Τα 14 βιβλία της "Πιπεριάς" για το... 2014

«Τα καλά βιβλία είναι για τους νέους ό,τι ο ήλιος και η δροσερή βροχή για τους σπόρους, που έμειναν θαμμένοι κάτω απ' τους πάγους του χειμώνα» Χόρας Μαν (1796 – 1859)

Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος θα δημοσιεύσουμε βιβλία που διαβάσαμε τη χρονιά που φεύγει και άλλα που θα μας συντροφεύσουν τη χρονιά που έρχεται. Είναι επιλογές μέσα από πάρα πολλά βιβλία και ο αριθμός, 14, έχει να κάνει όπως όλοι καταλαβαίνουν με τη χρονιά που θα περπατήσουμε από τη 1 Ιανουαρίου. Χρόνια Πολλά με υγεία (Η σειρά των βιβλίων είναι τυχαία...)

Saul Friedländer Η ναζιστική Γερμανία και οι Εβραίοι (Εκδόσεις Πόλις)

"Η μεγαλόπνοη δίτομη σύνθεση του Saul Friedlander, "Η ναζιστική Γερμανία και οι Εβραίοι" (που πρωτοεκδόθηκε το 1997 και το 2007) αποτελεί το νέο ορόσημο για την ιστοριογραφία του Ολοκαυτώματος. Πίσω από τις μεθοδολογικές αρχές και τις αφηγηματικές επιλογές του Friedlander βρίσκεται ο διανοούμενος που αναμετρήθηκε με την εμπειρία του παιδιού που επέζησε της Shoah και ο ιστορικός που στη διάρκεια της καριέρας του συμμετείχε ενεργά στις συζητήσεις και τις διαμάχες που σφράγισαν την ιστοριογραφία του Ολοκαυτώματος. Ο Friedlander, θεωρεί ότι η ναζιστική ιδεολογία υπαγόρευσε τη γερμανική πολιτική καθιστώντας την εξόντωση των εβραίων αναπόσπαστο κομμάτι της και πρωταρχικό της στόχο. Δίνει έμφαση στη φυλετική, αντισημιτική ρητορική του ναζισμού και στο γεγονός ότι ο ίδιος ο Χίτλερ ενεχόταν στη λήψη όλων των σημαντικών αποφάσεων. Η αντισημιτική εμμονή, υποστηρίζει, βρισκόταν στην καρδιά του ναζιστικού ιδεολογικού σύμπαντος, ως ενοποιητικός κώδικας της φυλετικής κοινότητας και ως μέσο διαρκούς κινητοποίησης του καθεστώτος.

Θωμάς Κοροβίνης ‘55 (Εκδόσεις Αγρα) 

Η Μαρίκα η Ταταυλιανή, μια Πολίτισσα κυρά, λογία μα και μποέμισσα, μέσα από την μακρά αφήγηση του βίου της, αναφέρεται παράλληλα, άλλοτε περιληπτικά κι άλλοτε διεξοδικά, σε περιστατικά και σε πρόσωπα, με έμφαση στην κοινωνική ζωή των Ρωμιών και των Τούρκων και στις μεταξύ τους σχέσεις, αλλά και συμπολιτών της που ανήκουν σε άλλες μειονοτικές ομάδες, οι οποίες συνδιαμορφώνουν την ανθρωπογεωγραφική ταυτότητα της Πόλης του περασμένου αιώνα. Ο λόγος της διακόπτεται συχνά από σπαρακτικά ιντερμέδια της διαταραγμένης μνήμης της που είναι στοιχειωμένη απ' τα ανεπούλωτα τραύματα της συνταρακτικής για την πολίτικη ομογένεια -μα και για όλη την Ρωμιοσύνη- εποχής του προσχεδιασμένου τουρκικού πογκρόμ του Σεπτεμβρίου του 1955 εναντίον κάθε ρωμαίικου στοιχείου, το οποίο -με την συνεπικουρία και άλλων μέτρων που είχαν προηγηθεί ή ακολούθησαν τα Γεγονότα- οδήγησε στην συρρίκνωση της ελληνορθόδοξης κοινότητας της Κωνσταντινούπολης.

Αλεξάντερ Σολζενίτσιν Αρχιπέλαγος Γκουλάγκ 1918-1956 Μέρη III-IV (Εκδόσεις Πάπυρος)

Οι Εκδόσεις Πάπυρος προσφέρουν στους Έλληνες αναγνώστες τον δεύτερο τόμο του Αρχιπελάγους Γκουλάγκ (Αρχιπέλαγος Γκουλάγκ 2, Μέρη ΙΙΙ-IV), σε μετάφραση από τα ρωσικά φίλουβ & συντρόφου Δημήτρη Β. Τριανταφυλλίδη (η μετάφραση του έργου θα ολοκληρωθεί το 2014 με την κυκλοφορία του τρίτου τόμου). Στο "Αρχιπέλαγος Γκουλάγκ 2" (Μέρος ΙΙΙ: Στρατόπεδα εξόντωσης / εργασίας - Μέρος IV: Η ψυχή και το συρματόπλεγμα) ο Σολζενίτσιν εστιάζει στα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας, την καρδιά του Αρχιπελάγους. Παρακολουθούμε τη γέννησή τους, την εδραίωσή τους και την εξέλιξή τους σε ένα τεράστιο δίκτυο που "μόλυνε σαν καρκίνωμα" όλη τη σοβιετική επικράτεια. Σε αυτό το Αρχιπέλαγος γεννιέται ένα νέο "έθνος σκλάβων", που αναπτύσσει τη δική του γλώσσα και τη δική του κουλτούρα: οι "ιθαγενείς" έχουν τα δικά τους έθιμα, τους δικούς τους κανόνες, τις δικές τους κάστες και ιεραρχίες· διαμορφώνεται έτσι ένα ιδιαίτερο (υπ)ανθρώπινο είδος, οι κρατούμενοι (ζεκ), που είναι το μοναδικό βιολογικό είδος που δεν αναπαράγεται βιολογικά, αλλά με τα διαδοχικά και επιταχυνόμενα κύματα συλλήψεων και εγκλεισμών.

Κώστας Κωστής Τα κακομαθημένα παιδιά της ιστορίας (Εκδόσεις Πόλις)

Ο βασικός άξονας γύρω από τον οποίο περιστρέφεται το παρόν βιβλίο είναι η μετατροπή μιας μικρής επαρχίας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σε ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος. Από ορισμένες απόψεις, τα προβλήματα που ανέκυψαν κατά τον σχηματισμό του σύγχρονου ελληνικού κράτους θα μπορούσαν να εξομοιωθούν με τα αντίστοιχα προβλήματα που συναντούν αυτή τη στιγμή οι προσπάθειες του δυτικού κόσμου να επιβάλει το δικό του πολιτικό και πολιτισμικό μοντέλο σε κοινωνίες ξένες, αν όχι εχθρικές προς αυτό. Το γεγονός ότι οι Έλληνες του 19ου και 20ού αιώνα είναι χριστιανοί, ενώ οι κοινωνίες που αποτελούν σήμερα αντικείμενο πειραματισμού της Δύσης είναι μουσουλμανικές, μικρή σημασία έχει, στον βαθμό που και οι δύο αντιμετωπίστηκαν ή αντιμετωπίζονται, ρητά ή όχι, ως πεδία εκπολιτισμού και σε καμία περίπτωση ως ισότιμοι εταίροι του πολιτικού εγχειρήματος στο οποίο αποδίδεται, μάλλον άκριτα, ο όρος εκσυγχρονισμός. Εξάλλου, ο χριστιανισμός των Ελλήνων δεν έπαψε ποτέ να αντιπροσωπεύει το Σχίσμα, δηλαδή μια ιδιαιτερότητα σε σύγκριση με τις δυτικοευρωπαϊκές αντιλήψεις, όχι πάντοτε συμπαθή, και ακόμη λιγότερο κατανοητή.

Γιάννης Μαρής Ίλιγγος (Εκδόσεις Αγρα)

Ο "Ίλιγγος" δημοσιεύτηκε σε ογδονταεννέα συνέχειες στην εφημερίδα Απογευματινή το 1961 με την ένδειξη "Κείμενο: Γ. Μαρή. Εικονογράφηση: Φ. Δελλή - Όλα εμφανίζονται ανεξήγητα και μεταφυσικά". Δεν εκδόθηκε πότε σε βιβλίο. Είναι από τα λίγα έργα του Μαρή στα οποία ο αστυνόμος Μπέκας εμφανίζεται από την αρχή. Ο τίτλος παραπέμπει στην ταινία Vertigo του Χίτσκοκ, 1957 (ελληνικός τίτλος: Ο δεσμώτης του ιλίγγου).  Ο Ίλιγγος κατά το ήμισυ ακολουθεί το μοτίβο της αγωνιώδους αναζήτησης της χαμένης μνήμης γύρω από ένα έγκλημα στο χώρο του υποκόσμου, και το υπόλοιπο το συνδέει σε μια υπόθεση αρχαιοκαπηλίας: Το Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας γεμίζει με αντίγραφα των μυκηναϊκών εκθεμάτων του, ενώ τα πρωτότυπα έχουν κάνει φτερά. Η σπείρα των λαθρεμπόρων αρχαιοτήτων έχει διασυνδέσεις με το Παρίσι και αρχηγό έναν ακαθόριστης εθνικότητας τυχοδιώκτη ονόματι Ισαάκ Γιοβέλ ή Αρμάντο Κάστρο. Είναι το πρώτο από τα δύο έργα του Μαρή με θέμα την αρχαιοκαπηλία. Ύστερα από χρόνια γνωρίζουμε με αποδείξεις, καταγγελίες, καταθέσεις και συνεντεύξεις τα ονόματα που συνιστούσαν τότε τον κύκλο της λαθραίας διακίνησης ή και κλοπής αρχαιοτήτων. Ο Μαρής έπεσε τότε απίστευτα κοντά περιγράφοντας μια φανταστική υπόθεση.

Αρίστος Δοξιάδης Το αόρατο ρήγμα (Εκδόσεις Ικαρος)

Πώς λειτουργεί η ελληνική οικονομία στην πράξη; Σε τι διαφέρει από άλλες δυτικές οικονομίες; Με ποιές δυνάμεις και ποιές πρακτικές μπορούμε να ξεπεράσουμε την κρίση; Οι απαντήσεις δεν βρίσκονται στους αριθμούς της μακροοικονομίας, ούτε σε απλοϊκές αφηγήσεις για ολιγάρχες, τοκογλύφους, συνδικαλιστές και αργόμισθους. Βρίσκονται στα σχέδια των οικογενειών, στο μέγεθος των επιχειρήσεων, στον τρόπο που παράγουμε, στην οργάνωση του κράτους, στις λεπτομέρειες των νόμων, στα κίνητρα των πολιτικών. Οι θεσμοί, είτε επίσημοι είτε άτυποι, και οι καθημερινές συμπεριφορές, διαμόρφωσαν την οικονομία που κατέρρευσε το 2009, και αυτά θα διαμορφώσουν την οικονομία που αναδύεται. Το βιβλίο ανασυνθέτει την πολιτική οικονομία της Ελλάδας με τα εργαλεία της νεοθεσμικής σχολής. Συγκεράζει την καθημερινότητα με τα μακρομεγέθη, τους "ανθρώπους'" με τους "αριθμούς", το τοπικό με το παγκόσμιο. Αρχίζει με παραδείγματα από τον τουρισμό, τη ναυτιλία, τη γεωργία, τη δημόσια διοίκηση και από άλλες δραστηριότητες, και φθάνει στα ελλείμματα, στην ανεργία, και στη θέση της Ελλάδας στην Ευρώπη. Με απλά λόγια και ανθρώπινους όρους, περιγράφει τι σημαίνει η μετάβαση από την στρεβλή ευμάρεια της μεταπολίτευσης σε μια παραγωγική και εξωστρεφή ανάπτυξη.

Τάσος Γιαννίτσης Η Ελλάδα στην κρίση (Εκδόσεις Πόλις)

Η Ελλάδα, η ελληνική κοινωνία, αναζητάει σήμερα ένα νέο αφήγημα. Όχι "αφήγημα" με την έννοια του παρα-μυθιάσματος, όπως το γνώρισε σε διάφορες φάσεις του πρόσφατου ή του απώτερου παρελθόντος της. Το αφήγημα αυτό πρέπει να είναι δημοκρατικό, να οδηγεί στην ανακατάκτηση του δημόσιου χώρου και του συλλογικού συμφέροντος, να κινητοποιεί μαζικές δυνάμεις προς την κατεύθυνση της συγκρότησης μιας εθνικής δύναμης, να ανατρέψει εκείνα τα δόγματα, τις ιδεοληψίες και τα "ψεύτικα τα λόγια, τα μεγάλα", που μετέτρεψαν την Ελλάδα σε επαρχιακό μικρομάγαζο των Νότιων Βαλκανίων. Η πολιτική πρέπει να πάει πέρα από το ασφυκτικό πλαίσιο κάθε μνημονιακού ή αντιμνημονιακού σχήματος. Τους άξονες μιας πολιτικής εξόδου από την κρίση και ανάπτυξης πρέπει να τους σχεδιάσουμε και να τους υλοποιήσουμε εμείς. Αν πολιτικός φόβος, σχέσεις διαπλοκής και ισχυρά ιδιωτικά συμφέροντα εμποδίσουν ακόμη και μια τέτοια ζωτική δράση, το κοινωνικό κόστος από την παραμονή στην κρίση θα είναι μεγαλύτερο.

Ελληνική κρίση και ευρωπαϊκή νεωτερικότητα (Εκδόσεις Κριτική) 

Πώς εξηγείται η παρούσα κρίση; Φταίνε οι εθνικές μας παθογένειες, η ιστορία της χώρας και ο ανεπαρκής εκσυγχρονισμός της; Ή μήπως είναι προϊόν μιας ευρύτερης κρίσης που περνάει η ευρωπαϊκή νεωτερικότητα; Σκοπός του βιβλίου δεν είναι να δώσει απόλυτες απαντήσεις, αλλά να προκαλέσει μια συζήτηση πάνω σε τέσσερις κεντρικές διαστάσεις της κρίσης, παρουσιάζοντας αντικρουόμενες απόψεις σχετικά με την οικονομία, τη νομική και πολιτική κουλτούρα, το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας και τη θέση της θρησκείας στη σύγχρονη κοινωνία. Κείμενα: Γιάνης Βαρουφάκης, Ρουμπίνη Γρώπα, Νικηφόρος Διαμαντούρος, Θάλεια Δραγώνα, Σταύρος Ζουμπουλάκης, Γιώργος Κατρούγκαλος, Χαρά Κούκη, Μάνος Ματσαγγάνης, Μαρία Πετμεζίδου, Ιωάννης Α. Τασόπουλος, Άννα Τριανταφυλλίδου, Λουκάς Τσούκαλης

Μενέλαος Χαραλαμπίδης  Η εμπειρία της Κατοχής και της Αντίστασης στην Αθήνα (Εκδόσεις Αλεξάνδρεια) 

Το βιβλίο αυτό παρακολουθεί τις διαδρομές ανθρώπων από τα χρόνια του Μεσοπολέμου ως το τέλος της Κατοχής. Καταγράφει τις συνέπειες της Κατοχής, όπως την κατάρρευση της οικονομίας, την τρομοκρατία των κατακτητών, το λιμό, και τον αντίκτυπο που είχαν στις ζωές τους. Μέσα από τις μαρτυρίες τους, εμβαθύνει στους λόγους για τους οποίους έλαβαν την απόφαση να ενταχθούν στην Αντίσταση. Τα μπλόκα των Ταγμάτων Ασφαλείας, οι βασανισμοί και οι εκτελέσεις της Ειδικής Ασφάλειας, οι έφοδοι της οργάνωσης "Χ", οι μάχες του ΕΛΑΣ και οι δολοφονίες της ΟΠΛΑ, συνέθεταν την πολυμορφία της βίας που δίχασε την αθηναϊκή κοινωνία. Μέσα από την οπτική της κοινωνικής ιστορίας, το βιβλίο θέτει στο επίκεντρο τους ανθρώπους και την εμπειρία τους και αναδεικνύει την κατοχική Αθήνα ως ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα του πώς αντιδρά μια κοινωνία σε περιόδους κρίσης.

Χίλντα Παπαδημητρίου Έχουνε όλοι κακούς σκοπούς (Εκδόσεις Μετχαίμιο)

Καλοκαίρι του 2007. Ύστερα από απανωτές αναποδιές, ο αστυνόμος Χάρης Νικολόπουλος ξεκινάει επιτέλους τις διακοπές του στα Χανιά. Πριν προλάβει όμως να πιει την πρώτη ρακή, τον ειδοποιούν από την Αθήνα ότι η άδειά του αναστέλλεται. Ο τραγουδιστής Απόστολος Μελισσηνός έχει εξαφανιστεί μυστηριωδώς μετά την τελευταία του συναυλία, στο Κάστρο του Ρεθύμνου. Πού βρίσκεται ο Απόστολος; Κρυμμένος σε κάποια έρημη παραλία; Έχει πέσει θύμα απαγωγής ή μήπως… Ο Χάρης ξεκινάει την έρευνα που θα τον οδηγήσει από την πόλη των Χανίων στα Σφακιά, και στη συνέχεια στην έρημη Αθήνα. Μιλώντας με παλιούς φίλους και συνεργάτες του Απόστολου, θα βουλιάξει μέσα σ’ έναν χείμαρρο πληροφοριών, θα γίνει εξπέρ στην ιστορία των πρώτων ελληνικών ροκ συγκροτημάτων και θα χρειαστεί να υπενθυμίζει διαρκώς στον εαυτό του τους στίχους του τραγουδιού: Μην τους πιστεύεις ό,τι κι αν πουν / Έχουνε όλοι κακούς σκοπούς.

Σώτη Τριανταφύλλου Σπάνιες γαίες (Εκδόσεις Πατάκη)

Ο Πραβιέν Σεργκέγεβιτς Μακάρεφ γεννήθηκε στο Μουρμάνσκ, στη βορειοδυτική Ρωσία, δέκα χρόνια μετά την επανάσταση των μπολσεβίκων. Σπούδασε εδαφολογία στο Λένινγκραντ, ερωτεύτηκε μια ακροβάτισσα, διέπραξε ένα έγκλημα. Ύστερα, γνώρισε έναν Άγγλο κατάσκοπο: η φιλία αυτή τον οδήγησε σε μια απόφαση που δεν πραγματοποίησε. Αναζητώντας Σπάνιες Γαίες, ο Μακάρεφ άκουσε τις γοργόνες να τραγουδάνε και τους ψιθύρους της ιστορίας που μορφάζει σαν τέρας. Αυτό το βιβλίο είναι τα απομνημονεύματά του.

Γιάννης Βούλγαρης Η μεταπολιτευτική Ελλάδα 1974-2009 (Εκδόσεις Πόλις)

Το βιβλίο πραγματεύεται από την οπτική της πολιτικής κοινωνιολογίας και της πολιτικής ιστορίας τη "μεταπολιτευτική Ελλάδα 1974-2009". Αποτελεί χρονικά διευρυμένη και αναθεωρημένη έκδοση του προηγούμενου που είχε εκδοθεί στις αρχές του 2008 με τίτλο "Η Ελλάδα από τη μεταπολίτευση στην παγκοσμιοποίηση". Διανύσαμε, λοιπόν, πορεία μισού περίπου αιώνα. Μισού αιώνα που περιέκλειε όμως τρεις τουλάχιστον εποχές της Ελλάδας. Τη μετεμφυλιακή με τον τραγικό επίλογο της δικτατορίας, την καθαυτή μεταπολιτευτική με τη σταθεροποίηση της δημοκρατίας και την αργή επούλωση των προηγούμενων ιστορικών τραυμάτων, και, τέλος, την αρχική φάση εισαγωγής του ευρώ, κατά την οποία η χώρα εντάχθηκε όλο και πιο σταθερά στα πυκνά δίκτυα της παγκοσμιοποίησης και της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Η όλη πορεία κατέληξε στη χρεοκοπία, όταν η Ελλάδα παρασύρθηκε στη δίνη της παγκόσμιας και ευρωπαϊκής κρίσης. Αυτή η δραματική δοκιμασία έδωσε λαβή σε μηδενιστικές αποτιμήσεις της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, ακόμη και σε ευθείες επιθέσεις κατά της Δημοκρατίας. Σαν η "Μεταπολίτευση" να συρρικνώθηκε και να ταυτίστηκε με τη χρεοκοπία. Έτσι, στην περίοδο της κρίσης η αποτίμηση της μεταπολιτευτικής Ελλάδας έγινε επίμαχο πολιτικό διακύβευμα. Γεγονός αναμενόμενο, εξίσου όμως παραπλανητικό. Θα ήταν σαν να κρίναμε μια πλούσια και σύνθετη περίοδο όπως εκείνη του Τρικούπη, ισοπεδώνοντάς την στη χρεοκοπία του 1893 - 1897. Με άλλα λόγια, η εποχή της μεταπολιτευτικής Ελλάδας 1974 - 2009 απαιτεί μια σφαιρικότερη προσέγγιση, ώστε να ερμηνευτούν και να αξιολογηθούν ταυτόχρονα οι επιτυχίες και οι αποτυχίες της, η εσωτερική δυναμική της και οι αντιφάσεις της.

Χρυσάφης Ι. Ιορδάνογλου Κράτος και ομάδες συμφερόντων (Εκδόσεις Πόλις)

Ο ρόλος ακόμη και των ισχυρότερων ομάδων συμφερόντων δεν έχει μελετηθεί με την απαιτούμενη επάρκεια και αποστασιοποίηση. Χρειάζεται να ξέρουμε περισσότερα σχετικά με τις επιπτώσεις των ευνοϊκών ρυθμίσεων που έχουν αποσπασθεί από αυτές πάνω στα δημόσια οικονομικά, την ανισότητα, τη διοίκηση, το κόστος ζωής, τις επενδύσεις, την παραγωγικότητα και, τελικά, πάνω στις ίδιες τις αναπτυξιακές επιδόσεις της οικονομίας. Ακόμη και μια απλή χαρτογράφηση των ειδικών ρυθμίσεων υπέρ της μιας ή της άλλης ομάδας θα άλλαζε τους όρους της πολιτικής συζήτησης στη χώρα".

Παναγής Παναγιωτόπουλος Τεχνολογικές καταστροφές και πολιτικές του κινδύνου (Εκδόσεις Πόλις)

Η ναυτική τραγωδία του "Χειμάρρα" στον Ευβοϊκό Κόλπο στις απαρχές του Εμφυλίου Πολέμου το 1947, το ναυάγιο του "Ηράκλειον" στη Φαλκονέρα λίγους μήνες πριν από το πραξικόπημα των Συνταγματαρχών, το πολύνεκρο δυστύχημα του "Εξπρές Σάμινα" στις Πόρτες της Πάρου στην αυγή του Millennium, είναι τρεις μείζουσες τεχνολογικές καταστροφές που η καθεμία συμπίπτει με μια σημαντική περίοδο της πρόσφατης ιστορίας. Με τον δικό του τρόπο, καθένα απ' αυτά τα δυστυχήματα αποτυπώνει μια σημαίνουσα κοινωνική δυναμική και αποκαλύπτει λανθάνουσες σχέσεις εξουσίας. Μέσα από την κοινωνιολογική προσέγγιση των δυστυχημάτων, το παρόν βιβλίο φωτίζει αθέατες όψεις της κοινωνικής ζωής, υπόγειες πολιτισμικές διεργασίες και ανθρώπινες προσδοκίες που δύσκολα εμφανίζονται στο πολιτικό προσκήνιο. Μελετώντας τη σχέση κράτους-αγοράς-πολιτών, τον δημόσιο σκανδαλισμό, την οδύνη, την ανασφάλεια και την ταυτότητα "θύματα", το βιβλίο εντοπίζει ιδιάζοντα στοιχεία κοινωνικού εκσυγχρονισμού και αναδεικνύει την αναπάντεχη υποχώρηση παλαιών ταυτοτήτων προς όφελος νέων μορφών συνεργασίας και συλλογικής διεκδίκησης. Με κριτήριο τον τρόπο που κράτος και πολίτες απαντούν στην τεχνολογική καταστροφή, το βιβλίο αναπλάθει την παλινδρομική κίνηση και τις δαιδαλώδεις διαδρομές με τις οποίες το άτομο βγαίνει από την ασφάλεια και τους περιορισμούς της παραδοσιακής συμβίωσης, συμμετέχει στις ταυτότητες που του προσφέρει η μαζική δημοκρατία και, τέλος, εντάσσεται στο πλέγμα της σύγχρονης ατομικότητας και των αγεφύρωτων αντιφάσεών της. Ένα πλέγμα ελευθεριών και καταναγκασμών, ανασφάλειας και προσδοκίας, ναρκισσισμού και ματαίωσης, απαίτησης για δικαιοσύνη και πολιτικής αποστράτευσης.