Ημέρα μνήμης. Για όλους...

Ο ελληνικός Εβραϊσμός τιμά σήμερα (4/2) τη μνήμη των 6 εκατομμυρίων Εβραίων της Ευρώπης, μεταξύ των οποίων και 67.000 Έλληνες Εβραίοι (το 86% του συνολικού εβραϊκού πληθυσμού της Ελλάδας), που εξοντώθηκαν στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, και παράλληλα τιμά εκείνους που συνέβαλαν στη διάσωση Εβραίων.

Αξίζει να θυμηθούμε την ιστορική μαρτυρία του μεγάλου μας λογοτέχνη, Ηλία Βενέζη.

«Πιο συγκεκριμένα όταν ο αείμνηστος Αρχιεπίσκοπος πληροφορήθηκε την έναρξη των διωγμών σε βάρος των Εβραίων της Ελλάδος ζήτησε να δει τον πληρεξούσιο του Γ' Ράϊχ για την Ελλάδα Γκίντερ φον Αλτενμπουργκ, προς τον οποίο εξέφρασε τη δυσφορία του Ελληνικού Λαού για τους διωγμούς σε βάρος των Ελλήνων Εβραίων. Είναι γνωστό ότι με απόφαση των Ναζιστικών Αρχών Κατοχής κάθε Εβραίος ξένης υπηκοότητας που ζούσε στην Ελλάδα, θα έπρεπε εντός συγκεκριμένης προθεσμίας να μετακινηθεί προς τη χώρα της οποίας ήταν υπήκοος. Για τους Ελληνες όμως Εβραίους το μέτρο προέβλεπε τη μαζική μεταφορά τους στην Πολωνία. Ο μεγάλος λογοτέχνης μας Ηλίας Βενέζης διασώζει τον μεταξύ τους διάλογο:

Αρχιεπίσκοπος: Διατί οι Εβραίοι της Ελλάδος ισπανοί υπήκοοι θα πάνε στην Ισπανία, οι εβραίοι ιταλοί υπήκοοι θα πάνε στην Ιταλία και δεν μένουν στην Ελλάδα οι Εβραίοι Ελληνες, αλλά πρέπει να μεταφερθούν στην Πολωνία;

Αλτενμπουργγκ: Πηγαίνουν για να εργασθούν.

Αρχιεπίσκοπος: Εάν στέλνονται για να εργασθούν γιατί πηγαίνουν και γυναίκες και παιδιά και γέροντες;

Αλτενμπουργκ: Γιατί είναι σκληρό να χωριστούν οι οικογένειες. Αν είναι μαζί θα ζήσουν καλύτερα.

Ο Αρχιεπίσκοπος έκανε έκκληση τότε στον Γερμανό Πληρεξούσιο και του μίλησε εν ονόματι του ανθρωπισμού και του χριστιανικού πολιτισμού. Ο Αλτενμπουργκ έδωσε ασαφείς υποσχέσεις, αφού προηγουμένως είχε ομολογήσει ότι το εβραϊκό ζήτημα ήταν κεφαλαιώδες και προγραμματικό για τον εθνικοσοσιαλισμό και ρυθμιζόταν από το Κέντρο, γι' αυτό και ο ίδιος δεν μπορούσε να κάνει τίποτε.( Ηλία Βενέζη " Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός, οι χρόνοι της δουλείας", Βιβλ. της "Εστίας", Αθήνα, 1981, σελ. 260 κ.ε.).

Ο αείμνηστος Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός δεν έμεινε στην προφορική έκκληση του προς τον Αλτενμπουργκ. Κάλεσε στην Αρχιεπισκοπή τους εκπροσώπους των Ανωτάτων Πνευματικών Ιδρυμάτων, όπως επίσης και των Επιστημονικών και Επαγγελματικών Οργανώσεων και όλοι μαζί αποφάσισαν να απευθύνουν υπό την σκέπη της Εκκλησίας δύο υπομνήματα, τα οποία έμειναν ιστορικά. Το πρώτο απευθύνθηκε στον κατοχικό πρωθυπουργό Λογοθετόπουλο και το άλλο προς τον Αλτενμπουργκ. Στο πρώτο, με ημερομηνία 23 Μαρτίου 1943, τονίζεται μεταξύ των άλλων:

«Κατά το πνεύμα των όρων ανακωχής όλοι οι Έλληνες πολίτες θα έπρεπε να τύχουν της ίδιας μεταχείρισης από τις αρχές Κατοχής, αδιακρίτως φυλής και θρησκεύματος.

Οι Έλληνες Ισραηλίτες όχι μόνο αποδείχθηκαν πολύτιμοι συντελεστές της οικονομικής αποδόσεως της χώρας, αλλά και επέδειξαν νομιμοφροσύνη και πλήρη κατανόηση των καθηκόντων τους ως Ελλήνων.

Ενώπιον της εθνικής συνειδήσεως τα τέκνα της κοινής Μητρός Ελλάδος εμφανίζονται αδιαρρήκτως ηνωμένα και μέλη ισότιμα του εθνικού οργανισμού, ασχέτως πάσης διαφοράς θρησκευτικής ή δογματικής.

Η Χριστιανική Θρησκεία ουδεμία διάκριση, υπεροχή, ή μείωση αναγνωρίζει, που να στηρίζεται στη φυλή ή στη θρησκεία, δογματίζουσα ότι "ουκ ένι Ιουδαίος ουδέ Ελλην" ( Γαλ. γ' 28), καταδικαζομένης έτσι κάθε τάσης προς δημιουργία οποιασδήποτε διακρίσεως από φυλετική ή θρησκευτική διαφορά". Τέλος εκφράζεται το ενδιαφέρον για την τύχη των 60.000 Ελλήνων Ισραηλιτών στο θρήσκευμα».