Δεν ήρθε ακόμα η ώρα της αναδιάρθρωσης. Καιρός για ριζικές μεταρρυθμίσεις και τομές

Διαβάζουμε εδώ και μέρες στα ξένα Μέσα ότι επίκειται αναδιάρθρωση του δημοσίου χρέους της Ελλάδας. Η Ελλάδα, η Πορτογαλία και η Ιρλανδία πρέπει τώρα να αναδιαρθρώσουν το χρέος τους, προτρέπει ο Economist (sic), ισχυριζόμενος ότι παρά τις ηρωικές περικοπές παραμένει το δημοσιονομικό αδιέξοδο. Σε αντίστοιχο μήκος κύματος το Γερμανικό Spiegel ισχυρίζεται ότι διαθέτει πληροφόρηση σύμφωνα με την οποία το ίδιο το ΔΝΤ έχει προτρέψει την Ελλάδα να προβεί σε αναδιάρθρωση. Σήμερα στο χορό προστέθηκαν οι Financial Times με τον πρωτοσέλιδο τίτλο «Η ΕΕ χάνει την πίστη της στην Ελλάδα», όπου αναφέρεται η πληροφορία ότι τα κράτη της Ευρωζώνης σκέπτονται αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους.

Συνήθως όπου υπάρχει καπνός υπάρχει και φωτιά. Κι ας ισχυρίζονται στην ευρωζώνη ότι δεν υπάρχει περίπτωση αναδιάρθρωσης. Η αλήθεια είναι ότι κάποια στιγμή στο εγγύς μέλλον, πρέπει να γίνει αναδιάρθρωση του ελληνικού δημόσιου χρέους. Πρώτον, διότι ένα τμήμα του είναι τοκογλυφικό και άδικο. Δεύτερον, διότι το μέγεθος του είναι δυσβάσταχτο και αν δεν διευθετηθεί σε συμφωνία με τους πιστωτές το σύνολο της οικονομίας θα υποστεί μακροχρόνιο δημοσιονομικό εγκλωβισμό, αυξάνοντας παράλληλα τον κίνδυνο για άτακτο πιστολάρισμα με πολλαπλά θύματα. Τρίτον, διότι η πρόβλεψη του να βγούμε ξανά στις αγορές στις αρχές του 2012 δεν βγαίνει εύκολα υπό τις παρούσες συνθήκες. Τέταρτον, διότι οι ηρωικές περικοπές στις οποίες αναφέρεται ο Economist (τώρα που κατέρρευσε η Ιρλανδία γίναμε ήρωες;), οι θυσίες των πολιτών, δεν θα πιάσουν τόπο σε συνθήκες παρατεταμένης οξείας ύφεσης.

Καλά όλα αυτά, αλλά υπάρχει ένα μεγάλο «Όμως».

Καταρχάς, η με οποιοδήποτε τρόπο ρύθμιση του δημοσίου χρέους της Ελλάδας, της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας στο μέλλον, θα γίνει συντεταγμένα εντός ευρωζώνης και όχι υπό πίεση, ούτε ως αντίδραση στις κραυγές των πρωτοσέλιδων των FT, του Economist και του Spiegel. Και σίγουρα δεν θα γίνει με πρωτοβουλία Παπακωνσταντίνου. Η ΕΕ είτε στο πλαίσιο της συντηρητικής πολιτικής της Μέρκελ, είτε με πρωτοπορία μια σοσιαλδημοκρατική πολιτική τύπου Gabriel - Steinmeyer - Steinbruck θα θέσει τους όρους της αναδιάρθρωσης των κρατών της ευρωπαϊκής περιφέρειας συνολικά, καθώς και την κατεύθυνση προς την οποία θα κινηθεί το ευρωπαϊκό εγχείρημα στο μέλλον. Ήδη ως προς την κατεύθυνση ολοκλήρωσης του ευρωπαϊκού εγχειρήματος ένα πρώτο βήμα έγινε στη Σύνοδο Κορυφής του Μαρτίου.

Δεύτερον, για να υπάρξει αναδιάρθρωση και να είναι πετυχημένη, βάζοντας την οικονομία σε βιώσιμη δημοσιονομική πορεία, πρέπει να φροντίσουμε σαν χώρα να δημιουργήσουμε πρωτογενή πλεονάσματα στον προϋπολογισμό. Τη στιγμή που μιλάμε, αν εξαιρέσουμε τα χρωστικά που δίνουμε για τοκοχρεολύσια, παράγουμε έλλειμμα της τάξης του 6,5%+. Ακόμα κι αν αναδιαρθρώναμε δηλαδή το χρέος και εξαφανίζαμε ως δια μαγείας τα τοκοχρεολύσια, πάλι θα έπρεπε να βρούμε πόρους να χρηματοδοτήσουμε δομικά παραγώμενα ελλείμματα του ελληνικού κράτους.

Τι πρέπει να κάνουμε; Μεγάλες μεταρρυθμίσεις και τομές. Είναι εύκολο να βγάζεις το μαχαίρι και οριζοντίως να κόβεις μισθούς και συντάξεις, να αυξάνεις φόρους κι όποιον πάρει ο χάρος. Είναι δύσκολο να σχεδιάζεις και να υλοποιείς σύνθετες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που θα βάλουν το πλαίσιο για την επανεκκίνηση της ανάπτυξης.

Η 18μηνη εμπειρία από τη διακυβέρνηση ΠΑΣΟΚ αναδεικνύει με χαρακτηριστικό τρόπο την αμφιθυμία που υπάρχει στο κυβερνητικό επιτελείο απέναντι στις μεταρρυθμίσεις.

-Από τη μία επιχειρείται μια μεγάλη τομή, ο Καλλικράτης, με μια μείωση των μισθών του δημοσίου πράγμα σωστό διότι στη συντριπτική πλειοψηφία δεν ανταποκρίνονται στην παραγωγικότητα.

-Από την άλλη το Δημόσιο παραμένει ακόμη άθικτο ως προς τον τρόπο λειτουργίας του. Η εργατική αριστοκρατία στις ΔΕΚΟ καλά κρατεί με πληθώρα οργανισμών και παραοργανισμών να επιδοτούνται από τον Τακτικό Προϋπολογισμό και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, καμία σχέση δεν υπάρχει με πρακτικές New Public Management, η Κυβέρνηση είναι σε μέγεθος ιστορικό με 50 άτομα, Υπουργεία υπάρχουν χωρίς να έχουν αλλάξει ακόμα το όνομά από τον προηγούμενο ανασχηματισμό, γραμματείες υπάρχουν κομμένες από τη μία και πεταμένες από την άλλη.

-Από τη μία ξεκίνησε το One Stop Shop για ίδρυση επιχειρήσεων σε μία μέρα σε μία στάση με αποτέλεσμα να κερδίσουμε την επόμενη φορά 12 θέσεις στην Ετήσια Έκθεση Doing Business.

-Από την άλλη δεν τα βρίσκουν τα Υπουργεία στο θέμα της περιβαλλοντικής αδειοδότησης μικρών μεταποιητικών εργαστηρίων (το 90 % των αδειοδοτήσεων στη χώρα) με αποτέλεσμα ένα σχέδιο νόμου που ήταν να έχει ψηφιστεί τέλη Δεκεμβρίου να σέρνεται.

-Από τη μία ψηφίζεται ένας νόμος σκούπα για το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων.

-Από την άλλη οι γνωστοί άγνωστοι, δικηγόροι, συμβολαιογράφοι, φαρμακοποιοί, παραμένουν κλειστότεροι από ποτέ.

Δεν χωράει αμφιβολία ότι με τα σκληρά δημοσιονομικά μέτρα η Ελλάδα σταδιακά θα αποκαταστήσει το χαμένο ηθικό της πλεονέκτημα. Κανείς δεν θα μπορεί σε λίγο να μιλήσει βάσιμα για τους ανεύθυνους ή τεμπέληδες Έλληνες που απομυζούν τους ευρωπαϊκούς πόρους. Παράλληλα, αγανακτισμένοι πολλοί Ευρωπαίοι από το κακό που έπαθε το «καλό και αγαπημένο τους παιδί» η Ιρλανδία και υπό το φόβο ενός μεγαλύτερου ντόμινο, θα βγουν να σπρώξουν το ζήτημα της αναδιάρθρωσης για να γίνει μια ώρα αρχύτερα.

Ωστόσο, χωρίς δραστικές αλλαγές που οδηγούν σε αναπτυξιακή αναδιάρθρωση την ελληνική οικονομία, δεν θα κερδίσουμε ποτέ το στοίχημα της οικονομικής αποτελεσματικότητας και της ανταγωνιστικότητας και μια ενδεχόμενη άκαιρη αναδιάρθρωση του δημοσίου χρέους θα είναι εφήμερη, χωρίς ισχυρά θεμέλια που θα μας οδηγήσουν με ασφάλεια στο μέλλον. Υπ’ αυτή την έννοια οι προϋποθέσεις για αναδιάρθρωση δεν υπάρχουν ακόμα. Κάντε ριζοσπαστικές μεταρρύθμισεις.

Πηγή: Η γενιά των 700 ευρώ

* Ο πίνακας είναι της ζωγράφου Χαράς Ευθυμιοπούλου