Της Αντιγόνης Λυμπεράκη
Κάποτε «εθνικό» ήταν αυτό που συνέφερε «εμάς» και έπληττε όποιον ήταν εναντίον μας. Σαν το «εμείς» και «οι άλλοι» να ήταν γνωστά, δεδομένα και αδιαφοροποίητα σύνολα, με σαφή περιχαράκωση και αυτονόητους στόχους. Σε αυτό τον ορισμό του «εθνικού» αντιδρούσαμε όσοι και όσες μεγαλώσαμε στη δικτατορία, ασφυκτιώντας με τα κουτάκια των εθνικών συσκευασιών και εναντιωνόμενοι/ες σε κάθε είδους παρελάσεις (στρατιωτικές και μαθητικές)… Για αρκετές δεκαετίες τα «εθνικά» τα αφήναμε στους «εθνικόφρονες» και είχαμε ήσυχο το κεφάλι μας. Οι άλλοι και οι άλλες, πηγαίναμε εκδρομή.
Τώρα που η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην παρέλαση και στη διαδήλωση κοντεύει να χαθεί, και ο λόγος περί «ελληνόμετρου» ανθεί και στα χείλη των αριστερών συνεκδρομέων μας της μεταπολίτευσης (και δεν αποτελεί πλέον αποκλειστικό προνόμιο μουχλιασμένων γυμνασιαρχών και αρρενωπών χρυσαυγιτών) τα πράγματα σκουραίνουν. Αντί για εκδρομή πρέπει να κάνουμε κάτι δυσκολότερο: να αναζητήσουμε το νόημα μιας λέξης που δικαίως σνομπάραμε και αδίκως εκχωρήσαμε. Τι νόημα μπορεί να έχει το εθνικό σήμερα;
Ποια περιεκτικότητα σε αξίες (πολύ-πολιτισμικότητα, ευρωπαϊκή ιδέα, ιστορική συνέχεια, αλληλεγγύη, αυτογνωσία στο ατομικό και στο συλλογικό επίπεδο) μας δίνει μια «νέα συνταγή» του σύγχρονου και χρήσιμου «εθνικού»; Θα διαλέξω ένα και μόνο κριτήριο σαν μηχανή αναζήτησης:
Να μη χρησιμοποιούμε δύο μέτρα και δύο σταθμά όταν κρίνουμε. Δηλαδή, να παίζουμε το παιχνίδι του «πέπλου της άγνοιας» πριν πάρουμε θέση για οποιοδήποτε θέμα: να μην θεωρούμε γνωστό από την αρχή σε ποια πλευρά του διλήμματος βρισκόμαστε εμείς (αν θα είμαστε στην πλευρά του δανειστή ή του δανειζόμενου, στην πλευρά του αυτόχθονα ή του μετανάστη, του άνδρα ή της γυναίκας, του γιατρού ή του ασθενούς, του εργαζόμενου ή του ανέργου). Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει επίσης να μάθουμε να κρατάμε στο χέρι μας την καυτή πατάτα μέχρι να κρυώσει!
*Η Αντιγόνη Λυμπεράκη είναι καθηγήτρια οικονομικών στο Πάντειο, μέλος του ΔΣ της Action Aid στην Ελλάδα και στην Κένυα.
Πηγη: www.protagon.gr
Κάποτε «εθνικό» ήταν αυτό που συνέφερε «εμάς» και έπληττε όποιον ήταν εναντίον μας. Σαν το «εμείς» και «οι άλλοι» να ήταν γνωστά, δεδομένα και αδιαφοροποίητα σύνολα, με σαφή περιχαράκωση και αυτονόητους στόχους. Σε αυτό τον ορισμό του «εθνικού» αντιδρούσαμε όσοι και όσες μεγαλώσαμε στη δικτατορία, ασφυκτιώντας με τα κουτάκια των εθνικών συσκευασιών και εναντιωνόμενοι/ες σε κάθε είδους παρελάσεις (στρατιωτικές και μαθητικές)… Για αρκετές δεκαετίες τα «εθνικά» τα αφήναμε στους «εθνικόφρονες» και είχαμε ήσυχο το κεφάλι μας. Οι άλλοι και οι άλλες, πηγαίναμε εκδρομή.
Τώρα που η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην παρέλαση και στη διαδήλωση κοντεύει να χαθεί, και ο λόγος περί «ελληνόμετρου» ανθεί και στα χείλη των αριστερών συνεκδρομέων μας της μεταπολίτευσης (και δεν αποτελεί πλέον αποκλειστικό προνόμιο μουχλιασμένων γυμνασιαρχών και αρρενωπών χρυσαυγιτών) τα πράγματα σκουραίνουν. Αντί για εκδρομή πρέπει να κάνουμε κάτι δυσκολότερο: να αναζητήσουμε το νόημα μιας λέξης που δικαίως σνομπάραμε και αδίκως εκχωρήσαμε. Τι νόημα μπορεί να έχει το εθνικό σήμερα;
Ποια περιεκτικότητα σε αξίες (πολύ-πολιτισμικότητα, ευρωπαϊκή ιδέα, ιστορική συνέχεια, αλληλεγγύη, αυτογνωσία στο ατομικό και στο συλλογικό επίπεδο) μας δίνει μια «νέα συνταγή» του σύγχρονου και χρήσιμου «εθνικού»; Θα διαλέξω ένα και μόνο κριτήριο σαν μηχανή αναζήτησης:
Να μη χρησιμοποιούμε δύο μέτρα και δύο σταθμά όταν κρίνουμε. Δηλαδή, να παίζουμε το παιχνίδι του «πέπλου της άγνοιας» πριν πάρουμε θέση για οποιοδήποτε θέμα: να μην θεωρούμε γνωστό από την αρχή σε ποια πλευρά του διλήμματος βρισκόμαστε εμείς (αν θα είμαστε στην πλευρά του δανειστή ή του δανειζόμενου, στην πλευρά του αυτόχθονα ή του μετανάστη, του άνδρα ή της γυναίκας, του γιατρού ή του ασθενούς, του εργαζόμενου ή του ανέργου). Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει επίσης να μάθουμε να κρατάμε στο χέρι μας την καυτή πατάτα μέχρι να κρυώσει!
*Η Αντιγόνη Λυμπεράκη είναι καθηγήτρια οικονομικών στο Πάντειο, μέλος του ΔΣ της Action Aid στην Ελλάδα και στην Κένυα.
Πηγη: www.protagon.gr
No comments:
Post a Comment