Ούτε θύτης ούτε θύμα

Κανένας στρατηλάτης

δεν νίκησε τον εαυτό του

Λ. Αξελός, Ο δικός σου πόλεμος

Του Γιάννη Πανούση

Εχει κανείς την εντύπωση πως η ελληνική κοινωνία είναι κομμένη στη μέση. Η πρώτη εκδοχή αυτού του τεμαχισμού σχετίζεται με την εξουσία και τον πλούτο. Από τη μια μεριά έχουν «βολευτεί» οι έχοντες και οι κατέχοντες, το κατεστημένο, το σύστημα κι από την άλλη επιβιώνουν (με λιγότερες ή περισσότερες πιθανότητες) οι χαμένοι του οικονομικού ανταγωνισμού. Η άλλη εκδοχή δεν τέμνει τα κοινωνικά στρώματα καθέτως όπως η προηγούμενη αλλά οριζοντίως. Ανεξαρτήτως δηλαδή των ποσοτικών χαρακτηριστικών κάθε ομάδας (χρήμα, θέσεις, αγαθά) αυτές διακρίνονται κυρίως από τα ποιοτικά τους στοιχεία.

ΕΤΣΙ π.χ. μπορείς να βρεις έντιμους και ευγενείς καθαρούς ανθρώπους ή ανέντιμους και βρώμικους ανθρώπους και σ' αυτούς που κινούνται στις ανώτερες και σ' αυτούς που κινούνται στις κατώτερες τάξεις.

ΜΙΑ τρίτη εκδοχή είναι η ένταξη των ατόμων και ομάδων σε μορφώματα βίας ή σε ειρηνικά, δυναμικά, διεκδικητικά κινήματα. Αυτή η επιλογή, ακόμη κι όταν γίνεται κάτω από συνθήκες που τη «νομιμοποιούν», εγγράφεται και μέσα στον τρόπο σκέψης και στο ηθικό/ιδεολογικό πεδίο του καθενός.

ΣΤΟ θανάσιμο παιχνίδι της ανακύκλωσης και κλιμάκωσης της βίας πάντοτε θα υπάρχει κάποιος ισχυρότερος στα όπλα και πάντοτε θα υπάρχουν νικητές και ηττημένοι. Στους ειρηνικούς (όχι προσχηματικούς ή κλισέ) κοινωνικούς αγώνες πάντοτε το όνειρο των πολλών στο τέλος θα νικήσει. Αυτό άλλωστε μας διδάσκουν όλη η Ιστορία και η πορεία της ανθρωπότητας.

Η φαυλότητα, η διαφθορά, η ανισότητα, η αδικία στη χώρα μας είναι εκτεταμένα φαινόμενα. Μπορεί να βρίσκονται και να κινούνται και πιο κοντά από όσο φανταζόμαστε. Τούτο σημαίνει ότι θα «σκοτώσουμε» τον πατέρα ή τον αδελφό μας επειδή τον κρίνουμε εμείς (άλλωστε ποιοι «είμαστε εμείς»;) ως αναλώσιμο; Αντί να κηρύξουμε διαρκή πόλεμο κατά της φτώχειας ή της αδικίας, θα αρχίσουμε να χτυπάμε αδιάκριτα όποιον δεν συμφωνεί με τα μέσα πάλης μας;

ΔΗΛΑΔΗ οι φαύλοι είναι χρήσιμοι διότι μας δίνουν το άλλοθι και οι έντιμοι είναι στόχοι διότι δεν είναι μαζί μας;

ΤΟ 'χω ξαναγράψει. Αν μερικοί πιστεύουν ότι «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα», πρέπει όλοι οι συν-πολίτες και συν-άνθρωποι να συμφωνήσουμε «ποιος αγιάζει τον σκοπό». ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ, αντί να επανενώσουμε την τεμαχισμένη κοινωνία (με νέους όρους διαφάνειας, εντιμότητας και αλληλεγγύης) θα μετράμε κάθε μέρα τα θύματα ενός αδιέξοδου για όλους πολέμου.

ΥΓ.: Το τίμημα της ελευθερίας, όταν δεν είσαι με τους ένθεν/κακείθεν θύτες, είναι να είσαι πάντοτε θύμα. Αισθάνεται όμως θύμα κάποιος που χιλιάδες φοιτητές του τον αγαπάνε;

www.giannispanousis.gr

Πηγή: Εφημερίδα Ελευθεροτυπία