Τζον Στάινμπενκ: «Αμερική και Αμερικανοί»...

«Μια από τις πιο συνηθισμένες γενικότητες για μάς, είναι ότι είμαστε λαός ανήσυχος, ανικανοποίητος, λαός που τρώγεται με τα ρούχα του. Στις αποτυχίες ρίχνουμε την ευθύνη στους άλλους και με τις επιτυχίες τρελαινόμαστε γιατί δεν είναι αρκετές. Ξοδεύουμε χρόνο αναζητώντας την ασφάλεια, την οποία μισούμε όταν τελικώς την αποκτήσουμε. Συνήθως είμαστε άνθρωποι χωρίς μέτρο: τρώμε υπερβολικά πολύ όταν μπορούμε, πίνουμε εξίσου πολύ, παραδιδόμαστε πολύ στις απολαύσεις μας. Ακόμη και στις αρετές μας είμαστε χωρίς μέτρο: όσοι δεν πίνουμε αλκοόλ, δεν αρκούμαστε σε αυτό. Θέλουμε να πείσουμε όλον τον κόσμο να σταματήσει να πίνει. Οσοι είμαστε χορτοφάγοι, θα θέλαμε να απαγορευτεί παντού η κατανάλωση κρέατος. Δουλεύουμε πολύ και μερικοί από εμάς πεθαίνουν από την πίεση της δουλειάς. Το αποτέλεσμα είναι ότι είμαστε συνεχώς σε κατάσταση αναταραχής, από σωματικής αλλά και πνευματικής πλευράς.

Πιστεύουμε ότι η κυβέρνησή μας είναι αδύναμη, ανόητη, αυταρχική, ανέντιμη και αναποτελεσματική και ταυτόχρονα είμαστε βαθιά πεπεισμένοι ότι είναι η καλύτερη κυβέρνηση στον κόσμο και θα θέλαμε να την επιβάλουμε και σε όλους τους άλλους. Μιλούμε για τον δικό μας τρόπο ζωής, λες και αυτός περιλαμβάνει τους βασικούς κανόνες για να κατακτήσουμε τη βασιλεία των ουρανών. Είμαστε ξύπνιοι, περίεργοι και αισιόδοξοι. Βασιζόμαστε στους εαυτούς μας και ταυτόχρονα εξαρτιόμαστε απολύτως από τους άλλους. Δεν χαλάμε χατίρι στα παιδιά μας και ύστερα δεν τα συμπαθούμε. Και μετά τα παιδιά εξαρτιούνται εντελώς από εμάς, τους γονείς τους, και στο τέλος μάς μισούν. Είμαστε γεμάτοι αυταρέσκεια για τα αγαθά που έχουμε, για τα σπίτια μας, για την εκπαίδευσή μας. Και όμως δεν υπάρχει άντρας και γυναίκα που δεν θέλουν το καλύτερο για την επόμενη γενιά. Φημιζόμαστε για την προσήνεια και τη φιλόξενη διάθεσή μας στους καλεσμένους μας αλλά και στους ξένους. Και όμως, θα σχηματίσουμε ένα μεγάλο κύκλο γύρω από έναν άνθρωπο που ψυχορραγεί στο πεζοδρόμιο. Είναι σαν να ζούμε, να αναπνέουμε και να λειτουργούμε με παραδοξότητες. Σε τίποτε όμως δεν είμαστε πιο παράδοξοι όσο στο να πιστεύουμε με πάθος τους μύθους που δημιουργήσαμε. Θέλουμε να θεωρούμε τους εαυτούς μας ρεαλιστές και όμως αγοράζουμε οτιδήποτε διαφημίζεται κυρίως από την τηλεόραση. Και το αγοράζουμε χωρίς να νοιαζόμαστε για την ποιότητα, αλλά επειδή ακούσαμε και είδαμε το συγκεκριμένο προϊόν να αναφέρεται αμέτρητες φορές. Φοβόμαστε να ξυπνήσουμε, φοβόμαστε να είμαστε μόνοι, φοβόμαστε να βρεθούμε ένα λεπτό χωρίς τον θόρυβο και τη σύγχυση της αποκαλούμενης ψυχαγωγίας.

Ωρυόμαστε ότι είμαστε χώρα με νόμους - και ύστερα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να τους παραβιάσουμε και να τη γλιτώσουμε ατιμώρητοι. Επιμένουμε με υπερηφάνεια ότι διαμορφώνουμε τις πολιτικές μας πεποιθήσεις ανάλογα με τις απόψεις μας για τα ζητήματα - και ύστερα ψηφίζουμε εναντίον ενός ανθρώπου εξαιτίας της θρησκείας του, του ονόματός του και του σχήματος της μύτης του».

Ο συγγραφέας του κειμένου (δημοσιεύθηκε στη "Καθημερινή" 30/1/08), το οποίο για καλή μας τύχη εντοπίσαμε, δεν περιγράφει τους Ελληνες. Ο τιμηθείς με το βραβείο Νομπέλ Λογοτεχνίας, Αμερικανός συγγραφέας Τζον Στάινμπενκ, γιατί περί αυτού πρόκειται, μιλάει για τους Αμερικανούς στη σειρά δοκιμίων του με τίτλο «Αμερική και Αμερικανοί», που θα βρείτε στον τόμο με τίτλο «Of Men and Their Making», εκδ. Penguin, 2003. Ο Στάινμπεκ έγραφε αυτά για τους Αμερικανούς το 1966. Επειδή πιστεύουμε ότι το κείμενό του μας αφορά, ότι αφορά την Ελλάδα του 2008, του δίνουμε τον λόγο. Τα συμπεράσματα, δικά σας.

Της Μαριλιας Παπαθανασιου / mpapathanasiou@kathimerini.gr