Με πρόγραμμα... Αριστερά!

του Δήμου Τσακνιά, μέλους της Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ και συντονιστή της Επιτροπής Προγράμματος.

Η περίοδος των προγραμματικών επεξεργασιών που ήδη ξεκίνησε, σαν απαίτηση του κόσμου που στηρίζει το ΣΥΡΙΖΑ, είναι μια εξαιρετική ευκαιρία για να διαμορφώσουμε ένα πρόγραμμα που να υπερβαίνει το σημερινό επίπεδο ανάπτυξης του κινήματος και παράλληλα να αποτελέσει το μοχλό για ένα ποιοτικό άλμα στη συγκρότηση και τη δράση του ΣΥΡΙΖΑ.

Ένας απ΄ τους ουσιώδεις παράγοντες που συνέβαλαν στην εκλογική επιτυχία του ΣΥΡΙΖΑ τον περασμένο Σεπτέμβρη και στη μετέπειτα εκρηκτική άνοδο της επιρροής του, ήταν και είναι οι ξεκάθαρες θέσεις του. Η διαδικασία επομένως δεν αρχίζει από το μηδέν. Δυο είναι τα κεντρικά σημεία αναφοράς της συμφωνίας του ΣΥΡΙΖΑ. Ο νεοφιλελευθερισμός και ο δικομματισμός.

Ο νεοφιλελευθερισμός είναι ο σύγχρονος παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμός της πλήρους κυριαρχίας των αγορών και του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου, της αποδόμησης του κοινωνικού κράτους, της μαζικής ανεργίας, της κατάργησης των εργασιακών δικαιωμάτων, της φτώχειας. Είναι, με δυο λόγια, ο καπιταλισμός της εποχής μας, που οδηγεί σε ακραίες μορφές την κοινωνική πόλωση, σε περιβαλλοντικές κρίσεις και σε πολεμικές επεμβάσεις.

Η συνολική ανατροπή του νεοφιλελευθερισμού προϋποθέτει διαφορετικό διεθνές περιβάλλον, ριζικές αλλαγές στους συσχετισμούς δύναμης, στην οικονομία, την κοινωνία, την πολιτική, τον πολιτισμό, τις διεθνείς σχέσεις. Είναι μια υπόθεση προοπτικής με ορίζοντα το σοσιαλισμό. Με την υπάρχουσα εσωτερική και διεθνή πραγματικότητα και το επίπεδο ανάπτυξης του κινήματος, το να προτείνεις σήμερα ένα πρόγραμμα για το σοσιαλισμό, θα ήταν όχι μόνο ανέφικτο αλλά και εξαιρετικά ανέντιμο.

Πολύ χειρότερο όμως θα ήταν, στο όνομα των δυσκολιών, των συγχύσεων και των απογοητεύσεων που μας ταλανίζουν πάνω από δυο δεκαετίες, η αριστερά να παραιτηθεί από το όραμα μιας δίκαιης κοινωνίας και να συναινέσει στο τρομακτικό χάος που ονομάζεται σύγχρονος κόσμος. Μπορεί να μην είμαστε σε θέση τώρα να προτείνουμε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα υπέρβασης του νεοφιλελευθερισμού. Μπορούμε όμως να διαμορφώσουμε προγραμματικές θέσεις που να οδηγούν ι σε ανατροπές νεοφιλελεύθερων πολιτικών. Και μέσα απ΄ την ανάπτυξη αγώνων και κινημάτων να προβάλουμε εναλλακτικές πολιτικές, συμβάλλοντας στην αλλαγή των συσχετισμών, στη βελτίωση της κατάστασης και των συνθηκών ζωής των εργαζομένων και των νέων, στην προάσπιση των δημόσιων αγαθών, στην προστασία του περιβάλλοντος και του πολιτιστικού μας πλούτου.

Ο στόχος αυτός δεν είναι ήσσονος σημασίας. Αντίθετα στις σημερινές συνθήκες έχει απόλυτη προτεραιότητα, εφόσον βέβαια τηρούνται κάποιες βασικές προϋποθέσεις. Κι αυτές κατά τη γνώμη μου είναι: Πρώτον, οι προγραμματικές θέσεις να διαμορφώνονται με συμμετοχικές διαδικασίες, μαζί με τον κόσμο του ΣΥΡΙΖΑ, μαζί με τους εργαζόμενους. Δεύτερο, η δυνατότητα υλοποίησης τους να εξαρτάται πρωτίστως από την ανάπτυξη μαζικών αγώνων. Τρίτο, οι επιμέρους προτάσεις να εντάσσονται σε γενικότερες πολιτικές και μεταρρυθμίσεις, που να δημιουργούν ρήξεις με το νεοφιλελευθερισμό, έτσι ώστε να έχουν διάρκεια και προοπτική και να μην αφομοιώνονται εύκολα από το σύστημα.

Την περίοδο που διανύουμε οι κοινωνικοί αγώνες και η πολιτική μας δράση αναπτύσσονται στο έδαφος της οικονομικής κρίσης, αλλά και της κρίσης του πολιτικού συστήματος. Σε σχέση με τις προγραμματικές μας θέσεις χρειάζεται να προσέξουμε ορισμένα πράγματα. Η κρίση έχει δυο λειτουργίες. Μια καταστροφική αφού αποτελεί μια μορφή εκρηκτικής εξωτερίκευσης των αντιθέσεων του συστήματος και ξεμπερδέματος με ότι έχει ξεπεραστεί. Και μια δημιουργική αφού αποτελεί ένα τρόπο εξομάλυνσης των αντιθέσεων και ανάδειξης νέων μορφών σταθεροποίησης του συστήματος. Κατά συνέπεια «πλήρη αδιέξοδα» δεν υπάρχουν. Οι εργαζόμενοι βέβαια είναι αυτοί που στο σύνολό τους πληρώνουν τα σπασμένα, σε αντίθεση με μεγάλα τμήματα του κεφαλαίου, που αυξάνουν και σε περιόδους κρίσης τα κέρδη τους. Όμως η χειροτέρευση της ζωής των λαϊκών στρωμάτων, δεν οδηγεί αυτόματα σε συνειδητοποίηση και στήριξη της αριστεράς. Το τι θα γίνει θα εξαρτηθεί απ΄τη δική μας δουλειά.

Χρειάζεται λοιπόν μέσα από μαζικές διαδικασίες να κινητοποιήσουμε όσο το δυνατό περισσότερο κόσμο. Γι΄ αυτό και η συζήτηση δεν πρέπει να εξαντληθεί στα ηγετικά κλιμάκια του ΣΥΡΙΖΑ και των συνιστωσών του. Ούτε σε σεμινάρια πανεπιστημιακών και άλλων ειδικών. Έχουμε ανάγκη από μια μαζική συζήτηση με την κυριολεκτική έννοια του όρου. Αυτό μπορεί να γίνει δυνατό μόνο αν η συζήτηση συνδέεται με τις πρακτικές εμπειρίες, με την αντιπαράθεση και τις συγκρούσεις που γίνονται καθημερινά για τα προβλήματα που αγγίζουν σήμερα τη ζωή και τη συνείδηση των λαϊκών μαζών.

Αυτό σημαίνει ότι η δουλειά μας θα οργανώνεται παράλληλα και στα δυο επίπεδα λειτουργίας του ΣΥΡΙΖΑ. Τόσο δηλαδή στα κεντρικά όργανα, τις επιτροπές και τις ομάδες εργασίας, όσο και κυρίως στις κλαδικές, τοπικές και νομαρχιακές επιτροπές, αλλά και σε ευρύτερα περιφερειακά σχήματα.

Υπάρχουν βέβαια και ζητήματα που η αξιοποίηση ειδικών επιστημόνων δεν είναι απλά χρήσιμη αλλά είναι απολύτως αναγκαία και πρέπει να την επιδιώξουμε οργανωμένα και συστηματικά. Δεν θα πρέπει να έχουμε προτάσεις και πειστικές απαντήσεις για τη χρηματοδότηση των προγραμματικών μας στόχων; Πως θα πείσουμε λ.χ. ότι είναι δυνατή η αντιμετώπιση της ακρίβειας με γενναίες αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις, ή η χρηματοδότηση των πανεπιστημίων, της δημόσιας υγείας κ.ο.κ.

Ειδικότερα για τα ζητήματα της οικονομίας, γιατί γύρω απ΄ αυτά γίνεται και η μεγαλύτερη εξαπάτηση των λαϊκών στρωμάτων, θα χρειαστεί να κάνουμε μια πολύ συστηματική δουλειά για να ανιχνεύσουμε τις πραγματικές δυνατότητες, τις δυσκολίες και τα εμπόδια για την άσκηση μιας εναλλακτικής στο νεοφιλελευθερισμό οικονομικής πολιτικής σε όφελος του λαού και με φροντίδα για την προστασία του περιβάλλοντος.

Με την ευκαιρία αυτή είναι χρήσιμο να θυμηθούμε ξανά ότι η προσέλκυση πνευματικών δυνάμεων στο ΣΥΡΙΖΑ, πρέπει να είναι μια μόνιμη επιδίωξή μας, ένας «προγραμματικός στόχος». Τώρα μας δίνεται μια σοβαρή δυνατότητα, αρκεί να δείξουμε την αναγκαία ικανότητα για την αξιοποιήσουμε σωστά.

Δυο λόγια για το ζήτημα της εναλλακτικής πολιτικής πρότασης, που λόγω και της κρίσης του δικομματισμού μπαίνει εκ των πραγμάτων και δεν μπορούμε να το αγνοήσουμε. Με σαφήνεια έχουμε διακηρύξει ότι είμαστε κατά του κυβερνητισμού, δηλαδή της πολιτικής άποψης που υποστηρίζει ότι μόνο η συμμετοχή στην κυβέρνηση μπορεί να δώσει λύσεις. Εμείς δεν έχουμε τέτοια άποψη. Γι΄ αυτό αρνούμαστε κατηγορηματικά και τις προτάσεις συνεργασίας του ΠΑΣΟΚ. Δεν έχουμε όμως και την άποψη ότι μόνο στο σοσιαλισμό μπορούμε να συμμετέχουμε σε κυβερνητικές ευθύνες. Το επιχείρημα που χρησιμοποιούμε όλοι μας είναι η γαλλική, παλιότερα και η ιταλική, πρόσφατα εμπειρίες. Δεν πρέπει να ξεχνάμε όμως ότι και στις δυο περιπτώσεις οι εκεί σύντροφοί μας στρατεύτηκαν κάτω από ξένη σημαία και εφάρμοσαν ξένο πρόγραμμα. Άρα το περίεργο θα ήταν να επιβραβεύονταν.

Εδώ το θέμα μπαίνει διαφορετικά. Αλλάζοντας τους συσχετισμούς και διαμορφώνοντας ένα μπλοκ πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων, με καθαρές προγραμματικές θέσεις, που θέτει αντικειμενικά το ζήτημα πραγματοποίησης σημαντικών αλλαγών στην κοινωνία και τη χώρα, άρα και το ζήτημα της διακυβέρνησης, τι κάνουμε; Είναι μια συζήτηση που πρέπει να κάνουμε και μάλιστα σύντομα.

Τέλος, να επισημάνουμε ότι η επεξεργασία του προγράμματος θα συμβάλει στην μεγαλύτερη ενοποίηση των δυνάμεών μας και στη δημιουργία δεσμών με τους νέους φίλους μας που έρχονται στο ΣΥΡΙΖΑ. Και να θυμόμαστε πάντα ότι «κάθε βήμα του πραγματικού κινήματος είναι σπουδαιότερο από μια δωδεκάδα προγράμματα», (Καρλ Μαρξ).

Σχόλιο "Πιπεριάς": Το κείμενο του Δήμου Τσακνιά δημοσιεύθηκε στη Κυριακάτικη Αυγή και το δημοιεύω γιατί θεωρώ ότι προσφέρεται για σκέψη.