Thursday, December 31, 2015

Αγιος Βασίλειος, ο αγιος των φτωχών και των κατατρεγμένων


Ὁ Ἅγιος Βασίλειος, γεννημένος τό 330μ.Χ. στή Νεοκαισάρεια τοῦ Πόντου ἀπό γονεῖς εὐγενεῖς μέ δυνατό χριστιανικό φρόνημα, ἔμελλε νά γίνει Μέγας πνευματικός διδάσκαλος καί κορυφαῖος θεολόγος καί Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας, ἀφοῦ ἡ χριστιανική του ἀνατροφή καί ἡ πνευματική του πορεία τόν ὁδήγησαν στήν Θεία θεωρεία τοῦ Ἁγίου Εὐαγγελίου, καί στήν αὐστηρή ἀσκητική ζωή, παράλληλα μέ τό ποιμαντικό, παιδαγωγικό καί φιλανθρωπικό του ἔργο.

Ὁ πατέρας του Βασίλειος ἦταν καθηγητής ρητορικῆς στή Νεοκαισάρεια καί ἡ μητέρα του Ἐμμέλεια ἀπόγονος οἰκογένειας Ρωμαίων ἀξιωματούχων. Στήν οἰκογένεια ἐκτός ἀπό τό Βασίλειο ὑπῆρχαν ἄλλα ὀκτώ παιδιά. Μεταξύ αὐτῶν, ὁ Ἅγιος Γρηγόριος Νύσσης, ὁ Ὅσιος Ναυκράτιος ἀσκητής καί θαυματουργός, ἡ Ὁσία Μακρίνα καί ὁ Ἅγιος Πέτρος, Ἐπίσκοπος Σεβαστείας.

Τά πρῶτα γράμματα, τοῦ τά δίδαξε ὁ πατέρας του. Συνέχισε τίς σπουδές του στήν Καισαρεία τῆς Καππαδοκίας, στήν Κωνσταντινούπολη καί στήν Ἀθήνα. Ἐκεῖ σπούδασε γεωμετρία, ἀστρονομία, φιλοσοφία, ἰατρική, ρητορική καί γραμματική. Οἱ σπουδές του διήρκησαν τεσσεράμισι χρόνια. Ἡ ἀσκητική του ζωή ξεκίνησε ἤδη ἀπό τά χρόνια ὁποῦ φοιτοῦσε στήν Ἀθήνα. Ὁ σοφός δάσκαλός του Εὔβουλος ἐντυπωσιασμένος ἀπό τήν αὐστηρή νηστεία, τοῦ Ἁγίου, καί μετά τήν παραίνεσή του, λέγεται ὅτι ἔγινε Χριστιανός.

Συμφοιτητές του ἦταν καί δύο νέοι πού ἔμελλε νά διαδραματίσουν σπουδαῖο ρόλο στήν ἱστορία. Ὁ ἕνας, φωτεινό ὁ Ἅγιος καί Μέγας Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας ὁ Θεολόγος Γρηγόριος καί ὁ ἄλλος μελανό στόν ἀντίποδα, προδότης τοῦ Ἰησοῦ, εἰδωλολάτρης καί διώκτης τῶν Χριστιανῶν, ὁ Ἰουλιανός ὁ Παραβάτης. Κατά τήν διάρκεια αὐτῶν τῶν ἐτῶν, ὁ Ἅγιος Βασίλειος καί ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος ἀνέπτυξαν μεγάλη καί ἰσχυρή φιλία. Ταυτόχρονα μέ τίς σπουδές τους, εἶχαν ἱεραποστολική δράση. Διοργάνωναν χριστιανικές συγκεντρώσεις, στίς ὁποῖες ἀνέλυαν θρησκευτικά ζητήματα. Ἵδρυσαν ἐπίσης καί τόν πρῶτο φοιτητικό χριστιανικό σύλλογο.

Ἐπέστρεψε στήν Καισαρεία τό καλοκαίρι τοῦ 356μ.Χ. καί συνεχίζοντας τήν παράδοση τοῦ πατέρα του, ἔγινε καθηγητής τῆς ρητορικῆς. Τό 358 μ.Χ. ἐπηρεασμένος ἀπό τό θάνατο τοῦ ἀδερφοῦ του μοναχοῦ Ναυκρατίου, καθώς καί μέ τήν παρότρυνση τῆς ἀδερφῆς του Μακρίνας, βαπτίζεται Χριστιανός, καί ἀποφασίζει νά ἀφιερώσει τόν ἑαυτό του στήν ἀσκητική πολιτεία. Ἀποσύρθηκε λοιπόν σέ ἕνα κτῆμα τῆς οἰκογενείας του στόν Πόντο. Χαρακτηριστικό τῆς μεγαλοψυχίας του εἶναι, ὅτι μετά τήν βάπτισή του δώρισε στούς φτωχούς καί στήν ἐκκλησία τό μεγαλύτερο μέρος τῆς περιουσίας του. Τό φθινόπωρο τοῦ ἴδιου ἔτους ξεκινᾶ ἕνα ὁδοιπορικό σέ γνωστά κέντρα ἀσκητισμοῦ τῆς Ἀνατολῆς, Αἴγυπτο, Παλαιστίνη, Συρία καί Μεσοποταμία, ἐπιθυμώντας νά συναντήσει πολλούς ἀσκητές καί μοναχούς γιά νά γνωρίσει τόν τρόπο ζωῆς τους. Ὅταν γύρισε στό Πόντο ἀπό τό ταξίδι αὐτό, μοίρασε καί τήν ὑπόλοιπη περιουσία του καί ἀποσύρθηκε στό κτῆμα του ἐπιθυμώντας νά ζήσει πλέον ὡς μοναχός. Ἐκεῖ ἔγραψε τούς: «Κανονισμούς διά τόν Μοναχικόν βίον», κανόνες πού ρυθμίζουν τήν ζωή στά μοναστήρια μέχρι τίς μέρες μας. Μέ τήν ὑψηλή του κατάρτιση στήν Ὀρθόδοξη Πίστη καί τόν ἀσκητικό, θαυμαστό του βίο, ἡ φήμη τοῦ Ἁγίου Βασιλείου ἐξαπλώθηκε μέ τόν καιρό σέ ὅλη τήν Καππαδοκία. Ἔτσι καί ὁ Μητροπολίτης τῆς Καισαρείας Εὐσέβιος πραγματοποιώντας τήν Θεία Βούληση ἀλλά καί αὐτή τῶν χριστιανῶν τῆς περιοχῆς, χειροτόνησε τό 364 μ.Χ. τόν Ἅγιο Βασίλειο πρεσβύτερο. Τό 370 μ.Χ., μετά τόν θάνατο τοῦ Εὐσεβίου καί σέ ἡλικία 41 ἐτῶν, τόν διαδέχθηκε ὁ Ἅγιος Βασίλειος στήν ἐπισκοπική ἕδρα, μέ τή συνδρομή τοῦ Εὐσεβίου ἐπισκόπου Σαμοσάτων καί τοῦ Γρηγορίου ἐπισκόπου Ναζιανζοῦ. Ἐπίσκοπος πλέον, ὁ Ἅγιος Βασίλειος ἀντιμετώπισε τήν προσπάθεια τοῦ Αὐτοκράτορα Οὐάλη νά ἐπιβάλει τόν Ὁμοιανισμό (ρεῦμα τοῦ Ἀρειανισμοῦ), ἐπικοινωνώντας μέσω ἐπιστολῶν μέ τόν Μέγα Ἀθανάσιο, Πατριάρχη Ἀλεξανδρείας καί τόν Πάπα Ρώμης Δάμασο. Στόν τόπο του, στήν περιφέρεια τῆς δικῆς του ποιμαντικῆς εὐθύνης εἶχε νά ἀντιμετωπίσει τήν ἔντονη παρουσία τοῦ ἀρειανικοῦ στοιχείου καί ἄλλων κακοδοξιῶν. Ἀπό τίς ἐπιστολές του φαίνονται οἱ προσπάθειες πού κατέβαλε γιά τήν καταπολέμηση τῆς σιμωνίας τῶν ἐπισκόπων, γιά τήν ἀνάδειξη ἄξιων κληρικῶν στό ἱερατεῖο, καθώς καί γιά τήν πιστή ἐφαρμογή τῶν ἱερῶν κανόνων ἀπό ὅλους τοὺς πιστούς καί φανερώνεται ἐπίσης ἡ ποιμαντική φροντίδα στά ἀποκομμένα καί περιθωριοποιημένα μέλη τῆς Ἐκκλησίας.

Στήν οἰκουμενική Ἐκκλησία ὁ Μέγας Βασίλειος οὐσιαστικά ἀναλαμβάνει τά πνευματικά ἡνία ἀπό τό Μέγα Ἀθανάσιο, ὁ ὁποῖος γηραιός πλέον, ἀποσύρεται ἀπό τήν ἐνεργό δράση. Ἐργάζεται συνεχῶς γιά τήν ἐπικράτηση τῶν ὀρθόδοξων χριστιανικῶν ἀρχῶν καί ὑπερασπίζεται μέ σθένος τό δογματικό προσανατολισμό τῆς Οἰκουμενικῆς Συνόδου τῆς Νίκαιας.

Ὁ Ἅγιος Βασίλειος, βοηθοῦσε πάντοτε τούς ἀδικημένους καί κουρασμένους, τούς πεινασμένους καί τούς ἀρρώστους, ἀνεξάρτητα ἀπό τό γένος, τή φυλή καί τό θρήσκευμα. Ἔτσι τό ὅραμά του τό ἔκανε πραγματικότητα ἱδρύοντας ἕνα πρότυπο καί γιά τίς μέρες μας κοινωνικό καί φιλανθρωπικό σύστημα, τή «Βασιλειάδα». Ἕνα ἵδρυμα πού λειτουργοῦσε νοσοκομεῖο, ὀρφανοτροφεῖο, γηροκομεῖο καί ξενώνας γιά τήν φροντίδα καί ἰατρική περίθαλψη τῶν φτωχῶν ἀρρώστων καί ξένων. Τίς ὑπηρεσίες του τίς πρόσφερε τό ἵδρυμα δωρεάν σέ ὅποιον τίς εἶχε ἀνάγκη. Τό προσωπικό τοῦ ἱδρύματος αὐτοῦ ἦταν ἐθελοντές πού προσφέρανε τήν ἐργασία γιά τό καλό τοῦ κοινωνικοῦ συνόλου. Ἦταν ἕνα πρότυπο καί σέ ἄλλες ἐπισκοπές καί στούς πλουσίους ἕνα μάθημα νά διαθέτουν τόν πλοῦτο τους μέ ἕνα ἀληθινά χριστιανικό τρόπο. Πραγματικά εἶναι ἄξιο θαυμασμοῦ ἡ ἔμπνευση πού εἶχε ὁ Ἅγιος Βασίλειος, τόν 4ο αἰώνα μ.Χ. νά ἱδρύσει καί νά λειτουργήσει ἕνα τέτοιο ἵδρυμα - πρότυπο.

Καταπονημένος ἀπό τήν μεγάλη δράση πού ἀνέπτυξε σέ τόσους πολλούς τομεῖς, ἐναντίον τῶν διαφόρων κακοδοξιῶν καί εἰδικά τῆς αἱρέσεως τοῦ Ἀρειανισμοῦ, μή διστάζοντας πολλές φορές νά ἀντιταχθεῖ μέ τήν ἑκάστοτε πολιτική ἐξουσία, μέ ὅπλα του τήν πίστη καί τήν προσευχή, μέ τά κηρύγματα καί τούς λόγους του, μέ τά πολλά ἀσκητικά καί παιδαγωγικά συγγράμματα, καθώς καί τήν ἀσκητική ζωή του ὁ Ἅγιος Βασίλειος ὁ Μέγας παραδίδει τό πνεῦμα στό Θεό τήν 1η Ἰανουαρίου τοῦ 379 μ.Χ. σέ ἡλικία 49 ἐτῶν. Ὁ θάνατός του βυθίζει στό πένθος ὄχι μόνο τό ποίμνιό του ἀλλά καί ὅλο τό χριστιανικό κόσμο τῆς Ἀνατολῆς. Στήν κηδεία του συμμετέχει καί ἕνα πλῆθος ἀνομοιογενές ἀπό ἄποψη θρησκευτικῆς καί ἐθνικῆς διαφοροποιήσεως. Τό ὑψηλῆς σημασίας θεολογικό καί δογματικό του ἔργο καθώς καί ἡ λειτουργική καί πρωτότυπη ἀνθρωπιστική του δράση, εἶναι ἡ μεγάλη παρακαταθήκη πού μᾶς ἄφησε. Ἡ μνήμη του τιμᾶται ἀπό τήν Ὀρθόδοξη Καθολική Ἐκκλησία τήν 1ην Ἰανουαρίου. Ἀπό τό 1081 μ.Χ. ὁ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως - Νέας Ρώμης Ἰωάννης Μαυρόπους (ὁ ἀπό Εὐχαϊτῶν) θέσπισε ἕναν κοινό ἑορτασμό τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν, Βασιλείου τοῦ Μεγάλου, Ἰωάννη τοῦ Χρυσοστόμου καί Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, στίς 30 Ἰανουαρίου, ὡς προστατῶν τῶν γραμμάτων καί τῆς παιδείας.

Μέ σοφία, στό ἀπολυτίκιο του ἀναφέρεται ἡ φράση «... τά τῶν ἀνθρώπων ἤθη κατεκόσμησας...». Καί ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, στόν Ἐπιτάφιο γιά τόν καλό καί Μέγα φίλο του Ἅγιο Βασίλειο, ἀποδίδει σ' αὐτόν, μέ τήν ποιητική καί βαθιά στοχαστική ματιά του, τό χαρακτηρισμό «παιδαγωγός τῆς νεότητος»

Ὁ Μ. Βασίλειος, ἐκτός τῶν ἄλλων θαυμάσιων καί Θείας ἐμπνεύσεως ἔργων του, ἔγραψε καί τήν ἐκτενή καί κατανυκτική Θεία Λειτουργία, πού, μετά τήν ἐπικράτηση τῆς συντομότερης Θείας Λειτουργίας τοῦ Ἁγ. Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, τελεῖται 10 φορές τό χρόνο:
τήν 1η Ἰανουαρίου (ὅπου γιορτάζεται καί ἡ μνήμη του),
τίς πρῶτες πέντε Κυριακές τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς,
τίς παραμονές τῶν Χριστουγέννων καί τῶν Θεοφανείων,
τήν Μ. Πέμπτη καί τό Μ. Σάββατο.

Wednesday, December 30, 2015

Η Τουρκία είναι μια σκέτη κόλαση, δεν πρέπει να πεθάνει η Κυπριακή Δημοκρατία

Του Σενέρ Λεβέντ*

Εμείς χρειαζόμαστε την Κυπριακή Δημοκρατία περισσότερο από τους Ελληνοκύπριους. Εμείς. Οι Τουρκοκύπριοι. Αποτελεί μεγάλο κίνδυνο για όλους εμάς η διάλυση και η κατάλυση της δημοκρατίας αυτής. Και αυτός ο κίνδυνος είναι η Τουρκία.

Αυτό θα σήμαινε ότι θα συμβούν και εδώ όσα συμβαίνουν στην Τουρκία. Τι συμβαίνει στην Τουρκία; Βλέπετε και εσείς τι συμβαίνει. Πρόκειται για μια ταινία τρόμου. Μια ταινία τρόμου κατά την οποία οι άνθρωποι φοβούνται να μιλήσουν ακόμα και στο τηλέφωνο. Συλλήψεις. Επιδρομές. Εγκλήματα. Εκτελέσεις χωρίς ανακρίσεις και έρευνες. Μια αστυνομική δύναμη στην οποία δόθηκαν υπερβολικές εξουσίες. Δικαστές που κοιτάζουν τι θα πει ο δικτάτορας. Δημοσιογράφοι που φυλακίζονται επειδή έγραψαν την αλήθεια. Και άλλα πολλά. Δεν έχει τελειωμό το να τα απαριθμείς.

Η Τουρκία είναι μια σκέτη κόλαση. Θέλετε να μεταφερθεί και εδώ αυτή η κόλαση; Μέχρι σήμερα μεταφέρθηκε όσο ήταν δυνατό. Αλλά δεν μπορεί να μεταφερθεί άλλο. Είμαστε Τουρκοκύπριοι. Όχι μόνο Τούρκοι, Τουρκοκύπριοι. Δεν είμαστε πολίτες της Τουρκίας, αλλά της Κυπριακής Δημοκρατίας. Στην τσέπη μας έχουμε ταυτότητα και διαβατήριο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Και επιπλέον είμαστε και πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έστω και αν η Τουρκία βρίσκεται πάνω από το κεφάλι μας για 41 χρόνια, δεν μπορεί να μας κάνει αυτά που κάνει στους διαμένοντες στην Τουρκία. Πότε θα μπορέσει να μας τα κάνει; Αν διαλυθεί η Κυπριακή Δημοκρατία.

Αν θα βρεθεί λύση στην Κύπρο, μέσα σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να βρεθεί. Μια λύση η οποία δεν θα καταλύει την ύπαρξη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Δηλαδή, δεν πρέπει να γίνουν όλα από την αρχή. Ακόμα και αν θα ιδρυθεί ένα νέο κράτος, πρέπει να είναι εγγυημένη η ύπαρξη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αν δεν λειτουργήσει του νέο ομοσπονδιακό κράτος, αν προκύψει μια κρίση κ.λπ., η Κυπριακή Δημοκρατία πρέπει να παραμείνει ως ένα ασφαλές λιμάνι στο οποίο να καταφύγουμε. Πώς θα γίνει αυτό; Κατά την ίδρυση του νέου κράτους, δεν θα καταργηθεί το καθεστώς μέλους της Κυπριακής Δημοκρατίας στους διεθνείς οργανισμούς, απλώς θα παγώσει. Δεν θα ριχθεί στα σκουπίδια. Θα μπει στην κατάψυξη. Τόσο οι Τουρκοκύπριοι όσο και οι Ελληνοκύπριοι πρέπει να το ξέρουν καλά αυτό. Δεν πρέπει ποτέ να ψηφίσουν «ναι» σε ένα σχέδιο το οποίο θα καταργεί την Κυπριακή Δημοκρατία. Μην παρασύρεστε από το ότι θα υπάρξει λύση. Κοιτάξτε μπροστά. Απέναντί μας έχουμε μιαν τουρκική κυβέρνηση, η οποία καταπιέζει ανελέητα τον ίδιο της τον λαό και την οποία δεν μπορούμε να εμπιστευτούμε ποτέ. Ένα κράτος το οποίο ουδέποτε τηρεί τις διεθνείς του δεσμεύσεις. Πώς θα εμπιστευτούμε ένα κράτος το οποίο δεν συμμορφώνεται καν στα ψηφίσματα του ΟΗΕ και δεν πληρώνει τις αποζημιώσεις που του επιβάλλει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων; Εγώ δεν το εμπιστεύομαι καθόλου.

Ξέρετε. Ο βασικός στόχος στο σχέδιο Ανάν ήταν η κατάργηση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αν το αποτέλεσμα ήταν «ναι» και από τις δύο πλευρές, αυτή η δημοκρατία θα εκαταργείτο για 24 ώρες. Μετά; Ρωτάω όσους είπαν «ναι». Και κυρίως τον κ. Νίκο. Τι θα κάναμε μόλις η Τουρκία δεν εφάρμοζε τις δεσμεύσεις της σε αυτό το σχέδιο; Μόλις δεν θα έδινε τις περιοχές που είχε πει ότι θα επέστρεφε; Μόλις δεν θα απέσυρε τα στρατεύματα που είχε πει ότι θα απέσυρε; Τι θα κάναμε; Στο σχέδιο εκείνο δεν υπήρχε κανένα άρθρο για το πώς θα επιβάλλονταν κυρώσεις σε μια τέτοια περίπτωση. Να είστε ευχαριστημένοι που σωθήκαμε από αυτό χάρη σε εκείνους που ψήφισαν «όχι». Ξεπεράσαμε τον κίνδυνο. Αλλιώς αυτή τη στιγμή θα ήμασταν σε πολύ χειρότερη κατάσταση.

Οι περισσότεροι Τουρκοκύπριοι ακόμα δεν αντιλαμβάνονται τον πραγματικό κίνδυνο. Δεν βλέπουν τι συμβαίνει στην Τουρκία. Ακόμα θέλουν εγγυήσεις. Δεν βλέπουν ότι ο πραγματικός κίνδυνος προέρχεται από την Τουρκία και όχι από τους Ελληνοκύπριους. Να είναι ευχαριστημένοι που δεν γεννήθηκαν στην Τουρκία, αλλά στην Κύπρο. Που είναι πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αλλιώς πάρα πολλοί θα ήταν τώρα είτε στη φυλακή είτε νεκροί.

*Αρθρογράφος της εφημερίδας Πολίτης και εκδότης της Αφρίκα

Πηγή: Εφημερίδα Ο Πολίτης

Πρώτη ημέρα του χρόνου: Θα νικήσουμε...

Του Δημήτρη Μαγριπλή

Πρώτη μέρα του χρόνου ξύπνησα με την αγωνία αν ήρθε. Κατέβηκα τις σκάλες και τουρτουρίζοντας προσπάθησα να ανάψω το τζάκι. Κοίταξα γύρω. Όλα ήταν όπως την προηγούμενη. Τίποτα δεν έδειχνε παρουσία.

«Κρίμα», είπα, «πάλι θα παίξω σε θέατρο». Τα παιδιά κατέβηκαν, πήγαν και άνοιξαν τα δώρα. Με τα πρώτα χαμόγελα ησύχασα. Ο μύθος παραμένει ακέραιος.
«Κατασκευές και παραμύθια…». Η γυναίκα μου μού έκλεισε το μάτι. ‘Όλο το ψέμα σε πλήρη εξέλιξη. Πόσο δίκιο έχει ο γείτονας. Με σθένος κατήργησε όλο τον κύκλο. Ο χρόνος γι’ αυτόν είναι μια ευθεία γραμμή. Χωρίς στάλα γιορτής και κουράγιου. Ωμή αλήθεια. Γεννιέσαι και πορεύεσαι. Ανθός και ύστερα καρπός.

Ωριμάζεις και κάποτε έρχεται η απόλυτη πτώση. Πέφτεις κάτω και ανακυκλώνεσαι σε μια άνυνδρη γη. Ασπρόμαυρη εικόνα, όπως και η μέρα. Άρχισε πάλι να ψιχαλίζει.
«Πάμε μια βόλτα;»
Ντυθήκαμε, μπήκαμε στο αμάξι και φύγαμε. Η πόλη κοιμόταν ακόμη.
«Να πούμε ένα γεια στους φίλους μας;»
Αντίρρηση καμία.

Ανεβήκαμε τα σκαλιά και συναντήσαμε το χρόνο σε άλλη αισθητική. Μάτια μεγάλα σε αδύνατα πρόσωπα και υποσχέσεις αθανασίας. Απάτη και αυτή; Κομμάτι του παρελθόντος μας, πώς να του αρνηθείς μια θέση;

Καθίσαμε σε άδεια στασίδια. Ποιος πιστεύει στις μέρες μας; Κάτι γιαγιάδες και ο παππούς που φοράει την αυτοκρατορική φορεσιά. Ανάμνηση μεγαλείων που χάθηκαν στην καμπύλη μιας βυζαντινής τροχιάς. Νοιώθω τουρίστας σε ζωντανό μουσείο. Φωτογραφίζω τις λάμψεις από τα κεριά. Παίρνω σε κάδρο στιγμές χορωδών. Με τούτα και άλλα η τράπεζα στρώνεται. Ο Άνθρωπος καλεί σε κοινό γεύμα τους πάντες. Τι αυταπάτη σε κόσμο απόλυτα φιλελεύθερο. Άντε να πείσεις αστούς να μοιράσουν τον πλούτο τους. Ούτε ντροπή δεν υπάρχει στην πόλη αυτή. Άνθρωποι ψάχνουν στα σκουπίδια κλωτσώντας σκυλιά για το γεύμα τους. Το κρύο πολύ και ένα μαύρο σύννεφο σκεπάζει το μέλλον. Φιγούρες σωτήρων αυτόκλητων και παράδεισοι με την βία φτιαγμένοι. Η ματιά μου προσγειώνεται στη σταύρωση. Τι ελπίδα να έχεις;

Προχωρώ προς το βήμα και παίρνω αντίδωρο.
«Σε θέλω. Μπορείς να περιμένεις πίσω απ’ το ιερό;»

Απάντησα «ναι». Στην έξοδο παιδιά ανταλλάσσουν ευχές. Παίζουν κρυφτό με το θάνατο. Περιμένω στο σημείο που μου είπε. Κάποτε έρχεται, μου λέει να φέρω το αμάξι. Ανοίγω τις πόρτες, γεμίζω με τρόφιμα και στριμωχνόμαστε.
«Θα αρχίσεις από εκεί» και ο παππούς χάνεται ξανά στο ναό του.

Αρχίζω το μοίρασμα από σπίτι σε σπίτι.
Τα παιδιά με ρωτούν αν στα αλήθεια υπάρχει ο παχουλός γεράκος της εταιρείας αναψυκτικών.
«Όχι» απαντάω κοφτά.
«Ο δικός μας;» μου λέει ο μικρός;
«Εσύ τι λες;». Σιωπή.

Φτάνω στο τελευταίο σπίτι. Πακέτο, ούτε καφέ δεν έχω πιει ακόμη.
«Να φάμε και κάτι» ακούγεται από τη δική μου παρέα.
Χτυπώ και ένα πρόσωπο μόνο ανοίγει την πόρτα. Αφήνω τα πράματα και κοιτώ το δάκρυ. Τρέμω ολόκληρος και φοβάμαι για έμφραγμα. Κλείνει την πόρτα και παίρνω ανάσες.
Επιτέλους ελεύθεροι, γυρίζουμε πίσω.

Στη διαδρομή βουβαμάρα. Να σπάσω τον πάγο, ρωτώ τα παιδιά:
«Τελικά υπάρχει ο δικός μας Βασίλειος;»
«Ναι», ακούγεται ένα στόμα κοινό και τεράστιο.

Κοιτώ στον καθρέφτη τα πρόσωπα. Λάμπουν. Ίσως να φταίει και ο ήλιος που έσκασε. Το φως, χωρίς αμφιβολία το φως, κάνει τον τόπο μοναδικό και τεράστιο. Και οι μνήμες του δεν είναι σκιές. Είναι γοργόνες και νύμφες, πολεμιστές που σκοτώνουνε δράκους και άγιοι, μυριάδες άγιοι, φτωχοί και ρακένδυτοι, που σύσσωμοι τραγουδούν για χατίρι μας την υπόσχεση: "Θα νικήσουμε…."

Monday, December 28, 2015

H Γιορτή και οι ανέορτοι

Του Χρήστου Γιανναρά

Α​​λλο η γιορτή, άλλο η ευχαρίστηση, η τέρψη, η ευδιαθεσία – αδικούμε την ποιότητα της ζωής μας ισοπεδώνοντας τον βιωματικό πλούτο που κομίζουν οι λέξεις.

Eυχαρίστηση είναι για όλους μας η αργία, η σχόλη, το διάλειμμα στον εργασιακό μόχθο. Eίναι το οικογενειακό τραπέζι, η φιλική συντροφιά, τα παραδοσιακά εδέσματα, οι ευχές και τα δώρα που ανταλλάσσουμε.

Γιορτή είναι το πανηγύρι της χαράς, όταν κάτι αλλάζει ευφρόσυνα τη ζωή μας: Oταν μας χαριστεί ο έρωτας, όταν γεννηθεί ένα παιδί, όταν μια σημαντική επιτυχία μεταμορφώνει την καθημερινότητά μας.

Aλλο η εκκλησιαστική γιορτή, άλλο η θρησκευτική υποχρέωση. Στη θρησκευτική υποχρέωση η μετοχή είναι αναγκαστή συνέπεια «πεποιθήσεων» και οι «πεποιθήσεις» ατομική επιλογή ή εθισμός συμβατικά συντηρημένος. Iσως η μετοχή να λογαριάζεται και σαν αξιόμισθη πράξη, επένδυση που εξασφαλίζει προνομιακή μεταχείριση τού εγώ μας από τον (εμπειρικά άγνωστο) «υπερβατικό» παράγοντα. Oσο ζούμε, αλλά και στο αινιγματικό «μετά».

Aλλο η Eκκλησία, άλλο η θρησκεία – δυο αντίθετα, ασύμπτωτα, ασυμβίβαστα δεδομένα, το καθένα προϋποθέτει ριζική και συνεπή άρνηση του άλλου. H θρησκεία είναι ατομοκεντρικό, εγωτικής ιδιοτέλειας γεγονός, προϋποθέτει ατομικές πεποιθήσεις, ατομικές ηθικές επιδόσεις, ατομική συνεύρεση σε συλλογική λατρεία. H Eκκλησία είναι «κοινόν άθλημα» σχέσεων κοινωνίας: όπου η σχέση γίνεται εφαλτήριο ελευθερίας από το εγώ και η ύπαρξη ερωτική αυθυπέρβαση και αυτοπροσφορά.

Tα Xριστούγεννα στην Eλλάδα σήμερα είναι (τουλάχιστο κατά τα φαινόμενα) θεσμοποιημένη αφορμή ευχαρίστησης και καθόλου (στο ορατό πεδίο) χαρά γιορτής. Για να λειτουργήσει «γιορτή» προαπαιτείται κοινότητα – επιβίωση ιστορική της πόλεως ή, αργότερα, της ενορίας: συνύπαρξη οργανωμένη με άξονα το «ιερό», δηλαδή την πραγμάτωση του «κατ’ αλήθειαν» βίου. Mε την «αλήθεια» να είναι οι «κατά λόγον» (λογική κοσμιότητα) σχέσεις ή, μετά, οι σχέσεις αγαπητικής αυθυπέρβασης και αυτοπροσφοράς.


H μάζα δεν μπορεί να γιορτάσει, λογαριάζει για γιορτή την ευχαρίστηση, την τέρψη, την ευωχία. Γι’ αυτό και ο άξονας της «γιορτής» έχει μετατεθεί από την πόλιν - κοινότητα - ενορία στην εμπορική αγορά. Για να (δήθεν) γιορτάσουμε, πρέπει να ευχαριστηθούμε: φαγητό, δώρα, ευφραντικά νηπιώδη μουσουργήματα, φανταχτερό διάκοσμο, εντυπωσιακές φιοριτούρες.

Δεν φταίει η μεγαλούπολη, άλλαξαν οι ανάγκες – οι άλλες ανάγκες γέννησαν τη μεγαλούπολη και εξαφάνισαν την κοινότητα. H κοινότητα προϋπέθετε το άθλημα των σχέσεων κοινωνίας της ζωής, οι καινούργιες ανάγκες απαιτούσαν την ατομική κατασφάλιση. Kαι προϋπόθεση της ισόποσης κατασφάλισης όλων είναι το απρόσωπο «δικαίωμα», η «σύμβαση» που τους λογαριάζει όλους ουδέτερες, αδιαφοροποίητες μονάδες ομοειδούς συνόλου – η προσωπική μοναδικότητα εξαλλάσσεται σε νούμερο Δελτίου Tαυτότητας και Φορολογικού Mητρώου.

Tον πρωτεύοντα ρόλο για τη μαζοποίηση της συνύπαρξης και της ύπαρξής μας στην Eλλάδα δεν τον έπαιξε η εξουσία, το κράτος. Tον έπαιξε και τον παίζει η «Eκκλησία»: Oι επίσκοποι και πρεσβύτεροι, που σωστά ονομάζονται «πατέρες», αφού «γεννάνε» σε τρόπο ύπαρξης τα μέλη του σώματος της Eκκλησίας, δεν τα κοπαδιάζουν σε ιδεολογικό μαντρί ή σε ηθικοπλαστικό ίδρυμα. Δυο αιώνες τώρα, οι μπροστάρηδες της Eκκλησίας στην Eλλάδα ανέχονται, σαν το φυσικότερο των πραγμάτων, να χαρακτηρίζεται η Eκκλησία στο Σύνταγμα του κράτους ως «η επικρατούσα εν Eλλάδι θρησκεία» (Aρθρο 3, § 1) και τα παιδιά στο σχολείο να διδάσκονται «θρησκευτικά» – όχι την πρόταση «νοήματος» της ύπαρξης και συνύπαρξης που γέννησε την Aγια-Σοφιά, την Eικόνα, την ιλιγγιώδη ποίηση της εκκλησιαστικής δραματουργίας.

Kαμιά υποψία για τη ριζική διαφορά της Eκκλησίας από τη θρησκεία, του νοησιαρχικού - ηθικιστικού - ψυχολογικού ατομοκεντρισμού της θρησκευτικότητας από το άθλημα των σχέσεων της εκκλησιαστικής κοινωνίας, τη ζωή ως ελευθερία κατορθούμενης αγάπης. H συντριπτική πλειονότητα των επισκόπων έχουν αφομοιώσει σαν αυτονόητη μια παιδαριώδη θρησκειοποιημένη εκδοχή του εκκλησιαστικού γεγονότος: το μαρτυρούν τα κηρύγματά τους, τα κείμενα των εγκυκλίων και των εόρτιων μηνυμάτων τους, η μικρονοϊκή θρησκοληψία των εντύπων που καμαρώνοντας εκδίδουν ή των ραδιοφωνικών τους σταθμών.

Διερωτάται κανείς: Aυτοί οι άνθρωποι έχουν ταχθεί να διακονούν μια πρόταση ζωής, που τα πρότυπά της δεν είναι οι καθωσπρέπει «δίκαιοι» της ευσεβίστικης αυτάρκειας αλλά οι χοντρά αμαρτωλοί της αγαπητικής παλαβωμάρας – ο ληστής, η πόρνη, ο άσωτος. Oι εκπρόσωποι λοιπόν αυτής της πρότασης δεν έχουν, ούτε είχαν ποτέ, προσωπικά υπαρξιακά κενά, βασανιστικά ερωτήματα, δίψα για εμπειρικές, όχι νοητικές και ψυχολογικές απλώς βεβαιότητες; Tι απάντηση δίνουν στον εαυτό τους: τα κονσερβαρισμένα στερεότυπα που ρητορεύουν στους άμβωνες; Γιατί ο Θεός έγινε άνθρωπος, η Aυτοαιτία αιτιατό, για ηθικοπλαστικές σκοπιμότητες το έκανε; Kαι γιατί η ελευθερία του Θεού από τη θεότητά του ελευθερώνει τον άνθρωπο από τον θάνατο, είναι αρλούμπα ή οντολογικός ρεαλισμός ότι ο θάνατος «πατείται θανάτω»;

Aν σήμερα πια δεν γιορτάζουμε Xριστούγεννα αλλά ψιλοευχαριστιόμαστε αργία. Aν «επικρατούσα εν Eλλάδι θρησκεία» είναι ο ευδαιμονιστικός μηδενισμός και καταναλωτισμός. Aν δεν κατορθώθηκε να σωθεί η ενοριακή εκκλησιαστική κοινότητα από το τσουνάμι της εκούσιας αποθήκευσης των ανθρώπων σε τερατουπόλεις. Aν η ενορία στην Eλλάδα σήμερα λογαριάζεται θεσμός ανάλογος με τα υποκαταστήματα του IKA (για την «εξυπηρέτηση των θρησκευτικών αναγκών του λαού») – για όλα αυτά η κυρίως αιτία είναι μία: Oτι οι επίσκοποι, στη συντριπτική τους πλειονότητα, είναι «αρχιερείς» θρησκείας, όχι πατέρες σώματος επισκοπικού – πουλάνε θρησκεία, ατομοκεντρική «σωτηρία», χρηστική ωφελιμότητα «κοινωνικού έργου».

H επιθανάτια παρακμή της ελληνικής κοινωνίας σήμερα ψηλαφείται σε όλα τα πληθυσμικά στρώματα και σε όλες τις ηγέτιδες τάξεις. Oι εκτιμήσεις ίσως διαφοροποιούνται. Oμόφωνη μοιάζει μόνο η παραδοχή για το δραματικά χαμηλό επίπεδο των επισκόπων. Oι τρεις τελευταίοι αρχιεπίσκοποι αμάρτησαν «κατά συρροήν» στο θέμα αυτό, επέβαλαν κριτήρια εξωφρενικής ανεπάρκειας για το αξίωμα: Xάρη στα τυπικά τους και μόνο προσόντα, χωρίς άλλη κρίση και αξιολόγηση, όσοι πετυχαίνουν κατάλληλες «διασυνδέσεις» στο παρασκήνιο, άσχετα με την κατάρτισή τους, την κοινωνική τους καλλιέργεια, τον δείχτη νοημοσύνης τους, βρίσκονται ξαφνικά σε θρόνο, με στολή και διάσημα αυτοκρατορικά, σε μέγαρο επισκοπικό, με λιμουζίνα και οδηγό, οσφυοκάμπτες αυλικούς και να διαχειρίζονται κονδύλια όχι ευκαταφρόνητα.
Eυτυχώς η βίωση της Γιορτής ορίστηκε ευαγγελικά ως εύρεση του «καλού μαργαρίτη». Kαι συνωδά η εντολή: «άφετε τους νεκρούς θάψαι τους εαυτών νεκρούς».

Πηγή: Εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Sunday, December 27, 2015

Οταν αγαπάς, δεν ψάχνεις τα μειονεκτήματα στον άλλον

Γρηγορίου Επισκόπου Ζαχουμίου και Ερζεγοβίνης

Εχω ακούσει ανθρώπους να λένε: έχω το Θεό μου και προσεύχομαι με τον τρόπο το δικό μου, έχω μια δικιά μου προσωπική επαφή με τον Θεό κλπ. Αυτό αγαπημένοι μου είναι απλά ένα μεγάλο ψέμα, για να το πω ξεκάθαρα. Διότι, να λες ότι αγαπάς τον Θεό και να μην αγαπάς και δέχεσαι τον άλλον άνθρωπο, όπως ακριβώς είναι, δεν γίνεται. 
Το να αποδέχεσαι άλλον, δεν είναι απλά μια συμβουλή, αλλά η εντολή της Αγάπης του Θεού. 
Το να αγαπάς τον άλλον άνθρωπο πάει να πει ότι πρέπει να είσαι έτοιμος να σταθείς δίπλα του, ας είναι γέρος, ας είναι άσχημος, ας είναι ομοφυλόφιλος, ας είναι μετανάστης, ας είναι χοντρός, ας είναι αδύνατος, ας είναι διαφορετικός, ανάπηρος. 
Το να αγαπάς τον άλλον πάει να πει ότι υποφέρεις και εκεί είναι που βγαίνει στην επιφάνεια η πίστη μας. Από την ταλαιπωρία γεννιέται η ελπίδα και η ελπίδα γεννάει την αγάπη. Αν όμως δεν έχουμε αντοχές για να υποφέρουμε, δεν έχουμε αγάπη. 
Ο σύγχρονος άνθρωπος δεν αντέχει να υποφέρει, όλα τον ενοχλούν. Κάποιος που θέλει να πάει εκκλησία και τον ενοχλούν τα παιδιά που τρέχουν στην εκκλησία ή γιατί κάποιος βήχει...ή τον ενοχλεί οτι κάποιος δεν είναι ντυμένος με το τρόπο που θα 'θελε αυτός...αυτόματα αποδεικνύει ότι αυτός ο ίδιος είναι το λάθος, το καρφί που τον ενοχλεί αποδεικνύει ότι αυτός δεν βρήκε τη σωστή θέση του, κι όχι το καρφί. 
Η ουσία των πραγμάτων είναι πως, όταν αγαπάς, δεν ψάχνεις τα μειονεκτήματα στον άλλον. Αλλά το αντίθετο, τον βλέπεις και τον χαίρεσαι όπως είναι, όπως μια μάνα το παιδί της... Δεν έχει κανείς το δικαίωμα να κρίνει. Μόνο να αγαπάει.
Κι αν αυτά που σας λέω σας ενοχλούν, πάλι δε δικαιούστε να με κρίνετε...
Χα! χα! Είστε υποχρεωμένοι μόνο να με αγαπάτε!..."

Thursday, December 24, 2015

Ἡ Γέννηση τοῦ Χριστοῦ, τὸ Μέγα Μυστήριον

Του Φώτη Κόντογλου

Μυστήριο ξένον, λέγει ὁ Ὑμνωδός, τὴ Γέννηση τοῦ Χριστοῦ, τὸ νὰ γεννηθῆ σὰν ἄνθρωπος, ὄχι κανένας προφήτης, ὄχι κανένας ἄγγελος, ἄλλα ὁ ἴδιος ὁ Θεός! Ὁ ἄνθρωπος, θὰ μποροῦσε νὰ φθάσει σὲ μία τέτοια πίστη; Οἱ φιλόσοφοι καὶ οἱ ἄλλοι τετραπέρατοι σπουδασμένοι ἤτανε δυνατὸ νὰ παραδεχθοῦν ἕνα τέτοιο πράγμα; Ἀπὸ τὴν κρισάρα τῆς λογικῆς τους δὲν μποροῦσε νὰ περάσει ἢ παραμικρὴ ψευτιά, ὄχι ἕνα τέτοιο τερατολόγημα! Ὁ Πυθαγόρας, ὁ Ἐμπεδοκλῆς κι ἄλλοι τέτοιοι θαυματουργοί, ποὺ ἤτανε καὶ σπουδαῖοι φιλόσοφοι, δὲ μπορέσανε νὰ τοὺς κάνουνε νὰ πιστέψουνε κάποια πράγματα πολὺ πιστευτά, καὶ θὰ πιστεύανε ἕνα τέτοιο τερατολόγημα; Γι᾿ αὐτὸ ὁ Χριστὸς γεννήθηκε ἀνάμεσα σὲ ἁπλοὺς ἀνθρώπους, ἀνάμεσα σὲ ἀπονήρευτους τσοπάνηδες, μέσα σε μία σπηλιά, μέσα στὸ παχνί, ποὺ τρώγανε τὰ βόδια.

Κανένας δὲν τὸν πῆρε εἴδηση, μέσα σε ἐκεῖνον τὸν ἀπέραντο κόσμο, ποὺ ἐξουσιάζανε οἱ Ῥωμαῖοι, γιὰ τοῦτο εἶχε πεῖ ὁ προφήτης Γεδεών, πὼς θὰ κατέβαινε ἥσυχα στὸν κόσμο, ὅπως κατεβαίνει ἡ δροσιὰ ἀπάνω στὸ μπουμπούκι τοῦ λουλουδιοῦ, «ὡς ὑετὸς ἐπὶ πόκον». Ἀνάμεσα σὲ τόσες μυριάδες νεογέννητα παιδιά, ποιὸς νὰ πάρει εἴδηση τὸ πιὸ πτωχὸ ἀπὸ τὰ πτωχά, ἐκεῖνο ποῦ γεννήθηκε ὄχι σὲ καλύβι, ὄχι σὲ στρούγκα, ἀλλὰ σὲ μία σπηλιά; Καὶ κείνη ξένη, γιατὶ τὴν εἴχανε οἱ τσομπαναρέοι νὰ σταλιάζουνε τὰ πρόβατά τους.

Τὸ «ὑπερεξαίσιον καὶ φρικτὸν μυστήριο» τῆς Γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ ἔγινε τὸν καιρὸ ποὺ βασίλευε ἕνας μοναχὰ αὐτοκράτορας ἀπάνω στὴ γῆ, ὁ Αὔγουστος, ὁ ἀνιψιὸς τοῦ Καίσαρα, ὕστερα ἀπὸ μεγάλη ταραχὴ καὶ αἱματοχυσία ἀνάμεσα στὸν Ἀντώνιο ἀπὸ τὴ μία μεριά, καὶ στὸν Βροῦτο καὶ τὸν Κάσσιο ἀπὸ τὴν ἄλλη. Τότε γεννήθηκε κι ὁ ἕνας καὶ μοναχὸς πνευματικὸς βασιλιάς, ὁ Χριστός. Κι᾿ αὐτὸ τὸ λέγει ἡ ποιήτρια Κασσιανὴ στὸ δοξαστικὸ ποὺ σύνθεσε, καὶ ποὺ τὸ ψέλνουνε κατὰ τὸν Ἑσπερινὸ τῶν Χριστουγέννων: «Αὐγούστου μοναρχήσαντος ἐπὶ τῆς γῆς, ἡ πολυαρχία τῶν ἄνθρωπων ἐπαύσατο. Καὶ Σοῦ ἐνανθρωπήσαντος ἐκ τῆς ἁγνῆς ἡ πολυθεΐα τῶν εἰδώλων κατήργηται. Ὑπὸ μίαν βασιλείαν ἐγκόσμιον αἱ πόλεις γεγένηνται. Καὶ εἰς μίαν δεσποτείαν Θεότητος τὰ ἔθνη ἐπίστευσαν...».

Τὴ Γέννηση τοῦ Χριστοῦ τὴν προφητέψανε οἱ Προφῆτες. Πρῶτος ἀπ᾿ ὅλους τὴν προφήτεψε ὁ πατριάρχης Ἰακώβ, τὴ μέρα ποὺ εὐλόγησε τοὺς δώδεκα υἱούς του, καὶ εἶπε στὸν Ἰούδα «δὲν θὰ λείψει ἄρχοντας ἀπὸ τὸν Ἰούδα μήτε βασιλιὰς ἀπὸ τὸ αἷμά του, ὡς ποὺ νὰ ἔλθει ἐκεῖνος, γιὰ τὸν ὁποῖον εἶναι γραμμένο νὰ βασιλεύει ἀπάν᾿ ἀπ᾿ ὅλους, κι αὐτὸν τὸν περιμένουμε ὅλα τὰ ἔθνη». Ὡς τὸν καιρὸ ποὺ γεννήθηκε ὁ Χριστός, οἱ Ἰουδαῖοι, τὸ γένος τοῦ Ἰούδα, εἴχανε ἄρχοντες, δηλαδὴ κριτὲς καὶ ἀρχιερεῖς, ποὺ ἤτανε κ᾿ οἱ πολιτικοὶ ἄρχοντές τους. Ἀλλὰ τότε γιὰ πρώτη φορὰ ἔγινε ἄρχοντας τῆς Ἰουδαίας ὁ Ἡρώδης, ποὺ ἤτανε ἐθνικὸς καὶ ἔβαλε ἀρχιερέα τὸν Ἀνάνιλον «ἀλλογενῆ», ἐνῶ οἱ ἀρχιερεῖς εἴχανε πάντα μητέρα Ἰουδαία. Τελευταῖος Ἰουδαῖος ἀρχιερεὺς στάθηκε ὁ Ὑρκανός. Καὶ οἱ ἄλλοι προφῆτες προφητέψανε τὴ Γέννηση τοῦ Χριστοῦ, προπάντων ὁ Ἡσαΐας. Τὴ Γέννηση τοῦ Χριστοῦ τὴ λένε οἱ ὑμνωδοὶ «τὸ πρὸ αἰώνων ἀπόκρυφον καὶ Ἀγγέλοις ἄγνωστον μυστήριον», κατὰ τὰ λόγια του Παύλου ποὺ γράφει: «Ἐμοὶ τῷ ἐλαχιστοτέρῳ πάντων τῶν ἁγίων ἐδόθη ἡ χάρις αὐτὴ ἐν τοῖς ἔθνεσιν εὐαγγελίσασθαι τὸν ἀνεξιχνίαστον πλοῦτον τοῦ Χριστοῦ καὶ φωτίσαι πάντας τίς ἡ οἰκονομία τοῦ μυστηρίου τὸν ἀποκεκρυμμένου ἀπὸ τῶν αἰώνων ἐν τῷ Θεῷ, τῷ τὰ πάντα κτίσαντι διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἵνα γνωρισθῇ νῦν ταῖς ἀρχαῖς καὶ ταῖς ἐξουσίαις ἐν τοῖς ἐπουρανίοις διὰ τῆς ἐκκλησίας ἡ πολυποίκιλος σοφία τοῦ Θεοῦ» (Ἐφεσ. γ´ 8-10). Ὁ ἀπόστολος Παῦλος λέγει, πὼς αὐτὸ τὸ μυστήριο δὲν τὸ γνωρίζανε καθαρὰ καὶ μὲ σαφήνεια οὔτε οἱ Ἄγγελοι, γι᾿ αὐτὸ ὁ ἀρχάγγελος Γαβριὴλ μὲ τρόμο τὸ εἶπε στὴν Παναγία. Καὶ στοὺς Κολασσαεῖς γράφοντας ὁ θεόγλωσσος Παῦλος, λέγει: «Τὸ μυστήριον τὸ ἀποκεκρυμμένον ἀπὸ τῶν αἰώνων καὶ ἀπὸ τῶν γενεῶν, νυνὶ ἐφανερώθη τοῖς ἁγίοις αὐτοῦ, οἷς ἠθέλησε ὁ Θεὸς γνωρίσαι τὶς ὁ πλοῦτος, τῆς δόξης τοῦ μυστηρίου τούτου ἐν τοῖς ἔθνεσιν, ὃς ἐστὶ Χριστὸς ἐν ἡμῖν ἡ ἐλπὶς τῆς δόξης». Λέγει, πῶς φανερώθηκε αὐτὸ τὸ μυστήριο στοὺς ἁγίους, ποὺ θέλησε ὁ Θεὸς νὰ τὸ μάθουνε, καὶ αὐτοὶ θὰ τὸ διδάσκανε στὰ ἔθνη; στοὺς εἰδωλολάτρες, ποὺ προσκυνούσανε γιὰ θεοὺς πέτρες καὶ ζῶα καὶ διάφορα ἀλλὰ κτίσματα.

Ἑξακόσια χρόνια πρὸ Χριστοῦ ὁ βασιλιὰς Ναβουχοδονόσορ εἶδε στὸ Ὄνειρό του, πὼς βρέθηκε μπροστά του ἕνα θεόρατο φοβερὸ ἄγαλμα, καμωμένο ἀπὸ χρυσάφι, ἀσήμι, χάλκωμα, σίδερο καὶ σεντέφι: Κι ἄξαφνα ἕνας βράχος ξεκόλλησε ἀπὸ ἕνα βουνὸ καὶ χτύπησε τὸ ἄγαλμα καὶ τό ῾κανε σκόνη. Καὶ σηκώθηκε ἕνας δυνατὸς ἄνεμος καὶ σκόρπισε τὴ σκόνη, καὶ δὲν ἀπόμεινε τίποτα. Ὁ βράχος ὅμως ποὺ τσάκισε τὸ ἄγαλμα ἔγινε ἕνα μεγάλο βουνό, καὶ σκέπασε ὅλη τη γῆ. Τότε ὁ βασιλιὰς φώναξε τὸν προφήτη Δανιὴλ καὶ ζήτησε νὰ τοῦ ἐξήγησει τὸ ὄνειρο.

Κι ὁ Δανιὴλ τὸ ἐξήγησε καταλεπτῶς, λέγοντας πὼς τὰ διάφορα μέρη τοῦ ἀγάλματος ἤτανε οἱ διάφορες βασιλεῖες, ποὺ θὰ περνούσανε ἀπὸ τὸν κόσμο ὕστερα ἀπὸ τὸν Ναβουχοδονόσορα καὶ πὼς στὸ τέλος ὁ Θεὸς θὰ ἀναστήσει κάποια βασιλεία ποὺ θὰ καταλύσει ὅλες τὶς βασιλεῖες, ὅπως ὁ βράχος ποὺ εἶχε δεῖ στὸ ἐνύπνιό του ἐξαφάνισε τὸ ἄγαλμα μὲ τὰ πολλὰ συστατικά του: «Καὶ ἐν ταῖς ἡμέραις τῶν βασελέων ἐκείνων, ἀναστήσει ὁ Θεὸς τοῦ οὐρανοῦ βασιλείαν, ἥτις εἰς τοὺς αἰῶνας οὐ διαφθαρήσεται», «κάποιο βασίλειο, λέγει, ποὺ δὲν θὰ καταλυθεῖ ποτὲ στοὺς αἰῶνες τῶν αἰώνων».

Αὐτὴ ἡ βασιλεία ἡ αἰώνια, ἡ ἄφθαρτη, εἶναι ἡ βασιλεία τοῦ Χριστοῦ, ἡ βασιλεία τῆς ἀγάπης στὶς ψυχὲς τῶν ἀνθρώπων καὶ ἱδρύθηκε μὲ τὴν ἁγία Γέννηση τοῦ Κυρίου ποὺ γιορτάζουμε σήμερα. Καὶ ἐπειδὴ εἶναι τέτοια βασιλεία, γι᾿ αὐτὸ θὰ εἶναι αἰώνια, γι᾿ αὐτὸ δὲν θὰ χαλάσει ποτέ, ὅπως γίνεται μὲ τὶς ἄλλες ἐπίγειες καὶ ὑλικὲς βασιλεῖες. Ὅπως ὁ βράχος μεγάλωνε κι ἔγινε ὄρος μέγα καὶ σκέπασε τὴ γῆ, ἔτσι καὶ τὸ κήρυγμα τοῦ Εὐαγγελίου ξαπλώθηκε σ᾿ ὅλη τὴν οἰκουμένη, μὲ τὸ κήρυγμα τῶν Ἀποστόλων: « Εἰς πᾶσαν τὴν γῆν ἐξῆλθεν ὁ φθόγγος αὐτῶν, καὶ εἰς τὰ πέρατα τῆς οἰκουμένης τὰ ῥήματα αὐτῶν».

Ὥστε βγῆκε ἀληθινὴ ἡ ἀρχαιότερη προφητεία τοῦ Ἰακώβ, πὼς σὰν πάψει ἡ ἐγκόσμια ἐξουσία τῶν Ἰουδαίων, θὰ ἔρθει στὸν κόσμο ἐκεῖνος ποὺ προορίστηκε, «ἡ προσδοκία τῶν ἐθνῶν».

Σημείωσε πὼς οἱ Ἑβραῖοι πιστεύανε πὼς ἡ φυλή τους μονάχα ἦταν βλογημένη, καὶ πὼς ὁ Θεὸς φρόντιζε μονάχα γι᾿ αὐτή, καὶ πὼς οἱ ἄλλοι λαοί, «τὰ ἔθνη», ἦταν καταραμένα καὶ μολυσμένα κι ἀνάξια νὰ δεχτοῦν τὴ φώτιση τοῦ Θεοῦ. Λοιπὸν εἶναι παράξενο νὰ μιλᾶ ἡ προφητεία τοῦ Ἰακὼβ γιὰ τὰ ἔθνη, γιὰ τοὺς εἰδωλολάτρες θὰ περιμένουν τὸν Μεσσία νὰ τοὺς σώσει καὶ μάλιστα νὰ μὴ λέει κἂν πὼς τὸν ἀναμενόμενο Σωτῆρα τὸν περιμένανε οἱ Ἰουδαῖοι μαζὶ μὲ τὰ ἔθνη, ἀλλὰ νὰ λέει πὼς τὸν περιμένανε μονάχα οἱ ἐθνικοί: «καὶ αὐτὸς προσδοκία ἐθνῶν». Ὅπως κι ἔγινε. Γιατί, τὴ βασιλεία ποὺ ἵδρυσε ὁ Χριστὸς στὸν κόσμο, τὴ θεμελίωσαν μὲν οἱ ἀπόστολοι, ποὺ ἦταν Ἰουδαῖοι, ἀλλὰ τὴν ξαπλώσανε καὶ τὴν στερεώσανε μὲ τοὺς ἀγῶνες τους καὶ μὲ τὸ αἷμα τοὺς οἱ ἄλλες φυλές, «τὰ ἔθνη».

Εἶναι ὁλότελα ἀκατανόητο, γιὰ τὸ πνεῦμα μας, τὸ ὅτι κατέβηκε ὁ Θεὸς ἀνάμεσά μας σὰν ἄνθρωπος συνηθισμένος καὶ μάλιστα σὰν ὁ φτωχότερος ἀπὸ τοὺς φτωχούς. Αὐτὴ τὴ μακροθυμία μονάχα ἅγιες ψυχὲς εἶναι σὲ θέση νὰ τὴ νιώσουνε ἀληθινά, καὶ νὰ κλάψουνε ἀπὸ κατάνυξη.

Κάποιοι, μ᾿ ὅλα αὐτὰ ποὺ εἴπαμε, δὲν θὰ νιώσουμε τίποτα ἀπὸ τὸ Μυστήριο, ποὺ γιορτάζουμε. Σ᾿ αὐτούς, ἐγὼ ὁ τιποτένιος, δὲ μπορῶ νὰ πῶ τίποτα. Μοναχὰ θὰ τοὺς θυμίσω τὰ αὐστηρὰ λόγια ποὺ γράφει στὴν ἐπιστολή του ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής, ὁ ἀγαπημένος μαθητὴς τοῦ Χριστοῦ, κι᾿ ὁ θερμότατος κήρυκας τῆς ἀγάπης: «Πᾶν πνεῦμα, ὃ ὁμολογεῖ Ἰησοῦν Χριστὸν ἐν σαρκὶ ἐληλυθότα, ἐκ τοῦ Θεοῦ ἐστι. Καὶ πᾶν πνεῦμα, ὃ μὴ ὁμολογεῖ Ἰησοῦν Χριστὸν ἐν σαρκὶ ἐληλυθότα, ἐκ τοῦ Θεοῦ οὐκ ἐστίν. Οὗτος ἐστὶν ἀντίχριστος».

Monday, December 21, 2015

Οι πειρατές των Χριστουγέννων

 Του Δημήτρη Μαγριπλή

Ξυπνήσαμε αχάραγο. Η μάννα μας είχε έτοιμο γάλα. Ο μικρός δεν το ήπιε. Ήθελε μέσα σοκολάτα. Βασικά δεν ήθελε τίποτα. Είχε και αυτός την ίδια αγωνία. Εγώ μεγαλύτερος, πήρα τα τρίγωνα και βγήκαμε στην πόλη. Στην αγορά ίσα που άρχιζε το παζάρι.

- Έτοιμος; Τον σκούντησα και αρχίσαμε να τα λέμε.

Άλλος πορτοκάλια, άλλος μήλα, ο κυρ Αντρέας δύο τεράστια κεφαλόπουλα, ακόμη και στο φαρμακείο παστίλιες για τον βήχα. Είχαμε φορτωθεί δύο σακούλες και πηγαίναμε για τρίτη.

- Θέλω τσίτσα, μου είπε στο αυτί.

- Τώρα;

Μπήκαμε στο μεγάλο καφενείο. Κανείς δεν έδωσε σημασία.

- Πως βρωμάει εδώ μέσα;

- Σκάσε και κατούρα, του μίλησα απότομα.

Κάπνα, τάβλι και άφθονο ούζο. Σταθήκαμε λίγο σε ένα πράσινο τραπέζι. Πως έπαιζε με την τράπουλα…έφτιαχνε πύργους και ύστερα τους φύσαγε. Μαγεύτηκα. Κοιτούσα σαν χάνος.

- Παίζεις; Μου λέει ο μπάτσος.

- Δεν ξέρω.

- Θα σου μάθω.

Πάνω που κάτσαμε για ιδιαίτερο, άρχισε να ρωτά.

- Ξυπνήσατε πρωί;

Τον κοιτούσαμε αμίλητοι. Η μάννα, μας είχε ψυλλιάσει. Ο μικρός με τράβηξε και σηκώθηκα πάνω. Πριν την πόρτα ένα χέρι με κρύωσε.

- Άδεια έχετε;

Τον κοίταξα αμήχανος. Μας έβαλε να κάτσουμε στο τραπέζι ξανά. Σε λίγο έφτασε ο γιος της κυρά Θοδώρας. Με την αστραφτερή του στολή, μας πήγε βόλτα στο τμήμα. Εκεί ο μικρός ήθελε να τα πούμε. Τον τσίμπησα και άρχισε να κλαίει.

- Τι έχει το παιδάκι; Ρώτησε η κυρία με την στολή.

- Πεινάει, απάντησα και τον πήρα μια ζεστή αγκαλιά.

Ο πατέρας μου δεν μπόρεσε να κάνει τίποτα. Βρήκανε πάνω μας κέρματα, κοντά δέκα ευρώ.

- Να πάρεις τα ψώνια από τον μανάβη, του είπα κλείνοντας το μάτι με τρόπο. Κατάλαβε.

Έπρεπε να ακολουθηθεί η διαδικασία. Αυτόφωρο. Ήμασταν παράνομοι. Ούτε άδεια ασκήσεως επαγγέλματος, ούτε μπλοκάκι αποδείξεων. Σε χάρτινο πύργο κλεισμένοι. Ο μικρός με έπεισε πως ήτανε μάγος.

- Και μείς πειρατές!..., τον διαβεβαίωσα.

Το βράδυ των Χριστουγέννων οι καλικάντζαροι φύσηξαν, ο τοίχος σαν τραπουλόχαρτο έπεσε και πάνω στα φτερά του αγγέλου, γυρίσαμε σπίτι μας.

Friday, December 18, 2015

Πρόσφυγας ο νεογέννητος Ιησούς...

Με αφορμή τη σημερινή (Παρασκευή 18/12) ημέρα που είναι αφιερωμένη στους πρόσφυγες και τους μετανάστες θέλω να θυμίσω ότι νεογέννητος ο Ιησούς γνώρισε τη προσφυγιά, καθώς προκειμένου να γλιτώσει το θάνατο έφυγε κυνηγημένος για την Αίγυπτο. Οτι ακριβώς κάνουν χιλιάδες άνθρωποι 2015 χρόνια μετά τη γέννηση του Θεανθρώπου.

Όταν οι μάγοι προσκύνησαν το Χριστό, αναχώρησαν για την πατρίδα τους, χωρίς να περάσουν από το βασιλιά Ηρώδη. Τότε άγγελος Κυρίου φάνηκε σε όνειρο στον Ιωσήφ και του είπε να πάρει το παιδί με τη μητέρα του και να φύγει στην Αίγυπτο (Ευαγγέλιο Ματθαίου, Β' 13-18). Και έμειναν εκεί, μέχρι πού πέθανε ο Ηρώδης, για να επαληθευθεί έτσι εκείνο που ελέχθη δια του προφήτου Ωσηέ: «Ἐξ Αἰγύπτου ἐκάλεσα τὸν υἱόν μου» (Ωσ. Ια’ 1).

Μετά τη φυγή του Κυρίου στην Αίγυπτο, ο Ηρώδης έστειλε στρατιώτες και θανάτωσαν όλα τα παιδιά που ήταν στη Βηθλεέμ και τα περίχωρά της, από ηλικίας δύο ετών και κάτω. Διότι τόσο είχε υπολογίσει την ηλικία του Χριστού, Τον οποίο φοβόταν ότι θα του έπαιρνε τη βασιλεία.

Επίσης, η φυγή του Κυρίου στην Αίγυπτο, κατά τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη, φράσσει και τα στόματα των αιρετικών. Διότι όπως λέει, αν δεν έφευγε ο Κύριος και φονευόταν από τον Ηρώδη , θα είχε εμποδιστεί η σωτηρία των ανθρώπων. Αν πάλι τον συνελάμβαναν και δεν φονευόταν, θα έλεγαν πολλοί ότι δε φόρεσε ανθρώπινη σάρκα, αλλά μόνο κατά φαντασία. Γράφει συγκεκριμένα: «Διατί ανίσως δεν έφευγεν ο Kύριος, αλλά ήθελε πιασθή από τον Hρώδην, ει μεν και εφονεύετο από εκείνον, βέβαια ήθελεν εμποδισθή η σωτηρία των ανθρώπων. Eι δε και δεν εφονεύετο διά να τελειώση την οικονομίαν, βέβαια ήθελε φανή εις τους πολλούς, ότι δεν εφόρεσε την ανθρωπίνην φύσιν πραγματικώς και κατά αλήθειαν. Aλλά μόνον κατά δόκησιν και φαντασίαν. Eπειδή αν εφόρει σάρκα αληθή, βέβαια ήθελε κοπή από το σπαθί. Aνίσως λοιπόν οι άθλιοι αιρετικοί ετόλμησαν να ειπούν τούτο, ότι δηλαδή κατά φαντασίαν ο Kύριος εγεννήθη, ως ο θεομάχος Mάνης, και οι τούτου οπαδοί Mανιχαίοι· και μόλον οπού δεν έλαβον εις τούτο, καμμίαν αιτίαν και αφορμήν· πόσω μάλλον ήθελαν ειπούν τούτο, και εάν εύρισκον αιτίαν; Διά τούτο λοιπόν φεύγει ο Kύριος εις την Aίγυπτον διά τας ρηθείσας δύω αιτίας. Kαι προς τούτοις, ίνα συντρίψη και τα εν Aιγύπτω ευρισκόμενα είδωλα».

Τέλος, ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης σημειώνει και τα εξής για την Φυγή του Ιησού:

«Σημειούμεν δε ενταύθα τα χαριέστατα και αξιοσημείωτα ταύτα. Δηλαδή ότι ο Kύριος φεύγωντας εις την Aίγυπτον, όχι μόνον τα είδωλα εκείνης συνέτριψε, αλλά και τα φυτά έκαμε να τον προσκυνήσουν. Γράφει γαρ ο Σωζόμενος εις το πέμπτον βιβλίον της Eκκλησιαστικής Iστορίας, εν κεφαλαίω εικοστώ, ότι ο Xριστός φεύγωντας εις την Aίγυπτον διά τον φόβον του Hρώδου, όταν έφθασεν εις την πόρταν Eρμουπόλεως της Θηβαΐδος, μία περσική μηλέα, ήτοι ροδακινέα, έκλινεν έως κάτω την κορυφήν της και επροσκύνησεν αυτόν. Eπειδή γαρ το φυτόν αυτό διά το μεγαλείον και κάλλος του επροσκυνείτο και ελατρεύετο από τους κατοίκους της πόλεως, διά τούτο ο εις το φυτόν αυτό κατοικών δαίμων, αισθανόμενος την παρουσίαν του Kυρίου, εφοβήθη και έφυγε. Φεύγοντος δε του δαίμονος, έμεινε το φυτόν αυτό ιατρείας πολλάς εργαζόμενον, εάν μόνον έγγιζεν εις τους ασθενείς, φύλλον, ή φλούδα, ή κομμάτι από αυτό. Kαι τούτου μάρτυρες είναι και Παλαιστινοί και Aιγύπτιοι.

Γράφει δε ο Bουρχάριος εν τη περιγραφή της Iερουσαλήμ, ότι αναμέσον της Hλιουπόλεως και της Bαβυλώνος, της αιγυπτιακής δηλαδή, ευρίσκεται κήπος του βαλσάμου ωραιότατος, όστις ποτίζεται από μίαν βρύσιν μικράν, εις την οποίαν άδεται λόγος, ότι η Θεοτόκος έπλυνε τα σπάργανα του Xριστού, όταν έφευγε διά τον φόβον του Hρώδου. Kοντά δε εις την βρύσιν ταύτην είναι και μία πέτρα, επάνω εις την οποίαν ήπλωσε τα σπάργανα του Xριστού η Θεομήτωρ διά να ξηρανθούν. Tον δε τόπον εκείνον έχουσιν εις πολλήν ευλάβειαν, τόσον οι Xριστιανοί, όσον και οι Σαρακηνοί. Προσθέττει δε και Aντώνιος ο Mάρτυς εν τη των Iεροσολύμων περιόδω, ότι περνώντας ο Kύριος εις τον κάμπον του εν Aιγύπτω Tάνεως, εκλείσθη από λόγου της η πόρτα ενός μεγάλου ειδωλικού ναού. H οποία ύστερον με δύναμιν ανθρώπων, δεν εδύνετο να ανοιχθή. (Όρα σελ. 28 της νεοτυπώτου Eκατονταετηρίδος.)

Περιττοί δε τη αληθεία και πέραν του δέοντος κριτικοί πρέπει να ονομάζωνται, οι τοις θαύμασι και τοις σημείοις τούτοις αντιλέγοντες, προβαλλόμενοι τάχα, ότι αν αυτά ήτον αληθή, δεν ήθελε λέγεται πρώτον σημείον του Kυρίου, το εν Kανά γενόμενον. Aλλ’ ω ούτοι, ήθελεν ειπή τινας προς αυτούς, πρώτον σημείον λέγεται τούτο του Kυρίου, μετά την διά του Bαπτίσματος ανάδειξιν, και ουχί προ της αναδείξεως. Kαθότι προ της αναδείξεως του Kυρίου, πολλά σημεία και θαύματα τη δυνάμει τούτου εγένοντο. Kαι διά να σιωπήσω την ασπόρως και εκ Πνεύματος Aγίου γενομένην του Kυρίου σύλληψιν, όπερ εστί το θαύμα των θαυμάτων. Kαι το ακόπως αυτόν εν τη κοιλία φέρειν την Mητέρα. Kαι το αφθόρως γεννήσαι. Θαύμα της δυνάμεως του Kυρίου ήτον, οι εν τη γεννήσει αυτού, δόξα εν υψίστοις κραυγάζοντες Άγγελοι, και τοις ποιμέσιν ευαγγελιζόμενοι. Θαύμα ήτον, το υπέρ φύσιν και παράδοξον σκίρτημα, οπού επροξένησεν ο Kύριος κυοφορούμενος εις τον εν κοιλία φερόμενον Iωάννην. Θαύμα ο υπερφυσικός αστήρ ο τους Mάγους οδηγήσας. Θαύμα το να μην ιδή θάνατον ο Συμεών έως ου να βαστάση αυτόν. Θαύμα αι προφητείαι του αυτού Συμεών, και αι ανθομολογήσεις της θεοπνεύστου Άννης, μαρτυρούσης Σωτήρα τον Xριστόν, κατά τον Aμβρόσιον.

Tο φυτόν δε του ανωτέρω βαλσάμου (διά να ειπούμεν εδώ κατά παρέκβασιν), πρώτον έφερεν η βασίλισσα Σαββά εις τον Σολομώντα ως δώρον βασιλικόν, και αυτός το εφύτευσεν εις την Iεριχώ, και ευρίσκετο μέχρι του καιρού του Tίτου. O οποίος έλαβεν εκ της Iερουσαλήμ τα δένδρα του βαλσάμου, και εστέφθη με αυτά κατά μίμησιν Πομπηΐου του μεγάλου, όταν εκυρίευσε πρώτον την Iερουσαλήμ. Ως μαρτυρεί ο Σελίνος εις το ιστορικόν του. Έστι δε ο καρπός του βαλσάμου κοκκινωπός, και τα φύλλα του παρόμοια με τα φύλλα της μαστίχης. Iστορεί δε ο Iώσηπος ότι ακούσασα η Kλεοπάτρα η βασίλισσα, η ερωμένη του Aντωνίου, την φήμην του τόσον θαυμαστού δένδρου, επεθύμησε να έχη και αυτή το τοιούτον ευωδέστατον φυτόν. Όθεν ο Hρώδης, ίνα πληρώση την επιθυμίαν της βασιλίσσης, απέστειλεν εις αυτήν μερικά φυτά, ομού και σπόρον αυτού. Λέγει δε και ότι, Aλέξανδρος ο βασιλεύς περνώντας από τα Iεροσόλυμα, έλαβε πολύ από τον σπόρον του βαλσάμου τούτου. Kοπτόμενον δε το φυτόν τούτο με κοπτερόν κέρατον, και με πετρίνην μάχαιραν, και όχι με σιδηρούν μαχαίριον, έτζι δακρύει, και ποιεί το καλούμενον οποβάλσαμον, ήτοι το πηκτόν υγρόν του βαλσάμου.

Eι δε και ζητεί τινας να μάθη πόσους χρόνους διέτριψεν ο Kύριος εις την Aίγυπτον, αποκρινόμεθα, ότι περί τούτου είναι γνώμαι διάφοροι. O μεν γαρ Παμφίλου Eυσέβιος υπέθετο εν τοις χρονικοίς, ότι πέντε χρόνους εν Aιγύπτω ο Kύριος διέτριψε, ή τέσσαρας ή τουλάχιστον τρεις. O δε θείος Eπιφάνιος (αιρέσ. να΄) αποφασίζει, ότι δύω χρόνους. Tω γαρ λγ΄ έτει (λέγει) γεννάται ο Kύριος. Tω λε΄, ήλθον οι Mάγοι, και τω λζ΄ τελευτά ο Hρώδης. O δε Θηβαίος Iππόλυτος εν τω Συντάγματι τω χρονικώ ούτω χρονολογεί· «Από της ενανθρωπήσεως του Xριστού μέχρι της των Mάγων παρουσίας έτη δύω. Kαι εκ της εις Aίγυπτον αναχωρήσεως μέχρι της τελευτής Hρώδου υιού Aντιπάτρου, έτη τρία ημέρας πέντε. Παρώκησαν δε εν Aιγύπτω, εν Hλιουπόλει τη κατά Mέμφιν, ό,τε Iωσήφ και η Mαρία συν τω Iησού, έτη τρία, και ημέρας είκοσιν». (Όρα εν τη νεοτυπώτω Eκατονταετηρίδι.) ».

Thursday, December 17, 2015

Μια διαχρονικά επίκαιρη ταινία...


Ένα μικρό χωριό της Σαρδηνίας παθιασμένο με το ποδόσφαιρο, η προαιώνια έχθρα ανάμεσα σε δύο αντίπαλες ομάδες, ένας έρωτας μετ’ εμποδίων, μια θανάσιμη αγροτική βεντέτα, η πτώση ενός αστέρα της διαιτησίας από τα ψηλά στα (πολύ) χαμηλά: αυτά είναι τα βασικά συστατικά της ακαταμάχητα εκκεντρικής (και ενίοτε μαύρης) κωμωδίας του πρωτοεμφανιζόμενου Ιταλού σκηνοθέτη Πάολο Τζούκα.

Η Atletico Pabarile είναι η χειρότερη ποδοσφαιρική ομάδα στο χειρότερο παράρτημα της Ιταλίας: την τρίτη κατηγορία της Σαρδηνίας. Οι παίκτες της είναι ατάλαντοι, υπέρβαροι, ηλικιωμένοι ή ανήλικοι, και ο προπονητής τους τυφλός! Ελάχιστοι παρακολουθούν τους αγώνες τους, με τις κατσίκες συχνά να υπερτερούν των θεατών στις κερκίδες. Όμως η τύχη της ομάδας μοιάζει να αλλάζει ριζικά με τον ερχομό ενός νεαρού ντόπιου παίκτη ο οποίος επιστρέφει έπειτα από μια σύντομη περιπέτεια στα γήπεδα της Αργεντινής. Καθώς η ομάδα αρχίζει να κερδίζει τον έναν αγώνα μετά τον άλλο, ακόμα και οι πρωταθλητές της κατηγορίας και μεγαλύτεροί εχθροί τους, οι αλαζονικοί Montecrastu, αρχίζουν να ανησυχούν. Η μοίρα, όμως, θέλει την τελική έκβαση της διαμάχης τους να ορίζεται από την παράλληλη πορεία του φιλόδοξου Κρουτσιάνι, ενός αστέρα της διαιτησίας που κατέληξε ανάμεσα στους τελευταίους των τελευταίων όταν ένα σκάνδαλο διαφθοράς έβαλε άδοξο τέλος στη διεθνή του καριέρα.

Εμπνευσμένος από μια σειρά πραγματικών σκανδάλων από τον κόσμο του αθλητισμού, ο πολυβραβευμένος για τις μικρού μήκους και τα διαφημιστικά του, Πάολο Τζούκα, μας χαρίζει μια κοφτερή σάτιρα-κριτική στο μοντέρνο ποδόσφαιρο. Παράλληλα, με εκθαμβωτική ασπρόμαυρη φωτογραφία και μια εικονοκλαστική σκηνοθεσία, γεμάτη ξεκαρδιστικές βιβλικές αναφορές και απροσδόκητες μιούζικαλ και γουέστερν επιρροές, ο «Διαιτητής» ξετυλίγει μια διαχρονική ιστορία για τη στρογγυλή θεά, τον έρωτα και το πεπρωμένο, στην καλύτερη παράδοση της αθάνατης ιταλικής κωμωδίας.

• Συμμετοχή στο τμήμα Venice Days του Φεστιβάλ Βενετίας
• Συμμετοχή στο Φεστιβάλ του Κάρλοβι Βάρι
 
Σκηνοθεσία: Πάολο Τζούκα
Σενάριο: Πάολο Τζούκα, Μπάρμπαρα Αλμπέρτι
Παραγωγή: Αμεντέο Παγκάνι, Ντάνιελ Μπούρμαν, Ντιέγκο Ντουπκόφσκι
Διεύθυνση φωτογραφίας: Πατρίτζιο Πατρίτζι
Μοντάζ: Σάρα ΜακΤιγκ, Βάλτερ Φαζάνο
Μουσική: Αντρέα Γκουέρα
Πρωταγωνιστούν: Στέφανο Ακόρσι, Τζέπι Κουτσιάρι, Ιάκομπο Κουλίν, Μπενίτο Ούργκου, Αλέσιο Ντι Κλεμέντε, Μάρκο Μέσερι, Φραντσέσκο Πανοφίνο

Διάρκεια: 96 λεπτά 2013 – Ιταλία, Αργεντινή


Σημείωμα του σκηνοθέτη Πάολο Τζούκα


Η ταινία «Ο Διαιτητής» είναι μια εξέλιξη της ομότιτλης μικρού μήκους ταινίας μου, που κέρδισε το 2009 το βραβείο David di Donatello και το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής στο Κλερμόν-Φεράν, το σημαντικότερο φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους στην Ευρώπη.

Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της αισθητικής μας αναζήτησης είναι η ανάμιξη διαφορετικών προσεγγίσεων και κινηματογραφικών ειδών. Αυτό που κυριαρχεί είναι το κωμικό στοιχείο, αλλά επιλέξαμε να το εμπλουτίσουμε με πιο σκοτεινές αποχρώσεις: για παράδειγμα σε μερικές από τις στιγμές του προσωπικού ταξιδιού που οδηγεί τον διεθνή διαιτητή Κρουτσιάνι στην επαγγελματική του καταδίκη ή σε μια μικρή υποπλοκή που σχετίζεται με τους πατροπαράδοτους κώδικες του αγροτικού κόσμου της Σαρδηνίας.

Την ίδια στιγμή, το επικό και το γκροτέσκο συναντιούνται, το εκλεπτυσμένο και το χοντροκομμένο συνυπάρχουν και μερικές φορές εναλλάσσονται με απρόβλεπτους τρόπους. Από τη μία πλευρά η ατμοσφαιρική μουσική του Αντρέα Γκουέρα, η αφηρημένη και καλαίσθητη ασπρόμαυρη φωτογραφία, η ρητορική του slow motion, από την άλλη τα άχαρα σώματα των ποδοσφαιριστών της χαμηλότερης κατηγορίας, το μπουρλέσκ, το γκροτέσκο και η μερικές φορές πολύ απλή, άμεση κωμωδία. Επέλεξα να χρησιμοποιήσω ασπρόμαυρο για να επιτύχω επίσης τον μέγιστο βαθμό αφαίρεσης από την πραγματικότητα και από τον χρόνο, για να αποφύγω την πιθανότητα να εκληφθεί η ταινία ως μια αντικειμενική απεικόνιση του κόσμου του ποδοσφαίρου ή ενός συγκεκριμένου γεωγραφικού πλαισίου.

– Πάολο Τζούκα

Φιλμογραφία Πάολο Τζούκα
2013 Ο Διαιτητής (L’Arbitro)

2013 Bella di Notte (μικρού μήκους κινουμένων σχεδίων)

2011 Cuore di Clown (μικρού μήκους)

2009 L’Arbitro (μικρού μήκους)

2007 Colibrì (μικρού μήκους κινουμένων σχεδίων)

2007 Cabrio (μικρού μήκους)

2005 Banana Rossa (μικρού μήκους)

2002 Il Leone (μικρού μήκους)

Tuesday, December 15, 2015

Η μεγάλη απουσία



Του Ρούντι Ρινάλντι

Του Ρούντι Ρινάλντι
Η ζωή γενικά και ειδικότερα οι πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις προχωρούν καταγράφοντας μια μεγάλη απουσία, αυτήν του λαϊκού παράγοντα. Αυτή είναι η πρώτη μεγάλη διαπίστωση που «έφερε» η χρονιά που διανύουμε, το πιο έκδηλο κοινωνικό σημάδι -ιδιαίτερα μετά το καλοκαίρι. Η κοινή λογική (ο συσχετισμός δύναμης, η διάψευση αυταπατών, η προσπάθεια επιβίωσης που έχει γίνει πιο οδυνηρή) οδηγεί σε μια κατάσταση όπου ο καθένας, σχεδόν παραδομένος στη μοίρα του, πασχίζει να βρει ατομικά κάποια σανίδα σωτηρίας.

Η συλλογικότητα αλλά και το φρόνημα έχουν υποστεί ρήγματα. Το διαπιστώνει κανείς παρατηρώντας την απουσία μιας ενιαίας και διάχυτης θέλησης, την απουσία ορμής και διάθεσης συμμετοχής σε συλλογικούς αγώνες και αντιστάσεις που στόχο θα είχαν να βάλουν τέρμα στο κακό που μας βρήκε. Αυτή η οπισθοχώρηση καταγράφεται τόσο στις δημοσκοπικές έρευνες όσο και στο πνεύμα των καιρών, όπου φαίνεται να γίνονται αποδεκτά (με οργή και θυμό βέβαια, πλην όμως αποδεκτά) πολλά μέτρα και νόμοι που σε άλλες εποχές θα προκαλούσαν «σεισμό» και ταχύτατη φθορά εκείνων που θα επιχειρούσαν να τα υλοποιήσουν. Παραμένει, ωστόσο, ενεργή η αντίθεση προς το πολιτικό σύστημα και η γενικευμένη αναξιοπιστία του, παρ’ ότι εσχάτως νομιμοποιείται μια κάποια απόπειρα διαχείρισης και λειτουργίας του κράτους και της οικονομίας σε πιο «νοικοκυρεμένο» πλαίσιο.

Τούτων δοθέντων, θεωρούμε ότι έχει μεγάλη σημασία να γίνουν τρεις κρίσιμες επισημάνσεις, να δούμε πώς αυτές επιδρούν ή και διαμορφώνουν την εικόνα που προαναφέραμε.

Α) Ο αντίκτυπος από μεγάλα ζητήματα και ρεύματα συμπεριφοράς λαϊκών στρωμάτων.

Πρέπει να αναλογιστούμε σοβαρά πώς καταγράφονται στη συνείδηση των απλών ανθρώπων, στα «ακροατήρια» μερικών εκατομμυρίων δηλαδή, γεγονότα όπως ο πόλεμος στη Συρία, η όξυνση των αντιθέσεων και των απειλών, τα προσφυγικά κύματα, αλλά και όσα ιδιαίτερα συμβαίνουν στην Ευρώπη και στην περιοχή μας μετά το τρομοκρατικό χτύπημα στο Παρίσι.

Να δούμε ακόμη, πώς καταγράφονται γεγονότα όπως η μετάλλαξη και πλήρης υποταγή του ΣΥΡΙΖΑ στο μνημονιακό-μεταπρατικό πλαίσιο, οι επιτυχίες της Ακροδεξιάς στις πρόσφατες εκλογές της Γαλλίας, οι ήττες των λαϊκών συνασπισμών σε Βενεζουέλα και Αργεντινή. (Το «όχι» των Δανών στην Ε.Ε. πέρασε σχεδόν απαρατήρητο και χωρίς επίδραση στη χώρα μας).

Έχουμε μια υποχώρηση της αριστερής ρητορικής στα μεγάλα ακροατήρια, έχουμε μια μεγαλύτερη αναζήτηση σε έναν διαχειριστικό και πραγματιστικό τρόπο διακυβέρνησης, έχουμε την αναζήτηση μιας υπερβατικής συντηρητικής πολιτικής ακόμα και σε ακροδεξιά σχήματα εφόσον αυτά δεν είναι ή δεν εμφανίζονται να είναι μέσα στο επίσημο πολιτικό κάδρο; Αναζητείται εκφραστής αποτελεσματικών λύσεων ανεξαρτήτως του πρόσημου που θα εκφέρει ο πολιτικός του λόγος;

Μήπως μετά από την πρόσκαιρη λάμψη μιας ορισμένης αριστερής ρητορικής που δεν μπορεί να φέρει λύσεις και εναλλακτικές, έχει επέλθει μια κάμψη που προετοιμάζει το έδαφος για την επανεμφάνιση μιας πιο ανοικτά δεξιάς πολιτικής; Φαίνεται ότι το μείγμα δεξιών αξιών και αριστερών ιδεών ως μέθοδος μιας ορισμένης διαχείρισης φτάνει σε ένα όριο στην Ευρώπη. Αν έτσι έχουν τα πράγματα, τότε η τάση που εκφράζεται μέσα σε πλατιά στρώματα των πληθυσμών, να θέλουν μια αντισυστημική αλλαγή έστω και συντηρητικής κοπής, αρκεί να καταπολεμά την υποκρισία του πολιτικού κόσμου και την τενεκεδένια υποκρισία μιας Αριστεράς, που δεν είναι καν Αριστερά, πρέπει να μελετηθεί σοβαρά.

Εξίσου σοβαρά πρέπει να ιδωθούν και οι δύο μεγάλες «σταυροφορίες», ο πόλεμος ενάντια στον ISIS και η εχθρότητα προς τη Ρωσία. Από την έκβασή τους θα κριθεί αν θα επηρεαστούν τα μεγάλα ακροατήρια σε κάθε ευρωπαϊκή χώρα αλλά και οι επιλογές που θα γίνουν. Ποια, λοιπόν, πρέπει να είναι η ριζοσπαστική στάση απέναντι σε αυτήν την καταιγίδα; Ο αγώνας ενάντια στον νεοφιλελευθερισμό στις αρχές του 2000 ήταν ένας στόχος που ένωνε, άνοιγε πεδία, δημιουργούσε γέφυρες ανάμεσα σε προοδευτικά κόμματα και κινήματα χωρίς άμεσα να αμφισβητείται ο ευρωπαϊσμός. Τώρα υπάρχει μεν ο ευρωσκεπτικισμός, η Ε.Ε. μοιάζει με ένα τσίρκο που τα διάφορα θηρία πειθαρχούν στον γερμανό θηριοδαμαστή, αλλά όλα τρίζουν. Η αμφισβήτηση από τα αριστερά μοιάζει να μην υπάρχει, αφού εφαρμόζει κι αυτή πειθήνια πλέον τα παραγγέλματα του θηριοδαμαστή. Ο κόσμος θα κληθεί να πάρει θέση σε διλήμματα που θα μπουν από τα πάνω με τέτοια ένταση που ενδεχομένως θα απορροφούν το κοινωνικό ζήτημα της κάθε χώρας. Ήδη ο εθνικισμός έχει κάνει πολύ δουλειά και τώρα μπορεί λύσεις πιο σύνθετες -με εντελώς παραγκωνισμένη την Αριστερά- να βάλουν σε περιπέτειες και περαιτέρω αποσταθεροποίηση ολόκληρη την Ευρώπη. Ας μην έχουμε αυταπάτες: αυτές τις «ατζέντες» πολιτικά κάποιοι θα τις εκφράσουν…

Β) Η κεντροαριστερή διαχείριση στη χώρα μας

Κοντεύει να κλείσει ένας χρόνος συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Η φθορά του σχήματος είναι βέβαια στην ημερήσια διάταξη, παραμένει όμως ανθεκτικό ακόμη, καθώς η φθορά του άλλου μπλοκ είναι -μέχρι τώρα- μεγαλύτερη και βαθύτερη, αλλά και γιατί η κεντροαριστερή ρητορική μπορεί έως ένα σημείο να συμβαδίζει με το κλίμα και την εικόνα που περιγράψαμε στην αρχή. Τα εκατομμύρια που ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ δεν ήθελαν μετάβαση στο σοσιαλισμό. Προσδοκούσαν μια ελάφρυνση της θέσης τους, φοβούμενα τη ραγδαία χειροτέρευσή της. Πιστεύουν, λοιπόν, στη ρητορική ότι η παρούσα κυβέρνηση νοιάζεται λίγο παραπάνω για αυτούς από ό,τι οι προηγούμενοι. Δεν έχει σημασία η αλήθεια του συλλογισμού αυτού αλλά η λειτουργία του, η αποτελεσματικότητά του. Επομένως, η κεντροαριστερή διαχείριση έχοντας αυτήν την ιδιότυπη σχέση με τα λαϊκά στρώματα, αξιοποιώντας τα χάλια της Δεξιάς, κατορθώνει να γίνεται αποδεκτή από τους ευρωκράτες και τις ελίτ της χώρας μας: κανείς άλλος δεν θα μπορούσε να προσφέρει ένα τόσο πλούσιο διπλό δώρο: να περάσει όσα δεν μπορούσαν όλες οι κυβερνήσεις τα τελευταία χρόνια και να προσφέρει μια κοινωνική ειρήνη με την οπισθοχώρηση αγώνων και την γενικευμένη απογοήτευση.

Παρ’ όλα αυτά η πραγματικότητα είναι σκληρή. Με 153 βουλευτές δεν κυβερνάς εύκολα, ιδιαίτερα όταν πρέπει να περάσεις σκληρά μέτρα και να προχωρήσεις σε επώδυνους συμβιβασμούς σε Κύπρο, Αιγαίο, Προσφυγικό κ.λπ. Αυτό δεν το ξέρει μόνο ο Αλέξης, το ξέρει και ο Αλέκος (Φλαμπουράρης) και ο Γιάννης (Δραγασάκης). Το ξέρει και η Αγκέλα (ποια;) και ο Βόλφγκαγκ (Σόιμπλε). Επομένως, οι πιέσεις και διεργασίες για σχήματα συνεργασίας και γέφυρες δίνουν και παίρνουν. Το παράξενο είναι ότι πιέζουν το Ποτάμι που έχει πάρει την κάτω βόλτα και προκύπτει ως σωσίβιο ο Λεβέντης… Τόσο ριζοσπαστικά… Προς το παρόν καβαλάμε τις βδομάδες με μικρό ακόμη βαθμό δυσκολίας, μεταθέτουμε όσα μπορούμε έως την στιγμή που θα ακουστεί το μπαμ: Γιατί θα ακουστεί…

Γ) Η κρίση στην Ν.Δ. και η προετοιμασία του εδάφους

Η κρίση στην Ν.Δ. είναι βαθιά και αφορά τόσο τις ιδέες όσο και τα πρόσωπα. Ως κόμμα δε είναι άθροισμα βασικών μετόχων που στον ανταγωνισμό τους μπορούν να διαλύσουν το «μαγαζί». Όμως, δεν πρέπει να λησμονιέται ότι η εκλογική βάση της Ν.Δ. έχει δείξει ανθεκτικότητα και τώρα αποκτά ορισμένα επιθετικά χαρακτηριστικά απέναντι στην ΣΥΡΙΖέικη διαχείριση. Πιο απλά είναι αυτοί που φωνάζουν, διαμαρτύρονται, χλευάζουν το «πρώτη φορά Αριστερά δεν θέλατε, πάρτε τώρα» κ.λπ. Βλέπουν την κρίση στο δικό τους μαγαζί αλλά θα συσπειρώνονταν εύκολα στην εμφάνιση ενός ισχυρού, αποτελεσματικού ηγέτη, σε κάποιον που μπορεί να πείσει ότι μπορεί να δώσει λύσεις. Ακόμα κι αν αυτός δεν φαίνεται, οι περιστάσεις «δουλεύουν» για την εμφάνισή του. Χώρος για μια καθαρόαιμη δεξιά πολιτική υπάρχει και η χρεοκοπία της αριστεράς υποβοηθά πολύ στην ανάδειξή της. Τα ακροατήρια του ΣΥΡΙΖΑ είναι μαγκωμένα και δαγκωμένα, δεν μπορούν να απαντήσουν ουσιαστικά στις διεργασίες που συντελούνται, πρέπει διαρκώς να αμύνονται, να δικαιολογούν, ενίοτε να κρύβονται, να αποφεύγουν κακοτοπιές (καφενεία, δημόσιες εκδηλώσεις κ.λπ. Όποιος ονειρεύεται μια εύκολη επανάληψη του κύκλου που ζήσαμε στην πενταετία 2010 – 2015 θα διαπιστώσει πολύ σύντομα ότι κάτι τέτοιο είναι απίθανο. Άλλα θα είναι τα χαρακτηριστικά του επόμενου κύκλου κι όσο πιο γρήγορα τα αντιληφθούμε τόσο το καλύτερο. Αυτό δεν σημαίνει ότι αποκλείονται αγώνες και αντιστάσεις. Προμηνύματα, άλλωστε, υπάρχουν ήδη στον αγροτικό χώρο, τον χώρο της υγείας και αλλού. Οι αντιστάσεις αυτές θα έχουν απήχηση μόνο αν διατηρήσουν ακηδεμόνευτο χαρακτήρα, δυνατότητα συσπείρωσης πλατιών στρωμάτων κι αν αναζητήσουν πολιτικές προϋποθέσεις, συνολικοποιήσεις και κεντρικούς στόχους.

Για τη συμπεριφορά και το modus vivendi της υπόλοιπης Αριστεράς σε επόμενο σημείωμα.

Πηγή: Εφημερίδα Δρόμος της Αριστεράς