Γιορτάζει η Παναγιά...

Μεγάλη γιορτή γιορτάζει η Ελλάδα τον Δεκαπενταύγουστο, σχεδόν σαν δεύτερη Ανάσταση

όμως το θέρος. Είναι σαν να γιορτάζει το ίδιο το καλοκαίρι, χρυσό και στεφανωμένο

ώριμο και καρπισμένο

ένας θρίαμβος του ήλιου, αλλά θρίαμβος γλυκύς, ταπεινός, παραστάτης και προσκυνητής σε μιαν ακόμα Κοίμηση

της μάνας ολωνών μας, καθώς νοιώθουμε την Παναγιά, σκέπη σεπτή και οικεία, πρόμαχο και οδηγήτρια, φυλαχτό και καταφυγή. Απ' τη «Μάνα-Μαρία» των απλών μουσουλμάνων της Πόλης ώς την Παναγιά των ρωμιών ναυτικών στις άκρες της θάλασσας

στα ίδια μεγάλα μαύρα μάτια που μας θωρούν απ' τις εικόνες στρέφουμε τα δικά μας, όταν τους ορίζοντές μας θολώνουν τα δάκρυα. Πιστοί και άπιστοι, παρηγορημένοι και παρίες
καταφεύγουν σε μιαν αγκάλη που δεν ζητά εξηγήσεις, δεν ξεχωρίζει αμνούς κι ερίφια, δεν έχει επιτίμια για κανένα απ' τα παιδιά των ανθρώπων

παρά έγνοια κι ευχή.

Η Παναγιά με τα χίλια ονόματα - όπως οι μανάδες μας με τα χίλια δάκρυα της χαράς και της λύπης.

Πάνω απ' τη Χρυσή Πύλη στην Κωνσταντινούπολη οι κτίτορες βασιλιάδες είχαν στήσει ένα επίχρυσο γιγάντιο άγαλμα της θεάς Νίκης, με το ιμάτιό της να ανεμίζει στον άνεμο, τον κορμό της κάπως γερτό προς τα μπρος και τα χέρια απλωμένα να κρατούν στεφάνι, σαν να στέφουν από ψηλά τους θριαμβευτές αυτοκράτορες κάθε φορά που νικούσαν και, τότε μόνον, άνοιγε η Χρυσή Πύλη για να περάσουν.

Με τον καιρό ο λαός της Πόλης, καθώς σιγά-σιγά η νέα θρησκεία επικρατούσε, άρχισε να ονομάζει το άγαλμα της Νίκης, Παναγιά Νίκη

κι έγινε η Νίκη, η κόρη της Βίας,

μια ακόμα Παναγιά, μητέρα του ελέους

περισσότερο μάνα των στρατιωτών που επέστρεφαν ή είχαν πέσει, δηλαδή συνάμα της χαράς και των δακρύων,

παρά παράσημο κι επίσημο στον θώρακα του θριαμβευτή αυτοκράτορα.

Σιγά τη διαφορά, θα μου πείτε και για άλλη μια φορά θα 'χετε δίκιο.

Ομως οι λαοί στις παραδόσεις τους επιρρέπουν σε κάτι τέτοιες μετουσιώσεις (να 'ναι μετεξελίξεις μόνον και μεταμορφώσεις; ή βαθύτερες ψυχικές ανάγκες;) - ποιος να ξέρει και γιατί;...

Sol Invictus. Ο «Ανίκητος Ηλιος»,

έγινε κι αυτός με τα χρόνια πάνω στις ασπίδες των στρατιωτών «Ιησούς Χριστός Νικά»

(«κι όλα τα κακά σκορπά», στα παραμύθια, τις προσευχές και τις λαϊκές ρήσεις). Ομως ακόμα και ως Απόλλωνας, ο Ανίκητος Ηλιος είχε προλάβει -διττός άλλωστε στη φύση του, ήτοι, και εκηβόλος τοξότης και εν τω άμα θεραπευτής- να περάσει στη λαϊκή παράδοση την αντίθεση ως προϋπόθεση της αρμονίας. Να συνδέσει την τύχη (της ασθένειας) με τη φροντίδα (της ίασης).

Μέσα στο φως του Απόλλωνα του Αυγούστου κοιμάται η μητέρα του αιωνίου φωτός, σαν να δηλώνει ότι και ο θάνατος φως είναι, ότι η κάθοδος της Περσεφόνης στον Αδη μπορεί να έχει νόημα στον κόσμο του κάματου και των εποχών, αλλά είναι ανόητη στο επέκεινα.

Παρηγοριές, θα μου πείτε.

Σωστόν. Αλλο ένα απ' τα χίλια ονόματα της Παναγιάς. Παρηγορήτρια.

Ας γιορτάσουμε.

Ποτέ οι γιορτές δεν έβλαψαν κανέναν. Πιστόν ή άπιστον, βασιλέα ή στρατιώτη, εύχαριν ή κατσούφη. Γιορτάζει και η Παναγιά, γιορτάζει και η Μασσαλιώτις.

Μπορεί κάποτε η Παναγιά να γίνει και Μασσαλιώτις - χιλιαένα ονόματα· όπως και η Μασσαλιώτις, Παναγιά· δεν έγινε η κόρη της Βίας, Κλαίουσα; Δεν έγιναν του Μίθρα οι πυρές του Αη Γιάννη οι Φωτιές;

Συμπόσια είναι οι γιορτές.

Των γυναικών και των ανδρών. Με όλες τους τις ιδιότητες, παιδιών, εραστών, συζύγων, συγγενών, φίλων

γιορτές που οι παρόντες νοιώθουν τους απόντες πάλι πλησίον

είναι οι γιορτές των Αγίων και των ποιητών

ίσως και των Αγίων Ποιητών

ας γιορτάζουμε!

ΝΑΥΤΙΛΟΣ, ΣΤΑΘΗΣ Σ. 14.VIII.2007 stathis@enet.gr