Πες μου τις εισροές σου να σου πω ποιος είσαι

Του Γεράσιμου Γεωργάτου

Στην κυριακάτικη Αυγή (15/1/12), ο Κώστας Πουλάκης σε μια συγκριτική μελέτη μιας σειράς δημοσκοπήσεων, μεταξύ πολλών άλλων, αναφέρεται και στις μετακινήσεις ψηφοφόρων από το ΠΑΣΟΚ προς τα κόμματα της αριστεράς, γράφοντας: «Από τον πίνακα των συσπειρώσεων - μετακινήσεων παρατηρούμε ότι 8% μετακινείται προς τη ΔΗΜ.ΑΡ. του Φ. Κουβέλη, το 6% προς τον ΣΥΡΙΖΑ και το 5,0% προς το Κ.Κ.Ε. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το προφίλ των μετακινούμενων ψηφοφόρων. Το «εκσυγχρονιστικό» τμήμα στρέφεται προς τη ΔΗΜ.ΑΡ, ενώ το κατά βάση «παραδοσιακό» τμήμα μετακινείται προς ΣΥΡΙΖΑ και ΚΚΕ. Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι οι μετακινήσεις προς το ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΕ είναι περισσότερο σταθερές και ελάχιστα εξαρτώνται από τις εξελίξεις στο ΠΑΣΟΚ. Αντίθετα οι μετακινούμενοι «νοικοκυραίοι» προς τη ΔΗΜ.ΑΡ, έχουν μικρότερη βεβαιότητα, αφού οι εξελίξεις στο ηγετικό πρόβλημα του ΠΑΣΟΚ θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στην τελική τους επιλογή.»

Προφανώς, είναι ιδιαίτερα ευχάριστο ότι η εισροή είναι μεγαλύτερη προς την κατεύθυνση της Δημοκρατικής Αριστεράς (8%), σε σχέση με τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΕ. Είναι όμως εντελώς αυθαίρετη η διαπίστωση ότι οι μετακινήσεις προς ΣΥΡΙΖΑ και ΚΚΕ είναι περισσότερο σταθερές. Πρόκειται για υποκειμενική εκτίμηση. Αν για παράδειγμα αρχηγός του ΠΑΣΟΚ αναδεικνυόταν ο Στ. Τζουμάκας ή κάτι ανάλογο τέλος πάντων, ο ΣΥΡΙΖΑ θα αντιμετώπιζε μεγαλύτερο πρόβλημα επιστροφών προς το ΠΑΣΟΚ απ` ότι η ΔΗΜΑΡ. Ασφαλώς, εξαρτάται από την ικανότητα κάθε πολιτικού χώρου να αποκαταστήσει σχέσεις εμπιστοσύνης και να αποτελέσει σταθερό φορέα έκφρασης ευρύτερων πληθυσμιακών ομάδων.

Όμως, ενδιαφέρον παρουσιάζουν κυρίως οι ταυτίσεις και οι ταυτότητες που επιχειρούνται και υπονοούνται από τα γραφόμενα. Έτσι, οι «παραδοσιακοί» του ΠΑΣΟΚ που μετακινούνται προς τον ΣΥΡΙΖΑ παρουσιάζονται ως πιο σταθεροί, άρα πιο συνειδητοποιημένοι αριστεροί, επομένως, υπονοείται ότι και ο ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί αυθεντικότερο εκφραστή μιας αριστερής πολιτικής που αντιμάχεται το νεοφιλελευθερισμό και τα μνημόνια. Ενώ οι «εκσυγχρονιστές» χαρακτηριζόμενοι και ως «νοικοκυραίοι» κατηγοριοποιούνται ευθέως ως συντηρητικότερη κοινωνική ομάδα. Επιπλέον, στερούνται σαφούς και σταθερής αριστερής συνείδησης ως πιο ευάλωτοι για πιθανή επιστροφή στο ΠΑΣΟΚ, συνεπώς, υπονοείται ότι και η ΔΗΜΑΡ δεν αποτελεί αυθεντικό αριστερό πολιτικό φορέα με σταθερό αριστερό προσανατολισμό και τα καταγραφόμενα υψηλότερα από τον ΣΥΡΙΖΑ ποσοστά δεν είναι παρά ένα εντελώς προσωρινό και συγκυριακό φαινόμενο.
Υπάρχει όμως και η εντελώς αντίστροφη ανάγνωση. Οι «παραδοσιακοί» αποτελώντας το πιο αναχρονιστικό, λαϊκιστικό, καθυστερημένο, «αντρεοπαπαντρεϊκό» κομμάτι του ΠΑΣΟΚ, γαλουχημένο στις μικρές και μεγάλες πελατειακές σχέσεις, με τον υπολανθάνοντα εθνικισμό, με την άρνηση κάθε μεταρρύθμισης μέσα από μια ρηχή και εύκολη αντιμνημονιακή στάση, αναγνωρίζει ευκολότερα τον εαυτό του στις πολιτικές θέσεις, στη ρητορική και την πρακτική του ΣΥΡΙΖΑ. Η νοσταλγική αγκύλωση στο παρελθόν και η θολή – ασφαλώς εξωπραγματική - προοπτική αναβίωσής του μπορεί να εξασφαλίζουν σταθερότερη σχέση. Αυτό όμως σημαίνει πολλά, εξ αντικειμένου, για την ίδια την ταυτότητα του ΣΥΡΙΖΑ, ανεξάρτητα από την εικόνα που έχει ο ίδιος για τον εαυτό του και το βαθμό αριστεροσύνης του.

Το αναφερόμενο ως «εκσυγχρονιστικό» τμήμα περιλαμβάνει περισσότερο σκεπτόμενους πολίτες που αντιδρούν στο λαϊκισμό, δεν έχουν νοσταλγικές αυταπάτες και προφανώς θέλουν να δουν τη χώρα να αλλάζει, να γίνεται ένα σύγχρονο και βιώσιμο ευρωπαϊκό κοινωνικό κράτος εντός μιας κοινωνικής Ευρώπης. Θέλουν υπέρβαση των αναχρονισμών και των αγκυλώσεων με προοδευτικές δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις και τολμηρές τομές, χωρίς να βολεύονται πίσω από μια εύκολη αντιμνημονιακή ρητορική που μαζί με το Μνημόνιο πετάει και τις μεταρρυθμίσεις. Όλα αυτά αναγνωρίζουν ως ταυτότητα στη ΔΗΜΑΡ και με κριτική στάση θέλουν να την βλέπουν να επιβεβαιώνεται.

Προσβλέπουν δηλαδή σε μια σύγχρονη Δημοκρατική Αριστερά, πρωταγωνίστρια στην κατεύθυνση μεγάλων κοινωνικών προοδευτικών συσπειρώσεων που δεν βολεύεται στα εύκολα και στις απλοϊκές διαζεύξεις «ή με το κεφάλαιο ή με τους εργάτες», «ή με το μνημόνιο ή με τους αγώνες», δεν θεωρεί άκριτα ως δίκαιο αίτημα την υπεράσπιση κάθε κεκτημένου, δεν χαϊδεύει συντεχνίες στο όνομα μικροκομματικών σκοπιμοτήτων και δεν αναλώνεται σε ανέξοδο και αδιέξοδο καταγγελτισμό, αδιαφορώντας επί της ουσίας για το παρόν και το μέλλον των πολιτών και του τόπου.

Ασφαλώς λοιπόν ο «παραδοσιακός» αντρεοπαπανδρεϊκός σοσιαλ-λαϊκισμός δεν είναι στις προτεραιότητες της ΔΗΜΑΡ, ούτε θέλει να ανταγωνιστεί ως προς αυτό τον ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ. Θα ήταν συνταγή εξασφαλισμένης αποτυχίας, γιατί θα ακύρωνε τον εαυτό της, τις ιδρυτικές της διακηρύξεις, την ταυτότητά της και την προοπτική της.