Του Μάνου Ματσαγγάνη*Πολλές από τις σκέψεις μου για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η χώρα περιέχονται στο κείμενο “Από τη χρεωκοπία στην αυτογνωσία” το οποίο έχει ήδη κυκλοφορήσει στον Τομέα Παιδείας και Έρευνας - όποιος ενδιαφέρεται μπορεί εύκολα να το προμηθευτεί. Το κείμενο εκείνο γράφτηκε από τον Δαμιανό Παπαδημητρόπουλο, και συνυπογράφεται από τον Ορέστη Καλογήρου, τον Γιώργο Καρρά, τη Βάσω Κιντή, την Ελίζα Παπαδάκη και εμένα. Δεν φιλοδοξεί παρά να διαβαστεί, και να συμβάλει στη συζήτηση. Δεν συνιστά μειοψηφούσα άποψη, ούτε προτείνεται ως εναλλακτικό του σχεδίου θέσεων.
Το σημείωμα αυτό αφορά το σχέδιο θέσεων. Συμμετείχα στην επιτροπή θέσεων και κατέθεσα εκεί συγκεκριμένες παρατηρήσεις. Κάποιες από αυτές έγιναν δεκτές, κάποιες (οι περισσότερες) όχι. Δεν έχει νόημα να επανέλθω εδώ στις ενστάσεις μου μία προς μία. Θα μιλήσω γενικά.
Το βασικό πρόβλημα είναι ότι το κείμενο των θέσεων δεν παρέχει μια πειστική αφήγηση για το τι σημαίνει να είσαι αριστερός σε μια ριζικά διαφορετική εποχή – και το «ριζικά διαφορετική» αυτή τη φορά δεν είναι υπερβολή. Ζούμε το τέλος του μεταπολιτευτικού μοντέλου, αυτό που μας έφερε στα πρόθυρα της χρεωκοπίας και στην απαξίωση της πολιτικής. Αυτό το λέμε, αλλά διστάζουμε να βγάλουμε τα ανάλογα συμπεράσματα.
Για παράδειγμα σε πολλά σημεία το σχέδιο ακολουθεί την πεπατημένη του αριστερού λαϊκισμού που απαιτεί οι κομματικές θέσεις να βρίθουν «αγωνιστικών» μεγαλοστομιών. Σε πολλές περιπτώσεις, οι διατυπώσεις είναι απλώς άστοχες. Για να περιοριστώ σε ένα θέμα που το γνωρίζω, η φράση «Η πρωτοφανής ένταση στην εκμετάλλευση της εργασίας, η αποδιάρθρωση του κοινωνικού κράτους, η περιστολή δημοκρατικών δικαιωμάτων, η επεκτεινόμενη φτώχεια, ιδίως μετά την πρόσφατη κρίση, ακόμα και στο εσωτερικό των αναπτυγμένων χωρών» μπορεί να ισχύει για την Κίνα, αλλά δεν ισχύει για τη Βραζιλία, ούτε για την Ινδία, και οπωσδήποτε όχι για την Ευρώπη. Οι αυτοματισμοί του κοινωνικού κράτους στην Ευρώπη λειτουργούν: το μερίδιο της κοινωνικής δαπάνης στο ΑΕΠ στην ΕΕ αυξάνεται: από 27,5% το 2007 προβλέπεται να φτάσει 30,7% το 2011. Το Ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο δεν καταρρέει.
Φυσικά, η ΔΗΜΑΡ δεν θα κριθεί κυρίως από τέτοιες διατυπώσεις – αν και «το ύφος είναι ήθος», και το καταγγελτικό-αποκαλυψιακό ύφος εμποδίζει την ψύχραιμη αποτίμηση θολώνει την κρίση και ευνοεί τη διολίσθηση στον αριστερό λαϊκισμό. Η ΔΗΜΑΡ θα κριθεί από το πώς τοποθετείται στο μείζον θέμα: στην αναζήτηση ενός άλλου δρόμου για τη χώρα, πέρα από την υπερχρέωση, την επιδεικτική κατανάλωση, την ιδιοποίηση δημόσιων πόρων, την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος. Και εδώ, το «όχι» στο Μνημόνιο δεν φτάνει. Οι βουλευτές μας ψήφισαν «κατά» τον περασμένο Μάιο. Θα το έκαναν εάν το θέμα κρινόταν από τη ψήφο τους; Εάν όχι, θα είχαμε γίνει συνένοχοι της χρεωκοπίας. Εάν ναι, δεν είμαστε ειλικρινείς.
Υπάρχει λύση εναλλακτική του Μνημονίου; Φοβάμαι πως όχι – τουλάχιστον προς το παρόν. Η δική μας δουλειά είναι να ψάξουμε να τη βρούμε, μαζί με όσους άλλους ενδιαφέρονται, σε όποιον πολιτικό χώρο και αν βρίσκονται αυτοί. Αυτό σημαίνει περισσότερη δουλειά και τολμηρότερες επεξεργασίες. Σημαίνει να είμαστε παρόντες και να συμμετέχουμε μαχητικά στην καθημερινή μάχη των ιδεών για όλα τα θέματα - μικρά και μεγάλα (θα έλεγα κυρίως στα μικρά). Έτσι και μόνο έτσι ωριμάζουν οι πολυπόθητες συγκλίσεις ευρύτερων δυνάμεων που λέει το σχέδιο θέσεων, όχι με μανούβρες κορυφής.
Νομίζω ότι το κύριο χαρακτηριστικό πολλών από όσους πλαισίωσαν τη ΔΗΜΑΡ, έχοντας μείνει επί μακρόν εκτός πολιτικής, είναι η ανυπομονησία. Με την αριστερή κουλτούρα της μεταπολίτευσης, με τα στερεότυπά της, εν τέλει με τον λαϊκισμό της. Με την απροθυμία της να αναγνωρίσει τις δικές της ευθύνες για τη σημερινή κρίση. Για την παρακμή – και με δική της συμμετοχή – της δημόσιας εκπαίδευσης, του συστήματος υγείας, της τοπικής αυτοδιοίκησης, των δημόσιων επιχειρήσεων, των αγροτικών συνεταιρισμών κ.ά. (δηλ. ενός μετά τον άλλον όλων των ακρογωνιαίων λίθων της προγραμματικής πρότασης όλων των συνιστωσών της, από το ΠΑΣΟΚ έως το ΚΚΕ μ-λ).
Πλέον αυτή την ανυπομονησία έχουν αρχίσει να συμμερίζονται ευρύτατα τμήματα της κοινής γνώμης, δίνοντάς της μια χροιά απέχθειας είτε για την αριστερή κουλτούρα της μεταπολίτευσης είτε για την πολιτική γενικώς. Σε ό,τι με αφορά, η ανυπομονησία με την αριστερή κουλτούρα της μεταπολίτευσης συνδυάζεται με την αγωνία να διασώσουμε από το ναυάγιό της τις αξίες της αριστεράς: την ισότητα, τη δικαιοσύνη, την αλληλεγγύη. Με άλλα λόγια, συνδυάζεται με την πεποίθηση ότι ένας καλύτερος τρόπος είναι εφικτός να είναι κανείς αριστερός, και ότι η ΔΗΜΑΡ μπορεί να τον εκφράσει.
Αυτό μπορεί να ακούγεται ανώδυνο, αλλά δεν είναι. Έχει σημαντικές συνέπειες στην καθημερινή συμπεριφορά μας στους μαζικούς χώρους όπου έχουμε κάποια επιρροή. Σημαίνει ότι οι δυνάμεις μας θα πρέπει να αρνούνται πεισματικά να συνταχθούν με την πεπατημένη της απόλυτης προτεραιότητας στο στενό συμφέρον των συναδέλφων τους (των πανεπιστημιακών, των γιατρών, των φαρμακοποιών κ.ά.), και να προσπαθούν να εκφράσουν το ευρύτερο δημόσιο συμφέρον – ακόμη και όταν κάτι τέτοιο συνεπάγεται συνδικαλιστικές απώλειες.
Εγώ πιστεύω ότι εάν έχουμε κάτι να προσφέρουμε, αυτό είναι να χαράσσουμε μια πολιτική υγείας με γνώμονα τα συμφέροντα των ασθενών (όχι των γιατρών), μια πολιτική για τις συγκοινωνίες με γνώμονα τα συμφέροντα των επιβατών (όχι των οδηγών), μια εκπαιδευτική πολιτική με γνώμονα τα συμφέροντα όσων μαθητών και φοιτητών ενδιαφέρονται για τις σπουδές τους (όχι των καθηγητών).
Το άλλο (λιγότερο ή περισσότερο ακραίες εκδηλώσεις κοινωνικού εγωισμού με προσχηματική αναφορά το δημόσιο σύστημα υγείας, τις δημόσιες συγκοινωνίες, το δημόσιο πανεπιστήμιο κτλ.) το κάνουν άλλοι πολύ καλύτερα από εμάς.
Το θέμα δεν είναι αν πρέπει να βλέπουμε το ποτήρι μισογεμάτο ή μισοάδειο. Προσπαθούμε να απομακρυνθούμε από την όχθη του αριστερού λαϊκισμού - και πράττουμε άριστα. Διστάζουμε όμως να το πάρουμε απόφαση ότι πρέπει να κολυμπήσουμε μέχρι την άλλη όχθη - και αυτό είναι επικίνδυνο. Ο προφανής κίνδυνος είναι να παρασυρθούμε από το ρεύμα.
Πιστεύω ότι η μετεξέλιξη της ΔΗΜΑΡ σε μια καθωσπρέπει εκδοχή του ΣΥΡΙΖΑ είναι εντελώς αδιέξοδη: ακριβώς όσο αδιέξοδη ήταν η μετεξέλιξη του ΣΥΝ σε μια καθωσπρέπει εκδοχή του ΚΚΕ πριν 20 χρόνια. Κανείς δεν αντέχει άλλα 20 χαμένα χρόνια – ούτε η χώρα ούτε εμείς προσωπικά. Με αυτές τις επιφυλάξεις, υπερψηφίζω το Σχέδιο Θέσεων για το 1ο συνέδριο της ΔΗΜΑΡ.
* Συμβολή στον προσυνεδριακό διάλογο
2 comments:
Αρκετοί χαρακτηρισμοί έχουν ακουστεί, όπως “το απαράδεκτο μνημόνιο”, “το μνημόνιο δεν είναι μονόδρομος”, τάσσομαι κατά του μνημονίου”, να κάνουμε δημοψήφισμα, “να ψηφίσουμε αν είμαστε υπέρ ή κατά του μνημονίου”. Στην πραγματικότητα σε όλους αυτούς δεν αρέσουν οι συνέπειες του μνημονίου, όπως δεν αρέσουν στους ανθρώπους οι συνέπειες ενός σεισμού, ή μιας καταιγίδας. Αλλά οι συνέπειες του μνημονίου, για να αξιολογηθούν, θα πρέπει να συγκριθούν με τις συνέπειες του μη μνημονίου: το μνημόνιο μας δίνει για κάτι λιγότερο από τρία χρόνια κάποια χρήματα με σχετικά υποφερτό επιτόκιο, προκειμένου αφενός να εξυπηρετήσουμε το ληξιπρόθεσμο χρέος μας, αφετέρου να καλύψουμε τα καινούργια ελλείμματα που θα δημιουργήσουμε σ' αυτά τα τρία χρόνια. Σε αντάλλαγμα αναλαμβάνουμε την υποχρέωση να μειώνουμε σταδιακά αυτά τα ελλείμματα, μέχρι να τα φέρουμε κάτω του 3% του ΑΕΠ. Για παράδειγμα το 2009 το δημόσιο είχε έσοδα περίπου 50 δις (για την ακρίβεια 49) και δαπάνες 85 δις, άρα το έλλειμμα ήταν πάνω από 35 δις. Το μνημόνιο μας επέβαλε να μειώσουμε το 2010 το έλλειμμα κατά 6% του ΑΕΠ, δηλαδή περίπου κατά 15 δις. Αυτό την ίδια στιγμή σημαίνει ότι μας επέτρεπε (και μας χρηματοδοτούσε) να έχουμε ένα έλλειμμα 20 δις (35-15=20). Με αυτά τα 20 δις πληρώσαμε μισθούς (μειωμένους), συντάξεις, τόκους κ.ο.κ."
(Από το κείμενο των 6 συνομιλητών, που συνέγραψε ο κ. Δαμιανός Παπαδημητρόπουλος).
Θα ξεκινήσω την προσπάθεια άρθρωσης ενός αξιοπρεπούς αντιλόγου στους ισχυρισμούς των 6 συζητητών, ξεκινώντας από τις ανακρίβειες και τους αναληθείς ισχυρισμούς, που εμφανίζονται ως παραδοχές, μέσα στο κείμενο των συζητητών, που συνόψισε ο κ. Παπαδημητρόπουλος, με τίτλο : "Από τη χρεοκοπία στην αυτογνωσία" http://politicalreviewgr.blogspot.com/2011/03/blog-post_27.html .
Αν δούμε τους αριθμούς, όσον αφορά το Μνημόνιο, τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Από τα ποσά, που διέθεσε και θα διαθέσει στο ελληνικό δημόσιο το Μνημόνιο δεν θα πάει στους μισθούς και στις συντάξεις ούτε ένα λεπτό, παρά τα όσα ισχυρίζονται οι 6 συζητητές. Αυτή η πρωτογενής παραδοχή τους, που λέει ότι το Μνημόνιο χρηματοδοτεί τα τρέχοντα - εκτός των προκαθορισμένων δανείων - ελλείμματα του ελληνικού δημοσίου και μάλιστα τους μισθούς και τις συντάξεις, καθώς επίσης και όλες οι συναφείς παράγωγες παραδοχές τους δεν έχει βάση. Απλά, δεν είναι αληθής :
Το 2010 η χώρα πήρε 38 δισ. €, από τα οποία τα 32,5 δισ. € πήγαν για τοκοχρεωλύσια (19,5 δισ. € χρεωλύσια και 13 δισ. € τόκοι), ενώ το 2011 η χώρα θα πάρει 46,5 δισ. € από τα οποία τα 44 δισ. € θα πάνε για τοκοχρεωλύσια (28,1 δισ. € χρεωλύσια και 15,9 δισ. € τόκοι). Σχεδόν όλα τα χρήματα θα πάνε για να χρηματοδοτήσουν τους κατόχους των ομολόγων στο εξωτερικό, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν το 80% του συνολικού ελληνικού δημόσιου χρέους, ενώ και τα υπόλοιπα θα πάνε για την στήριξη του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, στο οποίο είναι επίσης εκτεθειμένοι ομολογιούχοι από το εξωτερικό, με πρώτη από όλους την Ε.Κ.Τ. (Οι μισθοί, για τους οποίους, δήθεν, κόπτονται οι συγγραφείς του πονήματος, ανέρχονται γύρω στα 20 δισ. € και δεν πληρώνονται από τα δάνεια του Μηχανισμού Στήριξης. Ούτε, φυσικά, και οι συντάξεις. Και για να μην ακούγονται και γράφονται τερατολογίες, πρέπει να ειπωθεί ότι το συνολικό μισθολογικό κόστος του δημοσίου τομέα στην Ελλάδα ανέρχεται στο 20% του ΑΕΠ της χώρας και κυμαίνεται περίπου, στα μέσα επίπεδα των χωρών της ευρωζώνης).
Χωρίς τα δάνεια του Μηχανισμού θα ήσαν οι δανειστές που δεν θα πληρώνονταν και αυτοί θα είχαν το πρόβλημα, ενώ η προσφυγή τους στα δικαστήρια δεν θα τους απέφερε πολλά πράγματα και θα υποχρεώνονταν σε έναν συμβιβασμό επωφελή για το ελληνικό δημόσιο). Αυτή είναι η αλήθεια.
Για τον λόγο αυτό, δεν υπάρχει λόγος να κοπτόμεθα για την όποια χασούρα των δανειστών και οφείλουμε να γνωρίζουμε ότι, πέρα από τις ανοησιολόγες θεωρίες των παπαγαλακίων της διεθνούς και της εντόπιας χρηματοπιστωτικής ελίτ και των πολιτικών θεραπαινίδων τους, το ελληνικό δημόσιο τον Απρίλιο - Μάϊο του 2010 μπορούσε (και όφειλε) να διαπραγματευθεί έχοντας μια πολύ καλή διαπραγματευτική θέση απέναντί τους. Ο ευήθης ΓΑΠ δεν το έπραξε. Το γιατί είναι κάτι που μένει να το δούμε.
Τύποις και ουσία, λοιπόν, ο περίφημος "Μηχανισμός Στήριξης της ελληνικής οικονομίας" είναι ψευδεπίγραφος. Πρόκειται, όπως λένε όλοι οι σοβαροί οικονομικοί αναλυτές και οι πολιτικοί της ευρωζώνης - ενεργοί και συνταξιούχοι από τον Βόλφγκανγκ Σόϊμπλε και τον Νικολά Σαρκοζύ, μέχρι τον υπέργηρο Χέλμουτ Σμιτ -, για "Μηχανισμό διάσωσης του ευρωπαϊκού και του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος", ο οποίος δεν κάνει τίποτε περισσότερο από το να πνίγει την χώρα σε μεγαλύτερα επίπεδα χρέους, δια της συσσώρευσης των τόκων και του διαρκούς ανατοκισμού του χρέους αυτού.
...................................
Αυτός είναι ένας από τους λόγους, που τα διαφορικά επιτόκια των ελληνικών κρατικών ομολόγων (spreads) παραμένουν σε δυσθεώρητα επίπεδα (έχουν αγγίξει τον ... θεό) και γι' αυτό η χώρα πρέπει άμεσα να παύσει να λαμβάνει την "βοήθεια" του ευρωπαϊκού μηχανισμού στήριξης των γαλλογερμανικών τραπεζών (που, κατ' ευφημισμόν, αποκαλείται "Μηχανισμός στήριξης της ελληνικής οικονομίας"), διότι αυτή η "βοήθεια" προς τις γαλλογερμανικές τράπεζες καθιστά μεσομακροπρόθεσμα δυσχερή την διαπραγματευτική θέση της χώρας, έναντι των δανειστών της και διότι τα χρήματα αυτά, όχι μόνον δεν βοηθούν την αναπτυξιακή πορεία της ελληνικής οικονομίας, αλλά, αντιθέτως, σιγουρεύουν την βύθισή της σε μια διαδικασία αέναης ύφεσης και στην παράταση των συνθηκών του ασφυκτικού θανάτου, μετατρέποντάς τον σε έναν διαρκή θάνατο (perpetual death) μέσα στην οποία έχει εισάγει την ελληνική οικονομία και κοινωνία η αποικιοκρατική δανειακή σύμβαση και το κατοχικό Μνημόνιο του Μαΐου του 2010.
Γιατί, λοιπόν, οι 5 διανοητές υιοθετούν τόσο χοντροκομένα αναληθείς ισχυρισμούς, οι οποίοι δεν στηρίζονται πουθενά; Δεν θέλω να πιστεύω ότι ψεύδονται....
(Για να μην μακρυγορώ εδώ, όποιος θέλει μπορεί να διαβάσει την συνέχεια της απόπειρας απάντησής μου στο μπλογκ μου στο θέμα : «Από την χρεωκοπία στην αυτογνωσία. (Ή πως η ελληνική αριστερή διανόηση υπερασπίζεται την Ευρώπη των τραπεζών και υιοθετεί την επιχειρηματολογία της ελίτ του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού συστήματος)» http://tassosanastassopoulos.blogspot.com/2011/04/matsaganis-papadimitropoulos.html .
Post a Comment