Για τον αγωνα της Ουκρανίας

Του Κώστα Ονισένκο

Υπάρχουν ορισμένοι που με κατηγορούν για αμεροληψία εξαιτίας του γεγονότος ότι παίρνω ανοιχτά τη θέση υπέρ του ενός έναντι του άλλου όσον αφορά τον πόλεμο που εξελίσσεται στην Ουκρανία εδώ και 10 χρόνια. Θέλω να τους απαντήσω ότι αυτό είναι μια ενσυνείδητη επιλογή και έχει να κάνει κυρίως με δύο λόγους. Ο πρώτος λόγος είναι πως όταν κάποιος δυνατότερος επιτίθεται απρόκλητα σε έναν πιο αδύναμο με δόλιους σκοπούς είναι απολύτως λογικό να συντασσόμαστε με τον αδύναμο. Γιατί αυτό είναι το δίκαιο. Σε διαφορετική περίπτωση, το να συντασσόμαστε δηλαδή με τον δυνατό, μπορεί να σημαίνει είτε πως έχουμε κάποιο όφελος από την αδικία που διαπράττεται είτε πως φοβόμαστε τον δυνατό.
Ο δεύτερος λόγος έχει να κάνει με την κατανόηση όχι μόνον των αιτιών και της πραγματικότητας αυτού του πολέμου αλλά και του που αποσκοπεί. Και αυτό είναι κάτι στο οποίο θέλω να σταθώ.
Η γνωστή ιστορία της ανθρωπότητας πρέπει να ξεπερνάει τα 5.000 χρόνια, αν πάρουμε -για παράδειγμα- ως αφετηρία την ανακάλυψη της γραφής. Κατά τη συντριπτική πλειοψηφία αυτού του διαστήματος η ανθρωπότητα ζούσε σε έναν κόσμο που σήμερα μπορούμε να χαρακτηρίσουμε ως “εφιαλτικό”. Έναν κόσμο με διαρκείς πολέμους, πείνα, γενοκτονίες, έλλειψη ανθρωπίνων δικαιωμάτων και πλήρη επικράτηση του ισχυρότερου έναντι του ασθενέστερου.
Τα αγαθά που απολαμβάνει σήμερα ο πολιτισμένος κόσμος, όπως η τεχνολογία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, η πρόσβαση σε υγεία - παιδεία κ.λπ και βέβαια, η δημοκρατία -με τα όποια σοβαρά προβλήματα υπάρχουν- είναι απόκτημα των τελευταίων ετών, 100 ίσως. Για όλες τις προηγούμενες γενεές ανθρώπων όλα αυτά θεωρούνταν προσβάσιμα μόνο σε θεούς και βασιλιάδες.
Η δημοκρατία ως έννοια και εφαρμογή, πάλι με τα προβλήματά της, δημιουργήθηκε από τους αρχαίους Έλληνες -ας πούμε- κατά τον έκτο αιώνα π.Χ. Ωστόσο η ανακάλυψή της δεν στάθηκε ικανή ώστε αυτή να επικρατήσει ως πολιτικό σύστημα, ούτε καν στην αρχαία Ελλάδα. Ο κόσμος ξανακύλησε σε δικτατορίες, μοναρχίες, ολιγαρχίες κ.ο.κ. μέχρι πριν λίγο καιρό όταν αυτό που λέμε φιλελεύθερη (αστική) δημοκρατία άρχισε να κερδίζει έδαφος και επικράτησε έναντι των άλλων συστημάτων όχι επειδή την αγάπησαν αλλά επειδή αποδείχθηκε πιο αποτελεσματική και ώθησε την πρόοδο στις χώρες όπου επικράτησε.
Η δημοκρατία είναι κάτι καινούριο για την ανθρωπότητα και δεν είναι αυτό που λέμε “η φυσική κατάσταση του ανθρώπου”. Η φυσική κατάσταση του ανθρώπου είναι η βία και η καταπίεση. Όχι επειδή το λέω εγώ αλλά επειδή αυτό αποδεικνύει η έστω και επιφανειακή ανάγνωση της ιστορίας. Σε διάφορες εποχές, ακτίνες της δικαιοσύνης, της ισότητας και της δημοκρατίας προσπαθούσαν να διασπάσουν το έρεβος της ανθρώπινης φύσης. Αλλά σπανίως τα κατάφερναν. Η δημοκρατία -για να επικρατεί- δεν αρκείται από την “φυσική κατάσταση του ανθρώπου”. Δεν χρειάζεται “ανθρώπους”, χρειάζεται “πολίτες”. Ανθρώπους με γνώσεις και παιδεία και σταθερή θέληση να υπερασπιστούν τα δικαιώματά τους.
Οι λόγοι λοιπόν αυτού του πολέμου, όπως λέω εδώ και χρόνια, είναι το γεγονός ότι αυτό το εύθραυστο και ατελές πολιτικό σύστημα που έχουμε βρίσκεται σε σοβαρό κίνδυνο. Όχι μόνον λόγω της ανικανότητας και της οκνηρίας του πολιτικού προσωπικού που έχουμε σήμερα -δείτε για παράδειγμα τους ευρωβουλευτές- αλλά και επειδή ομάδες ανθρώπων και συμφερόντων υλοποιούν αργά και μεθοδικά σχέδιο για την καταστροφή του.
Πρόκειται για ομάδες ανθρώπων (ποτέ δεν είναι ένα άτομο - ο πούτιν έχει γύρω του ομάδα δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων που καρπώνονται από τα ανομήματά του) οι οποίες με πολλή μοχθηρία, κόπο και θυσίες έχουν κατακτήσει την εξουσία στις χώρες τους. Και ένα τόσο μικρό, εύθραυστο και άυλο πράγμα όπως η δημοκρατία δεν μπορεί και δεν πρέπει -κατά την άποψή τους- να τους εμποδίζει να κάνουν ό,τι θέλουν και να μεταβιβάζουν την εξουσία στα παιδιά τους, όπως γινόταν αιώνες και αιώνες, πριν απ’ αυτούς.
Η καταστροφή, ή -για την ακρίβεια- η απαξίωση της δημοκρατίας και η μετατροπή της σε ολιγαρχία (με επίφαση κοινοβουλευτικών ή θρησκευτικών συμβόλων) ή ψηφιακή τυρανία (όπως στην Κίνα) απαιτείται όχι μόνον στις χώρες τους αλλά και στις άλλες χώρες, προκειμένου ο δικός τους ο όχλος να μην έχει την ελπίδα ότι μπορεί να υπάρξει κάτι άλλο, κάτι καλύτερο. Και προκειμένου να μην τους ταράζουν τους κύκλους με διάφορες “χαζομάρες”, όπως καταπίεση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ισότητα φύλων κ.ο.κ.
Είναι προσωπική μου πεποίθηση ότι αυτό το σχέδιο έχει τεθεί σε εφαρμογή και εφαρμόζεται εδώ και αρκετά χρόνια. Σύμμαχοι σε αυτό το σχέδιο είναι πολλοί δυτικοί - άνθρωποι που έχουν γεννηθεί και γαλουχηθεί μέσα στις δημοκρατίες. Είτε επειδή θέλουν να βγάλουν χρήματα -τα οποία αφειδώς μοιράζουν οι δικτατορίες- είτε επειδή έχουν κάποιο οιδιπόδειο σύμπλεγμα και μισούν τη γη που τους γέννησε είτε επειδή είναι απλώς ηλίθιοι. Απληστία, φαυλότητα και ηλιθιότητα βοηθούν στην καταστροφή των δημοκρατιών μας.
Εξαιτίας αυτής της απληστίας - φαυλότητας - ηλιθιότητας το βιοτικό επίπεδο στις χώρες μας πέφτει. Εξαιτίας αυτής τα κοινοβούλια των χωρών έχουν μετατραπεί σε τσίρκα. Εξαιτίας αυτών τα ΜΜΕ και άλλοι θεσμοί έχουν απαξιωθεί και η Ευρώπη (και η δύση συνολικά) βυθίζεται στην διαφθορά και τη γραφειοκρατία. Α ναι. Και δειλία. Δειλία στις πολιτικές εξουσίες και στους ίδιους τους πολίτες.
Ορισμένοι από σας θεωρείτε ότι υπερβάλλω και άλλοι ότι λέω απόλυτες σαχλαμάρες. Μακάρι να έχετε δίκιο και εγώ να έχω άδικο. Αν και δεν το νομίζω. Εκείνο που πιστεύω ότι είναι ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία ξεκίνησε επειδή (για διάφορους λόγους ακριβώς τώρα) αυτές οι δυνάμεις πίστεψαν ότι η δημοκρατία είναι αδύναμη και αποφάσισαν να τη χτυπήσουν. Τη χτύπησαν στην Ουκρανία, τη χτύπησαν στο Ισραήλ, τη χτύπησαν στην Αφρική και δεν πρόκειται να σταματήσουν. Δεν πήραν εκείνη την ενωμένη, αποφασιστική και αστραπιαία απάντηση που έπρεπε να πάρουν.
Πιστεύω ότι μέρα με τη μέρα η δυνατότητα του να αποτραπεί ένας μεγάλος πόλεμος μειώνεται σημαντικά. Ένας πόλεμος που θα κρίνει αν η δημοκρατία επικρατήσει ή πέσει. Όπως κάποτε στην Αρχαία Αθήνα. Και εκτιμώ ότι και τα πολιτικά επιτελεία των κρατών έχουν ακριβώς την ίδια άποψη. Όπως πιστεύω ότι βρισκόμαστε στην πιο κρίσιμη στιγμή για το μέλλον της ανθρωπότητας από τη λήξη του Β’ΠΠ. Αν και αυτό σίγουρα σας το έχουν πει πολλοί.
Για αυτό λοιπόν, όταν κάποιος εκτιμά ότι πρέπει να υπάρχει κάποιου είδους ουδετερότητα απαντώ ότι εγώ δεν μπορώ να είμαι ουδέτερος και κανείς δεν πρέπει να είναι ουδέτερος σε αυτό συμβαίνει. Γιατί η σημερινή στάση του καθενός μας δεν θα κριθεί ούτε από τους συναδέλφους, ούτε από τους αναγνώστες ούτε από τους εργοδότες. Θα κριθεί από τις μελλοντικές γενιές, ανάλογα με το τι κόσμο θα τους παραδώσουμε. Διότι μέσα στις αυταπάτες που έχουμε στο μυαλό μας, όπως το ότι οι πάντες μας χρωστάνε και εμείς έχουμε μόνο δικαιώματα, ξεχνάμε ότι αυτό τον κόσμο που παραλάβαμε - όπως είναι -καλός, κακός, άδικος, δίκαιος- μας τον έχουν παραδώσει άλλοι άνθρωποι, οι οποίοι έχυσαν πολύ αίμα για να μας φτιάξουν αυτή την -έστω ατελή- δημοκρατία που έχουμε.