Δύο διαφορετικοί Αλβανοί

Του Ανταίου Χρυσοστομίδη*

Η τύχη έφερε δύο Αλβανούς συγγραφείς να έχουν την ίδια εβδομάδα την ευκαιρία να αναλογιστούν τη σχέση τους με εμάς τους Έλληνες - κι εμάς τους Έλληνες να αναλογιστούμε τη σχέση μας με τη γειτονική μας χώρα.

Ο ένας συγγραφέας είναι ο παλιότερος -και διάσημος σε όλο τον κόσμο- Ισμαήλ Κανταρέ, ο άλλος είναι ο (μόλις σαράντα χρονών) Μπεν Μπλούσι, από τα μεγάλα ονόματα του Αλβανικού Σοσιαλιστικού Κόμματος και συγγραφέας του πιο πετυχημένου λογοτεχνικού έργου τα τελευταία χρόνια στην Αλβανία. Και οι δύο είχαν προγραμματίσει από καιρό να έρθουν στην Ελλάδα να παρουσιάσουν τα βιβλία τους.

Όπως όλοι διαβάσαμε στις εφημερίδες, ο Κανταρέ, ξαφνικά, κι ενώ όλα ήταν προγραμματισμένα για μια εμφάνισή του στο Μέγαρο (ο Κανταρέ πρόσφατα μετακόμισε στον εκδοτικό οίκο «Ελληνικά γράμματα» και η εμφάνισή του θα σηματοδοτούσε κατά κάποιο τρόπο τη νέα εκδοτική παρουσία του στην Ελλάδα), αποφάσισε να μην έρθει διαμαρτυρόμενος για τη στάση εκείνων των ανεγκέφαλων στρατιωτών που διάλεξαν την 25η Μαρτίου για να διαφημίσουν σε όλο τον κόσμο τη ρατσιστική τους εκπαίδευση.

Ο Μπλούσι, αντίθετα, ήρθε, γέμισε ασφυκτικά το θεατράκι «104» της οδού Θεμιστοκλέους και, παρουσιάζοντας μαζί με τον Νίκο Παπανδρέου, το βιβλίο του «Να ζεις σε νησί» (εκδ. Καστανιώτη), δεν έχασε την ευκαιρία να δηλώσει ότι οι σχέσεις καλής γειτνίασης και συνεργασίας των δύο λαών είναι μονόδρομος και ότι η ανάπτυξη της Αλβανίας περνάει μονάχα μέσα από την Ευρώπη και τις καλές σχέσεις με τους γείτονές της.

(Παρένθεση προσωπικού χαρακτήρα: Πηγαίνοντας με τον Μπλούσι τις μέρες της παρουσίας του στην Αθήνα σε εστιατόρια και ταβέρνες έπεσα από τα σύννεφα όταν ξαφνικά συνειδητοποίησα ότι σερβιτόροι που γνωρίζω χρόνια είναι Αλβανοί: είναι τόσο άψογα τα ελληνικά τους, τόσο αξιοθαύμαστη η προσαρμοστικότητά τους, που ποτέ δεν είχα υποψιαστεί ότι δεν ήταν Έλληνες. Και συνειδητοποίησα, για μια φορά ακόμα, πόσο η κρατούσα άποψη για τους Αλβανούς μετανάστες στη χώρα μας είναι αλλοιωμένη, στρεβλή, ηλίθια: οι άνθρωποι αυτοί, που δουλεύουν ατέλειωτες ώρες σε διάφορες υπηρεσίες, που ήρθαν νέοι και δεν έχουν ακόμα αποφασίσει αν θα επιστρέψουν κάποτε στη χώρα τους, παρακολουθούν με την ίδια ζέση την πολιτική κατάσταση και των δύο χωρών -όλοι ήξεραν τον Μπλούσι, και οι περισσότεροι είχαν διαβάσει το βιβλίο του, στα αλβανικά βεβαίως- και θεωρούν τους εαυτούς τους πολίτες και των δύο χωρών - και, νομίζω, δίνουν όλο και λιγότερη σημασία στη μικρή εκείνη μερίδα των Ελλήνων ρατσιστών. Άλλωστε, όπως λέει ο Μπλούσι, βρισκόμαστε σε ένα νέο είδος μετανάστευσης σε σχέση με τις παλιές, αφού από την Κορυτσά στη Θεσσαλονίκη η απόσταση είναι μικρότερη από ό,τι η απόσταση Κορυτσάς-Τιράνων).

Για μια ακόμα φορά, μένω δύσπιστος απέναντι στις μεγάλες ρητορείες και στις κατασκευασμένες ιδεολογικές γραμμές που χωρίζουν τους ανθρώπους. Ο Κανταρέ (για τον οποίο οι κακές γλώσσες λένε ότι οι δημοκρατικές του ευαισθησίες είναι μάλλον όψιμες...), μπορεί να νιώθει ότι παίρνει το αίμα του πίσω τιμωρώντας όλους τους Έλληνες με την απουσία του, σίγουρα όμως δεν βοηθάει να αλλάξουν τα πράγματα μεταξύ των δύο λαών.

* Πηγή: Κυριακάτικη ΑΥΓΗ