Οι σκέψεις που ακολουθούν διατυπώθηκαν με αφορμή μία προ ολίγων ημερών ανάρτηση του Γιώργου Στόγια υπό μορφή σχολίου στο λογαριασμό του στο facebook. Απόσπασμα της ανάρτησης αυτής αναπαράγω αυτούσια, καθώς αυτό υπήρξε η αφορμή της εν συνεχεία τοποθέτησής μου: «Μέσα στον ευρύτερο αντιεξουσιαστικό χώρο υπάρχουν άτομα και συλλογικότητες που απέχουν έτη φωτός από την εικόνα δεκαπέντε τραμπούκων να προπηλακίζουν έναν κρατικό αξιωματούχο μπροστά στα ανήλικα παιδιά του. (…) Ας βγουν μπροστά μυαλωμένες φωνές να αναδείξουν την προσφορά της αντικουλτούρας, να πείσουν, να διεκδικήσουν συμμετοχή στη μελλοντική χρήση ανεκμετάλλευτων κτιρίων. Η πειθώ όμως μέσω του χουλιγκανικού τρόμου πρέπει να είναι καταδικαστέα προκειμένου να διαμορφωθεί ένα ελάχιστο πεδίο συνεννόησης.»
Διαβάζοντάς το, ενδόμυχα συμφώνησα. Σκέφτηκα ότι, στις περιπτώσεις που ιστορικά εμφανίστηκε το φαινόμενο των καταλήψεων, τούτο οφειλόταν στην αδυναμία ή στην αδιαφορία του ιδιοκτήτη να εκμεταλλευτεί την ακίνητη περιουσία του. Και στις περιπτώσεις που ειδικώς το κράτος ήταν ο ιδιοκτήτης, οφειλόταν στην παντελή αδιαφορία του να προχωρήσει σε χρήσεις των κτηρίων του προς όφελος της τοπικής κοινωνίας.
Ταυτόχρονα, όμως, άρχισα να σκέπτομαι ότι η απτή αυτή πραγματικότητα, την οποία όλοι οι ευαίσθητοι πολίτες που ζουν στα κέντρα των ελληνικών πόλεων έχουν βιώσει στο πετσί τους, δεν έχει αποτελέσει ποτέ αντικείμενο ουσιαστικής συζήτησης. Συνειδητοποίησα μάλιστα ότι ο αντιεξουσιαστικός ή ελευθεριακός χώρος ανέκαθεν αδυνατούσε να καταστήσει γνωστές σε ευρύτερα κοινωνικά στρώματα τις δράσεις του εντός των κατειλημμένων κτηρίων. Το δυστύχημα είναι ότι ακόμα και σήμερα, που το ζήτημα των καταλήψεων έχει αναδειχθεί σε κορυφαίο ζήτημα της επικαιρότητας, οι απόψεις του ελευθεριακού χώρου συνεχίζουν να μην ακούγονται ευρέως. Και αυτό είναι, αν μη τι άλλο, αξιοσημείωτο.
Eίναι γνωστό ότι στις κεντροευρωπαϊκές χώρες η ελευθεριακή ή ανένταχτη κουλτούρα έχει σημαντική συμμετοχή και προσφορά σε τοπικό επίπεδο. Η εναλλακτική φιλοσοφική και καλλιτεχνική έκφραση και ο τρόπος ζωής μέσω της αυτοοργάνωσης και της αλληλεγγύης είναι αποδεκτός σε κοινωνίες με φιλελεύθερη κουλτούρα και ανεκτικότητα προς το διαφορετικό. Σε αυτές τις κοινωνίες τούτο ήταν δυνατό, διότι αυτές δεν είχαν ούτε τις εμμονές, ούτε τους αυτισμούς ούτε τα κωλύματα της ελληνικής κοινωνίας. Επιπλέον, η ελληνική κοινωνία είχε και συνεχίζει να έχει παντελή έλλειψη ενημέρωσης για την ταυτότητα και τις ιδέες του ελευθεριακού χώρου. Και η βάση του όλου προβλήματος εντοπίζεται σε ακριβώς αυτό το σημείο. Στην έλλειψη ενημέρωσης. Διότι, αν δεν γνωρίζεις κάποιον, είναι αναμενόμενο να είσαι καχύποπτος γι’ αυτόν και τις πράξεις του.
Η έλλειψη ενημέρωσης δημιουργεί την εξής κατάσταση: Από τη μία η κοινωνία, που δεν γνωρίζει και δεν ασπάζεται την ελευθεριακή κουλτούρα, της αποδίδει τα μύρια όσα κακά, θεωρώντας ούτε λίγο ούτε πολύ ότι «αναρχικοί είναι αυτοί που τα σπάνε στις διαδηλώσεις». Από την άλλη, ο ελευθεριακός χώρος, για λόγους ιδεολογικούς, όπως μέλη του τους χαρακτηρίζουν κατ’ ιδίαν, παραμένει «απρόσωπος» προς τα έξω, αρνούμενος οποιαδήποτε συγκροτημένη στρατηγική επικοινωνίας και ενημέρωσης. Περαιτέρω, αρκετά μέλη του αρνούνται την κατοχύρωση δικαιωμάτων ιδιωτικού δικαίου των συλλογικοτήτων τους, διότι θεωρούν μια τέτοια κατοχύρωση ως πράξη αντίθετη στην ιδεολογία τους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο ελευθεριακός χώρος κατά πρώτον να είναι ευάλωτος στην όποια πολιτική αντιπαράθεση, κατά δεύτερον να του αποδίδεται κουλτούρα πολιτικής βίας, τρομοκρατίας και ανομίας και κατά τρίτον, ο λόγος του να διατηρεί έντονα μανιχαϊστικά και πολεμικά χαρακτηριστικά κατά της κοινωνίας, των κρατικών θεσμών και των ιδεολογικών του αντιπάλων, γεγονός που όχι μόνο δεν ευνοεί την ουσιαστική ενημέρωση της κοινωνίας για τις θέσεις και τις δράσεις του, αλλά αντίθετα διατηρεί το τεταμένο κλίμα και φοβίζει μια μεγάλη μερίδα της κοινωνίας.
Η πραγματικότητα αυτή, για την οποία ευθύνη έχει πρωτίστως ο ίδιος ο χώρος, δεν αναιρεί την άλλη πραγματικότητα: Ότι υπάρχουν αξιόλογοι άνθρωποι και συλλογικότητες στον χώρο αυτό, όπως, εξάλλου, σε κάθε χώρο με ανθρωποκεντρική ιδεολογία. Ομοίως, παράλληλα, υπάρχουν και προβληματικοί άνθρωποι, όπως σε κάθε χώρο. Το να ταυτίζει κανείς την προβληματική συμπεριφορά με έναν οποιονδήποτε συγκεκριμένο χώρο συλλήβδην (εν προκειμένω τον ελευθεριακό χώρο), αποτελεί τουλάχιστον αφέλεια, όσο αφέλεια αποτελεί να πιστεύει κανείς ότι συνολικά όλοι όσοι ανήκουν σε ένα οποιοδήποτε άλλο πολιτικό χώρο είναι άγγελοι.
Η ελάχιστη κοινωνική εμπειρία δείχνει ότι σε περιόδους κρίσης κάποιοι βιώνουν την βίαιη αντιπαράθεση ως επιβεβαίωση. Και αυτό δεν έχει ιδεολογικές περιχαρακώσεις. Ισχύει για όλο το πολιτικό φάσμα, καθώς η ανάγκη για σύγκρουση έχει ψυχολογικό υπόβαθρο. Δεν κατανοούν όμως ότι, με τον τρόπο που αυτοί έχουν δομήσει το βιοτικό τους πλαίσιο, η ύπαρξη του αντιπάλου ανάγεται σε αναγκαία συνθήκη και της δικής τους υπόστασης, ενώ, από την άλλη πλευρά, μια δυνητική εξόντωση του αντιπάλου επιφέρει ταυτόχρονα και την δική τους εξόντωση. Τέτοιες συγκρούσεις, όμως, ανεξάρτητα από την αφορμή, τα αίτια και την στόχευσή τους, ελάχιστα αφορούν τις τοπικές κοινωνίες και τις γειτονιές, όπου βρίσκονται τα κατειλημμένα κτήρια, αλλά και την κοινωνία, ως σύνολο, η οποία, εξάλλου, έχει σοβαρότερα προβλήματα να επιλύσει.
Σε εποχές που κανείς δεν (θα έπρεπε να) περισσεύει, καλό θα ήταν να αποκατασταθεί ένα ελάχιστο επίπεδο συνεννόησης και επικοινωνίας κρατικών θεσμών και κοινωνικών και τοπικών φορέων με τον ελευθεριακό χώρο, επί τη βάσει συγκεκριμένων ελάχιστων θεμελιωδών δημοκρατικών παραδοχών, ώστε οι όποιες χρήσιμες δράσεις του να ενταχθούν σε ένα ευρύτερο σχέδιο ανάπτυξης των αστικών γειτονιών και των τοπικών κοινωνιών. Κι αυτό είναι ευθύνη αμφότερων των πλευρών, διότι με εμμονή στην στείρα άρνηση, στην άγονη αντιπαράθεση, στις βίαιες πρακτικές τρομοκράτησης και στις απειλές δεν ωφελούνται ούτε οι τοπικές κοινωνίες, ούτε το κράτος, ούτε ο ελευθεριακός χώρος, αλλά μόνο όσοι επενδύουν στο μίσος, στον φόβο της κοινωνίας και στον περιορισμό κάθε εναλλακτικής άποψης, αποδίδοντάς της την αστόχαστη και ενίοτε βολική ρετσινιά του «αναρχικού».
Πηγή: Feleki
No comments:
Post a Comment