Ο Αριστεροδέξιος

Tου Στέφανου Κοτρωνάκη
Εχω ένα φίλο από τα χρόνια της εφηβείας. Ας τον πούμε Η. Ο Η βρίσκεται σε απόγνωση -τουλάχιστον αυτό προκύπτει από τα σχόλιά του στο FB τον τελευταίο χρόνο. Βρίσκεται σε απόγνωση όχι γιατί έχασε τη δουλειά του ή γιατί δεν μπορεί να συντηρήσει την οικογένειά του (είναι άγαμος): Ο Η διολισθαίνει σταθερά σε μια κατηγορία ανθρώπων που -με αφορμή την οικονομική κρίση- συνειδητοποιούν οτι η ζωή, τους αφήνει πίσω. Διαισθάνεται μάλιστα πως αυτό συμβαίνει λόγω της δικής του ανεπάρκειας, κι αυτό κάνει την οργή του ακόμα μεγαλύτερη.

Γόνος συντηρητικής οικογένειας ο Η (πατέρας στρατιωτικός), ήταν στην εφηβεία του εξεγερμένος. Όπως όλοι μας. Αντικονφορμιστής. Πολέμιος του σκυλάδικου και της αρπαχτής λαιφστάιλ φιγούρας που κυριαρχούσε στην Ελλάδα μετά το πρώτο μισό της δεκαετίας του 80. Τον τελευταίο καιρό, αναπτύσσει όλο και περισσότερο αυτό που εγώ αποκαλώ "το σύνδρομο του αριστεροδέξιου". Αυτό που εδώ και λίγα χρόνια οδηγεί μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας στην αποδοχή μιας υπερ-συντηρητικής ιδεολογίας, -ενδημικής μόνο στην Ελλάδα- μιας κοσμοθεωρίας η οποία έχει απαξιωθεί σχεδόν σε ολόκληρο τον πολιτισμένο κόσμο. Μιας ιδεολογίας απάνθρωπης, ισοπεδωτικής, μηδενιστικής. Μιας ρητορικής που βασίζεται στην ξεπερασμένη ιστορικά και κοινωνικά διάκριση δεξιάς - αριστεράς.

Κι ακριβώς επειδή η ιδεολογία αυτή ενδημεί σχεδόν αποκλειστικά στην Ελλάδα, διαμορφώνεται με τα εμφυλιοπολεμικά χαρακτηριστικά του εθνικού διχασμού. Με μια ιδιαιτερότητα: Δανείζεται -αυθαίρετα- κομμάτια απο την ιδεολογία και των δύο "στρατοπεδων"!

• Ο Η θεωρεί πως για τα δεινά μας φταίει το Μνημόνιο (Αριστερά)
• Και μάλιστα πως οι ξένοι έχουν βαλθεί να κατακτήσουν τη δύσμοιρη Ελλάδα (Δεξιά)
• Ο Η πιστεύει πως η κατάκτηση αυτή θα γίνει μέσω των πολυεθνικών (Αριστερά)
• αλλά και της παγκόσμιας συνομωσίας των Εβραίων και του Σόρος (Δεξιά)
• Ο Η πιστεύει πως πρέπει να γκρεμίσει το πολιτικό σύστημα για να απαλλαγούμε απο την αστική δημοκρατία (Αριστερά)
• και πως πρέπει να ξεφορτωθούμε τους μετανάστες που μας παίρνουν τα μεροκάμματα (Δεξιά)
• παίρνοντας τα όπλα κατά των αστών (Αριστερά)
• και στέλνοντας στο απόσπασμα τους εθνοπροδότες (Δεξιά)
• που ληστεύουν τις συντάξεις του λαού (Αριστερά)
• και βάζουν σε κίνδυνο την εθνική κυριαρχία (Δεξιά)
• υποστηρίζοντας τις Τράπεζες και το κεφάλαιο (Αριστερά)
• Ο Η θεωρεί αποτυχημένη την πολυ-πολιτισμικότητα (Δεξιά)
• και την παγκοσμιοποίηση (Αριστερά)
• θέλει "καθαρούς" έλληνες (Δεξιά)
• κρατικοποίηση των πάντων (Αριστερά)

... η λίστα μπορεί να συνεχιστεί έτσι για σελίδες ολόκληρες. Ενα συνονθύλευμα από φοβικές ιδεοληψίες και μηδενιστικές ρητορείες περί εθνικής καθαρότητας ή πολιτισμικής πρωτοκαθεδρίας. Την ίδια ώρα, η παραδοσιακή διάκριση μεταξύ δεξιάς - αριστεράς, είναι ελάχιστα παρούσα στους νέους κάτω των 30 χρόνων στην Ελλάδα. Πανευρωπαικά, ακόμα λιγότερο. Η πληρης κατάρρευση του κοινωνικο-πολιτικού μοντέλου του "υπαρκτού" ειναι ένας από τους λόγους. Όχι ο μόνος. Οι σύγχρονες κοινωνίες, μετά απο μια σύντομη περίοδο περιχαράκωσης σε εθνικές ιδεολογίες και κοινωνικά πρότυπα, έχουν εγκαταλείψει το δόγμα "εμείς είμαστε οι καλοί, όλοι οι άλλοι είναι οι κακοί". Κάθε λεπτό που περνάει, η αστική τάξη παγκοσμίως αυξάνει με γεωμετρικούς ρυθμούς, στην Ασία, στη Λατινική Αμερική, στην Ινδία. Εταιρείες και Οργανισμοί, διοικούνται απο ομάδες ανθρώπων που ζουν μόνιμα σε διαφορετικές περιοχές του πλανήτη. Το "εθνικό" γίνεται αργά αλλά σταθερά "παγκόσμιο". Η τεχνολογία συμβάλλει στο να πέσουν τα σύνορα, αμβλύνει τις διακρίσεις.

Γίνεται φανερό πως κανείς μας πια δεν μπορεί να σκέφτεται στα περιορισμένα πλαίσια του εθνικού κράτους ή της ιδεολογικής διάκρισης "αριστερό - δεξιό". Η ψυχροπολεμική περίοδος που αναζητούσε ιδεολογική δικαίωση στην ύπαρξη των δυο αυτών αντιμαχόμενων κοσμοθεωριών, έχει προ πολλού τελειώσει. Οι άνθρωποι σκέφτονται πλέον με ορίζοντα παγκόσμιο. Δρουν παγκόσμια. Δεν τους δεσμεύουν οι διακρίσεις του παρελθόντος, που αφορούσαν κοινωνίες τόσο διαφορετικές απο τις δικές μας.

Στην Ελλάδα μείναμε πίσω από αυτές τις εξελίξεις. Αργήσαμε να συνειδητοποιήσουμε τις αλλαγές. Λίγο η επίπλαστη ευμάρεια των (δανεικών) παροχών, λίγο η πολιτισμική υστέρηση της χούντας και της (εν πολλοίς) εμφυλιοπολεμικής μεταπολίτευσης, χάσαμε το τρένο της παγκόσμιας αλλαγής. Η κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού ήταν ενα καμπανάκι. Δεν ακούστηκε δυνατά. 'Ισως λόγω της κυριαρχίας μιας παρωχημένης λαικιστικής ρητορικής της ελληνικής αριστεράς (όχι όλης, ενός μεγάλου μέρους της), σε συνδυασμό με το "έχει ο θεός" του συντηρητικού τμήματος της ελληνικής κοινωνίας. Η ουσία είναι ότι μείναμε πίσω. Με αποτέλεσμα τώρα να "πέφτουμε από τα σύννεφα" όταν χρειάζεται να κάνουμε και την παραμικρή διαπίστωση, σε σχέση με τις μεγάλες αλλαγές που χρωστάμε στη χώρα, στους εαυτούς μας.

Η υιοθέτηση ιδεολογιών από το παρελθόν, είναι χαρακτηριστικό μιας κοινωνίας που βρίσκεται σε απόγνωση. Επιστρέφουμε σε ανύπαρκτα διλήμματα αριστεράς - δεξιάς κι έτσι ανατροφοδοτούμε τις διχαστικές παθογένειες που μας έφεραν ως εδώ. Ευτυχώς, αυτό γίνεται μόνο εντός συνόρων. Και είναι θνησιγενές. Δεν μπορεί να συνεχιστεί επί μακρόν. Οι 30ρηδες ήδη το αμφισβητούν. Κάτω από την ηλικία των 20, σχεδόν δεν υπάρχει. Αν μιλήσεις σε ενα 16χρονο για "δεξιά πολιτική" ή αριστερή αμφισβήτηση" θα σε κοιτάζει σαν εξωγήινο. Αν όλα πάνε καλά, σε 15-20 χρόνια, αυτά τα παιδιά θα αναλάβουν τις τύχες της χώρας.