Η γενιά χωρίς όνομα

Της Mαριαννας Tζιαντζη

Ο διαχωρισμός σε γενιές έχει μια δημοσιογραφική χρησιμότητα. Ολοι το ίδιο περίπου πράγμα εννοούμε όταν μιλάμε για τη γενιά του πολέμου ή της Αντίστασης, τη γενιά του 1-1-4, τη γενιά του Πολυτεχνείου, της μεταπολίτευσης.

Πώς όμως να προσδιορίσουμε τη γενιά που θα ζήσει τη βαθιά οικονομική κρίση η οποία θα σφραγίσει τη νεότητα εκατομμυρίων ανθρώπων; Γενιά του ευρώ, του κινητού και του Ιντερνετ, της παγκοσμιοποίησης, της Ενωμένης Ευρώπης, της ανασφάλειας, των «εκσυγχρονισμών που έχει ανάγκη ο τόπος», των σκανδάλων, του κοινωνικού πολέμου; Η πολυσυζητημένη «γενιά των 700 ευρώ» είναι μεν αναγνωρίσιμη, όμως σε λίγο και οι εκπρόσωποί της θα θεωρούνται τυχεροί σε σχέση με τη εκείνους των «μηδέν ευρώ». Κανείς δεν ξέρει τι όνομα θα δοθεί στο αβάφτιστο τέκνο ή μάλλον τι όνομα θα δώσει το ίδιο στον εαυτό του.

Ολοι συμφωνούν ότι η φτώχεια που έρχεται δεν θα μοιάζει με εκείνη που γνώρισαν οι παππούδες μας. Αλλοι ήταν οι κώδικες, τα αναγνωριστικά σημάδια της στην Ελλάδα της δεκαετίας του ’30, όταν η οικονομία ήταν κυρίως αγροτική. Τότε υπήρχαν κάποιοι ατομικοί ή οικογενειακοί μηχανισμοί άμυνας, π.χ., πολλές γυναίκες ήξεραν να ζυμώνουν, να φτιάχνουν σαπούνι από τη μούργα του λαδιού, να σφάζουν καμιά κότα και να ράβουν, ενώ τα ίδια τα καθημερινά χρηστικά αντικείμενα ήταν πιο ανθεκτικά, λιγότερο αναλώσιμα.

Μια ριπή ανέμου είναι ικανή για να ξεχαρβαλωθεί η καινούργια μας ομπρέλα, που δεν θα τη στείλουμε στον μάστορα για να τη διορθώσει, αλλά στα σκουπίδια με 3-5 ευρώ, θα αγοράσουμε μια καινούργια από τον υπαίθριο Πακιστανό πωλητή, όχι για να βγάλουμε πολλούς χειμώνες ή, έστω, τον φετινό χειμώνα, αλλά την ξαφνική μπόρα. Για τις επόμενες μπόρες, βλέπουμε. Ζούμε ανάμεσα σε αντικείμενα, σουξέ, φιλίες, δράματα και σκάνδαλα μιας χρήσεως, μιας σεζόν.

Η φτώχεια σήμερα μπορεί να συνυπάρχει με την τηλεόραση LHD, το κινητό τρίτης γενιάς, το iPod, το ακριβό Ι.Χ. αυτοκίνητο, αλλά και με τα χιλιάδες αναπάντητα βιογραφικά που στέλνονται στον Αγνωστο Εργοδότη, με τα λουκέτα και τα «κανόνια» της αγοράς.

Τα νέα παιδιά της θύελλας μπορεί να μη γνωρίσουν την ταπείνωση της τρύπιας σόλας, όμως η ασφυξία που φέρνει η απότομη στέρηση αυτών που μέχρι χθες θεωρούσαμε αυτονόητα θα είναι πολύ πιο αβάσταχτη. Το κρύο δεν θα μπαίνει από το τρύπιο πανωφόρι αλλά από το χαλασμένο φερμουάρ του ακριβού δερμάτινου μπουφάν.

Αναρωτιέται κανείς αν η γενιά της κρίσης θα γίνει θύμα των περιστάσεων ή αν οι περιστάσεις θα την οδηγήσουν στο να γίνει υποκείμενο της ιστορίας, να αποκτήσει συλλογική αυτοπεποίθηση και περηφάνια, να δώσει νέο οικουμενικό και, ταυτόχρονα, βαθύ προσωπικό νόημα σε λέξεις παλιές, όπως δημιουργία, γνώση, φιλία, έρωτας και αγώνας, χαρά και ελευθερία. Η κρίση από μόνη της δεν εξευγενίζει ούτε επιβάλλει τις «αληθινές» αξίες: μερικές φορές επιταχύνει την εκβαρβάρωση ή ανοίγει τον δρόμο για νέες αυταπάτες. Το μόνο σίγουρο είναι ότι ζούμε σε ενδιαφέροντες καιρούς που δεν χωράνε στα τραγούδια, τα συνθήματα, τις πολιτικές συνταγές και τις βεβαιότητες του χθες.

Σήμερα δεν είναι «a good day to die», όπως έλεγε ο θυμόσοφος γερο-Ινδιάνος στο «Μεγάλο Ανθρωπάκι», αλλά μια καλή μέρα για να ξεκινήσουμε. Αν ξέραμε και από πού...

Αποτυπώματα Η ΚAΘHMEPINH 02-11-08