Wednesday, April 19, 2017

Ο χριστιανισμός και η εργασία

Σε αυτό το μικρό δοκίμιο, ο Καμιλο Μπερνέρι, ιστορική μορφή του ιταλικού και του διεθνούς αναρχικού κινήμα­τος στον μεσοπόλεμο, δολοφονηθείς από τους σταλινι­κούς στην εξεγερμένη Βαρκελώνη τον Μάη του 1937, πραγματεύεται ενα άκρως ενδιαφέρον και διαρκώς επί­καιρο ζήτημα, τη σχέση του χριστιανισμού με την εργα­σία. Γραμμένο το 1932 και ενώ ήδη ο Μπερνέρι βρι­σκόταν στην εξορία, κυνηγημένος από το φασιστικό κα­θεστώς του Μουσολίνι, ασχολείται με το πώς βλέπει την εργασία ο χριστιανισμός, ήδη από τις απαρχές του. Εδώ ο Μπερνέρι μας προσφέρει μια έννοια της εργασίας πολύ κοντά στην ψυχαναλυτική «αρχή της πραγματικό­τητας», θεωρώντάς την ως εκείνη τη συμπεριφορά που μας φέρνει σε επαφή τοσο με την ιδια την πραγματικό­τητα οσο και με την πραγματικότητα των άλλων, που συν­δέει τους ανθρώπους, σε συλλογικό αλλά και ατομικό επίπεδο, μέσω της συνεργασίας τους, με τα αντικείμενα που ικανοποιούν όχι μόνο μια υλική αλλά και μια πνευ­ματική ανάγκη. 
Επιπλέον, ο Μπερνέρι, ως ελευθεριακός επαναστάτης, αναδεικνύει και ένα άλλο σοβαρό ζήτημα μέσα από αυτή τη διαυγή ερμηνεία των διαφόρων ιστο­ρικών και ιδεολογικών εξελίξεων του χριστιανισμού και της φιλοσοφικής του θεώρησης της εργασίας: ο επανα­στάτης, κατ' αυτόν, δεν είναι εκείνος που απλώς κατα­στρέφει την υπάρχουσα τάξη πραγμάτων, αλλά αυτός που δημιουργεί νέα προτάγματα και προσπαθεί να τα κάνει πραγματικότητα.

Εκδόσεις ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΚΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ

Friday, April 14, 2017

Καλή Ανάσταση

Νηστεύει ἡ ψυχή μου ἀπὸ πάθη
καὶ τὸ σῶμα μου ὁλόκληρο τὴν ἀκολουθεῖ.
Οἱ ἀπαραίτητες μόνο ἐπιθυμίες -
καὶ τὸ κρανίο μου ὁλημερὶς χῶρος μετανοίας
ὅπου ἡ προσευχὴ παίρνει τὸ σχῆμα θόλου.

Κύριε, ἀνῆκα στοὺς ἐχθρούς σου.
Σὺ εἶσαι ὅμως τώρα ποὺ δροσίζεις
τὸ μέτωπό μου ὡς γλυκύτατη αὔρα.
Ἔβαλες μέσα μου πένθος χαρωπὸ
καὶ γύρω μου
ὅλα πιὰ ζοῦν καὶ λάμπουν.
Σηκώνεις τὴν πέτρα - καὶ τὸ φίδι
φεύγει καὶ χάνεται.
Ἀπ᾿ τὴν ἀνατολὴ ὡς τὸ βασίλεμμα τοῦ ἥλιου
θυμᾶμαι πὼς εἶχες κάποτε σάρκα καὶ ὀστὰ γιὰ μένα.
Ἡ νύχτα καθὼς τὴν πρόσταξες ἀπαλὰ μὲ σκεπάζει
κι ὁ ὕπνος - ποὺ ἄλλοτε ἔλεγα πὼς ὁ μανδύας του
μὲ χίλια σκοτάδια εἶναι καμωμένος,
ὁ μικρὸς λυτρωτής, ὅπως ἄλλοτε ἔλεγα -
μὲ παραδίδει ταπεινὰ στὰ χέρια σου...
Μὲ τὴ χάρη σου ζῶ τὴν πρώτη λύτρωσή μου.

"Ἀπολέλυσαι τῆς ἀσθενείας σου"  Νίκος Καρούζος

Thursday, April 13, 2017

Εκ βάθους κοιλίας

Του Δημήτρη Ουλή

Να τελειώνουμε κάποτε με αυτήν την υποκρισία. Δεν έχει νόημα να νηστεύεις τα αυγά και το τυρί, όταν νηστεύεις την πατρίδα, τη ζωή και τα όνειρά σου. Δεν έχει καμία σημασία αν βάζεις λάδι στο ρεβίθι, όταν έχεις ξεπουληθεί εκατό φορές ραγιάς και τσουτσέκι. Αρκεί η νηστεία που μας επιβάλλουν τα μνημόνια. Όποιος θέλει περισσότερη, αν δεν παραδεχτεί τη μαζοχιστική του παρέκκλιση, ας μας εξηγήσει τουλάχιστον το νόημα της πράξης του. Πού αποσκοπεί, επιτέλους, η νηστεία; Στη χαλιναγώγηση των παθών μας; Στην καθυπόταξη του «δαίμονα» της κοιλίας μας; Μα, αποτελεί κοινό τόπο της εμπειρίας μας ότι η νηστεία δεν κατευνάζει τα πάθη, αλλά τα βάζει απλώς σε παρένθεση – και επομένως μακροπρόθεσμα, τα διεγείρει. Το βλέπουμε ξεκάθαρα στην περίπτωση του φαγητού: πέφτουμε το Πάσχα σαν τα όρνεα πάνω στους οβελίες, τα κοκορέτσια, τα αυγά και τη μαγειρίτσα, όχι επειδή καταφέραμε να δαμάσουμε την κοιλία μας, αλλά επειδή αναστείλαμε απλώς για σαράντα μέρες την κατανάλωσή τους. Και τώρα, την τεσσαρακοστή πρώτη, είμαστε πλέον έτοιμοι να πάρουμε τη ρεβάνς.

Η αναβολή της ικανοποίησης ισχυροποιεί την επιθυμία, μας λέει η ψυχανάλυση. Εξ ου και η νηστεία εξυπηρετεί θαυμάσια τα προτάγματα του καταναλωτισμού. Ακόμα πιο εξοργιστική από τη νηστεία, ωστόσο, θεωρώ τη μεταμοντέρνα σκηνοθεσία της – δηλαδή την προσομοίωσή της. Διότι τι άλλο συνιστά εν τέλει ο θεσμός της «Mac Σαρακοστής», πέρα από μία προσομοίωση νηστείας; Ένας ολόκληρος ιδεολογικός μηχανισμός έχει στηθεί (συχνά με την ανοχή της επίσημης Εκκλησίας), προκειμένου να μας πείσει ότι, λίγο-πολύ, νηστεία σημαίνει αλλαγή διαιτολογίου. Τίποτε το ιδιαιτέρως ασκητικό δεν πιστεύω εν τούτοις ότι υπάρχει σε ένα χάμπουργκερ με μπιφτέκι λαχανικών ή σόγιας. Και καμία ιδιαίτερη πνευματικότητα δεν μπορώ να προσποριστώ από τα φρέσκα θαλασσινά, τα χταποδάκια, τις γαρίδες και τις «νηστίσιμες» μακαρονάδες, οι οποίες κοσμούν αυτήν την περίοδο τόσο συχνά το μεσημεριανό μας τραπέζι. Εχω ανάγκη από πολύ σοβαρότερα κριτήρια για να νοηματοδοτήσω την πρακτική της νηστείας. Ειδάλλως, αισθάνομαι απλώς ότι επιδίδομαι σε αυτοεμπαιγμό.

Νηστεύω την πατρίδα, τη ζωή και τα όνειρά μου. Όχι κατά τρόπο θρησκευτικό ή εθιμοτυπικό, αλλά κυριολεκτικά και εν τοις πράγμασι. Γι’ αυτό και η μοναδική νηστεία που θα είχε νόημα για μένα κατά διάρκεια της Σαρακοστής είναι η νηστεία από την ετοιματζίδικη ευλάβεια και την ταχυφαγική ασκητικότητα, η αποχή από τον κυνισμό, την ιδιωτεία και την επιθετικότητα, στις οποίες μας έχει εξωθήσει προ πολλού η πολιτική, οικονομική και θρησκευτική ηγεσία της αποικίας, η αυστηρή εγκράτεια απέναντι στην τελετουργική τυπολατρεία και τον γλυκερό συναισθηματισμό του Ιησού από τη Ναζαρέτ. Και η αποταγή ενός καταναλωτικού συστήματος αξιών, το οποίο πασχίζει να συρρικνώσει την επιθυμία μου στο επίπεδο ενός σκύλου που ικετεύει για το κόκκαλό του.

Αναλογιστείτε όσα σας γράφω σύντροφοι, και μην με παρεξηγήσετε. Όσο για τους κρεοπώλες, θα σας συμβούλευα να μην τους ενοχλείτε την εβδομάδα που έρχεται. Έχουν χιλιάδες αρνιά να σφάξουν μέχρι το Πάσχα.

Πηγή: Δρόμος της Αριστερας

Wednesday, April 12, 2017

Η λεηλασία των κοινών, ο κρατισμός και ο νεοφιλελευθερισμός

Του Γιώργου Ρακκά

Συζητείται συχνά από τον καθημαγμένο και απελπισμένο ελληνικό λαό, για το που θα φτάσει η λεηλασία της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας μετά το σαρωτικό κάζο της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.

Είναι επόμενο, μετά από ένα σαρωτικό κρεσέντο του πιο αρτηριοσκληρωτικού κρατισμού, που θυσίασε αποδεδειγμένα το δημόσιο συμφέρον στην προάσπιση οργανωμένων συμφερόντων-καρτέλ που δρουν εντός των θεσμών και των μηχανισμών της ελληνικής κοινωνίας, η πλάστιγγα να γείρει προς το άλλο άκρο: Έτσι εξ αντανακλάσεως, και μόνο επειδή το μπλοκ των κρατιστών αποδείχθηκε τραγικό στο τιμόνι της διαχείρισης, κερδίζουν πλέον το πάνω χέρι και μέσα στην κοινωνία απόψεις και αντιλήψεις που διολισθαίνουν στο άλλο άκρο: Αυτό της εξαφάνισης του δημοσίου, και της ολοκληρωτικής εκποίησης των κοινών στο όνομα της κρατικής αναποτελεσματικότητας.

Χαρακτηριστική ήταν, ως προς αυτό, η πρόσφατη διαμάχη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης γύρω από την εγκατάσταση (κρατικά επιδοτούμενων, ας μην το ξεχνάμε) Βιομηχανικών Αιολικών Πάρκων σε νησιά του Αιγαίου, και συγκεκριμένα στην Πάρο: Σε αυτό το ζήτημα, θα ξεσπάσει μια ακραία και διόλου παραγωγική διαμάχη, στην οποία όποιοι αντιδρούν καταδικάζονται συλλήβδην ως εχθροί της εξόδου της χώρας από την κρίση, «ψεκασμένοι», οπισθοδρομικοί που «επιθυμούν να κάνουν την Ελλάδα, Βενεζουέλα».

Σε αυτό το κλίμα προφανώς, κανείς δεν μπορεί να διεξάγει μια σοβαρή συζήτηση για το βασικό επίδικο της διαμάχης, δηλαδή γύρω από το περιεχόμενο του μοντέλου ανάπτυξης που είναι σε θέση να βγάλει την χώρα από την κρίση: Άραγε η πριμοδότηση κρατικοδίαιτων ενεργειακών εταιρειών συνιστά όντως «επένδυση» ή μήπως η εγκατάσταση τεράστιας έκτασης ΒΑΠΕ, δεσμεύει χώρο και προκαταλαμβάνει της χρήσεις του απαγορεύοντας στις τοπικές κοινωνίες να αναπτύξει άλλες μορφές επιχειρηματικότητας με απείρως περισσότερες δυνατότητες βιωσιμότητας; Και τι είναι άραγε ποιο συμφέρον, να πριμοδοτήσει κανείς ένα ολοκληρωμένο σχέδιο αγροτικής/κτηνοτροφικής και μεταποιητικής δραστηριότητας που να αναδεικνύει τα συγγνωστά συγκριτικά πλεονεκτήματα ποιότητας της χώρας; Μήπως θα έπρεπε, σε ό,τι αφορά στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, να πριμοδοτηθεί η παραγωγή νέων μορφών μικρής και μεσαίας παραγωγής, που να ευνοεί στην αξιοποίηση της εγχώριας τεχνογνωσίας (γύρω από ήπιες ανεμογεννήτριες καθέτου περιστροφής, ή πρότυπους ηλιοσυλλέκτες που βρίσκονται σε στάδιο έρευνας και εξέλιξης); Ή μήπως θα πρέπει να επιμείνουμε να πριμοδοτούμε την παραγωγή της γερμανικής υλικοτεχνικής υποδομής των ΑΠΕ βαφτίζοντας ανάπτυξη την «διόγκωση των ελλειμμάτων»;

Δυστυχώς αυτή η κουβέντα αποτρέπεται σήμερα στην Ελλάδα στο όνομα της «αναγωγής στην κεντρική πολιτική αντιπαράθεση» –της αναγκαιότητας, δηλαδή να φύγει ο ΣΥΡΙΖΑ από την εξουσία: Η προτεραιότητά της είναι απολύτως σεβαστή, ωστόσο, γιατί άραγε να μην μπορεί να γίνει αντιπολίτευση από την σκοπιά του δημοσίου συμφέροντος και θα πρέπει να διολισθήσουμε σε μια πολιτική ηγεμονία των δυνάμεων της αγοράς; Και μάλιστα πότε; Σε μια στιγμή που το υπόδειγμα του μηδαμινού κράτους που προώθησε φανατικά η παγκοσμιοποίηση καταρρέει, και όλοι οι δανειστές μας επιστρέφουν στην αναζήτηση υβριδικών μοντέλων, που επιστρέφουν μεγάλα τμήματα της οικονομίας υπό αυστηρή κρατική επίβλεψη και οριοθέτηση, εμείς για να πάει η Ελλάδα μπροστά καλούμαστε να γυρίσουμε πίσω σε λογικές που κυριάρχησαν το… 1990, δηλαδή 20 χρόνια πριν.

Εν τω μεταξύ η ίδια η κυβέρνηση, η αξιωματική αντιπολίτευση, οι δανειστές, και οι ξένες μεγάλες εταιρείες προετοιμάζονται ήδη για την επόμενη, ‘μετα-μνημονιακή’ Ελλάδα. Προωθούν ένα μοντέλο ανάπτυξη στο οποίο η χώρα έχει καταστεί ‘δαντέλα’, ανίκανη να ανταπεξέλθει στον στοιχειώδη σχεδιασμό, στην ενδυνάμωση των ενδογενών οικονομικών κυκλωμάτων, την πολιτιστική ισχυροποίηση της χώρας.

Στο πλαίσιο τα πάντα γίνονται αντικείμενο-στόχος μιας κερδοσκοπικής λογικής που προωθείται κεκαλυμμένη υπό τον μανδύα της ‘εξόδου από την κρίση’. Βαφτίζουμε δηλαδή την «αρπαχτή», ανάπτυξη –λες και υπάρχει σοβαρή διαφορά μεταξύ κρατικής και ιδιωτικής αρπαχτής: Προσφάτως στην Θεσσαλονίκη, υπό την αιγίδα και την συμμετοχή ιδρυμάτων όπως του Ροκφέλερ και της Παγκόσμια Τράπεζα, συζητήθηκε το πώς θα ‘αξιοποιηθεί’ το παραλιακό μέτωπο, που προσφάτως αναπλάστηκε, με διεθνή βραβεία για τον νέο αρχιτεκτονικό του σχεδιασμό, και σήμερα λειτουργεί ως ελεύθερο πάρκο πρασίνου και αναψυχής προσελκύοντας κάθε βδομάδα εκατοντάδες χιλιάδες κόσμου που το χαίρονται ελεύθερα. Κάτι που δεν φτάνει για την οικεία δημοτική αρχή, και τους διεθνείς οργανισμούς με τους οποίους συνεργάζεται και γι’ αυτό προέβησαν σε έναν σχεδιασμό που περιλαμβάνει την κατασκευή υποδομών για κρουαζιερόπλοια και σκάφη αναψυχής, πλωτές πισίνες και τεχνητές παραλίες: Κοινώς ένα τεράστιο, ‘ανοιχτό’ ξενοδοχείο. Αυτό, σε μια πόλη που η ανεργία της έχει αγγίξει το 60%, ονομάζεται… ανάπτυξη. Όπως ‘αξιοποίηση’ ονομάζεται και μια αντίληψη που επιθυμεί την… ιδιωτικοποίηση του περιαστικού δάσους της Θεσσαλονίκης, ώστε αυτό να πάψει να είναι δάσος και να μεταβληθεί σε πάρκο αναψυχής με ψησταριές, αναψυκτήρια και άλλα πολιτιστικά installation.

Άραγε γιατί η ανάπτυξη ενός τέτοιου μοντέλου, που θα σημάνει την περαιτέρω πολιτιστική υποβάθμιση της χώρας, να θεωρείται ως ‘ανάταση από την κρίση’ και διέξοδος από το τέλμα του failed state, που ζούμε σήμερα και όχι ως απλώς η επόμενη φάση της αποσύνθεσης;

Τι έχει συμβεί; Ο ΣΥΡΙΖΑ και οι ΑΝΕΛ πήραν την κυβερνητική σκυτάλη από τους ‘μνημονιακούς’, και το δικομματικό πολιτικό κατεστημένο. Το τελευταίο, στις διάφορες κυβερνητικές εκφράσεις που ξέσπασε το 2010 είχε εκχωρήσει ορισμένα τμήματα μόνο της κρατικής κυριαρχίας στους δανειστές: Την κατάρτιση της δημοσιονομικής πολιτικής (σίγουρα), τον περιορισμό της κοινωνικής πολιτικής, μια σειρά επιλεκτικών ιδιωτικοποιήσεων. Ωστόσο, η διακυβέρνηση των δήθεν αντιμνημονιακών, θα κάνει τα πράγματα πολύ χειρότερα, ‘κανονικοποιώντας’ το μνημόνιο σε κάθε πτυχή του οικονομικού βίου της χώρας: Πλέον, υπό λεηλασία τέθηκαν όλες οι δημόσιες υποδομές της χώρας, το τραπεζικό της σύστημα, η ΔΕΗ. Και μαζί με αυτά, σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο απειλείται σχεδόν κάθε έκφραση των «κοινών»: Ελεύθεροι χώροι, δημοτικές υποδομές, φυσικοί πόροι, η πρόσβαση σε κλάδους πρωτογενούς και δευτερογενούς παραγωγής που θεωρούνται ως συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας (βλέπε τσάκισμα της μικρής και μεσαίας αγροτικής ιδιοκτησίας, η προσπάθεια για την συγκεντροποίηση των ελαιοτριβείων, και των αποστακτηρίων κ.ο.κ.) ακόμα και η ιστορία και ο πολιτισμός αν συνυπολογίσουμε και το νέο κύμα εθνομηδενισμού που ενορχηστρώνεται από το ίδιο το Υπουργείο Παιδείας, τίθονται προς εκποίηση.

Το πολιτικό σύστημα αδυνατεί να τους σταματήσει. Αποδεικνύεται περίτρανα ότι το δίπολο κρατισμός-νεοφιλελευθερισμός, σύγχρονο παράγωγο του διπόλου αριστερά-δεξιά, αδυνατεί να δώσει βιώσιμη διέξοδο. Και πώς να δώσει όταν η κυρίαρχη έκφραση τόσο του δημοσίου τομέα, όσο και του ιδιωτικού στην χώρα μας βουλιάζει στην χειρότερη εκδοχή παρασιτισμού;

Ας πάρουμε το ζήτημα των μη-κρατικών πανεπιστημίων, που επανέρχεται διαρκώς στην συζήτηση: Στο μέτρο που μη-κρατικά δεν σημαίνει «ιδιωτικά», αλλά παραπέμπει στην ανάπτυξη μορφών κοινωνικής οικονομίας, και υπό την προϋπόθεση ύπαρξης αυστηρών κανόνων για το περιεχόμενο και τους προσανατολισμούς της παρεχόμενης εκπαίδευσης, δεν υπάρχει κανένας λογικός άνθρωπος που να μην δεχόταν να συζητήσει αυτήν την προοπτική. Ωστόσο σήμερα τι θα σήμαιναν στην πράξη τα μη-κρατικά πανεπιστήμια; Ότι θα κάνει, για παράδειγμα, το ΕΛΙΑΜΕΠ σε συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων πανεπιστήμιο για τις διεθνείς σχέσεις; Μήπως Ιδρύματα, όπως αυτό του Σόρος, ή του Φορντ και του Ροκφέλλερ δεν θα αναμειχθούν άραγε σε αυτήν την διαδικασία; Αυτή τη στιγμή, η Ελλάδα διαθέτει μια μη-κρατική μεταναστευτική πολιτική, υλοποιημένη υπό τις διάφορες ΜΚΟ, με τα γνωστά αποτελέσματα για την συνοχή και την βιωσιμότητα της χώρας. Θα θέλαμε, άραγε, να εξαπλωθεί αυτή η κατάσταση και στην εκπαιδευτική πολιτική, που ουσιαστικά θα συνεπάγεται και την απώλεια κρατικής κυριαρχίας και στον χώρο της Παιδείας; Πως άραγε θα λειτουργήσει μια τέτοια επιλογή θετικά ή αρνητικά ως προς τα εθνικά μας συμφέροντα και την έξοδο της χώρας μας από την κρίση; Μήπως το πρόβλημα της Παιδείας δεν είναι κατ αρχάς πρόβλημα οργανωτικής μορφής αλλά πρόβλημα περιεχομένου; Δηλαδή πρόβλημα αξιών, εκπαιδευτικών κατευθύνσεων, καθώς και του γεγονότος ότι όλα τα ενεργά υποκείμενα που εμπλέκονται στην εκπαιδευτική διαδικασία τείνουν να αντιμετωπίζουν το σχολείο και το πανεπιστήμιο χρησιμοθηρικά; Είναι προφανές ότι δεν μπορούμε να υποβαθμίσουμε ένα μείζον κατ ουσίαν πολιτιστικό πρόβλημα σε πρόβλημα οργανωτικής διάταξης. Αν αυτό γίνεται μέσα από την διαμάχη κρατιστών-νεοφιλελεύθερων για την Παιδεία, ο μόνος που την πληρώνει είναι η ίδια η Παιδεία.

Και αυτό ισχύει σε ευρύτερο επίπεδο: Τα πράγματα, πλέον, είναι αρκετά ξεκάθαρα: Η χώρα απειλείται από παντού, κινδυνεύει να καταρρεύσει σε κάθε της επίπεδο. Όλα τα επίπεδα, κατά συνέπεια, συνδέονται, και άρα δεν νοείται πατριωτισμός δίχως την ανασυγκρότηση όλων των «κοινών»· δεν νοείται παραγωγική αναγέννηση δίχως την στοιχειώδη αποκατάσταση των κρατικών λειτουργιών· και δεν νοείται επιχειρηματικότητα δίχως να δοθεί έμφαση στην παιδεία και τον πολιτισμό –όχι με τον τρόπο που το λένε οι πολιτικοί στις σχολικές γιορτές ή κατά τις ομιλίες τους σε πολιτιστικά γεγονότα– αλλά επειδή διαθέτουμε συγκριτικό πλεονέκτημα σε αυτούς τους τομείς και θα πρέπει να το αξιοποιήσουμε αποφασιστικά.

Ούτε ο κρατισμός, ούτε ο νεοφιλελευθερισμός δεν είναι τα οργανωτικά σχήματα εκείνα που μπορούν σήμερα να απαντήσουν σε αυτά τα ζωτικά ζητήματα που αντιμετωπίζει σήμερα ο ελληνισμός. Είναι σαφές αυτό σε όσους έχουν μια εμπειρική σχέση τόσο με τον δημόσιο όσο και με τον ιδιωτικό τομέα στην Ελλάδα σήμερα. Ωστόσο, και αυτή η εκδοχή εμφυλίου είναι απαραίτητη στο ελληνικό πολιτικό σύστημα, και την υπάρχουσα κομματική διάταξη προκειμένου να επιβιώσει.

Sunday, April 9, 2017

Το ναυάγιο της αριστεράς

Του Ζακ Ελλύλ

Ο Ζακ Ελλύλ θεωρείται ένας από τους επιφανείς Γάλλους στοχαστές που θα εστιάσουν την κριτική τους σκέψη στην απόρριψη του ληστρικού μοντέλου ανάπτυξης, της εμπορευματοποίησης των πάντων, και της υποδούλωσης του ανθρώπου στο τεχνολογικό σύστημα που επιφυλάσσει στις κοινωνίες ο σύγχρονος οικονομικός ολοκληρωτισμός. Για το έργο του, θεωρείται ένας από τους πρόδρομους του ρεύματος της «αποανάπτυξης», και έχει επηρεάσει αποφασιστικά τα κινήματα για την διάσωση του περιβάλλοντος, και την υπεράσπιση της «ανθρωπινότητας» των σύγχρονων κοινωνιών, ενάντια στην οικονομική αναγκαιότητα.

Το παρόν αποτελεί απόσπασμα βιβλίου του, που κυκλοφόρησε το 1978 στα αγγλικά με τίτλο Η προδοσία της Δύσης (The Betrayal of the West).

***

Ποιά είναι σήμερα η θέση της αριστεράς σε σχέση με τους φτωχούς, που αποτελούσαν τον μοναδικό λόγο της ύπαρξής της; Η αποτρόπαια μοίρα του Μαχνό δεν ήταν, στο κάτω κάτω της γραφής, ένα ατύχημα, ένας λάθος, μια λησμονημένη απόκλιση την οποία έχουν μετανοιώσει. Όχι· αποτέλεσε την αφετηρία μιας εξέλιξης που ξεδιπλώθηκε με μια αυστηρή αλληλουχία, για να προκαλέσει μεγάλο όνειδος στην Αριστερά. Όχι μόνον αυτό, αλλά ήταν ήδη εγγραμμένη στην πανούργια διάκριση στρατηγικής και τακτικής που πραγματοποίησε ο Λένιν. Ο οποίος είπε, όπως καθένας γνωρίζει, ότι πρώτα πρέπει να εκτιμάει κανείς τις πιθανότητες που έχει μια επανάσταση· να επιλέξει εκείνους που μπορούν να την υπηρετήσουν, να συμμαχήσει με οποιεσδήποτε δυνάμεις συμβάλουν επί της παρούσας, εκούσια ή ακούσια, στην προώθηση της επανάστασης, και να διαχωρίσει την θέση του από εκείνες που μπορεί να στρατευτούν εναντίον της.



Έτσι η αριστερά, θα καταγγείλει την επανάσταση των Τσέχων εναντίον της Αυστρο-Ουγγρικής καταπίεσης. Αργότερα, θα συμμαχήσει με τον Χίτλερ. Μερικές δεκαετίες πριν, θα συντρίψει τους Σπαρτακιστές και την Ρόζα Λούξεμπουργκ. Οι φτωχοί; Δεν είναι παρά μόνο ένα πιόνι στην σκακιέρα, ένας ‘μοχλός’ που υπακούει σε στρατηγικές ή τακτικές αναγκαιότητες, ένας εφεδρικός στρατός. Εάν το άνεργο προλεταριάτο αποτελεί τον εφεδρικό στρατό του κεφαλαίου, το φτωχό προλεταριάτο δεν αντιπροσωπεύει τίποτα άλλο, παρομοίως, πέρα από την δεξαμενή εργατικών χεριών και την εφεδρεία της επανάστασης. Η επανάσταση έχει μεταβληθεί σε ένα είδος υπερβατικής θεότητας, και η αναφορά του ονόματός της και μόνο παρέχει τον υπέρτατο Λόγο, την απόλυτη νομιμοποίηση, τον σκοπό που καθαγιάζει όλα τα μέσα, το μέτρο των πάντων. Οι φτωχοί δεν έχουν καμία αξία από μόνοι τους· δεν υποστηρίζονται και προστατεύονται απλώς επειδή είναι φτωχοί, καταπιεσμένοι και αλλοτριωμένοι. Η αριστερά ‘ενδιαφέρεται’ για την κατηγορία των φτωχών μόνο και μόνο στον βαθμό που εκείνοι προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στο μεγάλο σχέδιο, και μπορούν να αποτελέσουν μέρος του. Δηλαδή, η αριστερά ενδιαφέρεται για τους φτωχούς στο μέτρο που αυτοί αποδέχονται να λειτουργήσουν ως πιόνια, ως δεξαμενή εργατικών χεριών, ως ανώνυμοι στρατιώτες η ενότητά των οποίων προσιδιάζει σε στρατό.

Η οργανωμένη αριστερά έχει μεταβληθεί σε ένα είδος στρατηγού, για τον οποίον τα στρατεύματά του χρησιμεύουν μόνον ως μέσο για την επικράτησή του στο πεδίο της μάχης. Η ανθρώπινη πραγματικότητα του στρατιώτη που υποφέρει υπό τις διαταγές του, είναι εντελώς ξένη για τον στρατηγό αυτό. Αυτή ακριβώς είναι η στάση της Αριστεράς απέναντι στους φτωχούς […]

Η Αριστερά έχει πλέον καταστεί εξίσου υποκριτική και ψεύτρα όπως και οι μπουρζουάδες, επειδή συνεχίζει να προβάλει αυτό που θεωρεί ως την μεγάλη της αρετή: Την υπεράσπιση των φτωχών. Συνεχίζει να αυτοπαρουσιάζεται ως προστάτρια των τάξεων εκείνων που ζουν στην καταφρόνια· αλλά ψεύδεται. Η Αριστερά υπερασπίζεται και υποστηρίζει μόνον εκείνους τους φτωχούς που μπορούν να της αποβούν χρήσιμοι, μόνο τους ανθρώπους που μπορεί να τους χρησιμοποιήσει στο πλαίσιο της προπαγάνδας της ή της άμεσής της δράσης. Έτσι, χρησιμοποιεί τους φτωχούς με τον ίδιο τρόπο που το κάνει ο καπιταλισμός: Τους εκμεταλλεύεται. Τους καθοδηγεί δίχως να τους αποκαλύψει τις πραγματικές της διαθέσεις. Τους λέει ψέμματα καθημερινά.

[ ]

Όταν υπάρχουν τόσες πολλές ομάδες που είναι εξίσου φτωχοί και καταπιεσμένοι, γιατί η Αριστερά επιλέγει να υπερασπίσει μόνον μερικούς από αυτούς, ενώ όχι μόνον αγνοεί τους υπολοίπους, αλλά τους καταγγέλλει, δείχνοντάς τους την περιφρόνησή της, καθιστώντας τους το αντικείμενο του μίσους της; Γιατί; Για εντελώς τακτικούς σκοπούς.

[ ]

Έτσι, άπαξ και εγκαθιδρυθεί ένα κομμουνιστικό καθεστώς, δεν υπάρχουν πλέον φτωχοί! Αυτοί που εξεγείρονται ξαφνικά μεταβάλλονται σε επικίνδυνους αντεπαναστάτες που πρέπει να συντριβούν. Η άθλια κατάσταση των αγροτών στην Ρωσία ή η φτώχεια των μαζών στην Αλγερία δεν υπάρχουν! Και το ίδιο ισχύει για αμέτρητα παραδείγματα που κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει. Σε ένα κομμουνιστικό καθεστώς δεν επιτρέπεται στους φτωχούς να είναι φτωχοί, ούτε βέβαια να εξεγερθούν στις νέες μορφές καταπίεσης. Αυτός είναι ο κυριότερος νόμος της τακτικής που κυβερνά. [ ] Γιατί; Το να ομολογήσει κανείς κάτι τέτοιο θα υπηρετούσε τους εχθρούς της επανάστασης.

Η Αριστερά είναι βουτηγμένη μέχρι το λαιμό στα ψέματα. Από καμία άποψη δεν αντιπροσωπεύει τους φτωχούς· από καμία άποψη δεν τους υπερασπίζεται. Τους στέρησε την θρησκευτική αυταπάτη ενός παραδείσου των ουρανών, και τους έδωσε σε αντάλλαγμα την πολιτική αυταπάτη ενός παραδείσου επί της γης. Σε σχέση με τους φτωχούς, η Αριστερά τους μεταχειρίζεται ακριβώς όπως η μπουρζουάδικη εκκλησία του 19ου αιώνα. Έχει τα ίδια χαρακτηριστικά με αυτήν και εκφράζει την ίδια περιφρόνηση. Όπως οι μπουρζουάδες Χριστιανοί του 19ου αιώνα, η Αριστερά διαχωρίζει μεταξύ των ‘καλών φτωχών’ (αυτών που προχωρούν συντεταγμένα στην γραμμή, που λειτουργούν σαν τους καλούς αμνούς της επανάστασης, που μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο εκμετάλλευσης από την προπαγάνδα) και των ‘κακών φτωχών’ (εκείνων που αρνούνται να θεωρήσουν τους εαυτούς τους ως προνομιούχους μέσα σε ένα κομμουνιστικό καθεστώς, που εξεγείρονται μόνο και μόνο επειδή είναι δυσαρεστημένοι, δίχως να δίνουν τροφή σε ένα σχέδιο παγκόσμιας επανάστασης, εκείνους που αντιπροσωπεύουν τις παραδοσιακές αξίες και μια παραδοσιακή κουλτούρα). Αυτοί οι κακοί φτωχοί πρέπει απλώς να καταπιέζονται.

[ ]

Η Αριστερά, όπως και ο καπιταλισμός, ταυτίζει με την ελευθερία με την δική της δικτατορία. Ο Λόγος έχει μεταμορφωθεί στην πιο εκχυδαϊσμένη εκδοχή σεχταριστικής ορθολογικότητας. Ο άνθρωπος έχει εξαφανιστεί μέσα στην ισχυροποίηση του συνόλου. Η Ιστορία ως προϊόν του ανθρώπου αντικαταστάθηκε από μια θεοποιημένη ιστορία που ξεδιπλώνεται με έναν ζοφερά αυτοματικό τρόπο.

[ ]

Αντιμετωπίζοντας αυτές τις αδήριτες πραγματικότητες, δεν μπορούμε παρά να αναρωτηθούμε: Πως συνέβη αυτή η μεταστροφή; Πως ο καθαρός χρυσός μεταβλήθηκε τόσο εύκολα σε άνθρακες; Πιστεύω ότι η απάντηση κρύβεται στην πρόκληση εκείνη που η αριστερά δεν μπόρεσε ποτέ να αντιμετωπίσει: Την πρόκληση της εξουσίας· τα πάντα, απορρέουν από αυτήν. Έδειξα ότι η προδοσία των φτωχών, που οδήγησε με την σειρά της σε μια αλληλουχία αρνήσεων και παρακτροπών, συνδέεται με μια έξυπνη διευθέτηση στην σχέση τακτικής και στρατηγικής, σκοπού και μέσων. Αλλά η τακτική και η στρατηγική με την σειρά τους θα πρέπει να διαμορφώνονται και να οργανώνονται υπακούοντας μόνον έναν σκοπό: Την κατάκτηση της εξουσίας. Η πολιτική εξουσία αποτέλεσε ταυτόχρονα την ιδέα και την επιθυμία που οδήγησαν στην μεγάλη προδοσία, ήδη πριν πραγματοποιηθεί η ανάληψη και η άσκηση της εξουσίας. Πόσο χειρότερη έγινε η κατάσταση, όταν η Αριστερά κατέκτησε την εξουσία! Εκείνη την στιγμή, άνοιξαν οι ασκοί του Αιόλου, και η κατάκτηση της εξουσίας αποκάλυψε την αριστερά και τους αντιπροσώπους τους ως αυτό που πραγματικά ήταν· αποκαλύφθηκε η ολοκληρωτική ανεπάρκειά της, από πνευματικής, ηθικής, δογματικής, ψυχικής, πνευματικής, θεωρητικής και εν τέλει ανθρώπινης άποψης!

1978

Πηγή: Blog skatzoxoiros