Η πρώτη νίκη της αντισυμβατικής πολιτικής

Του Γιώργου Φλωρίδη*

Τα γεγονότα του τελευταίου εικοσαήμερου σηματοδοτούν, χωρίς αμφιβολία, σοβαρές πολιτικές μεταβολές στην πορεία της χώρας μας. Τη βαρύτητά τους τη συναισθανόμαστε όλοι. Η ταχύτητα και η πυκνότητα των εξελίξεων όχι μόνο δεν επιτρέπουν την κατανόηση και αφομοίωσή τους από τους πολίτες, αλλά δυσκολεύουν την ανάγνωση και ανάλυσή τους από τους ειδικούς. Εξίσου αμήχανος στέκεται μπροστά τους ο πολιτικός κόσμος, ο οποίος δυσκολεύεται να ερμηνεύσει τις ραγδαία μεταβαλλόμενες συνθήκες και, πολύ περισσότερο, να προσαρμοστεί σε αυτές.

Σε αυτό το μεταβαλλόμενο πλαίσιο, κοινός τόπος όλων μας είναι η αίσθηση μιας ξαφνικής αλλαγής στα δημόσια πράγματα, σημαντικής για τη χώρα. Σήμερα ορθώνεται μπροστά μας η πολιτική πραγματικότητα της συνεννόησης και της συνευθύνης – το τελευταίο εργαλείο και, ίσως, το σημαντικότερο συγκριτικό πλεονέκτημα για να αντιμετωπίσουμε τα εθνικά μας αδιέξοδα.

Τι ήταν τελικά αυτό που οδήγησε, έστω καθυστερημένα, το πολιτικό σύστημα της χώρας σ’ αυτή την αναγκαία και κοινωνικά επιθυμητή εξέλιξη; Ήταν άραγε ο εξωτερικός εξαναγκασμός των εταίρων; Ήταν τα όρια, οι αδυναμίες και η επαπειλούμενη κατάρρευση των βασικών συντελεστών του ίδιου του πολιτικού μας συστήματος; Ήταν το ένστικτο αυτοσυντήρησης των Ελλήνων και η βούληση για διατήρηση της ευρωπαϊκής συνέχειας; Ίσως ήταν ένα από αυτά ή όλα μαζί. Ωστόσο, πέρα από την αδιαμφισβήτητα χρήσιμη –αν όχι αναγκαία– αναζήτηση των αιτίων, αυτό που τούτη τη στιγμή προέχει είναι να καταλάβουμε πως πλέον τίποτα δεν είναι όπως πριν. Με τη νέα κυβέρνηση και τις διαδικασίες που οδήγησαν στο σχηματισμό της, η χώρα αλλάζει πολιτικό κεφάλαιο, προμηνύοντας αλλαγές στο πολιτικό σύστημα, στον τρόπο διακυβέρνησης και στην κομματική γεωγραφία.

Ελπίζω οι αλλαγές αυτές να γίνουν στην κατεύθυνση της βαθύτερης δημοκρατίας, της μεγαλύτερης ευθύνης και της ουσιαστικότερης συνεννόησης. Αυτό, ωστόσο, θα κριθεί στην πράξη και θα αποτελέσει το επίδικο αντικείμενο μιας σκληρής όσο και ενδιαφέρουσας αναμέτρησης στα επόμενα χρόνια. Προς το παρόν, ας περιοριστούμε στην ικανοποίηση που μας προσφέρουν τα πρόδρομα θετικά στοιχεία της πολιτικής αλλαγής που ήδη συντελέστηκε. Είναι ελπιδοφόρο και σπάνιο, τουλάχιστον για τα μεταπολιτευτικά χρόνια της αδιέξοδης δικομματικής εναλλαγής, να εμφανίζονται μαζικά στο πολιτικό προσκήνιο πολιτικές συμπεριφορές που μιλούν την γλώσσα της αλήθειας για την κατάσταση της χώρας και τις ευθύνες του πολιτικού και κομματικού συστήματος, χωρίς φόβους και υπολογισμούς. Να αναδύονται δυνάμεις που σπάζουν την αρχηγική πειθαρχία και θέτουν σε κριτικό έλεγχο και αμφισβήτηση ηγετικές επιλογές. Να δυναμώνουν φωνές που ζητούν απ’ τους αποστεγνωμένους κομματικούς οργανισμούς τους βαθύτερη δημοκρατία και συλλογική λειτουργία. Να συνομιλούν και να συγκυβερνούν στελέχη διαφορετικών πολιτικών παρατάξεων που υποτάσσουν το παραταξιακό συμφέρον στην εθνική ανάγκη, αναδεικνύοντας τις ουσιαστικές διαφορές και παραμερίζοντας τον ανεδαφικό ανταγωνισμό.

Όλα αυτά είναι τα πρώτα σημάδια μιας ριζικής μεταβολής που επέρχεται στο πολιτικό σύστημα της χώρας. Τελεολογικά, είναι βέβαιο πως θα συνυπάρξουν αλλά και θα συγκρουστούν με τις αμετανόητες επιβιώσεις μιας παγιωμένης προηγούμενης κατάστασης. Εξίσου βέβαιο, ωστόσο, είναι ότι προοιωνίζονται μια νέα πολιτική ατμόσφαιρα, μια καινούργια νοοτροπία και καινοφανείς πρακτικές. Κερδίζοντας ραγδαία έδαφος, συντελούν στην αποσταθεροποίηση της μέχρι τώρα καθιερωμένης και συμβατικής πολιτικής – της πολιτικής της δημαγωγίας, του κοινωνικού διχασμού και του «δήθεν» πολιτικού ανταγωνισμού. Ανοίγουν το δρόμο για μια ριζική πολιτική μεταβολή στην κατεύθυνση της ευθύνης, της συνεννόησης, της κομματικής χειραφέτησης και του πολιτικού εκδημοκρατισμού. Αυτή η νέα εποχή στην οποία εισερχόμαστε πρέπει να επικρατήσει με τη συνδρομή όλων – γιατί είναι η μόνη προϋπόθεση για την ανόρθωση της χώρας και την αξιοποίηση του δυναμικού της.

*Πρώην βουλευτής του ΠΑΣΟΚ, μέλος του Κοινωνικού Συνδέσμου

Πηγη: ATHENS VOICE