Η Δ.Α. δεν είναι (δεν νοείται να είναι) μέρος του παλιού πολιτικού συστήματος που χρεοκόπησε τη χώρα οικονομικά, ηθικά, πολιτισμικά.

Του Θανάση Αθανασίου

Η ίδρυση της Δημοκρατικής Αριστεράς είναι η αναγκαία συνθήκη για την ανασυγκρότηση και τον εκσυγχρονισμό της Αριστεράς και την ανανέωση του πολιτικού σκηνικού της χώρας. Το εάν θα είναι και η ικανή συνθήκη για να πραγματοποιηθεί αυτό θα εξαρτηθεί από τη μελλοντική πορεία της στην καθημερινή πολιτική δράση. Είναι, λοιπόν, μια δυνατότητα που εμπεριέχει όλες τις εκδοχές επιτυχίας και αποτυχίας. Κλειδί για την επιτυχία είναι η πραγμάτωση, στην πράξη, αυτού που λέμε «Ένα Άλλο Κόμμα» σε αντιδιαστολή προς το «Άλλο Ένα Κόμμα».

Έτσι, θα ασχοληθώ με ορισμένα φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά που πρέπει να διαπερνούν την ταυτότητά της και την πολιτική της πρακτική ως sine qua non προϋπόθεση γι’ αυτό το «Ένα Άλλο Κόμμα», για μια θετική πορεία.

* Θεμέλιο της ιδεολογικοπολιτικής φυσιογνωμίας της Δ.Α. Ποια πρέπει να είναι η οπτική, ο φακός κάτω από τον οποίο πρέπει να δοκιμάζονται οι πολιτικές θέσεις του κόμματος; Η αναφορά στο σοσιαλισμό είναι μια οραματική εκδοχή, με φορτισμένη ιστορικότητα αλλά όταν μας ζητηθεί να την περιγράψουμε ως κοινωνικοοικονομικό σχηματισμό, ως τρόπο παραγωγής θα πούμε κάποια συγκεκριμένα πράγματα για το εποικοδόμημα αλλά ελάχιστα ή τίποτα που να αποσαφηνίζουν τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά του ως τρόπο παραγωγής, διανομής, κατανάλωσης κλπ. Μας διαφεύγουν ζητήματα που αφορούν τη σχέση κράτους-αγοράς, δημόσιου-ιδιωτικού, καταμερισμού της εργασίας-οργάνωσης και διεύθυνσης της παραγωγής, κλπ. Δεν είναι ούτε δυνατόν ούτε επιστημονικά ορθό να περιγράψουμε τη συγκεκριμένη μορφή οργάνωσης του μελλοντικού κοινωνικοοικονομικού σχηματισμού. Το μέλλον θα προκύψει από την εξέλιξη του παρόντος έτσι που ακόμη δεν μπορούμε να το φανταστούμε σήμερα. Επομένως, θεμέλιο της ‘ιδεολογικής’ φυσιογνωμίας της Δ.Α. δεν μπορεί παρά να είναι οι παραδοσιακές αξίες της Αριστεράς που περισσότερο από άλλοτε είναι σήμερα επίκαιρες: το κοινωνικό έναντι του ατομικού, το συλλογικό έναντι του ιδιωτικού, η ισότητα έναντι της ανισότητας, η άμεση συμμετοχική δημοκρατία έναντι της αντιπροσώπευσης, η εναλλαγή έναντι της μονιμότητας, η αειφορία έναντι της κερδοσκοπίας και της εξάντλησης των φυσικών πόρων, η κοινωνική αλληλεγγύη έναντι της φιλόπτωχης συμπεριφοράς του κράτους, ο δημόσιος χώρος έναντι του ιδιωτικού ….. Αυτό είναι, κατά τη γνώμη μου, το εννοιολογικό πλαίσιο βάσει του οποίου οφείλουμε να διαμορφώνουμε πολιτικές, στάσεις, συμπεριφορές.

* Η Δ.Α. δεν είναι (δεν νοείται να είναι) μέρος του παλιού πολιτικού συστήματος που χρεοκόπησε τη χώρα οικονομικά, ηθικά, πολιτισμικά. Κεντρικό στοιχείο της φυσιογνωμίας της οφείλει να είναι η απόλυτη αντιμαχία με το σύστημα αυτό, η υπέρβαση του οποίου αποτελεί εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση για την άρση των αδιεξόδων και την πρόοδο του τόπου. Το σύστημα αυτό πρέπει να μπει στο χρονοντούλαπο της ιστορίας. Μόνο έτσι, θα μπορέσει να συντονιστεί η Δ.Α. με τα ρεύματα και τις κοινωνικές δυνάμεις εκείνες που ψάχνουν για μια νέα ελπίδα και όχι μια πρόσκαιρη σημαία ευκαιρίας, διαμαρτυρίας. Αν συμφωνούμε σ’ αυτό, τότε, ο καθημερινός δημόσιος πολιτικός λόγος που εκπέμπεται πρέπει να διαπερνάται με σαφήνεια από την οπτική αυτή.

* Ριζοσπαστικός λόγος. Η Δ.Α. πρέπει να εκφέρει λόγο ρεαλιστικό, εφικτό αλλά και ταυτόχρονα ριζοσπαστικό έτσι ώστε να απαντά στις επείγουσες ανάγκες της κοινωνίας για βαθιές αλλαγές, για τομές στις παθογένειες της κοινωνίας. Παραδείγματος χάριν, να προβάλλουμε το αίτημα για έλεγχο του πόθεν έσχες από το 1980 μέχρι σήμερα για όσους χρημάτισαν υπουργοί, βουλευτές, γενικοί γραμματείς υπουργείων, διοικητές δημόσιων οργανισμών και επιχειρήσεων, κρατικών τραπεζών, για τους διευθυντές εφοριών, τελωνείων, πολεοδομιών κλπ, έτσι ώστε να εντοπιστεί ο παράνομος πλουτισμός και να δημευτούν περιουσίες που δεν μπορεί να δικαιολογηθούν με ταυτόχρονη ποινική δίωξη των υπευθύνων. Επίσης, να απαιτήσουμε έλεγχο των μεταβιβάσεων ακινήτων που έγιναν την τελευταία πενταετία ώστε να εντοπιστεί ο άνομος πλουτισμός και η βλάβη του δημοσίου. Ακόμη, να προωθούμε αντιλήψεις για νέες μορφές οργάνωσης της παραγωγής /διανομής, νέα καταναλωτικά πρότυπα, οικονομική και κοινωνική δικτύωση, κλπ. Αντίθετα, δεν είναι ριζοσπαστική, αριστερή στάση να μένουν στο απυρόβλητο πρακτικές των δημάρχων, που ως φορείς λαϊκής εξουσίας όχι μόνο δεν προώθησαν στην πράξη εναλλακτικές πρακτικές εξουσίας αλλά αντίθετα ενσωματώθηκαν πλήρως στο καθεστώς της ρεμούλας και της διαφθοράς. Ούτε είναι ριζοσπαστική στάση η υπεράσπιση ενός παθογενούς status quo στην εκπαίδευση / πανεπιστήμια. Η αριστερά αντί να είναι πρωτοπόρος στην προβολή του αιτήματος για ριζικές αλλαγές έγινε θεματοφύλακας του τέλματος και των συμφερόντων μιας νομενκλατούρας..

* Λαϊκότητα, κόμμα λαϊκό όχι λαϊκιστικό. Η Δ.Α. πρέπει είναι μακριά από λαϊκισμούς και συντεχνιασμούς, αλλά ο πολιτικός της λόγος πρέπει να χαρακτηρίζεται από λαϊκότητα τόσο στο περιεχόμενο όσο και στην εκφώνηση του. Να εκφράζει, δηλαδή, τις ανάγκες και τα αιτήματα των υποδεέστερων τάξεων και στρωμάτων, των ανθρώπων της εργασίας, των ανέργων, των αγροτών, των μικρομεσαίων, του πνευματικού προλεταριάτου, πάντα στο ευρύτερο πλαίσιο του κοινωνικού συμφέροντος. Ένα κόμμα που δεν θα ριζώσει στο νου και την καρδιά των λαϊκών τάξεων και στρωμάτων θα είναι μετέωρο και χωρίς δυναμική. Ο δημόσιος λόγος της Δ.Α. πρέπει να είναι απλός, κατανοητός, σαφής, λιτός. Από την άποψη αυτή έχουν σοβαρή ευθύνη οι δημόσιοι εκφραστές του κόμματος.

* Κόμμα πατριωτικό. Η Δ.Α. πρέπει να είναι κόμμα διεθνιστικό και ταυτόχρονα πατριωτικό. Με οικουμενική οπτική αλλά όχι κοσμοπολίτικη που ερωτοτροπεί με την αμερικανικού τύπου παγκοσμιοποίηση των πολυεθνικών εταιρειών. Η αριστερά, ιστορικά, αντλεί τη δύναμή της από τη σύζευξη του ταξικού με το εθνικό, το πατριωτικό που αποτελεί το πιο αποτελεσματικό ανάχωμα στον εθνικισμό, το ρατσισμό και το σωβινισμό. Η υπεράσπιση των λαϊκών παραδόσεων, της ελληνικής ταυτότητας στη δυναμική της εξέλιξη, και η απόκρουση του εθνομηδενισμού που οδηγεί στην ισοπέδωση και τη μετατροπή των πολιτών σε απλούς καταναλωτές των προϊόντων των πολυεθνικών πρέπει να συνιστά στοιχείο της πολιτιστικής φυσιογνωμίας της σύγχρονης Αριστεράς.

* Κόμμα δημοκρατικό, αντιγραφειοκρατικό στην πράξη και όχι στις διακηρύξεις. Οι δημοκρατικές διαδικασίες, η τήρηση των συλλογικών κανόνων είναι προϋπόθεση για την πολιτική και την ψυχική ενότητα του κόμματος. Δεν υπάρχουν ισόβιες ηγεσίες, ισόβιοι βουλευτές αλλά αντίθετα προωθούνται νέοι άνθρωποι στα κέντρα λήψης των αποφάσεων και στη δημόσια εκπροσώπηση του κόμματος.

* Η Δ.Α. διεκδικεί την κυβερνητική εξουσία αλλά δεν χαρακτηρίζεται από κυβερνητισμό, δεν ετεροκαθορίζεται και δεν αποτελεί συμπλήρωμα κανενός. Απευθύνεται ευθέως στον ελληνικό λαό και του ζητά να την εμπιστευτεί στη διακυβέρνηση του τόπου. Ταυτόχρονα, είναι έτοιμη να συμπορευτεί με δυνάμεις που μπορεί να αποδεσμεύονται από το παλιό πολιτικό σύστημα και τα κατεστημένα κόμματα εφόσον υπάρχει κοινό πεδίο αναφοράς και φερέγγυα άτομα. Η Δ.Α. πρέπει να έχει ιδεολογικό μέτωπο προς ολοκληρωτικά και ανελεύθερα πρότυπα κοινωνικής οργάνωσης, προς τη σοσιαλδημοκρατία που έχει συγκλίνει απόλυτα με το νεοφιλελευθερισμό και την παρακμή.

* Η ηθική υπόσταση της Αριστεράς. Η αριστερά οφείλει να ανακτήσει την ηθική υπόσταση που ιστορικά είχε αλλά την έχασε μετατρεπόμενη σε χώρο ιδιοτέλειας, καριερισμού χωρίς αρχές, επαγγελματισμού και συναλλαγής.

* Τέλος, όλα αυτά πρέπει να ενσωματωθούν στο γενετικό υλικό, στο DNA των μελών και ιδιαίτερα του ηγετικού πυρήνα του κόμματος ώστε να διαποτίζουν την καθημερινή δημόσια συμπεριφορά και έκφραση του χώρου. Διαφορετικά μπορεί να συνιστούν μια καλή έκθεση σκέψεων και ιδεών, αλλά χωρίς πολιτική ανταλλακτική αξία.

*Ο Θανάσης Αθανασίου εξελέγη στην ΚΕ της Δημοκρατικής Αριστεράς. Στην πρώτη της συνεδρίαση εξελέγη και στην ΕΕ από όπου όμως αμέσως παραιτήθηκε.