Ζητούνται ευρωπαίοι εκσυγχρονιστές πολιτικοί

Editorial (16o τεύχος) The books' journal

Ο μακρύς, παγωμένος χειμώνας του 2012, είναι αναμενόμενο, επιφυλάσσει πολλή αγωνία στους έλληνες πολίτες, οι οποίοι, εκόντες-άκοντες, έχουν συνειδητοποιήσει πως ό,τι συμβεί αυτό το σύντομο διάστημα θα καθορίσει την τύχη, την ταυτότητα, τον προσανατολισμό και το κύρος της χώρας, επηρεάζοντας καθοριστικά τις ζωές τους και τις ζωές των παιδιών τους.

Προφανώς, το οικονομικό πρόβλημα της Ελλάδας είναι πρωτίστως θέμα διαχείρισης του κράτους. Προφανώς, δηλαδή, παρά τα «κουρέματα», τη λιτότητα, την έξαρση της ανεργίας και τις θυσίες, το μείζον έλλειμμα της χώρας ήταν και παραμένει πολιτικό. Επίσης προφανώς, η υπό τον Λουκά Παπαδήμο κυβέρνηση, στην πραγματικότητα δεν είναι κυβέρνηση Παπαδήμου: ο επιφορτισμένος με τη δυσκολότερη διαπραγμάτευση στην ιστορία της χώρας πρωθυπουργός επιχειρεί μια ιστορική αποστολή υπό την σκιά των κηδεμόνων του, των πολιτικών αρχηγών που συγκατατέθηκαν στη συγκυβέρνηση και των μικροκομματικών και των προσωπικών υπολογισμών τους. Ένα βήμα πριν από το βάραθρο της καταστροφής, ανεξέλεγκτης και τρομακτικής, οι πολιτικές δυνάμεις συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν τη δημόσια ζωή με τον ίδιο ανεύθυνο τρόπο που την αντιμετώπιζαν όλη τη μεταπολίτευση: αποσπασματικά, στρεβλά, από την οπτική γωνία του κομματικού συμφέροντός τους...

Τα πολιτικά κόμματα είχαν και συνεχίζουν να έχουν μείζονα ευθύνη για την κατάσταση της χώρας. Ωστόσο, δεν θα αλλάξει αυτή η κατάσταση αν δεν βρεθούν στην πρωτοπορία της κοινωνίας και δεν την οδηγήσουν κάποιες πολιτικές δυνάμεις. Η πολιτική κρίση στις δημοκρατίες είτε βαθαίνει είτε επιλύεται, αναλόγως των επιλογών του πολιτικού προσωπικού. Η διαχείριση της εξουσίας από τους πολιτικούς είναι το τίμημα του βάρους της ευθύνης τους που οφείλουν, κάποια στιγμή, στα ζόρικα, να αναλαμβάνουν. Το παιχνίδι της δημοκρατίας δεν είναι μόνο ΜΜΕ, δηλώσεις, υψηλές διασυνδέσεις, κρατικές χρηματοδοτήσεις, ξύλινες αγορεύσεις, συμμαχίες ευκαιρίας και εκλογικά παιχνίδια. 

Στην παρούσα κατάσταση που έχει βρεθεί η χώρα υπάρχουν καλά και κακά νέα. Πρώτα τα καλά. ΠΑΣΟΚ και Νέα Δημοκρατία, μαζί με τη Δημοκρατική Αριστερά, ενδεχομένως κάποιες δυνάμεις εγκλωβισμένες στον ΣΥΡΙΖΑ και πολλές ανεξάρτητες ομάδες και κινήσεις του φιλελεύθερου χώρου (Δημοκρατική Συμμαχία, Δράση, Φιλελεύθερη Συμμαχία...), αθροιστικά, συγκεντρώνουν ένα μεγάλο ποσοστό από όσο το δυνατόν ευρύτερο πολιτικό φάσμα που δεν αντιστρατεύονται την ευρωπαϊκή λύση, ακόμα κι αν αυτή σημαίνει θυσίες και επώδυνες μεταρρυθμίσεις. Και τώρα τα κακά νέα. Μέσα στους σχηματισμούς αυτούς, ακόμα και στις ηγεσίες τους, υπάρχουν σοβαρές δυνάμεις που δεν εννοούν να διακινδυνεύσουν να λάβουν το πολιτικό κόστος εκ πρώτης όψεως αντιδημοφιλών επιλογών – είτε για λόγους ιδεολογικοπολιτικής ταυτότητας είτε επειδή κυριαρχούν οι καιροσκοπικοί υπολογισμοί είτε διότι μόνο φραστικά συναρτούν το δικό τους μέλλον και το μέλλον της χώρας με ό,τι θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε ευρωπαϊκό εκσυγχρονισμό. 

Η πραγματικότητα, όμως, έχει ήδη θέσει το ερώτημα και ζητάει εναγωνίως απάντηση. Η κατάρτιση μιας πολιτικής οντότητας, πολυσυλλεκτικής ιδεολογικά ή μη δεν έχει και τόσο σημασία, η οποία θα επιδιώξει να διαδραματίσει ουσιαστικό ρόλο στις εξελίξεις το διάστημα που επέρχεται προς την κατεύθυνση του ευρωπαϊκού εκσυγχρονισμού, είναι εκ των ων ουκ άνευ. Η απάντηση σε μια πολιτική κρίση δεν δίνεται από τα σπίτια όσων θεωρούν ότι την έχουν. Το πολιτικό πρόβλημα χρειάζεται πρωτίστως πολιτικούς για να λυθεί. Κι οι περισσότεροι απ' αυτούς, σήμερα, βρίσκονται σκόρπιοι σε διάφορα πολιτικά και ιδεολογικά μορφώματα. Τους χωρίζουν ενδεχομένως πολλά, αλλά τους ενώνει ένα μείζον: να μείνει η Ελλάδα στο ευρώ, να ανακάμψει πάση θυσία και να εκσυγχρονιστεί προτείνοντας ει δυνατόν ένα παράδειγμα ανάταξης και προόδου και στη, στερημένη οράματος εδώ και χρόνια, ήδη κι αυτή σε κρίση Ευρωπαϊκή Ένωση.

Θα μπορέσουν οι ευρωπαϊστές πολιτικοί να συντονιστούν, είτε επηρεάζοντας εσωτερικά το κόμματά τους και στη συνέχεια διεκδικώντας μια νέα, ευρεία και όχι ευκαιριακή κομματική συμμαχία, που θα θέσει στόχο την επιβίωση της χώρας και την ανάκαμψή της, είτε συνδιαλεγόμενοι και συνδιαλλασσόμενοι πέραν των ήδη υπαρχόντων σχηματισμών, για τη δημιουργία ενός αμιγώς εκσυγχρονιστικού ευρωπαϊκού κόμματος που θα επιχειρήσει, χωρίς λαϊκισμούς, να εκφράσει τις υγιείς, δημιουργικές, εξωστρεφείς δυνάμεις της ελληνικής κοινωνίας;

Θα γίνει κατορθωτή η δημιουργία μιας νέας, ευρείας πολιτικής και κοινωνικής συμμαχίας που θα επωμιστεί το βάρος να οδηγήσει τη χώρα, σε βάθος χρόνου, προς την εξωστρέφεια και την ανάκαμψη, προωθώντας τις αναγκαίες επώδυνες μεταρρυθμίσεις, αποφασισμένη να συγκρουστεί με τα πελατειακά δίκτυα, με τις δυνάμεις της καθυστέρησης, με τις συντεχνίες, με τον λαϊκισμό και την οπισθοδρόμηση; Αν ναι, όπως κι αν γίνει αυτό, υπάρχουν ελπίδες η ευρωπαϊκή Ελλάδα να ανακάμψει. Αν όχι, ο φόβος είναι ότι βρισκόμαστε ακόμα όχι στον πυθμένα αλλά στο χείλος της κρίσης – την οποία ο καθηγητής Νίκος Αλιβιζάτος δεν υπερβάλλει όταν την ταυτίζει με εθνική καταστροφή, αντίστοιχη της Μικρασιατικής.

Οι πολιτικές δυνάμεις που πιστεύουν σε μια σύγχρονη, ευρωπαϊκή Ελλάδα χρειάζεται να βρουν πεδίο επικοινωνίας και κοινής έκφρασης. Αν γίνει κατορθωτό να διαμορφωθεί ένα ευρύ πλαίσιο κοινωνικών και πολιτικών συμμαχιών, στόχος των οποίων θα είναι η σωτηρία και η ανάταξη της χώρας, μόνο τότε υπάρχει ελπίδα το τέλος της μεταπολίτευσης να μη συνοδευθεί με το τέλος των οραμάτων και της ελπίδας.