χώρα έχει στοιχεία που την εντάσσουν στην ιδέα της δημοκρατικής και πλουραλιστικής Ευρώπης, αλλά και στοιχεία που την εντάσσουν στην ιδέα της «Σκοτεινής Ηπείρου». Εξάλλου, όχι τόσο στην Ελλάδα αλλά στη Γερμανία, από τον 19ο ακόμη αιώνα είχε ξεσπάσει μια συζήτηση η οποία συνεχίζεται μέχρι τις μέρες μας, για το αν η χώρα μας ανήκει στον δυτικό πολιτισμό ή στην ανατολική κουλτούρα.

Αν όμως η απάντηση είναι πως Ευρώπη δεν είναι το άθροισμα των εθνικών ιστοριών αλλά η ιστορική κίνηση ενοποίησης του συγκεκριμένου ιστορικού και γεωγραφικού χώρου, τότε οφείλουμε να δούμε με άλλη ματιά και την «ελληνική καθυστέρηση». Αν δεχτούμε πως η ιστορία της Ευρώπης είναι η ιστορία των θετικών και των αρνητικών, των φωτεινών και των σκοτεινών πλευρών της, μια ιστορία που πρέπει, αλλά δεν μπορεί να το θεωρεί και ως δεδομένο, να οδηγεί στην ευρωπαϊκή κοινωνική αλληλεγγύη, στη δημοκρατία, στο κράτος πρόνοιας και δικαίου, τότε κάθε χώρα έχει κάτι θετικό με το οποίο μπορεί να συμβάλει στην ενοποίηση. Εχει όμως και πολλά αρνητικά, με τα οποία πρέπει να παλέψει ώστε να μην παρεμποδίσει αυτή την ενοποίηση.

Η Ελλάδα είναι ένα έθνος από το οποίο απουσιάζουν πολλές από τις εξελίξεις που έλαβαν χώρα σε πολλές άλλες χώρες της Δυτικής Ευρώπης. Απουσιάζει ένα ντόπιο αριστοκρατικό στρώμα, από το οποίο θα ξεπηδούσαν αρχές όπως αυτή της κοινωνικής κοσμιότητας και του αντίστοιχου ήθους. Απουσιάζουν το πνεύμα του Διαφωτισμού και ο διαχωρισμός της θρησκευτικής συνείδησης από το κράτος. Η αστική τάξη μας ποτέ δεν μεγαλούργησε ως παραγωγική αστική τάξη με το συνάδον σ' αυτήν εργασιακό ήθος, το δε παραγωγικό μας μοντέλο στηρίχτηκε στο κράτος και όχι στην επιχειρηματικότητα. Αυτές όμως οι απουσίες δεν οφείλονται σε κάποιο DNA που καθηλώνει τους Ελληνες στην καθυστέρηση, αλλά στην πορεία διαμόρφωσης του ελληνικού κοινωνικού σχηματισμού, η οποία δεν ήταν νομοτελειακή αλλά ιστορικά καθορισμένη. Ακριβώς αυτή η κοινωνική ιστορία της Ελλάδας, ως αναπόσπαστο τμήμα της ευρωπαϊκής ιστορίας, πρέπει να χρησιμεύσει ως παράδειγμα για το πώς οι χώρες οφείλουν να είναι αλληλέγγυες η μία με την άλλη για να κτίσουν την Ευρώπη που θέλουμε.

Ο Γιώργος Σιακαντάρης είναι διδάκτωρ Κοινωνιολογίας. Μόλις κυκλοφόρησε το βιβλίο του «Οι μεγάλες απουσίες. Η ελληνική δημοκρατία σε άμυνα» από τις Εκδόσεις Πόλις.

Πηγη: Εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ

Το δέρμα που κατοικώ

Της Ευγενίας Ηλιοπούλου
Καλλιτέχνης γεμάτος φαντασία με αστείρευτη θεματολογία και κυρίως με απύθμενο ταλέντο ο κύριος Αλμοδόβαρ έγραψε πάλι. Ανήσυχο πνεύμα με σαφέστατες σεξουαλικές προτιμήσεις συνδυάζει πάντα τέλεια την εικόνα με την μουσική. Η γυναίκα, άσχημη η πανέμορφη, σε διάφορες ηλικίες αποτελεί συχνά πηγή έμπνευσης του και η μητρική φιγούρα είναι καθοριστική στις περισσότερες ταινίες του. Αβίαστες επιλογές παράλληλα με συναισθηματικές εμμονές αποτελούν μία συναρπαστική συλλογή διαφορετικών χαρακτήρων, μέσα στην ασχήμια και την τέλεια ομορφιά τους, που σφραγίζουν το κάθε έργο του. Ως πλαστική χειρουργός, ειδικευμένη στην εγκαυματική νόσο είχα την ηθική υποχρέωση να δω μία ταινία που σχετίζεται με την ειδικότητα μου. Ως κουλτουριάρα δεν χάνω ποτέ μια καλή ταινία και ο Pedro Almodóvar Caballero με έχει κερδίσει από την ταινία «Μίλα της» του 2002. Το θέμα της απαγωγής σε συναρπάζει από την αρχή και το σενάριο δίνει στοιχεία που θα βρεις σε οπουδήποτε χώρα του κόσμου.
Οι απαγωγές για συναισθηματικούς. πολιτικούς ή οικονομικούς λόγους αποτελούσαν πάγια πρακτική τόσο στην Αφρική όσοι και στην Αμερική και την Ευρώπη. Ο πρωταρχικός σκοπός εδώ είναι η ταπείνωση και ο εξευτελισμός του ανδρισμού του θύματος. Το θύμα έκθετο σε άγνωστα μάτια και ο θύτης που κρύβει μία βασανισμένη ψυχή συναντιούνται αρχικά τυχαία. Το θύμα που εγκλωβίζεται σε μία σύγχρονη φυλακή, με κάμερες παρακολούθησης στραμμένες πάνω του όλο το 24ωρο, μεταμορφώνεται σε τέλειο πειραματόζωο αφού δεν έχει ούτε ένα λεπτό προσωπικών στιγμών. Η εκδίκηση του γιατρού, για τον βιασμό της κόρης και τελικά για το θάνατό της, φτάνει στην υπερβολή της παραφροσύνης μετατρέποντας το θύμα σε πειραματόζωο. Μετά από 5 χρόνια πολλαπλών χειρουργικών επεμβάσεων το θύμα αλλάζει μορφή και ψυχολογία. Ώρες ολόκληρες, ο θύτης γιατρός σαν τον Πυγμαλίωνα δεν χορταίνει να θαυμάζει, το θύμα του ώσπου στο τέλος το ερωτεύεται.
Το θέμα της απαγωγής και της ομηρίας το συναντάμε σε πολλά βιβλία και ταινίες (Ο συλλέκτης -J.Losey, «Κυνόδοντας»- Γ. Λάνθιμος, Η γυναίκα της άμμου- Kobo Abe, Ο απαχθέν –R.L.Stevenson, Για τις απαγωγές -G.G.Marquez κλπ.) το μίσος, παράλληλα με το πείσμα και την εμμονή στην τελειότητα της τοποθέτησης και της τελικής εμφάνισης του καινούργιου δέρματος, φέρνουν ένα αξιοζήλευτο αισθητικό αποτέλεσμα που θα επιθυμούσαν όλοι οι πλαστικοί χειρουργοί που ασχολούνται με αυτό το αντικείμενο. Η προσωπική συμμετοχή και η συναισθηματική φόρτιση του γιατρού και η εκδικητικότητα φτάνουν στο αποκορύφωμα με την απόφαση για την ζωή και την εμφάνιση ενός άλλου ανθρώπου. Ένας γιατρός, δεν μπορεί να στερήσει τη ελευθερία ενός ανθρώπου. Παράλληλα πρέπει να σεβαστεί τον εχθρό του όταν είναι ασθενής του. Η χειρουργική δεινότητα δεν δικαιολογεί τον εξευτελισμό και τη ταπείνωση του θύματος. Αλλά στο μίσος και την εκδίκηση δεν υπάρχουν ηθικοί φραγμοί και εδώ, η ιδιότητα του απαγωγέα, σφραγίζει οριστικά την πλοκή του έργου και τις εξελίξεις. Εκεί είναι όπου ως γιατρός και ως γυναικά ενίσταμαι.

Κουβέλης Σημιτής σε κοινή εκδήλωση

Στην εκδήλωση του περιοδικού Μεταρρύθμιση που έχουμε ήδη αναφέρει και η οποία ολοκληρώθηκε το βράδυ της Δευτέρας στο θέατρο Γκλόρια παραβρέθηκε ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης. Να σημειώσουμε ότι η πληροφορία ότι ο κ. Σημίτης θα παραβρεθεί στην εκδήλωση κυκλοφορούσε σαν φήμη τις τελευταίες μέρες, ωστόσο η τελευταία είδηση που είχαμε ήταν ότι κάτι τέτοιο δεν θα συμβεί γιαυτό και επιφυλαχτήκαμε και δεν δημοσιεύσαμε την είδηση.

Και μπορεί ναι μεν την πληροφορία να μην μπορούσαμε να την επιβεβαιώσουμε, ωστόσο η σύνδεση των δύο πολιτικών ανδρών ήταν εμφανής σημειώναμε ήδη προχθές: “…και επειδή ο Φώτης Κουβέλης δείχνει να προσέχει πια περισσότερο τις συμμαχίες του να αναφέρουμε και την εκδήλωση της Δευτέρας 28 Νοεμβρίου που οργανώνει το περιοδικό Μεταρρύθμιση (γνωστό από τη στήριξή του στον Σημιτικό εκσυγχρονιστικό χώρο)

Ομιλητές ήταν ο Φώτης Κουβέλης, ο Νίκος Μπίστης, ο Νίκος Χριστοδουλάκης ενώ απηύθυνε χαιρετισμό ο Παρασκευάς Αυγερινός. Θέμα της εκδήλωσης ήταν “Η προοδευτική απάντηση στην κρίση”.

Το ρεπορτάζ μας από τον χώρο της εκδήλωσης καταρχήν αναφέρει ότι η αίθουσα ήταν γεμάτη και πολύς κόσμος παραβρέθηκε και χαιρέτισε την ομιλία. Στελέχη της κυβέρνησης του Κ. Σημίτη (Γ. Δρυς, Αρ. Μπαλτάς και Β. Κοντογιαννόπουλος), μέλη και στελέχη της Δημοκρατικής Αριστεράς (Γ. Ψαριανός, Ν. Τσούκαλης, Γ. Πανούσης, Θ. Μαργαρίτης, Γ. Κακουλίδης, Σ. Λυκούδης, Δ. Χατζησωκράτης, Γ. Γεωργάτος, Α. Παπαδόπουλος κ.ά.) αλλά και διανοούμενοι, δημοσιογράφοι και πανεπιστημιακοί όπως ο Γ. Καλογήρου, ο Π. Ιωακειμίδης, ο Αιμ. Ζαχαρέας, ο Ριχ. Σωμερίτης, ο Παν. Παναγιώτου, η Χριστίνα Πουλίδου, η Πόπη Διαμαντάκου, ο Πέτρος Κουβαλάκης, ο πρώην πρόεδρος του ΔΣΑ Αντώνης Ρουπακιώτης, ο Παύλος Αθανασόπουλος, ο Αντώνης Καρράς, ο πρώην βουλευτής Νίκος Γαλανός, ο νυν βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Οδ. Βουδούρης κ.ά.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατικής Αριστεράς Φώτης Κουβέλης κάθησε για λίγο δίπλα στον πρώην πρωθυπουργό, χαιρετήθηκαν και στη συνέχεια ανέβηκε στο πάνελ. Στην ομιλία του επανέλαβε τις γνωστές θέσεις του κόμματος για την ανάγκη να υπάρξει ένα δίχτυ κοινωνικής προστασίας και το πενταετές αναπτυξιακό πρόγραμμα. Επίσης υπογράμμισε την ανάγκη στήριξης των ανέργων ενώ δεν δίστασε για άλλη μια φορά να επισημάνει τον σταθερό ευρωπαϊκό προσανατολισμό της ΔΗΜΑΡ. Σίγουρα δεν ήταν τυχαία η επιλογή του Φ. Κουβέλη να αναφερθεί στην πρόταση της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος αλλά και δικιά του που υποστηρίζει την ανασυγκρότηση του χώρου του δημοκρατικού σοσιαλισμού, προκειμένου να βρουν πεδίο έκφρασης οι πολίτες που αναζητούν προοδευτικές απαντήσεις στην κρίση.

Ο Νικός Μπίστης υποστήριξε επίσης έντονα την ανάγκη παραμονής της Ελλάδας εντός ευρωζώνης ενώ άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να αλλάξουν οι πολιτικές ηγεσίες της Ευρώπης, άρα και οι πολιτικοί συσχετισμοί εντός τους. Χαρακτηριστικά ανέφερε ότι ούτε η Μέρκελ ούτε ο Σαρκοζύ είναι ισόβιοι στις θέσεις τους και μπορεί τα πράγματα για Γαλλία και Γερμανία να αλλάξουν άμεσα. Με τον ίδιο αφοπλιστικό του τρόπο ανέφερε ότι ναι μεν μπορεί να υπάρξει μία παρένθεση Σαμαρά μετά τις επόμενες εκλογές, ωστόσο θα πρέπει μετά οι προοδευτικές δυνάμεις να είναι έτοιμες να αναλάβουν ευθύνες. Δεν δίστασε από το μικρόφωνο να κάνει σκληρή κριτική στον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ Γ. Παπανδρέου χρεώνοντας του κυρίως πλήρη απουσία πολιτικής συζήτησης.

Ο πρώην υπουργός Νίκος Χριστοδουλάκης έδειξε πολύ θετικός στην πρόταση του Φ. Κουβέλη για την ανάγκη πολιτικών και μέτρων υπέρ των αδύναμων κοινωνικά στρωμάτων. Όπως ήταν αναμενόμενο τάχθηκε ανοιχτά υπέρ των μεταρρυθμίσεων όπως οι ιδιωτικοποιήσεις και άλλες. Μίλησε επιτέλους για τον ιδιωτικό τομέα, τον μεγάλο χαμένο της κρίσης που όλοι ξεχνάνε να υπολογίσουν στον λογαριασμό. Ζήτησε στήριξη υπέρ των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα σημειώνοντας ότι αποτελούν βασικό πυλώνα της ανάπτυξης.

Ο κ. Σημίτης δεν έκανε καμία δήλωση δημόσια ή ιδιωτικά. Ωστόσο δεν ήταν λίγες οι φωνές που μιλούσαν για συμβολική στήριξη προς τον κόσμο της Δημοκρατικής Αριστεράς αλλά και πατρική ευχή προς την συνεργασία των δύο πολιτικών δυνάμεων: αυτόν του εκσυγχρονισμού και αυτόν της ανανεωτικής αριστεράς.

Ειδήσεις μεγάλες δεν προέκυψαν από την εκδήλωση και αυτό είναι προφανές. Τουλάχιστον δεν προέκυψαν από τις ομιλίες. Γιατί οι ειδήσεις προκύπτουν και από τις σημειολογίες και τις κινήσεις. Και σαν παραπολιτικό ένα έχουμε να σας πούμε: στην πρώτη σειρά του θεάτρου Γκλόρια κάθονταν δίπλα δίπλα σε όλη τη διάρκεια των ομιλιών ο Γρηγόρης Ψαριανός και ο Κώστας Σημίτης.

Πηγη: www.politicsGr.net

Monday, November 28, 2011

Τι, πού, πώς (Διάλογος για το ΠΑΣΟΚ & την Κεντροαριστερά)

Της Αννας Διαμαντοπούλου

Το στοίχημα της ανασυγκρότησης

Στα δύο χρόνια που συγκλόνισαν την Ελλάδα, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ υπό τον Γιώργο Παπανδρέου βίωσε τον πολιτικό εφιάλτη του «σχεδιάζειν» και «πράττειν», υπό την καθημερινή απειλή της χρεοκοπίας, δηλαδή της απώλειας όλων των κεκτημένων μεταπολεμικά. Η Ιστορία θα αποδώσει ευθύνες και θα αναγνωρίσει προσφορά και θυσίες, σε όλους και διαχρονικά.

Αποφύγαμε το χείριστο, αλλά το τίμημα είναι βαρύ για όλους και δυστυχώς όχι ανάλογο με τις ευθύνες. Η εμπιστοσύνη έχει διαρραγεί σε όλα τα επίπεδα. Φιλολαϊκές ρητορικές, υποσχέσεις από το μέλλον και προσωπικές καριέρες φαντάζουν πια ως μπιχλιμπίδια ενός καταρρέοντος πολιτικού συστήματος. Η πραγματικότητα του σήμερα χαρακτηρίζεται από τεράστια προβλήματα κοινωνικής συνοχής, λειτουργίας της δημοκρατίας, μέχρι και εθνικής κυριαρχίας.

Νέο αίμα, νέες λογικές και νέα κουλτούρα σε συνδυασμό με εμπειρία και έργο, πρέπει να δώσουν την αναγκαία ανασυγκρότηση σε κόμματα και πολιτικό σύστημα.

Αυτό κατ' εξοχήν αφορά την ευρύτατη δημοκρατική παράταξη, που πλειοψηφικά έχει εκφραστεί μέχρι σήμερα από το ΠΑΣΟΚ. Τις κοινωνικές δυνάμεις που σήμερα αποστρέφονται την πολιτική και καλύπτουν διαχρονικά τον χώρο του δυναμικού Κέντρου και της υπεύθυνης Αριστεράς. Με νέες προσεγγίσεις, νέα δομή και κατάλληλη ηγεσία να προωθηθεί πρόγραμμα εθνικής ανασυγκρότησης με οργανωμένο διάλογο.

Όταν γίνουν οι εκλογές -και προσωπικά επιμένω ότι προηγείται η σταθεροποίηση της χώρας κάθε άλλης πρωτοβουλίας στο εσωτερικό ή στα κόμματα- το ΠΑΣΟΚ θα πρέπει να έχει τα χαρακτηριστικά μιας νέας αρχής.

Η όποια βεβαίως προσέγγιση τελεί υπό την αίρεση των δραματικών εξελίξεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, γι’ αυτό και η χώρα πρέπει να έχει εναλλακτικά σχέδια δράσης. Ανεξάρτητα εάν προσωπικά πιστεύω ότι η ευρωζώνη δεν θα διαλυθεί και ότι η EE -για ακόμα μία φορά στο χείλος του γκρεμού- θα ανοίξει μια νέα ιστορική προοπτική.

Πάντως η σημερινή πραγματικότητα στη χώρα επιβάλλει λόγο σαφή και τεκμηριωμένο, συγκεκριμένο πρόγραμμα και στόχους.

Που και υπό ποίες διεθνείς και εθνικές συνθήκες;

Ο διεθνής καταμερισμός ισχύος άλλαξε. Η Αμερική χρωστά στην Κίνα και όχι το αντίστροφο. Η Μέση Ανατολή αποτελεί παράγοντα εύθραυστης ισορροπίας στην οικονομία και στην παγκόσμια ειρήνη. Οι G7 έγιναν G20 με την Τουρκία ανάμεσά τους, ενώ ισχυρές ροές μεταναστών αλλάζουν τα δεδομένα στη Δύση.

Η ευρωζώνη βιώνει δεινή οικονομική και θεσμική κρίση. Τα συντηρητικά κόμματα, που κυβερνούν από το 2004 και μετά, αποδέχθηκαν αδιαμαρτύρητα τη λειτουργία των αγορών χωρίς τον αναγκαίο πολιτικό έλεγχο. Η EE δεν λειτουργεί πλέον με τα θεσμικά όργανα της Συνθήκης και το Συμβούλιο Κορυφής έχει συρρικνωθεί στη βούληση της Γερμανίας και του εθνικού της Κοινοβουλίου.

Η Ελλάδα καλείται να πληρώσει για τις δικές της παθογένειες και τα λάθη, για την αμεριμνησία και ανικανότητα του πολιτικού της συστήματος, ένα δυσβάσταχτο μεγάλο κόστος, μέσα στη γενική κρίση.

Η λύση λοιπόν δεν μπορεί να είναι απλά εθνική. Είναι πρωτευόντως ευρωπαϊκή. Εμείς φυσικά οφείλουμε να ενεργούμε με αυτογνωσία και αποφασιστικότητα με δικό μας σχέδιο για τη χώρα μας. Και οφείλουμε μαζί με τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα -τα μόνα που κατέθεσαν έγκαιρα και με παρρησία θέσεις στην αρχή της κρίσης- να συμβάλλουμε στην ενίσχυση της Ευρώπης όπου μετέχουμε.

Τι είναι εφικτό σε αυτές τις συνθήκες;

Υπάρχουν οι βασικοί άξονες της σοσιαλδημοκρατίας, δηλαδή η ανάπτυξη με όρους κοινωνικής και περιβαλλοντικής δικαιοσύνης, η επένδυση στα δημόσια αγαθά, ο κυρίαρχος ρόλος της πολιτικής απέναντι στις αγορές και το χρηματοπιστωτικό σύστημα , ο σεβασμός της διαφορετικότητας και η ευρύτατη συμμετοχή στους θεσμούς της δημοκρατίας. Ως εθνικός και ευρωπαϊκός στόχος.

Όταν όμως η παραγωγή βυθίζεται, η δημοκρατία και η εθνική κυριαρχία απειλούνται από ένα αδηφάγο χρέος, επιβάλλεται δράση για επίτευξη άμεσων στόχων.

Οι στόχοι αυτοί αφορούν:

1. Την παραμονή της χώρας στο ευρώ με εφαρμογή των δεσμεύσεων και των συμφωνημένων μεταρρυθμίσεων. Έξοδος από το ευρώ σημαίνει απώλεια εθνικού κεκτημένου και καταστροφή κοινωνικών και οικονομικών δομών.

2. Τη δημιουργία ενός «δικτύου αλληλεγγύης» για την άμεση υποστήριξη των θυμάτων της κρίσης, που είναι κυρίως γυναίκες και παιδιά. Επιβεβλημένη και για την αποτροπή της κοινωνικής αποσύνθεσης και έκρηξης.

3. Την αξιοποίηση και προσέλκυση εθνικών, ευρωπαϊκών και άλλων κεφαλαίων σε όλους τους βασικούς τομείς όπου η χώρα έχει συγκριτικό πλεονέκτημα, με ειδικό καθεστώς επενδύσεων. Επιβεβλημένη για να κινηθεί η οικονομία, να υπάρξουν δουλειές.

Χωρίς ευρώ και κοινωνική συνοχή δεν υπάρχει ανασυγκρότηση. Χωρίς παραγωγή πλούτου δεν υπάρχουν πολιτικές αναδιανομής.

Πως θα πετύχουμε την ανασυγκρότηση;

Αυτό το ερώτημα αφορά νέα κουλτούρα και νέο τρόπο λειτουργίας.

Τα τελευταία 30 χρόνια ανάγαμε την ατομικότητα σε αξία, τον καταναλωτισμό σε αρχή και την άρνηση των κανόνων και των νόμων σε επαναστατική ιδέα.

Η συνειδητοποίηση των παραπάνω και οι ανατροπές που έφερε η κρίση, θεωρώ ότι ήδη σαρώνουν παρόμοιες συμπεριφορές, φέρνουν μια νέα κουλτούρα.

Για τον τρόπο λειτουργίας απαιτούνται πρωτοπόρες ηγετικές μορφές, αλλά και ισχυρές συλλογικότητες, στο κόμμα, στη διοίκηση, στην επιχείρηση, στην κοινωνική οργάνωση, συλλογικότητες που έλειψαν από παντού, με αποτέλεσμα σε μοιραία λάθη.

Για να μείνουμε στο ευρώ απαιτείται σεβασμός και εφαρμογή των συμφωνημένων, με πρώτη την εξάλειψη του εθνικού άγους της φοροδιαφυγής, σύνδεση των μεταρρυθμίσεων με το νέο μοντέλο παραγωγής κ.λπ. Χωρίς επικίνδυνους λαϊκισμούς, με καθαρή συνεργασία πολιτείας και κοινωνικών εταίρων.

Το δίκτυο αλληλεγγύης - δεν μπορεί να είναι απλά μια κρατική υπόθεση. Τα δίκτυα γειτονιάς με τη συμμετοχή του πολίτη αλλά και των κοινωνικών θεσμών με πρωτοβουλία και ευελιξία είναι ιστορικά ο μόνος τρόπος διαφύλαξης της κοινωνικής συνοχής σε περιόδους κρίσης. Πολιτεία, οργανώσεις πολιτών, εκκλησία, δήμοι οφείλουν να πολλαπλασιάσουν την απόδοση των λίγων πόρων, με καταλύτη ένα κίνημα προσφοράς και εθελοντισμού.

Τέλος, η προσέλκυση επενδύσεων απαιτεί την οργάνωση ομάδων «σταυροφόρων της ανάπτυξης». Ομάδων από Έλληνες υψηλού κύρους από τον χώρο της Διασποράς, των επιχειρηματιών, των τραπεζών, των καθηγητών ΑΕΙ, της διοίκησης και των MME θα πρέπει να επιφορτιστούν με σχέδιο δράσης για προσέλκυση κεφαλαίων από Κίνα, ΗΠΑ, Εμιράτα με τον συντονισμό και την άμεση και αναγκαία κατά περίπτωση παρέμβαση της Πολιτείας.

Ακαλλιέργητη γη, ορυκτός πλούτος, ενεργειακοί πόροι, υποδομές στη ναυτιλία και στον τουρισμό απαιτούν αξιοποίηση, που προϋποθέτει κεφάλαια.

Ο ανταγωνισμός στην προσέλκυση ξένων κεφαλαίων ανάμεσα στις χώρες ακόμα και της περιοχής μας είναι αμείλικτος. Χρειάζονται ισχυρότατα κίνητρα, όπως ειδικές συμφωνίες για τη χρήση γης, δεσμεύσεις για σταθερό επιχειρηματικό περιβάλλον, μειωμένη φορολογία στην τάξη του 10%, για επενδύσεις άνω των 500 εκατ. ευρώ, για ορισμένο χρόνο κ.λπ.

Όπως έγραφα κλείνοντας -στο βιβλίο μου «Η Έξυπνη Ελλάδα»- ο χρησμός του μαντείου των Δελφών στον Θεμιστοκλή ήταν «Την πόλη θα σώσουν τα ξύλινα τείχη». Οι συντηρητικοί Αθηναίοι το ερμήνευσαν ως τείχη φτιαγμένα από ξύλο. Ο Θεμιστοκλής το ερμήνευσε ως καράβια που θα ανοιχτούν στα πέλαγα.

Αυτή είναι η ερμηνεία που πρέπει να δώσουμε και σήμερα πολιορκημένοι από παντού, με απειλές να ζώνουν τη χώρα πανταχόθεν. Μπορούμε να ανοίξουμε πανιά για νέους ορίζοντες για την Ελλάδα. Η σταθερότητα και η θετική προσδοκία (το κλίμα) είναι ο πολλαπλασιαστής.

Πηγη: Εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ

Saturday, November 26, 2011

Τι ζητούν οι «αγορές» από την ευρωζώνη;

Του Γιάννη Βούλγαρη

Η ευρωζώνη φλέγεται. Η φωτιά αγγίζει τη Γερμανία, πολιορκεί τη Γαλλία, καίει ήδη την Ιταλία και την Ισπανία, απειλεί την Αμερική και όλο το παγκόσμιο σύστημα. Η κρίση της ευρωζώνης είναι εμβληματική. Κάνει διαφανέστερες τις αντιφάσεις της σημερινής μορφής της παγκόσμιας κρίσης και τα διακυβεύματα τόσο στο εθνικό και στο ευρωπαϊκό επίπεδο όσο και στο παγκόσμιο. Δεν είναι τυχαίο. Το ευρώ αποτέλεσε γέννημα της παγκοσμιοποίησης και ταυτόχρονα πρόταση ενός κάποιου πολιτικού ελέγχου της.

Εκ πρώτης όψεως, η κρίση της ευρωζώνης φαίνεται να προκύπτει από το ότι «οι αγορές επιτίθενται στα κράτη». Είναι ένα από τα στερεότυπα που καθημερινά αναπαράγονται στον δημόσιο λόγο. Η εικόνα που συνειρμικά γεννιέται είναι «οι κερδοσκόποι» που σπεκουλάρουν για να βγάλουν κέρδος γονατίζοντας τα κράτη. Ομως ούτε «οι αγορές» ούτε οι κεφαλαιούχοι είναι ένα ενιαίο πράγμα, ούτε έχουν ενιαία συμπεριφορά και στόχους. Στην πραγματικότητα, η κρίση της ευρωζώνης σήμερα δείχνει το αντίθετο από ό,τι υποστηρίζει το εν λόγω στερεότυπο. Οι «αγορές», ή καλύτερα ένα μεγάλο μέρος των «αγορών», λένε στην Ευρώπη, ή καλύτερα στη Γερμανία, «φτιάξε κράτος». Ασφαλώς δεν το λένε «όλες οι αγορές», κάποιοι ποντάρουν στα οικονομικά και γεωπολιτικά κέρδη που θα τους φέρει η διάλυση του ευρώ. Και όσοι το λένε δεν εννοούν ένα κράτος εδαφικό, ιεραρχικά συγκεντρωτικό και πολιτισμικά ενοποιημένο, όπως ήταν το νεωτερικό Κράτος. Λένε πάντως ότι χρειάζονται ένα συνεκτικότερο πλαίσιο πολιτικής εξουσίας από το σημερινό, που να μειώνει την αστάθεια και να καθιστά περισσότερο προβλέψιμες τις εξελίξεις. Το λένε βέβαια με μισή καρδιά. Γιατί πάντα, οι καπιταλιστές είχαν μια αντιφατική και διχασμένη σχέση με το Κράτος. Από τη μια, διεκδικούσαν ή διακήρυσσαν την ελευθερία δράσης του κεφαλαίου, από την άλλη χρειάζονταν και επιζητούσαν τις ρυθμίσεις και την προστασία που μόνο η πολιτική εξουσία μπορούσε να εξασφαλίσει και που ήταν αναγκαίες για την αναπαραγωγή του. Ποια από τις δύο στάσεις θα βάραινε, ποιος θα ζητούσε τι, εξαρτιόταν από τις συγκεκριμένες συνθήκες. Η κρίση χρέους, η απόσυρση των κεφαλαίων από την αγορά ευρωπαϊκών κρατικών ομολόγων, αλλά και ο περιορισμός πλέον των επενδυτικών επιλογών που θεωρούνται σίγουρες εκφράζουν κατ' αρχάς τη γενικευμένη ανασφάλεια που έχει προκαλέσει το ελλιπές πλαίσιο πολιτικής εξουσίας και η ασάφεια της πολιτικής κατεύθυνσης. Το αίτημα τώρα είναι: πολιτική αποφασιστικότητα ώστε να αποκατασταθούν, αν όχι να ενισχυθούν, οι εγγυήσεις και οι ρυθμίσεις που παρέχει η πολιτική εξουσία στις «αγορές» ή σε κάποιες από τις «αγορές».
Είναι εύκολα κατανοητό γιατί η ανάγκη παρουσιάζεται πιεστικά στην ευρωζώνη. Σε αυτή την περιοχή το κράτος είχε εισέλθει στη λεγόμενη «μετακυριαρχική» φάση, έχοντας παραχωρήσει οικειοθελώς μέρος της εξουσίας του σε υπερεθνικούς θεσμούς με στόχο μέσω της θεσμικής συνεργασίας να επιτύχει καλύτερο έλεγχο των παγκοσμιοποιημένων διαδικασιών που το υπερέβαιναν. Η προβληματική αρχιτεκτονική του ευρώ ήταν η οικονομική έκφραση των εξελισσόμενων μετασχηματισμών της πολιτικής εξουσίας και της εθνικής κυριαρχίας. Το σημερινό πρόβλημα του ευρώ δείχνει ότι η Ευρώπη χτυπήθηκε από τα κύματα της κρίσης του 2008 τη στιγμή που βρισκόταν στη μέση του ποταμού. Ετσι, σήμερα αναπτύσσονται αντίθετες ροπές. Θα γυρίσει πίσω στην όχθη της εθνοκρατικής πρότερης κατάστασης; Θα προχωρήσει στην αντίπερα όχθη της εμβάθυνσης της πολιτικής ενοποίησης; Θα κινηθεί ως σύνολο στη μία ή στην άλλη όχθη ή θα τεμαχιστεί;

Μήπως η Ευρώπη πληρώνει σήμερα την «ύβριν» να προχωρήσει πολύ πέραν της παραδοσιακής εθνικής κυριαρχίας; Οχι. Οπως η ενοποίηση ήταν γέννημα της παγκοσμιοποίησης, έτσι και το σημερινό υπαρξιακό της δίλημμα συνοψίζει την κρίση της προηγούμενης φάσης της παγκοσμιοποίησης και αφορά εξίσου τα μεγάλα κράτη (HΠΑ, Κίνα, Ιαπωνία κ.λπ.) παρ' ότι αυτά μένουν πλησιέστερα στη μορφή - στο εθνικό κράτος. Συνοψίζει τη σημερινή εκκρεμότητα μεταξύ της πιθανής αναδίπλωσης στον εθνοκρατικό ορίζοντα με όξυνση των διακρατικών συγκρούσεων ή, αντίθετα, της επικράτησης ενός νέου «παραδείγματος παγκοσμιοποίησης», στο οποίο η συνεννόηση των μεγάλων κρατών και των άλλων σημαντικών «παικτών» θα καθιερώσει μια επαρκή πολιτική διεύθυνση των υπερεθνικών οικονομικών ροών.

Σε κάθε περίπτωση, η κρίση έχει πολιτικοποιήσει έντονα και απότομα την παγκοσμιοποίηση, την ευρωπαϊκή ενοποίηση, τις εθνικές κοινωνίες. Εχει δραματοποιήσει το περιεχόμενο της πολιτικής και των πολιτικών αποφάσεων. Βρισκόμαστε μακριά από την «ειρηνική» Πολιτική της εποχής των παχιών αγελάδων που είχε την άνεση να (ανα)διανέμει έναν συνεχώς αυξανόμενο πλούτο μέσω της συναλλαγής με τις κοινωνικές ομάδες και τους πολίτες. Τώρα η Πολιτική έχει αποκτήσει τη δραματικότητα που επιβάλλουν οι έκτακτες καταστάσεις. Ειδικά στην Ευρώπη, η Πολιτική αγγίζει τη βαθύτερη ουσία της, καθώς καλείται υπό μία έννοια «να φτιάξει κράτος». Γι' αυτό οι χρόνοι της παλαιάς πολιτικής φαντάζουν ακινησία, το πολιτικό προσωπικό και οι επαγγελματίες συνδικαλιστές μοιάζουν συχνά με ηθοποιούς που ξεχάστηκαν στον ρόλο του προηγούμενου έργου, οι ηγέτες μικραίνουν δίπλα στο μέγεθος των σημερινών απαιτήσεων.

Η αναστολή των καθιερωμένων μορφών κομματικού ανταγωνισμού, όπως συμβαίνει τώρα στη χώρα μας, η επιστράτευση εξωκομματικών προσώπων όπως ο κ. Παπαδήμος, δεν είναι παρά η πιστοποίηση της ανεπάρκειας του υπάρχοντος πολιτικοκομματικού συστήματος να ανταποκριθεί στις νέες «πολεμικές» πολιτικές συνθήκες. Η νέα εποχή θα αναζητήσει πολιτικούς που θα είναι «καπετάνιοι», αφήνοντας στο βάθος της σκηνής τους χειριστές ψήφων και τους μεσολαβητές. Αν δεν τους βρει, αν με άλλα λόγια η πολιτική και η κοινωνία δεν σταθεί ικανή να ανανεωθεί, το τίμημα δεν θα είναι η στασιμότητα αλλά η παρακμή. Το πρόβλημα στη χώρα μας τίθεται με όρους υπαρξιακούς. Ώς τώρα η πολιτική ζωή και η αντιμετώπιση της κρίσης κινήθηκε στο μοτίβο «Μνημόνιο - όχι Μνημόνιο». Από τη μια, εγκλωβίστηκε στη δημοσιονομική λιτότητα χωρίς μεταρρυθμίσεις και από την άλλη στη δημαγωγική καλλιέργεια ανέξοδων «μαγικών λύσεων», πρώτα με τη «μονομερή στάση πληρωμών» που πρότειναν διάφοροι στα αριστερά, ύστερα με την «επαναδιαπραγμάτευση» του κ. Σαμαρά. Τώρα το διακύβευμα έχει φτάσει στο θεμελιακό «ευρώ - όχι ευρώ». Η νέα κρίση της ευρωζώνης έχει οδηγήσει τις «αγορές» να μας σπρώχνουν ήδη στην έξοδο. Οι ελληνικές επιχειρήσεις, οι έλληνες επαγγελματίες αντιμετωπίζονται ήδη σαν μελλοντικοί απόβλητοι. Οι πολιτικές ηγεσίες της Ευρώπης υπολογίζουν αν τους συμφέρει να πληρώσουν για να μείνουμε ή να φύγουμε. Σήμερα θεωρείται πιθανό το ευρώ να διαλυθεί. Αλλά είναι, κατά τη γνώμη μου, πολύ πιθανότερο να σωθεί, και η Ευρώπη να κάνει με καθυστέρηση αλλά τελικά να κάνει το βήμα προς την πολιτική ολοκλήρωση. Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα μας περιλαμβάνει. Είναι απόλυτα βέβαιο ότι μας συμφέρει να μας περιλάβει. Η νέα πολιτικοποίηση και η δραματικότητα της Πολιτικής στη χώρα μας συνοψίζεται σε αυτόν το στόχο. Γιατί σημαίνει να υπογράψουμε μεταξύ μας ένα νέο κοινωνικοπολιτικό συμβόλαιο, αφού εκείνο της μεταπολίτευσης τέλειωσε. Σημαίνει επίσης να ξαναστήσουμε το πολιτικοδιοικητικό σύστημα γιατί το υπάρχον φαλίρισε.
«Ομπρός οι δημιουργοί…», όπως έγραφε σε χαλεπούς καιρούς ο ποιητής.

Ο Γιάννης Βούλγαρης είναι καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου.

Πηγη: Εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ


Φώτης Κουβέλης: Για μένα σοσιαλισμός χωρίς δημοκρατία και ελευθερία δεν υπάρχει.

Συνέντευξη του προέδρου της Δημοκρατικής Αριστεράς, Φώτη Κουβέλη, στην εφημερίδα «Τα ΝΕΑ» και το δημοσιογράφο Σταύρο Θεοδωράκη
Από όλους τους ηγέτες που ζήσατε ποιος σας επηρέασε περισσότερο;

Ο Μπάμπης Δρακόπουλος, γραμματέας του ΚΚΕ Εσωτερικού. Ημουν μαζί του τότε στο Τμήμα Θεσμών. Νεαρός πολύ εγώ. Και ανακάλυψα κάποια στιγμή ότι στο εξωτερικό υπάρχουν ανοιχτές φυλακές.

Μιλάμε για πότε;

Το 1975. Και πάω στον Δρακόπουλο ενθουσιασμένος. Ναι, μου λέει, είναι πολύ σημαντικό, αλλά αν έχεις την καλοσύνη, αναζήτησε τα κείμενα του Διονύσιου Σκληρού που έχει μιλήσει πολλά χρόνια πριν για το σύστημα των ανοιχτών φυλακών. Κι εγώ κατέρρευσα.

Τέτοια ευρυμάθεια;

Αυτός μαζί με τον Λεωνίδα Κύρκο καθόρισαν τη σκέψη της δικής μου Αριστεράς. Ηταν κατηγορούμενος στο Εφετείο γα την πολιτική του δράση και στην απολογία του μίλησε για την ανάγκη της ενωμένης Ευρώπης. Το φαντάζεστε ; Στο πενταμελές Εφετείο.

Ποιος είναι αριστερός για εσάς; Ο Tίτοs Πατρίκιος στο ΒΗΜΑ είπε ότι είναι αυτός που πιστεύει στις αρχές της Γαλλικής Επανάστασης.

Οι ιδέες του γαλλικού Διαφωτισμού, ναι, αναμφισβήτητα. Μαζί με την κοινωνική ευαισθησία, την κοινωνική αλληλεγγύη που είναι η πεμπτουσία μιας αριστερής πολιτικής. Εγώ δεν είμαι από εκείνους που πιστεύουν ότι πέθαναν οι ιδεολογίες.

Και το όραμά σας είναι μια μεγάλη Αριστερά, ένα νέο ΕΑΜ, όπως λένε κάποιοι πρώην σύντροφοι σας;

Εχω την εκτίμηση ότι δεν μπορεί να συγκροτηθεί αυτό το μεγάλο μέτωπο της Αριστεράς. Η Δημοκρατική Αριστερά έχει στον πυρήνα τής πολιτικής της τον σταθερό ευρωπαϊκό προσανατολισμό της χώρας, τον αριστερό ευρωπαϊσμό...

To ΚΚΕ τον έχει αποκλείσει και ο ΣΥΡΙΖΑ απομακρύνεται.

Ετσι ακριβώς. Δεν αρκεί λοιπόν η αντι μνημονιακή στάση για να συγκροτηθεί ένα μέτωπο της Αριστεράς. Εγώ άλλωστε δεν πιστεύω ότι μπορούμε να οικοδομήσουμε πάνω στα συντρίμμια του κράτους. Η χώρα και η κοινωνία μπορούν να προχωρήσουν μόνο με μεταρρυθμίσεις.

Ποιο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα της χώρας σήμερα;

Η αντιμετώπιση του χρέους και η δημιουργία ενός δικτύου προστασίας για το 30% του λαού που ζει κάτω από το όριο της φτώχειας και για το 18,5%, που είναι άνεργοι.

Και πώς δημιουργείς δίκτυο προστασίας; Με επιδόματα;

Με κοινωνική πολιτική, αλλά και ένα αναπτυξιακό πρόγραμμα που θα λειτουργήσει ως αντίβαρο στην εξαιρετικά δυσχερή κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε. Δυστυχώς η προτεραιότητα δεν μπορεί να είναι μία. Πρέπει να γίνουν όλα μαζί. Εχουμε, βλέπετε, μια πολύμορφη κρίση.

Η απορία μου είναι πιο πεζή. Δηλαδή, αν ήσασταν ο Παπαδήμος αυτές τις μέρες, τι θα κάνατε;

Θα προσπαθούσα να εξασφαλίσω την εκταμίευση της έκτης δόσης και να έρθουν χρήματα στην Ελλάδα. Παράλληλα θα προχωρούσα σε αναδιαρθρώσεις του δημόσιου τομέα και ανάπτυξη. Αν δεν υπάρξουν άμεσα αποτελέσματα, η κρίση δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο.

Για την ανάπτυξη, βέβαια, εκτός από καλές προθέσεις χρειάζονται και λεφτά.

Ναι και πρέπει άμεσα να υπάρξει στοιχειωδώς έστω η χρηματοδότηση της εσωτερικής αγοράς. Τα λουκέτα συνεχώς αυξάνονται, με ό,τι αυτό συνεπάγεται και για το μικρομεσαίο επιχειρηματία και για την αύξηση της ανεργίας και για τα ασφαλιστικά ταμεία.

Συμφωνείτε και με την τήρηση των συμφωνιών τη 26ns Οκτωβρίου;

Η συμφωνία της 26ης Οκτωβρίου αποτελεί μια ανάσα. Από μόνη της όμως δεν αρκεί. Αυτή η ανάσα μπορεί να γίνει κομμένη ανάσα εάν δεν συνοδευτεί από μια άλλη πολιτική στο εσωτερικό.

Τότε γιατί συστήσατε στον Σαμαρά να μην υπογράψει;

Δεν συνέστησα στον Σαμαρά να μην υπογράψει. Απλώς σχολίασα ότι ήταν υπερβολική η απαίτηση των εταίρων μας.

Για να είμαι ειλικρινής μαζί σας, έπειτα από όσα μου λέτε δεν αντιλαμβάνομαι γιατί καταψηφίσατε τον Παπαδήμο.

Να σας πω. Διότι ήταν μια επιλογή στο πλαίσιο του συντηρητικού τόξου του πολιτικού συστήματος. Η συγκρότηση αυτού του τόξου απέκλεισε εκ των προτέρων τις άλλες πολιτικές δυνάμεις και τούτο ανεξάρτητα από το τι θα έπρατταν οι άλλες πολιτικές δυνάμεις.

Ο Παπανδρέου δεν σας πρότεινε να συμμετέχετε στην κυβέρνηση;

Οχι. Ο κ. Παπανδρέου μου τηλεφώνησε και μου είπε ότι προωθεί τη ρύθμιση αυτής της κυβέρνησης. Του είπα ότι είμαι ενημερωμένος από τον Τύπο.

Σας είπε και για τον ΛΑΟΣ;

Βεβαίως υπήρξε αναφορά και στον ΛΑΟΣ. Εμείς βέβαια είχαμε αποφασίσει ότι δεν συμμετέχουμε σε μια κυβέρνηση με αυτά τα χαρακτηριστικά.

Σε ποια κυβέρνηση θα συμμετείχατε;

Σε μια κυβέρνηση εθνικής ενότητας που θα μπορούσε να εξασφαλίσει τη μετατόπιση της πολιτικής προς μια προοδευτική κατεύθυνση.

Αν ο Παπανδρέου, πριν συμφωνήσει με τον ΛΑΟΣ, σας είχε πει να συζητήσετε το ενδεχόμενο μια κεντροαριστερής κυβέρνησης με τη συμμετοχή και της Νέας Δημοκρατίας, θα το συζητούσατε;

Με τα χαρακτηριστικά της κυβέρνησης εθνικής ενότητας, ναι.

Και γιατί δεν το προτείνατε εσείς;

Γιατί θεώρησα ότι καλύτερη και από μια κυβέρνηση εθνικής ενότητας είναι η γνήσια και καθαρή λύση της προσφυγής στις εκλογές.

Θα το δέχονταν οι δανειστές μας; Η’ θα χάναμε την έκτη δόση και θα πήγαινε στις ελληνικές καλένδες και η συμφωνία της 26ns Οκτωβρίου;

Εγώ πιστεύω ότι θα το αποδέχονταν. Οταν έκανα την πρόταση για εκλογές, ήξερα τα ασφυκτικά περιθώρια. Εχουμε όμως και μια κοινωνία διαλυμένη που πρέπει να εκφραστεί.

Οι εκλογές τι λύση θα έδιναν; Θα νικούσε ο Σαμαράς ... Ελπίζω να μην αμφισβητείτε τις δημοσκοπήσεις.

Οχι, δεν τις αμφισβητώ.

Θα ερχόταν δεύτερο το ΠΑΣΟΚ, θα βγάζατε και εσείς , όπως και τα άλλα κόμματα της Αριστεράς , περισσότερους βουλευτές και θα είχαμε μια πιο πλουραλιστική Βουλή.

Και θα αναζητούσαμε νέες συνθέσεις. Από τη στιγμή μάλιστα που κανένα κόμμα δεν θα έχει αυτοδυναμία δεν θα είχαμε και άλλη λύση.

Εκλογές και κυβέρνηση συνεργασίας δηλαδή μου λέτε.

Ναι, νέες συνθέσεις και κυβερνήσεις συνεργασίας. Να το πω καθαρά. Τη Δημοκρατική Αριστερά δεν την αφήνει αδιάφορη η κυβερνητική εξουσία. Ο τόπος πρέπει να κυβερνηθεί και να κυβερνηθεί προοδευτικά.

Κυβέρνηση συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ φαντάζομαι, όχι με την Κεντροδεξιά.

Βεβαίως, μιλάω πάντα για μια κεντροαριστερή κυβέρνηση. Εδώ βεβαίως τίθεται το θέμα με ποιες δυνάμεις του ΠΑΣΟΚ, όπως αντιστοίχως και στο ΠΑΣΟΚ θα θέτουν το ερώτημα με ποιες δυνάμεις της Αριστεράς.

Εσείς με ποιες δυνάμεις του ΠΑΣΟΚ θα μπορούσατε να συνεργαστείτε;

Δεν είναι θέμα προσώπων. Είναι θέμα πολιτικού περιεχομένου. Υπάρχει πολύς κόσμος που πίστεψε σε μια προοδευτική πολιτική, διαψεύστηκε και απομακρύνθηκε. Αυτές οι δυνάμεις όμως είναι υπαρκτές. Η Δημοκρατική Αριστερά θέλει να ανασυγκροτηθεί αυτός o χώρος με τη συμμετοχή των σοσιαλδημοκρατών, των σοσιαλιστών, των οικολόγων, των προοδευτικών πολιτών οι οποίοι δεν καλύπτονται από τα υπάρχοντα σχήματα.

Θα ήταν προτιμότερο μετά τις εκλογές να υπάρχει ένας καινούργιος ηγέτης στο ΠΑΣΟΚ;

Αυτό είναι θέμα που θα το αποφασίσει το ίδιο το ΠΑΣΟΚ.

Θα επιμείνω στο εξής. Μετά τις εκλογές η Δημοκρατική Αριστερά θα συζητήσει με το ΠΑΣΟΚ και με άλλες κεντροαριστερές δυνάμεις το ενδεχόμενο μιας συνεργασίας;

Ναι, βεβαίως.

Αυτή τη συζήτηση δεν θα μπορούσατε να γίνει τον Οκτώβριο και να μην καταλήγαμε σε μια κυβέρνηση που γέρνει δεξιά, για να το πω απλουστευτικά, αλλά να είχαμε μια κυβέρνηση που γέρνει αριστερά;

Μα το συντηρητικό τόξο ήταν ήδη διαμορφωμένο. Για αυτό θεωρούσαμε ότι η αναγκαία πολιτική κίνηση ήταν οι εκλογές.

Κάποιες εφημερίδες του Βορρά έγραψαν Goodby Παπανδρέου Goodby Μπερλουσκόνι, καλώς ήρθε Μόντι-Παπαδήμο. Επισημαίνουν όμως μια βασική διαφορά, ότι τον Μόντι δεν τον στηρίζει η Ακροδεξιά αλλά τον στηρίζει η Αριστερά. Στην Ελλάδα έχουμε το αντίστροφο.

Το γεγονός πάντως ότι και στην Ελλάδα και στην Ιταλία αναζητήθηκε λύση τεχνοκρατών είναι ήττα της πολιτικής.

Δεν μου απαντάτε όμως. Οι αριστεροί στην Ιταλία στηρίζουν τον κεντροδεξιό τεχνοκράτη, εδώ γιατί όχι;

Μα και εμείς εδώ θα παρακολουθούμε, θα καταθέτουμε τις προτάσεις μας, τις διεκδικήσεις μας και θα στηρίζουμε ό,τι είναι χρήσιμο να στηριχθεί.

Που σημαίνει ότι θα ψηφίσετε μέτρα του Παπαδήμου.

Βεβαίως, εάν είναι σωστά, γιατί να μην τα ψηφίσουμε;

Ποια είναι η άποψή σας για το νέο Πρωθυπουργό;

Είναι θετική η γνώμη μου. Αλλά να σας πω, όμως, αυτό το υπερτροφικό σχήμα των 49 υπουργών τι μαρτυρεί; Μαρτυρεί το βαθύτατα συμψηφιστικό χαρακτήρα αυτής της κυβέρνησης. Την ανεπάρκεια, αλλά και την παθολογία του πολιτικού συστήματος.

Δεν έχετε άδικο, αλλά ξέρετε τι λένε και για σας; Ότι συνέχεια μιλάτε για συνεργασίες, όταν όμως σας δίνεται η ευκαιρία, κάνετε πίσω. Χαρακτηριστική περίπτωση ο νόμος για τα ΑΕΙ. Συμφωνούσατε σε πολλά σημεία αλλά δεν τον ψηφίσατε.

Οχι, δεν είναι έτσι. Δεν ψηφίσαμε επί της αρχής. Ψηφίσαμε όμως 24 διατάξεις του νόμου. Η πολιτική δεν πρέπει να ασκείται με όρους μανιχαϊσμού, μαύρο άσπρο. Για αυτό και είπαμε ότι πρέπει να λειτουργήσει το πανεπιστήμιο και στην πορεία να αλλάξουν όσα πρέπει να αλλάξουν...

Ησασταν ενάντια στις καταλήψεις, μου λέτε.

Ναι, είπα ότι όλα τα σχολεία όλων των βαθμίδων πρέπει να είναι ανοικτά έτσι ώστε οι εκπαιδευτικοί, οι φοιτητές, η κοινωνία να διεκδικήσουμε αλλαγές. Και αυτό μπορεί να γίνει μόνο όταν τα σχολεία, τα πανεπιστήμια είναι ανοιχτά.

Δεν δέχεστε δηλαδή την κατηγορία κάποιων συντρόφων σας που αποχώρησαν λέγοντας ότι το βήμα σας είναι δειλό. Ότι ενώ ζητάτε μεταρρυθμίσεις, δεν τολμάτε να τις στηρίξετε κιόλας.

Οχι, δεν είναι δειλό και βέβαια να πούμε ότι μιλάμε για διαφωνίες ελάχιστων φίλων. Είμαστε ένα δημοκρατικό κόμμα όμως. Το ζήτημα της ψήφου προς την κυβέρνηση του κ. Παπαδήμου το έφερα στην Κεντρική Επιτροπή. Η συζήτηση ήταν βασανιστική. Τελικά, με μεγάλη πλειοψηφία αποφασίσαμε να την καταψηφίσουμε. Υπήρξαν όμως μέλη της Κεντρικής Επιτροπής που υποστήριξαν να δώσουμε ψήφο ανοχής, να πούμε παρών . Και ένας βουλευτής μας μάλιστα δήλωσε ότι δεν θα πάρει μέρος στην ψηφοφορία διότι δεν συμφωνούσε με την καταψήφιση.

Υπάρχουν βουλευτές άλλων κομμάτων με τους οποίους νιώθετε μια συγγένεια; Oτι έχετε, ας πούμε, τις ίδιες αγωνίες για τη χώρα;

Είναι πολλοί αυτοί οι οποίοι συζητάμε, αλλά συνήθως, μόλις διαλυθεί η ομήγυρη, αυτή η συζήτηση χάνεται γιατί υποτάσσεται λίγα μέτρα μετά στις κομματικές σκοπιμότητες.

Παρ' όλα αυτά εγώ θα επιμείνω. Υπάρχουν βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας που θα μπορούσαν να έχουν ρόλο σε μια μεταρρυθμιστική κυβέρνηση;

Βεβαίως, έχω υπόψη μου βουλευτές και της Νέας Δημοκρατίας οι οποίοι, εάν εγκαταλείψουν βαρίδια και εξαρτήσεις, θα μπορούσαν να υπηρετήσουν μια χρήσιμη πολιτική για τον τόπο.

Ο ΛΑΟΣ; Πρέπει να αποκλειστεί εκ προοιμίου από τη συμμετοχή του σε μια κυβέρνηση εθνικής ενότητας;

Εγώ δεν θα μπορούσα να συνυπάρξω σε μια κυβέρνηση με τις απόψεις του Λαϊκού Ορθόδοξου Συναγερμού.

Κάθε μέρα πιο κοντά ή κάθε μέρα πιο μακριά βρίσκεστε από τον ΣΥΡΙΖΑ;

Υπάρχει μια συνεχής πολιτική απομάκρυνση. Οι προσωπικές σχέσεις βέβαια παραμένουν ίδιες.

Πιστεύετε ότι η επόμενη Βουλή από άποψη ανθρώπινου δυναμικού θα είναι καλύτερη από την παρούσα Βουλή;

Δεν το ξέρω. Το θέμα είναι, αγαπητέ Σταύρο, η ανασύνθεση του πολιτικού συστήματος να γίνει με τη συμμετοχή της κοινωνίας και όχι από τους κομματικούς μηχανισμούς, γιατί τότε θα προκύψει κάτι ακόμα πιο επικίνδυνο από αυτό που ζούμε.

Στη βιβλιοθήκη σας διακρίνω μια φωτογραφία του Τσε Γκεβάρα, πώς ξέμεινε εκεί;

Δεν ξέμεινε. Μου την έστειλε πριν από 25-30 χρόνια ένας φίλος μου ιταλός ευρωκομμουνιστής. Από τότε την κουβαλάω συνεχώς μαζί μου. Κοιτάξτε, ο Τσε Γκεβάρα είναι τα νιάτα μου, είναι οι ευαισθησίες μου.

Είστε και με τον Κάστρο;

Οχι, δεν ήμουν ποτέ παρά μόνο όταν έκανε την επανάσταση. Για μένα σοσιαλισμός χωρίς δημοκρατία και ελευθερία δεν υπάρχει.

Τρόπους να επαναφέρουν τον πολίτη στο προσκήνιο αναζητούν οι Ευρωπαίοι Σοσιαλιστές

Στο ερώτημα εάν μπορούμε να ξαναβάλουμε τους Ευρωπαίους πολίτες στο τιμόνι των οικονομικών και πολιτικών εξελίξεων με σκοπό τη δημιουργία μιας πιο προοδευτικής και δίκαιης κοινωνίας προσπαθεί να δώσει απάντηση το τριήμερο συνέδριο του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος στις Βρυξέλλες που κινείται γύρω από την θεματική «Στο τιμόνι ξανά».

Για πρώτη φορά συγκεντρώνονται προοδευτικοί πολιτικοί, ακτιβιστές, συνδικαλιστές διαφόρων κλάδων, μη κυβερνητικές οργανώσεις, καλλιτέχνες και ακαδημαϊκοί από όλη την Ευρώπη, για να συνδιαμορφώσουν νέες εναλλακτικές και προοδευτικές προτάσεις για το μέλλον και τη διακυβέρνηση της ΕΕ. Σκοπός των «εργαστηρίων πολιτικής» είναι να τεθούν οι βάσεις μίας νέας, ολοκληρωμένης σοσιαλδημοκρατικής στρατηγικής για τα κεντρικά θέματα που αφορούν στο μέλλον της Ευρώπης. Βασική αποστολή των συνέδρων είναι, μεταξύ άλλων, να ορίσουν και τη διαδικασία που θα ακολουθηθεί το 2014 για την επιλογή ενός κοινού υποψηφίου από τον χώρο των Σοσιαλιστών για την ηγεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Σύμφωνα με τους διοργανωτές, μέχρι τις πρώτες απογευματινές ώρες της Πέμπτης, είχαν ήδη εγγραφεί 2.000 σύνεδροι και εκατοντάδες ακτιβιστές. «Οι πρόσφατες εξελίξεις στον κόσμο, από την χρηματοπιστωτική κρίση στην Ευρώπη μέχρι τις εξεγέρσεις στον Αραβικό κόσμο και τα ανερχόμενα κοινωνικά κινήματα, δείχνουν ότι οι πολίτες έχουν νέα διάθεση συμμετοχής στα κοινά. Θέλουν να εισακουστούν. Για αυτό και εμείς διοργανώνουμε ένα ανοιχτό συνέδριο, κάνοντας πολιτική με έναν διαφορετικό τρόπο που βασίζεται στη συμμετοχή και τη διαδραστικότητα από όλες τις πλευρές και τους φορείς» τόνισε, το βράδυ της Πέμπτης, ο Γενικός Γραμματέας του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος Φίλιπ Κόρντερι.

Από την πλευρά του, ο απερχόμενος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος, Πολ Ράσμουσεν, υπογράμμισε τη σημασία των ευρωπαϊκών αξιών που «οφείλουν να κινούνται γύρω από την κοινωνική δικαιοσύνη και την οικονομική υπευθυνότητα». «Είναι ζωτικό για την Ευρώπη να εισακούσει περισσότερο και καλύτερα έναν κόσμο που συνεχώς μεταβάλλεται, ειδικά όταν πολλοί άνθρωποι παλεύουν ανά τον κόσμο για την Δημοκρατία», συμπλήρωσε ο Ράσμουσεν.

Το βράδυ της Πέμπτης ολοκληρώθηκε η ψηφοφορία για την εκλογή του μεταβατικού προέδρου του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος. Μεταβατικός Πρόεδρος ορίστηκε ο Σεργκέι Ντιμιτρίεβιτς, πρόεδρος του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Βουλγαρίας. Εν μέσω εργαστηρίων και ζυμώσεων των προοδευτικών κοινωνικών και πολιτικών φορέων της Ευρώπης, την Παρασκευή τον λόγο απεύθυνε και ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, Γιώργος Παπανδρέου.

«Η ΕΕ έχει αποτύχει στην αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης γιατί απέτυχαν οι συντηρητικές ηγεσίες των χωρών μελών της. Δυστυχώς, η περιοριστική δημοσιονομική πολιτική και η φορολογική αυστηρότητα δεν φτάνουν για να λυθούν τα προβλήματά της Ευρώπης. Πρέπει να επενδύσουμε στην ποιοτική, ανταγωνιστική Ευρώπη, με έμφαση στις θέσεις εργασίας και την ποιότητα. Η ανισότητα είναι η βάση της κρίσης. Γι’ αυτό κι εγώ κάλεσα τον λαό μου σε δημοψήφισμα, για να απαντήσει ο ελληνικός λαός, δημοκρατικά, στο εάν πραγματικά θέλουμε να αλλάξουμε ως έθνος και χώρα. Αν θέλουμε να αλλάξουμε και να βελτιωθούμε, πρέπει να δώσουμε φωνή στους λαούς μας και να δουλέψουμε μαζί, γύρω από κοινούς άξονες, με γνώμονα το κοινό καλό», δήλωσε ο κ. Παπανδρέου στο πλαίσιο της παρέμβασης του.

Αμέσως μετά ακολούθησε σύντομη παρέμβαση του πρόεδρου της Σερβίας, Μπόρις Τάντιτς, που υπογράμμισε τον κίνδυνο της μετατροπής της οικονομικής κρίσης σε μια καθαρά κοινωνική και τελικά πολιτική κρίση. «Σήμερα πρέπει να αποφασίσουμε εάν θέλουμε τις αγορές να ελέγχουν τις δημοκρατίες μας ή τη δημοκρατία να ελέγχει τις αγορές. Μόνο ενωμένοι μπορούμε να τα καταφέρουμε και θα τα καταφέρουμε», δήλωσε από το βήμα του συνεδρίου ο Σέρβος πρόεδρος.

Στο περιθώριο της συνδιάσκεψης διοργανώνονται πληθώρα εργαστηριών και σεμιναρίων με θεματικές όπως «Για μια δίκαιη οικονομία», «Για μια δίκαιη κοινωνία», «Για ένα δίκαιο κόσμο», «Για μια νέα ηγεσία της Ευρώπης» και «Συμμετοχική Δημοκρατία», που αναλύουν τις οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της χρηματοπιστωτικής κρίσης και της συρρίκνωσης της πραγματικής οικονομίας στη ζωή και την ευημερία των Ευρωπαίων πολιτών.

Στο επίκεντρο των συζητήσεων, εκτός από την οικονομική κρίση, είναι η θεσμική και πολιτική κρίση που αντιμετωπίζει η Ένωση, καθώς και η επαναδιατύπωση του οράματος για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Προσκεκλημένοι ομιλητές στο τριήμερο πανευρωπαϊκό συνέδριο είναι, μεταξύ άλλων, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Γιώργος Παπανδρέου, ο πρόεδρος της Σερβίας Μπόρις Τάντιτς, ο αναπληρωτής Πρωθυπουργός της Ιρλανδίας, Ίμον Γκϊλμορ και o Γενικός Διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, Πασκάλ Λαμί. Εκτός από τα δεκάδες προγραμματισμένα φόρα και τις ομιλίες που έχουν ανακοινωθεί, οι επίσημες εργασίες συνοδεύονται από προβολές ταινιών, δρώμενα, συναυλίες και εκθέσεις. Το συνέδριο άρχισε την Πέμπτη 24 Νοεμβρίου και θα διαρκέσει μέχρι και το Σάββατο 26 Νοεμβρίου.

Πηγή: in.gr, politicsgr.net

Ο «ξύλινος λόγος» των κομμάτων

Του Μίμη Σουλιώτη

Καθώς διανύουμε πλέον προεκλογική περίοδο, χρήσιμο είναι να θυμηθούμε μερικές από τις βασικές κομματικές προκείμενες που έχουν από καιρό παραμεριστεί, σε σχέση με τις οποίες το Μνημόνιο αποτελεί μεταγενέστερην και εξωγενή υπόθεση: αναφέρομαι στις τηλεοπτικές αερολογίες και στα ευχολόγια που ξορκίζουν τον «ξύλινο λόγο» των πολιτικών κομμάτων και αντ' αυτού προσδοκούν από τους πολιτικούς να πουν «επιτέλους την αλήθεια στον λαό», να σκύψουν πάνω στα «πραγματικά προβλήματα της ανεργίας, της υγείας» κ.λπ., να «ενδιαφερθούν για τον πολίτη» και άλλα εύηχα και ευκοίλια παρόμοια που κάθε σταυροποδαρούσα και κάθε σταυροπόδης εκφωνεί στα κουβεντολόγια των πάνελ.
Αλλ' αυτή είναι η οριζόντια αντιμετώπιση που ισοπεδώνει όσο και η νέα φορολογική νομοθεσία. Διότι έτσι, η «αλήθεια» και «τα προβλήματα» των πολιτών εμφανίζονται ως ασπόνδυλη και αδιαφοροποίητη ρευστή ύλη την οποία καθένα κόμμα ευλόγως ισχυρίζεται πως είναι το καταλληλότερο για να την βάλει στο αυλάκι. Για την θρασομανούσα ανεργία, λόγου χάρη, η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ και ο ΛΑΟΣ και η Αριστερά διαλαλούν πως έχουν την σχετική λύση στο πολιτικό πρόγραμμά τους - σαν να στέκονται οι πολίτες μπροστά στους πάγκους των μανάβικων και να γυρεύουν τις συμφερότερες προσφορές για το ίδιο ακριβώς προϊόν.

Με τέτοιαν χαζή και απολίτικη διαβουκόληση, που εξικνείται από την ανεργία και φθάνει έως τα δικτυωτά για τις πίπτουσες πέτρες των Τεμπών, ο «ξύλινος λόγος» της πολιτικής δεν απο-ξυλούται. Για να απαγγαλεί από την νωθρότητα των αόριστων υποσχέσεων και ν' αποκτήσει ενεργό περιεχόμενο, ο πολιτικός λόγος θα πρέπει να ξαναθυμηθεί τη μερικότητά του, που δηλώνεται με την λέξη κόμμα (= κομμάτι, απόκομμα). Οτι, δηλαδή, ένα κόμμα δεν μπορεί να ικανοποιήσει όλους τους πολίτες για όλα τα προβλήματά τους γενικώς και αορίστως, παρά αντιθέτως αποσκοπεί να εξουσιάσει στην κοινωνία για να ικανοποιήσει τα συμφέροντα μιας ορισμένης κοινωνικής τάξης (ή μιας συμμαχίας τάξεων) εξασφαλίζοντας παράλληλα και την ανοχή των υπολοίπων πολιτών, στον βαθμό που οι τελευταίοι δεν κυριαρχούν και έτσι πειθαναγκάζονται ν' αποδεχθούν το μικρότερο γι' αυτούς κακό. Με αυτήν την έννοια, πρέπει να αναρωτιόμαστε προς ποιους ψηφοφόρους αποτείνεται το καθένα πολιτικό κόμμα: και προς τους εφοπλιστές και προς τις αμίλητες εργάτριες της Δραπετσώνας, δεν είναι εφικτό. Γιατί η πίτα είναι μία, αν επομένως κάποιος καταφέρει να κόψει το μεγαλύτερο κομμάτι αφήνει για τους υπόλοιπους το μικρότερο ή τα ψίχουλα.

Ετσι φθάνουμε στο ΚΚΕ και στην Αριστερά, θα σπεύσουν κάποιοι. Οχι ακριβώς, καθώς βλέπουμε ότι προς το παρόν τουλάχιστον αυτοί οι πολιτικοί σχηματισμοί περιορίζονται να αναπαραγάγουν, και με παρόμοια συνθηματολογία μάλιστα, το πολιτικό θεώρημα του Ανδρέα Παπανδρέου για τους «μη προνομιούχους» και για την Ελλάδα που «ανήκει στους Ελληνες». Και όλα δείχνουν ότι θα μείνουν καθηλωμένα σε αυτήν την παλαιότροπη πολιτική ρητορεία - αν εξαιρέσουμε την Δημοκρατική Αριστερά που τουλάχιστον έχει αποφύγει μέχρι τώρα την αντιπασοκική όσο και την αντιδεξιά έξαρση.

Αν θέλουμε να είμαστε σοβαροί και να αποφύγουμε τον απολίτικο χυλό της σκόπιμα ισοπεδωμένης πολιτικής συζήτησης των καναλιών, τα κριτήρια με τα οποία θα ψηφίσουμε πρέπει να διαμορφωθούν ταξικά, όπως τέτοια είναι και των π.χ. μεγαλοϊδιοκτητών. Με αυτά τα κριτήρια θα διαβάσουμε τα πολιτικά προγράμματα και θ' ακούσουμε τους προεκλογικούς λόγους: ότι ο ΛΑΟΣ, ας υποθέσουμε, αναγράφει εντίμως στο πρόγραμμά του ότι εκφράζει καταρχήν και πάνω απ' όλα την ακμαία εφοπλιστική τάξη και μας καλεί να συμμαχήσουμε ή να ανεχθούμε την εξουσία της ακόμη κι αν διάγουμε ως υπαίθριοι κουλουροπώλες, καθώς οι προτάσεις των άλλων κομμάτων δεν πείθουν. Και προπαντός όσο πιο πολύ μας φλομώνουν οι (δεξιοί και αριστεροί) πολιτικοί ηγέτες για την «εθνική κυριαρχία» και «για την Ελλάδα» και «για τα προβλήματα του βασανισμένου λαού μας», τόσο πιο κουμπωμένοι να είμαστε.
Οσο για την «αλήθεια», δεν την ψάχνουμε: κατά τον Μπρεχτ, είναι γνωστή.

Ο Μίμης Σουλιώτης είναι ποιητής και διδάσκει λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. dsouliot@gmail.com

Πηγη: Εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ

Περί ΠΑΣΟΚ

Του Παύλου Αθανασόπουλου

Δεν έχω καμμία διάθεση να ανακατευθώ στα εσωκομματικά του ΠΑΣΟΚ. Η εμπειρία μου από το 2007 ήταν τραυματική. Δεν επρόκειτο για μάχη προγραμμάτων και ιδεών αλλά προσώπων και μηχανισμών. Και μετά κυριάρχησαν ο ρεβανσισμός των νικητών και η αδιαφορία των ηττημένων να υπερασπίσουν τους υποστηρικτές τους. Παρά ταύτα οι εξελίξεις στο ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να μας αφήνουν αδιάφορους.

Γιατί ο χώρος του ΠΑΣΟΚ είναι η βασική δύναμη της κεντροαριστεράς στην Ελλάδα και στο χώρο αυτό υπάρχει ο κύριος όγκος των μεταρρυθμιστικών δυνάμεων.

Και η ισχυρή παρουσία του είναι σήμερα ζωτικής σημασίας εν όψει της λαίλαπας Σαμαρά που μας απειλεί. Ο άνθρωπος αυτός είναι ο πιο ανεύθυνος και καταστροφικός πολιτικός από την μεταπολίτευση.

Ήδη πριν γίνει πρωθυπουργός έχει θέσει με τη στάση του την χώρα σε κίνδυνο χρεοκοπίας και εξόδου από το ευρώ. Φαντασθείτε τι θα γίνει αν γίνει πρωθυπουργός της χώρας.

Ο κ. Σαμαράς και η μικρή ομάδα που τον περιβάλει είναι η πραγματική ακροδεξιά στη χώρα. Τα χαρακτηριστικά τους ο ακραίος εθνικισμός, ο ρατσισμός, οι οπισθοδρομικές θέσεις και η πολιτισμική καθυστέρηση.

Παράλληλα με τη λαίλαπα Σαμαρά ανέρχεται μια ανεύθυνη, καταστροφική, οπισθοδρομική, λαϊκιστική ακροαριστερά όπως αυτή εκφράζεται από τον ΣΥΡΙΖΑ και το Κ.Κ.Ε.

Μπροστά σε αυτούς τους κινδύνους η ενίσχυση του μετώπου των μεταρρυθμιστικών δυνάμεων είναι όρος ζωής για την χώρα.

Για μια στιγμή φάνηκε ότι η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ θα μπορούσε να παίξει ένα καταλυτιικό ρόλο στην ανασυγκρότηση τόσο της Κεντροαριστεράς όσο και του ευρύτερου μεταρρυθμιστικού χώρου.

Και βεβαίως είναι απολύτως αναγκαία η ύπαρξη στην επόμενη Βουλή μιας μετριοπαθούς Αριστεράς όπως η ΔΗΜΑΡ.

Όμως τον ρόλο που πιο πάνω περιέγραψα δεν μπορεί να τον παίξει γιατί δυστυχώς δεν έχει αποκοπεί πλήρως από παλαιοαριστερές αγκυλώσεις.

Και αυτό φάνηκε και από την καταψήφιση της κυβέρνησης Παπαδήμου αλλά ακόμη χειρότερα από την στήριξη που έδωσε ο Φώτης Κουβέλης στην ανεύθυνη άρνηση Σαμαρά.

Η ΔΗΜΑΡ διαθέτει αξιόλογα μεταρρυθμιστικά στελέχη που θα πρέπει όμως να δώσουν ακόμη σκληρό αγώνα για να μπορεί το κόμμα αυτό να παίζει υπεύθυνο και καταλυτικό ρόλο στις πολιτικές εξελίξεις.

Επίσης βεβαίως χρειάζεται η συσπείρωση του φιλελεύθερου χώρου, ΔΗ.ΣΥ, ΔΡΑΣΗ, ΦΙ.ΣΥ και η επίσης ισχυρή παρουσία τους στη Βουλή.

Όμως όπως έχει η πολιτική διάταξη στην Ελλάδα η ισχυρή παρουσία και ο καταλυτικός ρόλος ενός σύγχρονου, μεταρρυθμιστικού, ευρωπαϊκού, σοσιαλδημοκρατικού ΠΑΣΟΚ είναι κομβικό σημείο για την ισχυρή παρουσία των μεταρρυθμιστικών δυνάμεων, την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας, την πολιτική ομαλότητα.

Με αυτή την έννοια οι εξελίξεις στο ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να μας αφήνουν αδιάφορους.

Ούτε η απαγοήτευση ότι όλα τέλειωσαν, ούτε ο χλευασμός, ούτε ο σνομπισμός βοηθούν.

Πιστεύω ότι πρέπει να ξεκινήσουν διαδικασίες για την προγραμματική ανανέωση του χώρου του ΠΑΣΟΚ, την διαμόρφωση νέων απαντήσεων στα νέα προβλήματα που έθεσε η κρίση, την επανασύνδεσή του με τα δυναμικά στρώματα της κοινωνίας.

Επίσης στη βάση των παραπάνω για την οργανωτική ανασυγκρότησή του σε νέες λειτουργικές και δημοκρατικές βάσεις. Με όργανα που θα λειτουργούν και θα αποφασίζουν και νέου τύπου οργανώσεις που όμως θα είναι ζωντανές και θα έχουν ρόλο.

Επιστέγασμα των παραπάνω θα είναι η ανάδειξη των προσώπων που θα ηγηθούν της νέας προσπάθειας.

Friday, November 25, 2011

Η Ελληνική ιδιαιτερότητα

Ο Κορνήλιος Καστοριάδης είναι από τους σμαντικότερους Ελληνες διανοητές και η προβληματική του παραμένει συγχρονή. Από τις εκδόσεις ΚΡΙΤΙΚΗ κυκλοφορούν τα τρια βιβλία Η ελληνική ιδιαιτερότητα: Από τον Όμηρο στον Ηράκλειτο, Η Πόλις και οι νόμοι & Θουκυδίδης, η ισχύς και το δίκαιο. Το έργο του Θουκυδίδη μέσα από την οξυδερκή ματιά του Κορνήλιου Καστοριάδη. Ο τρίτος τόμος της Ελληνικής ιδιαιτερότητας αφιερώνεται στο έργο του Θουκυδίδη. Ο Κορνήλιος Καστοριάδης επιχειρεί μια πρωτότυπη ανάλυση του Επιταφίου, που αποδίδεται από τον αρχαίο ιστορικό στον Περικλή, για να δείξει σε ποιο βαθμό η μεγάλη αθηναϊκή δημιουργία του 5ου αιώνα είχε συνείδηση του εαυτού της. Από το τρίτο βιβλίο δημοσιευω ενα απόσπασμα περί αυτονομίας...

Έρχομαι τώρα στο κυρίως θέμα του σημερινού σεμιναρίου: το ζήτημα της αυτόνομης κοινωνίας. Το έθιξα ήδη στο προηγούμενο σεμινάριο, θα επαναλάβω εν συντομία το κεφάλαιο της αυτονομίας σε ατομικό επίπεδο. Ονομάζω αυτόνομο το άτομο το οποίο εμφανίζει ισχυρή ψυχική επένδυση του αληθινού, έχει λίγο πολύ την πραγματική ικανότητα να αναγνωρίζει την επιθυμία του και, βεβαίως, να τη διακρίνει από την πραγματικότητα, και είναι ικανό να ενεργεί έχοντας επίγνωση των επιθυμιών του, τις οποίες αποδέχεται και αναλαμβάνει Μπορούμε να δούμε, και εδώ επίσης, ότι κατά μία έννοια αυτός ο ορισμός είναι σχεδόν «ουδέτερος ηθικά». Τούτο υποδηλώνει ότι το αυτόνομο άτομο δεν είναι αναγκαστικά καλό άτομο με την απλούστερη και τη βαθύτερη έννοια του όρου. Μπορούμε, παραδείγματος χάριν, να φανταστούμε ότι το άτομο αυτό ωθείται για κάποιους λόγους να σκοτώσει κάποιον, πράγμα που οπωσδήποτε δεν είναι «καλό». Για την ώρα δεν θα προσπαθήσουμε να προχωρήσουμε πιο πέρα. Τι μπορούμε λοιπόν να πούμε για την ετερονομία στο επίπεδο του ατόμου; Αν θεωρήσουμε –πράγμα που προφανώς συνιστά αφαίρεση– το άτομο αυτό καθαυτό, θα πούμε ότι είναι ετερόνομο το άτομο που ενεργεί υπό την κυριαρχία των ενορμήσεών του, όντας υπόδουλο σε ένα ασυνείδητο απέναντι στο οποίο είναι εξ ορισμού τυφλό. Για το άτομο αυτό μπορεί να πει κανείς, σύμφωνα με την παλιά λατινική έκφραση agitur, non agit: είναι ενεργούμενο δεν ενεργεί, υποκινείται από τις τυφλές δυνάμεις εντός του, αλλά δεν το γνωρίζει.

Αν εξετάσουμε τώρα την ιδέα της ετερονομίας στο επίπεδο της κοινωνικής θέσμισης, μπορούμε να διακρίνουμε ασφαλώς δύο απόψεις. Από τη μια μεριά υπάρχει η εσωτερίκευση της ετερονομίας: αποτελούν πηγή ετερονομίας τα κοινωνικά στοιχεία τα οποία έχω εσωτερικεύσει, στο μέτρο που έχουν καταστεί φετίχ και δεν επιδέχονται αμφισβήτηση – όχι τα κοινωνικά στοιχεία εν γένει, αλλά στο βαθμό που έχουν γίνει τέτοια ώστε να μην μπορώ διόλου να τα αμφισβητήσω. Από την άλλη μεριά, η ετερονομία είναι επίσης εξωτερική ετερονομία, δηλαδή ο εξαναγκασμός που ασκείται από μια εξουσία η οποία βρίσκεται απέναντί μου, είτε αυτός είναι σωματικός, οικονομικός ή συνιστά ακόμα και ιδεολογική χειραγώγηση, τα δε όριά της με αυτό που αποκάλεσα εσωτερίκευση της ετερονομίας είναι αρκετά ασαφή. Θα έπρεπε εξάλλου να προχωρήσουμε τον όρο ιδεολογική χειραγώγηση στις ρητές ιδεολογίες των νεότερων χρόνων. Φυσικά, ούτε η πραγματικότητα αυτή καθαυτή ούτε η αρχή της πραγματικότητας αποτελούν πηγές ετερονομίας, παρά τις διάφορες ανοησίες που έχουν λεχθεί γύρω από αυτό το θέμα (παραλογισμοί του είδους: ο νόμος της βαρύτητας με καταπιέζει διότι θα ήθελα να πετάξω). Και όταν μιλάμε για πραγματικότητα, κυρίως δεν πρέπει να ξεχνάμε αυτήν τη θεμελιώδη πλευρά που συνιστά ο θάνατος. Μέσα από το θέμα του θανάτου, μπορούμε να προσπαθήσουμε να εισαγάγουμε ένα άλλο θέμα, το οποίο αφορά αυτό που ορισμένοι αποκάλεσαν περατότητα του ανθρώπινου όντος. Όσο για εμένα, είμαι αντίθετος σε αυτή την ορολογία και σε αυτό τον τρόπο προσέγγισης του προβλήματος. [Σημ. περιθ.: Να αναπτυχθεί.] Όπως και να έχει όμως το πράγμα, δεν μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι ο θάνατος και γενικότερα η πραγματικότητα αποτελούν πηγή ετερονομίας, ακριβώς όπως δεν μπορούμε να αντιληφθούμε την ύπαρξη άλλων ατόμων ή της κοινωνίας ως πηγή ετερονομίας. Μόνο συλλογική ύπαρξη υπάρχει, μόνο κοινωνική ύπαρξη υπάρχει. Είναι γελοίο να υποστηρίζει κανείς ότι η κόλαση είναι οι άλλοι. Οι άλλοι, όπως και η ίδια η πραγματικότητα, μπορεί να είναι πηγή εμποδίων, αλλά είναι επίσης και πηγή δυνατοτήτων. Ετούτο δε θα εξαρτηθεί, επίσης και κυρίως, από αυτό που είμαι εγώ.

Αν αναρωτηθούμε μέχρι πού μπορεί να φτάσει ο περιορισμός της ετερονομίας, διαπιστώνουμε ότι, κατά μία έννοια, τα πάντα σχεδόν εξαρτώνται από την κοινωνική θέσμιση. Σας έλεγα ότι μία από τις πηγές της ετερονομίας είναι η εσωτερίκευση της κοινωνικής θέσμισης, δίχως να χωρεί περαιτέρω συζήτηση και αμφισβήτηση. Είναι προφανές ότι αυτό είναι δυνατό να συμβεί μόνο σε έναν ορισμένο τύπο κοινωνίας· και, κατ’ αναλογία, ότι η αμφισβήτηση της νόρμας και των αξιών της κοινωνίας, των κληρονομημένων παραστάσεων και της ιδέας αυτού που είναι ή δεν είναι σωστό είναι δυνατή μόνο σε έναν συγκεκριμένο τύπο κοινωνίας. Με λίγα λόγια, επαναλαμβάνω, ένας βαβυλώνιος Σωκράτης είναι αδιανόητος. Το ίδιο ισχύει, κατά διαφορετικό τρόπο, για τη δεύτερη πηγή ετερονομίας του ατόμου στο επίπεδο της κοινωνικής θέσμισης, που αποτελεί ο εξαναγκασμός, ο οποίος βεβαίως είναι πάντα κοινωνικά θεσμισμένος, αλλιώς δεν έχει νόημα, είτε πρόκειται γι’ αυτό που ονομάστηκε μονοπώλιο της νόμιμης βίας, δηλαδή του κράτους, είτε για τον εξαναγκασμό που ασκείται από την οικονομική εξουσία με τη μορφή της έντονης οικονομικής ανισότητας κ.λπ. Τελικά όμως το ίδιο πράγμα αληθεύει και για την πρώτη διάσταση της ετερονομίας, η οποία πηγάζει από το ίδιο το άτομο, από τις ασυνείδητες ενορμήσεις του. Διότι, όπως έχουμε δει, το ασυνείδητο, δηλαδή η ψυχή, ή ακριβέστερα η κοινωνικοποίηση της ψυχής, ρυθμίζεται κοινωνικά κάθε φορά σύμφωνα με τη θέσμιση της κοινωνίας. Το ποια ενόρμηση θα αφεθεί ελεύθερη και ποιες άλλες θα καταπιεστούν ή θα απωθηθούν εξαρτάται κυρίως από τη θέσμιση της κοινωνίας, όπως εξάλλου το διαπιστώνουμε εμπειρικά· και εδώ, πρέπει να στραφούμε προς αυτήν ακριβώς τη θέσμιση, αν θέλουμε να έχουμε άτομα που αποκαθιστούν μια όσο το δυνατόν αυτόνομη σχέση με το ασυνείδητό τους. Αν μπορούμε, επομένως, να πούμε ότι η αυτονομία του ατόμου αποτελεί συνθήκη της ηθικής, η αυτονομία αυτή, όπως είπα προηγουμένως, δεν ταυτίζεται με την ηθική. Μια ηθική όμως χωρίς πολιτική είναι παραλογισμός, διότι αγνοεί τις συνθήκες κάτω από τις οποίες μπορεί να υπάρξει ένα άτομο ικανό για ηθική δράση. <...> Λέγοντας πως επιθυμούμε την ατομική αυτονομία, εννοούμε ότι επιθυμούμε την κοινωνική αυτονομία. Με βάση τις διαρθρώσεις που μόλις διευκρίνισα, αυτό σημαίνει ότι θέλουμε μια κοινωνία όπου υπάρχει δυνατότητα αμφισβήτησης από τον καθένα της δεδομένης θέσμισης και κατάργηση του κοινωνικού εξαναγκασμού. Δεν μιλώ για τον εξαναγκασμό που ασκεί η κοινωνία πάνω σε αυτόν ο οποίος διακατέχεται από φονική μανία· μιλώ γι’ αυτόν που συνδέεται, σε όλες τις ιστορικές κοινωνίες, με την κοινωνική διαίρεση και την ύπαρξη ενός κρατικού μηχανισμού χωρισμένου από την κοινωνία. Επομένως, το πρόταγμα μιας αυτόνομης κοινωνίας δεν ανάγεται στην κατάργηση της εξουσίας, αλλά και σ’ εκείνη της κοινωνικής διαίρεσης και του κράτους ως ξεχωριστού μηχανισμού. Και υπενθυμίζω σε όσους από εσάς παρακολούθησαν το περσινό σεμινάριο –καίτοι θα επανέλθουμε επ’ αυτού και φέτος– αυτό που έλεγα για την ελληνική πόλη: ότι δεν είναι κράτος με την παραδοσιακή έννοια του όρου. Ας ξαναδούμε τώρα τους όρους που χρησιμοποιήσαμε.

Αυτονομία. Σαν να λέμε, όπως είδαμε, διαυγής αυτοθέσμιση της κοινωνίας ή αυτοθέσμιση που συμβαίνει λίγο πολύ εν επιγνώσει, πράγμα το οποίο δεν σημαίνει ότι γίνεται μέσα σε ολοσχερή διαφάνεια ούτε ότι είναι ορθολογική. Το πρόβλημα στρέφεται γύρω ακριβώς από το «αυτο-», και από εκεί μπορούμε να διαυγάσουμε το ζήτημα. Σε τι συνίσταται το «αυτο-» στην περίπτωση της κοινωνίας; Είναι η ίδια η κοινότητα, όλα τα μέλη της. Ας αφήσουμε προς στιγμήν ένα άλλο χαρακτηριστικό αλλά όχι θεμελιώδες ζήτημα, το όριο του «όλοι» (αφορά, παραδείγματος χάριν, την ηλικία των ατόμων). Τι μπορεί να σημαίνει: η κοινότητα, ως κοινότητα, αυτοθεσμίζεται; Εδώ συναντάμε και πάλι αυτό που αποκάλεσα πρόβλημα του Rousseau. Η μόνη πραγματική απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι ότι μια κοινότητα αυτοθεσμίζεται όταν υπάρχει ίση συμμετοχή όλων στη θεσμίζουσα εξουσία. Γεγονός που μας παραπέμπει στην ιδέα της ισότητας, καθώς και, για λόγους για τους οποίους μίλησα την προηγούμενη χρονιά και στους οποίους θα επανέλθω, στην ιδέα της άμεσης δημοκρατίας.

Φώτης Κουβέλης:Ξαναγεννάμε την ελπίδα μέσα από τους αγώνες, τις συλλογικές προσπάθειες, την κοινωνική αλληλεγγύη

Ομιλία του προέδρου της Δημοκρατικής Αριστεράς, Φώτη Κουβέλη, στη συγκέντρωση του κόμματος στη Θεσσαλονίκη

Ζούμε σε μια περίοδο ραγδαίων αλλαγών που αποσταθεροποιούν τη ζωή των ανθρώπων διεθνώς. Η κρίση της οικονομίας που κυριαρχείται από πλασματικά χρηματοοικονομικά προϊόντα , η τυραννία του χρέους και η περιοριστιική οικονομικη πολιτική αποδομούν κατακτήσεις χρόνων και δημιουργούν επισφάλεια στο σύνολο των εργαζόμενων.

Η Ελλάδα βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή αφού βρέθηκε στη δίνη της κρίσης. Τα αδιέξοδα των πολιτικών σε Ευρώπη και Ελλάδα είναι προφανή.

Αυτή η κατάσταση δεν προκύπτει ως νομοτέλεια φυσικών νόμων. Οι πολιτικές ξαναγράφονται. Θα μείνουμε στα ίδια ή θα δώσουμε μια κοινωνική και δημοκρατική απάντηση στα διλλήματα της κρίσης;

Η Ελλάδα χρειάζεται άλλους συσχετισμούς , άλλες πολιτικές και άλλο δρόμο.

Οι εργαζόμενοι και η νεολαία της χώρας χρειάζονται κουράγιο, δύναμη, αλληλεγγύη. Πρέπει να πάρουν την υπόθεση στα χέρια τους , να κάνουν αυτό που δεν κάνουν οι οικονομικές ελιτ της χώρας.

Η πολιτική του μνημονίου και του μεσοπρόθεσμου δεν απέδωσε. Δεν απέδωσε διότι στον πυρήνα της έχει τη λανθασμένη συνταγή των γενικευμένων μειώσεων και οριζόντιων περικοπών στα εισοδήματα από εργασία , στις δημόσιες επενδύσεις και στις κοινωνικές παροχές. Αυτή η αντιαναπτυξιακή πολιτική της εσωτερικής υποτίμησης οδήγησε στην ύφεση και επέτεινε το πρόβλημα βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους. Ως μαύρη τρύπα επιζητά διαρκώς νέα μέτρα από τα γνωστά υποζύγια.

Η κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ εκτός από το ότι αποδέχθηκε και εφάρμοσε αυτή την πολιτική φάνηκε αναποτελεσματική στο να προωθήσει αυτονόητες αλλαγές. Αλλαγές εκσυγχρονισμού, ανασυγκρότησης του δημόσιου τομέα, κινητοποίησης κοινωνικών δυνάμεων και παραγωγικών πόρων.

Απέτυχε

 Στα έσοδα να χτυπήσει τη φοροδιαφυγή

 Στις δαπάνες να καταπολεμήσει τη σπατάλη και να αλλάξει τους όρους προμηθειών περιστέλλοντας τη διαφθορά και τις υπερτιμολογήσεις

 Στην ανάπτυξη να αξιοποιήσει τους πόρους του ΕΣΠΑ

 Στη ρευστότητα της αγοράς να φθάσουν στις επιχειρήσεις οι εγγυήσεις που έδινε στις τράπεζες

 Στην απόδοση του δημόσιου τομέα να πετύχει την αναδιοργάνωση και την αύξηση του παραγόμενου έργου.

 Στις τιμές των προϊόντων να καταπολεμήσει τις υπερτιμολογήσεις των καρτέλ

Αν κατάφερνε να προωθήσει αυτές τις αλλαγές θα συνέβαλλε ουσιαστικά στη βελτίωση της κατάστασης και θα δημιουργούσε δυνατότητες να αποφευχθούν νέα μέτρα. Όμως οι αποτυχίες, οι παραλείψεις και τα λάθη οδήγησαν σε μια αλυσίδα μέτρων . Έτσι το ένα φέρνει το άλλο, όπως ο πρόσφατος φόρος επί των ακινήτων και όλα μαζί επιδεινώνουν την κατάσταση.

Αλλά και η ΝΔ όλο αυτό το διάστημα κινήθηκε με κυρίαρχο κριτήριο στην στάση της την αύξηση της πολιτικής της επιρροής.

Διακήρυξε ότι υποστηρίζει ένα άλλο μίγμα πολιτικής. Όμως στις προτάσεις της δεν περιλαμβάνει καμιά νύξη για περιορισμό του ρόλου των αδηφάγων αγορών. Καμιά αναφορά στις νεοφιλελεύθερες περιοριστικές πολιτικές λιτότητας που κυριαρχούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο και τροφοδοτούν περαιτέρω την κρίση σε επίπεδο κρατών μελών.

Στις διεκδικήσεις της είχε πλήρως υποβαθμισμένο το αίτημα της θετικής αναδιάρθρωσης και της διαπραγμάτευσης με τους εταίρους των ρυθμίσεων αποπληρωμής του χρέους. Και επιπλέον κατέθεσε καταφανώς κοινωνικά επιβαρυντικές προτάσεις όπως η εργασιακή εφεδρεία και οικονομικά μη συμφέρουσες για τα έσοδα του δημοσίου όπως η μείωση των φορολογικών συντελεστών των εταιρειών.

Αλλά και δυνάμεις της Αριστεράς μπέρδεψαν τους στρατηγικούς ιδεολογικούς τους στόχους με τα άμεσα ζητούμενα της πολιτικής και επένδυσαν περισσότερο στην όξυνση τις κρίσης παρά στην αντιμετώπιση της.

Σε αυτό το ευρωπαϊκό και εσωτερικό πολιτικό περιβάλλον δεν συγκροτήθηκε ένα ευρύ μέτωπο για μια κοινωνικά δίκαιη προοπτική εξόδου από την κρίση. Έτσι η χώρα μας βρίσκεται πάλι σε κρίσιμη κατάσταση. Οι πολίτες οδηγούνται στην απογοήτευση, αφού οι θυσίες τους πάνε χαμένες και η κατάσταση διαρκώς χειροτερεύει χωρίς να φαίνεται φώς στο τούνελ. Γίνεται κοινή πεποίθηση ότι οι ασκούμενες πολιτικές ενώ τις επικαλούνται για τη διάσωση της χώρας, είναι κοινωνικά άδικες αλλά και οικονομικά αναποτελεσματικές.

Η παραίτηση Παπανδρέου προέκυψε λόγω αυτής της κρίσης πολιτικής εμπιστοσύνης. Η αναζήτηση συναίνεσης προέκυψε ως ανάγκη νομιμοποίησης της εφαρμοζόμενης πολιτικής.

Το κυρίαρχο πολιτικό σύστημα αντιμετωπίζοντας αυτή την κρίση πολιτικής διαχείρισης ώθησε τα πράγματα έως τα όρια της μετεξέλιξης της κρίσης πολιτικής σε κρίση της δημοκρατίας, αφήνοντας άφωνη όλη τη χώρα.

Όλοι οι χειρισμοί του κατέδειξαν την αδήριτη και επιτακτική ανάγκη για ριζική αλλαγή του, η οποία βεβαίως μπορεί και πρέπει να προκύψει μόνο από τη λαϊκή ετυμηγορία. Η άρνηση προσφυγής σε αυτήν, και με την παρέμβαση των δανειστών, αποτελεί μια προβληματική εξέλιξη. Διότι ενισχύει την αντίληψη ότι οι πολιτικές ορίζονται από τις επείγουσες ανάγκες της οικονομίας. Ότι είναι αναγκαίο και φυσικό να περιοριστεί η εγκριτική δικαιοδοσία του λαού.

Μετά από την διελκυστίνδα ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ που εξάντλησε τις αντοχές της κοινωνίας και περιείχε θεσμικές αποκλίσεις, συγκροτήθηκε η νέα τρικομματική κυβέρνηση υπο τον κ. Παπαδήμο.

Οι διαδικασίες για τη συγκρότηση νέου κυβερνητικού σχήματος καθορίζονταν από την απαίτηση των εταίρων μας για ευρύτερη συναίνεση, με σκοπό να διασφαλιστεί η αποδοχή και η εφαρμογή της συμφωνίας της 26ης Οκτωβρίου και των μέτρων που τη συνοδεύουν. Δεν υπήρξε ούτε ελάχιστο περιθώριο για ρυθμίσεις χωρίς προαπαιτούμενο την εφαρμογή της ίδιας οικονομικής πολιτικής. Αυτή η απαίτηση, περιόριζε εξ αντικειμένου τη δημιουργία της κυβέρνησης στο πλαίσιο των δυνάμεων ενός συγκεκριμένου τμήματος του πολιτικού συστήματος. Αν επιδιωκόταν η συγκρότηση κυβέρνησης εθνικής σωτηρίας θα ήταν άλλες οι διαδικασίες που θα ακολουθούνταν και άλλα τα πολιτικά ζητούμενα.

Η τελική επιλογή ως νέου πρωθυπουργού μιας προσωπικότητας καταξιωμένης στον τραπεζικό και οικονομικό χώρο δεν αλλάζει τη βασική διάσταση των πραγμάτων. Η σύνθεση της κυβέρνησης και οι προγραμματικές δηλώσεις της έδειξαν ότι η λύση που δόθηκε παραμένει εντός της ίδιας πολιτικής και δεσμεύεται από αυτήν, ως λογικό επακόλουθο των σημερινών κοινοβουλευτικών συσχετισμών.

Για αυτό και αυτή η κυβέρνηση παρά το ότι στηρίζεται από ένα ευρύτερο μπλοκ πολιτικών δυνάμεων, θα αντιμετωπίζει τη διαρκή συρρίκνωση της κοινωνικής βάσης υποστήριξης της. Θα αντιμετωπίζει αυτή τη συρρίκνωση διότι συνειδητοποιείται ευρύτερα ότι η πολιτική της συνιστά ένα τούνελ θυσιών χωρίς δίκαιη κατανομή και χωρίς προοπτική εξόδου. Δηλαδή μια αποτυχημένη οδό για τη σωτηρία της χώρας.

Η στάση της Δημοκρατικής Αριστεράς σε αυτές τις εξελίξεις στηρίχθηκε σε δύο βασικά στοιχεία. Το πρώτο ότι έχουμε σαφή πολιτική διαφορά με τα κόμματα ΠΑΣΟΚ-ΝΔ-ΛΑΟΣ αφού διατυπώνουμε μια διαφορετική πολιτική πρόταση αντιμετώπισης της κρίσης. Μια πρόταση που ενώ λαμβάνει υπόψη τους περιορισμούς και τους συσχετισμούς της κρίσης, δεν εγκλωβίζεται εντός αυτών. Το δεύτερο ότι δεν συμπλέουμε με το πολιτικό σύστημα που οδήγησε τα πράγματα έως εδώ. Τα δύο αυτά στοιχεία είναι καθοριστικής σημασίας και στη συνέχεια με την κατάθεση της δικής μας συμβολής στο κύριο ζήτημα που είναι η σωτηρία της χώρας, με την κοινωνία όρθια και την οικονομία ζωντανή.

Διότι η διεκδίκηση μιας ορθολογικής και στοιχειωδώς αποτελεσματικής διαχείρισης ,ακόμη και η επιδίωξη να επιτυγχάνεται κοινός πολιτικός τόπος όπου αυτό είναι δυνατόν, δεν συνεπάγεται συναίνεση στις ασκούμενες πολιτικές και στα επώδυνα μέτρα που θα ληφθούν στη συνέχεια.

Διότι το να απαιτείς από το κυρίαρχο πολιτικό σύστημα - στη βάση των σημερινών κοινοβουλευτικών συσχετισμών - να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις που έχει για τη διασφάλιση της αυτονόητης κυβερνητικής συνέχειας έως τις εκλογές, δεν προϋποθέτει τη συμμετοχή σε κυβερνητικές λύσεις που το ίδιο συγκροτεί .

Διότι ο πολιτικός μας πολιτισμός δε σημαίνει και αποδοχή της συμμετοχής της ακροδεξιάς στην πολιτική διεύθυνση της χώρας.

Διότι η ευθύνη της Δημοκρατικής Αριστεράς έναντι της χώρας δε σημαίνει ταύτιση με μια πολιτική που θεωρούμε ότι δεν είναι βιώσιμη οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά. Όλο το προηγούμενο διάστημα η Δημοκρατική Αριστερά ως δύναμη ευθύνης για την κοινωνία και τη χώρα :

 Έθεσε με σαφήνεια ως κύριο στόχο την παραμονή στο ευρώ και το ευρωπαϊκό πλαίσιο και υποστήριξε την προώθηση ενός πλέγματος μέτρων ευνοϊκού ευρωπαϊκού διακανονισμού αλλά και εσωτερικών αλλαγών δημοσιονομικής εξυγίανσης.

 Εντόπισε με θάρρος την ανάγκη αλλαγής των κοινωνικοπολιτικών στάσεων και υπέρβασης των διάχυτων νοοτροπιών χαμηλής απόδοσης, μειωμένης κοινωνικής ευθύνης, ατομικού σφετερισμού του δημόσιου χώρου.

 Αναγνώρισε την ανάγκη η χώρα να ανταποκριθεί στις διεθνείς υποχρεώσεις της και με αυτή την έννοια δε συντάχθηκε με την άποψη του επιθετικού μονομερούς κουρέματος του χρέους

 Πήρε σαφείς αποστάσεις από κοινωνικές και πολιτικές αντιδράσεις που αποσταθεροποιούν την πολιτική κατάσταση, όπως αυτές που διαδραματίστηκαν στις παρελάσεις της 28ης Οκτωβρίου.

 Εκφώνησε ένα πολιτικό λόγο μη λαϊκίστικο και κατέθεσε ρεαλιστικές εναλλακτικές προτάσεις.

 Συμμετείχε στη δημόσια διαβούλευση και πολιτική αντιπαράθεση με πνεύμα θετικής συμβολής.

Συνολικά η Δημοκρατική Αριστερά, σε λογική συνέχεια με το στόχο παραμονής της χώρας στο ευρωπαϊκό πλαίσιο, επιδίωξε και επιδιώκει να αυξήσει και όχι να μειώσει τη διαπραγματευτική ικανότητα του ελληνικού κράτους έναντι των δανειστών του.

Η Δημοκρατική Αριστερά έχει τη δική της πρόταση στον αγώνα σωτηρίας της χώρας. Πιστεύει ότι ένας άλλος δρόμος είναι εφικτός για τη διάσωση της χώρας με νέες διαδικασίες και άλλες πολιτικές . Ένας δρόμος που:

- Θα ανταποκρίνεται στην απαίτηση το ελληνικό κράτος να υπάρξει με την κοινωνία όρθια .

- Θα απαντά στις άμεσες ανάγκες και θα στηρίζει μια συντεταγμένη κοινωνική προσαρμογή

- Θα κινητοποιεί τις κοινωνικές δυνάμεις της εργασίας, του πολιτισμού, των λειτουργημάτων και της υγιούς επιχειρηματικότητας

- Θα οδηγεί σε μια ανάπτυξης νέου τύπου.

Η συμβολή αυτής της προγραμματικής μας αντιπολίτευσης μας είναι σημαντικότατη σε αυτή τη φάση. Διότι η αμφισβήτηση των κυρίαρχων πολιτικών από τέτοιες θέσεις μειώνει τις αρνητικές επιπτώσεις, διευκολύνει την αλλαγή των συσχετισμών και δημιουργεί προϋποθέσεις για την αλλαγή των πολιτικών.

Έχουμε υποστηρίξει ότι κύριος στόχος πρέπει να είναι η ανάταξη της χώρας και η παραμονή της στην ευρωζώνη. Η επιλογή μας αυτή γίνεται χωρίς αμφισημίες και με δεδομένη τη διαφωνία μας με τις πολιτικές του διδύμου του γαλλογερμανικού άξονα. Μέσα όμως στην Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να δώσουμε τη δύσκολη μάχη της δημοσιονομικής εξυγίανσης, της επαναθεμελίωσης της οικονομίας και της δημιουργίας μιας Ελλάδας που θα βρίσκεται σε τροχιά πραγματικής σύγκλισης με τις ισχυρές χώρες.

Η επιστροφή της χώρας στη δραχμή είναι ένα καταστροφικό ενδεχόμενο. Θα οδηγήσει τη χώρα σε απομόνωση και θα δημιουργήσει τεράστια οικονομικά προβλήματα. Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα θα καταρρεύσει . Η νέα δραχμή δε θα γινεται αποδεκτή σε πολλές διεθνείς αγορές κρίσιμων αγαθών. Θα υπάρξει ανικανότητα καταβολής μισθών, συντάξεων, κοινωνικών δαπανών. Και βεβαίως το ισοζύγιο εξωτερικών πληρωμών θα ανατραπεί με το δεδομένο ότι θα χρωστάμε σε ευρώ και θα πληρώνουμε με δραχμές.

Ο στόχος για παραμονή στο ευρώ αφορά την επιδίωξη για μια Ελλάδα υψηλής απόδοσης σε επίπεδο οικονομικό, λειτουργίας των δημοκρατικών θεσμών και διασφάλισης δικαιωμάτων. Και όχι βεβαίως μια Ελλάδα ερειπωμένη οικονομικά και κοινωνικά.

Αυτός ο στόχος για τη χώρα συνδυάζεται με τον αγώνα για προοδευτικές αλλαγές στην Ευρώπη ώστε :

- να προωθηθούν διαδικασίες ελέγχου και μείωσης επιρροής του συμπλέγματος χρηματαγορών, μεγάλων τραπεζών και πολυεθνικών.

- να αντικατασταθεί η περιοριστική οικονομική λογική που πνίγει την ανάπτυξη και να προωθηθεί η αειφόρος ανάπτυξης με επικέντρωση στην απασχόληση και την κοινωνική συνοχή.

- να ενισχυθεί η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, η συνοχή των κρατών μελών και η συνανάπτυξη.

- να κατοχυρωθεί η ισοτιμία στις σχέσεις μεταξύ των εταίρων και η δημοκρατική διαχείριση όλων των νέων διαδικασιών συντονισμού.

Παλεύουμε για μια Ελλάδα με την οικονομία ζωντανή και την κοινωνία όρθια. Με συντεταγμένη κοινωνική προσαρμογή και επανεκκίνηση σε νέες ράγες. Αγωνιζόμαστε για μια Ευρώπη πολιτικά ενοποιημένη, ομοσπονδία ισότιμων εταίρων, δημοκρατικά συγκροτημένη , κοινωνικά ισχυρή, πρωταγωνίστρια της αειφόρου ανάπτυξης και των αναβαθμισμένων κοινών αγαθών.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται σε σταυροδρόμι. Η κρίση του ευρώ επιβάλλει μια συνολική λύση για όλες τις χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα χρέους. Μια τέτοια λύση θα πρέπει να περιλαμβάνει :

- την έκδοση ευρωομόλογου για τη χρηματοδότηση ενός ευρωπαϊκού σχεδίου επενδύσεων,

- την ενίσχυση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού,

- τη δημιουργία μηχανισμού κοινής διαχείρισης του χρέους με τη μεταφορά μέρους του χρέους στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα

- την ταχεία συγκρότηση των σταθεροποιητικών μηχανισμών, που εντός του 2012.

- τέλος καθίσταται επιτακτική ανάγκη η ουσιαστική ενεργοποίηση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, στην κατεύθυνση της εκτύπωσης ευρώ και της ανάληψης τουλάχιστον του 60% του χρέους των κρατών μελών.

Για να προωθηθούν τέτοιες πολιτικές είναι αναγκαίος ο συντονισμός των οικονομικών πολιτικών. Για να μην είναι ο οικονομικός συντονισμός μια επιβολή ενός υπερδιευθυντηρίου χρειάζεται μια Ε.Ε. πολιτικά ενοποιημένη σε βηματισμό προς ομοσπονδοποίηση. Που θα πηγαίνει πέραν της δημοσιονομικής και οικονομικής εντολής και θα περιλαμβάνει επίσης την κοινή ασφάλεια, την ενέργεια, τη μετανάστευση, το περιβάλλον και την εξωτερική πολιτική. Με αποφασιστικό ρόλο του Ευρωκοινοβουλίου και των άλλων δημοκρατικών θεσμών.

Αυτή η Ευρώπη θα κτυπά δημοκρατικά και αλληλέγγυα και όχι γερμανικά. Σε αυτή την Ευρώπη η Ευρωπαϊκή Γερμανία θα έχει το ειδικό βάρος που προκύπτει από την πληθυσμιακή και οικονομική δύναμη της εντός του πλαισίου της ευρωπαϊκής συνανάπτυξης. Σε αυτή την ενωμένη Ευρώπη θα δημιουργείται ο ευρωπαϊκός πατριωτισμός και οι νέες μορφές υπερκρατικής δημοκρατίας.

Άλλως η Ευρώπη θα αποσταθεροποιηθεί μη μπορώντας να αντιμετωπίσει την κρίση χρέους και την επίθεση των αγορών.

Εμείς πιστεύουμε ότι η Ευρώπη πρέπει να προχωρήσει μπροστά και ότι πρέπει να επιταχυνθούν τα βήματα προς την ουσιαστική πολιτική ενοποίηση της.

Έχουμε σταθερό τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό μας και πιστεύουμε ότι αυτός είναι χρήσιμος και αναγκαίος για τη χώρα μας. Γνωρίζουμε ότι υπάρχουν φωνές μέσα στον ευρωπαϊκό χώρο, που εισηγούνται είτε την απομάκρυνση της χώρας από την ευρωζώνη είτε τη μετατροπή της Ευρώπης σε μια Ευρώπη δύο ζωνών. Διεκδικούμε την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη στην προσπάθεια εξόδου από την κρίση. Σπαταλήσαμε μια ευκαιρία και είχαμε μειωμένη προσοχή την περίοδο που ενδυνάμωνε ο ανταγωνισμός, αλλά δικαιούμαστε το σεβασμό και την ισότιμη αντιμετώπιση.

Στο πλαίσιο αυτής της λογικής κρίνω ότι το θέμα των γραπτών εγγυήσεων που ζητούνταν από θεσμικούς παράγοντες της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε σχέση με τις αποφάσεις της 26ης Οκτωβρίου, δεν εδράζεται στο θεσμικό πλαίσιο της Ένωσης και υπήρξε καθ’ υπερβολήν . Θεώρησα ότι η αξίωση των Ευρωπαίων δεν είναι τίποτε άλλο παρά η επίδειξη μιας πίεσης εν όψει όσων πρόκειται να δρομολογηθούν ή να συμβούν περαιτέρω. Αναμένω νέα μέτρα. Και αναμένω και μεγαλύτερες πιέσεις

Κάλεσα τον κ. Σαμαρά να υπερβεί την αντιφατικότητα των ενεργειών του και να αναζητήσει λύση που δεν θα ήταν ακριβώς η επιστολή που ζητείτο. Αυτό θα του έδινε τη δυνατότητα να ισορροπήσει εν μέσω αντίρροπων δυνάμεων του κόμματός του και της αμφισβήτησής του από την Ευρώπη. Τα πράγματα οδηγήθηκαν τελικά στον απεγκλωβισμό.

Θα ήθελα όμως να διατυπώσω την άποψη ότι στην ουσία αυτό που ζητείται είναι η δέσμευση και για το μέλλον , έως το 2015 και αυτό μάλιστα χωρίς εκλογές.

Επισημαίνω όμως την ανάγκη η χώρα και οι πολιτικοί ηγέτες να τοποθετούνται επί της ουσίας των σχέσεων στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι. Το κύριο ζήτημα αυτή την περίοδο δεν είναι η υπογραφή σε μια πολιτική στην οποία μάλιστα ήδη έχει δοθεί ψήφος εμπιστοσύνης . Είναι το τι λέει κάθε κόμμα για τον προωθούμενο συντονισμό των οικονομικών πολιτικών που δίνει δικαιώματα παρεμβάσεων των κοινοτικών μηχανισμών σε θέματα οικονομικών και δημοσιονομικών πολιτικών του κάθε κράτους μέλους όπως έγκριση προϋπολογισμού, διόρθωση υπερβολικού δημόσιου ελλείμματος, διόρθωση μακροοικονομικών ανισορροπιών. Εκεί πρέπει να μεταφερθεί η συζήτηση υπό το πρίσμα 2 παραμέτρων. Πως αυτό θα γίνεται μέσα από δημοκρατικές διαδικασίες και πως θα συμμετέχει η χώρα μας, δηλαδή τι θα προβλέπει για τα κράτη που βρίσκονται σε δημοσιονομική αστάθεια.

Το αμέσως επόμενο διάστημα η κυβέρνηση πρέπει να διασφαλίσει ότι ή όποια παρακολούθηση των διαδικασιών υλοποίησης από κοινοτικούς μηχανισμούς θα αφορά τις τεχνικές πλευρές των ζητημάτων και δε θα συνιστά βαρύτατη εποπτεία της χώρας. Με δεδομένο ότι αυτή η κυβέρνηση θα ψηφίσει τον προϋπολογισμό και θα υπογράψει τη δανειακή σύμβαση και τους σχετικούς εφαρμοστικούς νόμους , η χώρα και η κοινωνία βρίσκονται αντιμέτωπη με μεγάλα ζητήματα που έχουν σχέση με:

Την τελική ρύθμιση των όρων εθελοντικής μείωσης των ιδιωτών

Η συμφωνία των ηγετών της Ευρωζώνης με τους ιδιώτες επενδυτές προβλέπει την εθελοντική μείωση κατά 50% της ονομαστικής αξίας των ομολόγων του ελληνικού Δημοσίου. Όμως το ύψος των επιτοκίων και η διάρκεια των νέων ομολόγων μένει να καθορισθεί με νέα συμφωνία. Οι όροι ανταλλαγής βεβαίως πρέπει να ικανοποιούν τους ιδιώτες ομολογιούχους ώστε η συμμετοχή τους να ξεπεράσει το 90 %.

Όμως αυτό δε σημαίνει αποδοχή των όρων που θέτουν για μεγαλύτερο επιτόκιο της τάξεως του 8%, ενώ την 26η Οκτωβρίου προβλεπόταν επιτόκιο 5%-6%. Ούτε βέβαια να συνδυαστούν οι αποδόσεις των ομολόγων με τους ρυθμούς ανάπτυξης που θα έχει η Ελλάδα τα επόμενα χρόνια. Πολύ περισσότερο δε σημαίνει αποδοχή της μετατροπής του δικαίου που ρυθμίζει τα ελληνικά ομόλογα από ελληνικό σε βρετανικό που είναι επαχθές για το δανειζόμενο.

Την προστασία του συλλογικού συμφέροντος στη διαδικασία αλλαγών στο τραπεζικό σύστημα

Είναι γνωστό ότι οι τράπεζες μετά το κούρεμα θα χρειαστούν κεφάλαια για να ενισχύσουν την κεφαλαιακή τους βάση. Είναι πιθανή η συμβολή του κράτους στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Υποστηρίζουμε ότι αυτή η οικονομική συμβολή πρέπει να γίνει με τη λήψη κοινών μετοχών. Αυτό σημαίνει ότι στο μέλλον το κράτος θα μπορεί να πάρει πίσω τα χρήματα που κατέβαλε πουλώντας το μερίδιο του. Επίσης θα μπορεί να κρατήσει τα απαραίτητα μερίδια ώστε να δημιουργηθεί ένας δημόσιος πυλώνας στο τραπεζικό σύστημα που η κρίση έδειξε ότι είναι απαραίτητος.

Την προστασία των συντάξεων και ΤΗ διαφύλαξη της προοπτικής των ασφαλιστικών ταμείων

Τα ελληνικά ασφαλιστικά ταμεία καλούνται να υποστούν κούρεμα 12.5 δις . Υποστηρίζουμε την εξεύρεση μηχανισμού κάλυψης των απωλειών για να μπορούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις προς τους ασφαλισμένους. Και βεβαίως δε βοηθά σε αυτή την κατεύθυνση η μειωμένη επιχορήγηση που προβλέπεται στο σχέδιο κρατικού προϋπολογισμού. Η ανάγκη αυτή είναι επείγουσα και ανεξάρτητη από τις αναμορφώσεις του ασφαλιστικού συστήματος και τη λήψη μέτρων που προτείναμε.

Επίσης αποκτά ιδιαίτερη σημασία η εντατικοποίηση των προσπαθειών για την καταπολέμηση της εισφοροδιαφυγής, τον περιορισμό της ανασφάλιστης εργασίας και την είσπραξη των καθυστερούμενων οφειλών.

Την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας με διαφύλαξη του δημόσιου συμφέροντος:

Είμαστε κατηγορηματικοί ότι είναι επιτακτική η ανάγκη για εξυγίανση του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Είμαστε όμως το ίδιο κατηγορηματικά αντίθετοι με την προσέγγιση των νεοφιλελεύθερων και των πιστωτών ότι όσο μικρότερο κράτος τόσο το καλύτερο.

Πιστεύουμε ότι το ζητούμενο είναι το αποτελεσματικό και παραγωγικό κράτος. Με αυτή την έννοια πράγματι το δημόσιο μπορεί να απαλλαγεί από επιχειρήσεις που δεν προσφέρουν τίποτα στην εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος αλλά αντίθετα είναι πηγή αναποτελεσματικότητας και διαφθοράς. Επίσης είναι υπαρκτό το θέμα της συμβολής των ιδιωτικοποιήσεων στη μείωση του χρέους

Όμως υπάρχουν 3 περιορισμοί τόσο ότι αφορά την έκταση όσο και το χρονοδιάγραμμα. Αυτοί είναι:

- η διαφύλαξη του στρατηγικού ρόλου του κράτους για τις μελλοντικές γενιές

- η αποφυγή περαιτέρω αύξησης της ανεργίας

- η εξασφάλιση ενός λογικού τιμήματος.

Με μια τέτοια προσέγγιση το συνολικό ποσό και το χρονοδιάγραμμα των ιδιωτικοποιήσεων θα προέκυπτε κατά περίπτωση και όχι όπως τώρα που γίνεται μόνο με την λογική των αναγκών εξυπηρέτησης του χρέους.

Η δική μας προσέγγιση έχει και κόκκινες γραμμές. Δεν πρέπει να πωληθεί η ΕΥΑΘ. Δεν πρέπει να πωληθούν τα 180 στρέμματα του εκθεσιακού χώρου της ΔΕΘ στο κέντρο του πολεοδομικού συγκροτήματος. Στον Λιμάνι πρέπει να διατηρηθεί πλειοψηφικό πακέτο από το δημόσιο και να υπάρξουν συμβάσεις παραχώρησης σε ιδιώτες σε αυστηρά καθορισμένα πλαίσια και με προστασία του δημόσιου συμφέροντος. Έχει αποδειχθεί σε πλείστες περιπτώσεις διεθνώς ότι αυτή η μορφή προσφέρει τα ίδια έσοδα και ταυτόχρονα διατηρεί κυρίαρχο το ρόλο του δημόσιου.

Από την πρώτη στιγμή ταχθήκαμε υπέρ της αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας του δημοσίου. Η καταγραφή και η αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας με διαφάνεια και ρήτρα περιβαλλοντικής προστασίας, αποτελεί μια επιλογή ορθολογισμού, αλλά και δικαιοσύνης, ιδίως στις σημερινές δραματικές συνθήκες.

Την ουσιαστική ανασυγκότηση του δημόσιου τομέα

Είμαστε κατηγορηματικά αντίθετοι με το μέτρο της εργασιακής εφεδρείας. Θα οδηγήσει σε απολύσεις στον ευρύτερο δημόσιο τομέα και θα τροφοδοτήσει περαιτέρω την ανεργία. Υποστηρίζουμε ότι η αντιμετώπιση του ζητήματος του πλεονάζοντος προσωπικού πρέπει να γίνει μόνο και αποκλειστικά με ανακατανομή των ανθρώπινων πόρων και με τη «συνταξιοδοτική ωρίμανση». Εξάλλου, όταν η κυβέρνηση επιβάλλει την εργασιακή εφεδρεία και προωθεί απολύσεις, δεν υπολογίζει ούτε το κόστος της ανεργίας που θα διογκωθεί, ούτε το κόστος της κοινωνίας που γεμίζει ανέργους.

Υπάρχουν σημαντικά περιθώρια μεγάλων τομών, οι οποίες αναμφισβήτητα θα πλήξουν προνομιακές ρυθμίσεις του πελατειακού κράτους που διαχρονικά αυτό οργάνωσε. Αυτές πρέπει να καταργηθούν. Οι μεγάλες τομές, αναγκαίες σε κάθε περίπτωση, πρέπει να γίνουν χωρίς να «ματώσει» η κοινωνία και να εξασφαλίζουν τη συναίνεσή της. Η μέθοδος και το περιεχόμενο των μεταρρυθμίσεων, οι διαδικασίες τους και η διαφάνειά τους, είναι τα κρίσιμα στοιχεία για την αναγκαία κοινωνική συμφωνία.

Την αντιμετώπιση του προβλήματος εικονικού Προυπολογισμού

Όταν για τέταρτη συνεχή χρονιά θα συνεχιστεί η ύφεση, το κυνήγι της εμφάνισης πρωτογενούς πλεονάσματος για το 2012 προκαλεί μεγάλη ανησυχία στην κοινωνία. Η νέα κυβέρνηση θα βαδίσει και πάλι στην πεπατημένη του εικονικού προϋπολογισμού αλλά και της σταθερής κατεύθυνσης περαιτέρω συμπίεσης των συνήθων υποζυγίων.

Τούτες τις δύσκολες ώρες για την κοινωνία επιβάλλεται η άμεση λήψη μέτρων για την προστασία των αδύναμων στρωμάτων για την ανάσχεση της ανεργίας και την εκκίνηση της αναπτυξιακής και παραγωγικής διαδικασίας.

Σε ό,τι αφορά την αύξηση των δημοσίων εσόδων, κατευθυντήρια θέση μας είναι η διεύρυνση της φορολογικής βάσης με δραστική αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, της φοροαποφυγής, της φοροκλοπής και της εισφοροδιαφυγής. Απαραίτητη σε αυτή την κατεύθυνση είναι η ουσιαστική λειτουργία των ελεγκτικών και εισπρακτικών μηχανισμών του κράτους.

Στο πλαίσιο αυτό πρέπει να εξετασθεί η ουσιαστική προώθηση διαδικασιών για την καταβολή εκ των υστέρων του ανάλογου αντιτίμου από όσους δεν δικαιολογούν το πόθεν έσχες των περιουσιακών τους στοιχείων Έχουμε καταθέσει τις προτάσεις μας για:

 τον εντοπισμό και φορολόγηση καταθέσεων Ελλήνων πολιτών σε τράπεζες στην αλλοδαπή.

 τον έλεγχο των καταθέσεων που η προέλευσή τους δεν μπορεί να δικαιολογηθεί.

 Τη θέσπιση νόμου που θα υποχρεώνει όλους τους δημόσιους υπαλλήλους και τους ιδιοκτήτες μεγάλης ακίνητης περιουσίας να δηλώνουν τη συμμετοχή τους σε εξωχώριες (offshore) εταιρείες.

 τη φορολόγηση της εκκλησιαστικής και μοναστηριακής περιουσίας

Χιλιάδες νοικοκυριά, έχουν πραγματική και πλήρη αδυναμία να πληρώσουν το απαράδεκτο τέλος ακινήτων και αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο διακοπής του ηλεκτρικού ρεύματος. Η κυβέρνηση οφείλει να δώσει σαφή και συγκεκριμένη εντολή στη ΔΕΗ να μην προχωρήσει σε διακοπές ρεύματος και άμεσα να προβεί σε Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου για την εξαίρεση από το μέτρο, με ρυθμίσεις και κριτήρια εισοδηματικού και κοινωνικού χαρακτήρα.

Ό,τι αφορά τις δαπάνες το ζητούμενο είναι η υλοποίηση της προβλεπόμενης περιστολής δαπανών (5 δις το 2012-2013) να γίνει μέσα από την εξάλειψη της υπερτιμολόγησης των δαπανών και όχι μέσα από μέτρα που συρρικνώνουν το εισόδημα των υπαλλήλων.

Την αντιμετώπιση της ύφεσης

Θεωρούμε αναγκαία μέτρα:

 Την άμεση χρηματοδότηση της αγοράς εκκινώντας από την καταβολή των υποχρεώσεων του κράτους και την εύρεση καναλιού χρηματοδότησης για όσο διάστημα οι τράπεζες βρίσκονται στη φάση της ανακεφαλαιοποίησης.

 Την προώθηση της συμμετοχής της Ευρωπαϊκής Τράπεζας επενδύσεων σε δημόσια έργα με κριτήριο την αναπτυξιακή τους στόχευση, τις εξωτερικές οικονομίες και τη μόχλευση.

 Την αντιμετώπιση της διαφθοράς, τη μείωση της γραφειοκρατίας και την απλούστευση του νομοθετικού πλαισίου, μέτρα που θα αντιμετωπίσουν κατά 50% το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας

 Τη διεκδίκηση στα όργανα της ΕΕ ενός αναπτυξιακού πακέτου επενδυτικών δραστηριοτήτων για την αναπτυξιακή ώθηση της οικονομίας µε τη σύμπραξη του προϋπολογισμού, του ΕΣΠΑ, της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και ad hoc µηχανισµών

Την ανάπτυξη της κοινωνικής πολιτικής

Σε δύσκολους καιρούς είναι απαραίτητη η λήψη μέτρων κοινωνικής πολιτικής. Στο πλαίσιο αυτό πρέπει να προωθηθούν άρση της πολιτικής για τις συλλογικές συμβάσεις, άμεσα μέτρα ενίσχυσης της απασχόλησης αξιοποιώντας και το ΕΣΠΑ και δημιουργία δίκτυου ανακούφισης των χειμαζόμενων στρωμάτων.

Σήμερα, το πολιτικό σκηνικό είναι εγκλωβισμένο μεταξύ αφενός της αποδοχής του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου, με προαναγγελθείσα την αναποτελεσματικότητά του και αφετέρου της πλήρους απόρριψης των αναγκαίων ρυθμίσεων και μέτρων για να να υπάρξει κοινωνικά συντεταγμένη διέξοδος από την κρίση.

Θεωρούμε ότι είναι όρος εκ των ων ουκ άνευ η ανάπτυξη στο εσωτερικό της χώρας μιας τεράστιας κινητοποίησης ευρύτερων κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων, για να προωθησούν:

- πολιτικές λύσεις που θα λαμβάνουν υπόψη τους περιορισμούς της κρίσης αλλά θα κινούνται σε διαφορετική κατεύθυνση από τις πολιτικές επιλογές του μνημονίου και του μεσοπρόθεσμου, θα απαντούν στον κίνδυνο της χρεοκοπίας και θα αντιμετωπίζουν τα διαρθρωτικά προβλήματα.

- μια νέα γενιά δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων που θα που θα ανοίξουν νέα ατζέντα προοδευτικών αλλαγών και ανόρθωσης της χώρας,.

- Ένα νέο μοντέλο διακυβέρνησης που θα καταπολεμά τη διαφθορά και την κομματοκρατία, θα στηρίζεται στη διαφάνεια και την αξιοκρατία και θα προωθεί τη συμμετοχή των πολιτών.

Αυτό επιχειρεί να κάνει η Δημοκρατική Αριστερά μέσα σε δύσκολες συνθήκες, ώστε να έχει τη δική της συμβολή σε μια ανορθωτική πορεία της χώρας.

Προβάλλουμε ένα νέο σχέδιο για τη χώρα με άξονες:

1. Τη δημοσιονομική εξυγίανση με μεθόδους που δε θα νεκρώνουν την οικονομία δηλαδή με την παρουσία ενός ισχυρού προγράμματος δημοσίων επενδύσεων

2. Τον αναπροσανατολισμό της οικονομίας με την παραγωγική ανασυγκρότηση, την εξωστρέφεια, τη δημιουργική σχέση δημόσιου και ιδιωτικού τομέα με στόχο την ενδογενή ανάπτυξη με την παραγωγή υψηλού ποσοστού εμπορεύσιμων αγαθών , την υψηλή προστιθέμενη αξία και τη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας.

3. Την κοινωνική προστασία και την ενίσχυση της αλληλεγγύης

4. Τη δημιουργία ευκαιριών για τη νεολαία με προτεραιότητα την αναβάθμιση της παιδείας

5. Την ανασυγκρότηση του δημόσιου τομέα και τη μετατροπή του σε αποτελεσματικό επιτελικό μηχανισμό ανάπτυξης και κοινωνικής προστασίας.

6. Τις αλλαγές στο κράτος , τη διοίκηση και την ανασυγκρότηση του πολιτικού συστήματος

7. Την αλλαγή των κοινωνικών στάσεων και τη συγκρότηση ενός μετώπου των πρωτοπόρων δυνάμεων για την προώθηση των αναγκαίων αλλαγών

Η μεταρρύθμιση του πλαισίου άσκησης των δραστηριοτήτων του κράτους, της οικονομίας και της κοινωνίας είναι σήμερα πιο επείγουσα παρά ποτέ. Αφενός, για τη δημοσιονομική εξυγίανση κατά την περίοδο της κρίσης, με τους λιγότερους δυνατούς κραδασμούς για την κοινωνία και τη διατήρηση των ωφελημάτων μετά την κρίση. Αφετέρου, για την απελευθέρωση των κοινωνικών δυνάμεων που ασφυκτιούν κάτω από το βάρος του πελατειακού κράτους.

Αγαπητοί φίλοι και φίλες

Το ζητούμενο είναι η αλλαγή του περιεχομένου της πολιτικής που ασκείται. Οι κοινωνικοί συσχετισμοί ανακαθορίζονται, ως αποτέλεσμα της οικονομικής πολιτικής. Αυτοί οι νέοι κοινωνικοί συσχετισμοί θα αναζητήσουν την έκφρασή τους και στο επίπεδο της κεντρικής πολιτικής σκηνής, ανακαθορίζοντας τους συσχετισμούς των πολιτικών δυνάμεων. Εκτιμώ ότι δεν θα υπάρξει κυβερνητική αυτοδυναμία. Αυτό δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην αδιέξοδο της πολιτικής. Η Δημοκρατική Αριστερά είναι έτοιμη να δώσει τη μάχη των εκλογών, όποτε κι αν αυτές γίνουν.

Η Δημοκρατική Αριστερά θα είναι παρούσα στην επόμενη Βουλή και μάλιστα ενισχυμένη. Πέρα από τις δημοσκοπήσεις, οι οποίες δίνουν τη Δημοκρατική Αριστερά με ανερχόμενα ποσοστά εκλογικής επιρροής, την εκτίμησή μας στηρίζει η σχέση εμπιστοσύνης των πολιτών με το κόμμα μας, που συνεχώς ενισχύεται. Η Δημοκρατική Αριστερά ιδρύθηκε πριν από περίπου δεκαοχτώ μήνες. Μέσα σ’ αυτό το μικρό χρονικό διάστημα, έχει απλωθεί σ’ ολόκληρη την Ελλάδα. Έχει συνεχή και υπεύθυνη την πολιτική της παρουσία και παρέμβαση.

Υποστηρίζουμε τη συμπόρευση ευρύτερων δυνάμεων του δημοκρατικού σοσιαλισμού, ιδιαίτερα μέσα σε συνθήκες ρευστοποίησης της κοινωνίας και αποσύνθεσης του παλαιού κομματικού συστήματος. Η ανασύνθεση και η ανασυγκρότηση του ευρύτερου δημοκρατικού και προοδευτικού χώρου, είναι αναγκαία. Η μετακίνηση του ΠΑΣΟΚ σε θέσεις οικονομικού φιλελευθερισμού και η μετακίνηση άλλων δυνάμεων της αριστεράς σε παλαιοκομμουνιστικές και αντιευρωπαϊκές θέσεις, διαμορφώνουν την ανάγκη ανασυγκρότησης του σοσιαλιστικού χώρου. Η Δημοκρατική Αριστερά απευθύνεται στους πολίτες του ευρύτερου χώρου του δημοκρατικού σοσιαλισμού, της αριστερής σοσιαλδημοκρατίας, στους πολίτες της ανανεωτικής αριστεράς, της πολιτικής οικολογίας, σε όλους τους προοδευτικούς πολίτες και τους καλεί σε συστράτευση για μια σοσιαλιστική δημοκρατική αριστερά, φορέα πολιτικής συσπείρωσης έξω από το συντηρητικό νεοφιλελεύθερο περιβάλλον, τις πολιτικές του μνημονίου και τη ρητορική μιας αριστεράς που με ταχύτητα επιστρέφει στο παρελθόν. Εργαζόμαστε αποφασιστικά γι’ αυτό το πολιτικό σχέδιο, στη βάση συγκεκριμένου προγράμματος, κοινής δράσης στα μεγάλα κοινωνικά ζητήματα και προώθησης ενός νέου ριζοσπαστικού μεταρρυθμισμού για το παρόν και το μέλλον της χώρας. Για τη μετακίνηση της πολιτικής, από τη συντηρητική θέση που σήμερα βρίσκεται, προς ουσιαστικά προοδευτική κατεύθυνση.

Αγαπητοί φίλοι

Είμαστε στα δύσκολα. Όμως μη παραδίνεστε στην κρίση. Πρέπει να κρατήσουμε τον εαυτό μας και τους γύρω μας , να διατηρήσουμε την κοινωνική συνοχή, να συγκεντρώσουμε δυνάμεις στο νέο δρόμο της δημοκρατικής αλλαγής που δεν θα είναι εύκολος ή σύντομος

Ξαναγεννάμε την ελπίδα μέσα από τους αγώνες, τις συλλογικές προσπάθειες, την κοινωνική αλληλεγγύη και την αναδιοργάνωση της ζωής μας σε νέες συνθήκες.

Σε αυτό τον αγώνα θα είμαστε μαζί.