Το «ελληνικό όνειρο»

Tου Πασχου Μανδραβελη/ pmandravelis@kathimerini.gr

Αν το καλοσκεφτεί κάποιος, οι Μάκης και Θέμος είναι η ελληνική εκδοχή του American Dream. Σκιτσογράφος ο ένας, συντάκτης του εργατικού ρεπορτάζ ο άλλος, ανέβηκαν ραγδαία στη δημοσιογραφική και κοινωνική ιεραρχία, για να γίνουν τηλεοπτικοί αστέρες πρώτου μεγέθους και τελικά επιτυχημένοι εκδότες. Εφτασαν να είναι συνομιλητές των ανώτατων κλιμακίων της εξουσίας, να έχουν οικονομίες εκατομμυρίων ευρώ και σπίτια στα βόρεια προάστια.

Κακά τα ψέματα: πολλοί από το σινάφι μας ζήλεψαν την επιτυχία τους και αρκετοί προσπάθησαν να τη μιμηθούν. Χειρότερα: πολλοί τους μιμούνται. Οι δύο αστέρες έχουν ανοίξει δρόμους, ειδικά στην τηλεοπτική φαντασμαγορία. Η κρυφή κάμερα του ενός είναι σταθερά πολλών τηλεοπτικών εκπομπών (μέχρι και στα μπακάλικα μπήκε, στο όνομα της αποκαλυπτικής δημοσιογραφίας) και η ανακύκλωση των λυμάτων της τηλεόρασης κατέκλυσε όλα τα σόου. Η επιτυχία πάντα δημιουργεί μιμητές. Οσο ευτελέστερη είναι τόσο περισσότερους μιμητές δημιουργεί.

Ο Θέμος και ο Μάκης είναι το «γκρικ ντριμ». Με μια επισήμανση όμως: όπως είναι το «γκρικ», έτσι είναι και το «ντριμ». Ηθικολογικό, αυθαίρετο, κυνικό, χωρίς έρμα και κανόνες. Το μεγάλο μυστικό της επιτυχίας των δύο δημοσιογράφων είναι ότι γκρέμισαν προηγούμενες συμβάσεις στη δημοσιογραφία, τόλμησαν εκεί που η δεοντολογία και η ευπρέπεια κάποιων άλλων δεν τους επέτρεψε να μπουν. Στον καταπατημένο χώρο των ραδιοσυχνοτήτων συνέχισαν την καταπάτηση. Ακόμη και των ευτελισμένων κανόνων της τηλεοπτικής δημοσιογραφίας. Η επιτυχία τους δεν είχε κάτι δημιουργικό, δεν άνοιξαν δρόμους για να φτιαχτεί κάτι σαν το «60 minutes». Καταπάτησαν το «κοινωνικό κεφάλαιο» -όσο, τέλος πάντων, είχε απομείνει- στον χώρο της δημοσιογραφίας. Το οικειοποιήθηκαν με έναν απίστευτο κυνισμό: «Κίτρινος Τύπος» και «Ζούγκλα» ονομάζει τις εκπομπές του ο κ. Τριανταφυλλόπουλος. Αυτό δηλαδή που είναι ύβρις για τη δημοσιογραφία έγινε τίτλος (τιμής). Ο κ. Αναστασιάδης γαργαλάει διά της εκπομπής του τα χαμηλότερα ένστικτα των τηλεθεατών και μάλιστα θεωρητικολογεί γι’ αυτήν την ανάγκη. Η επιτυχία τους είναι κάτι σαν τις επαύλεις που συναντάμε μέσα στα δάση. Ιδιοποιημένη δημόσια περιουσία, καταπατημένο κοινωνικό κεφάλαιο, κυνισμός και διάχυτος θαυμασμός από τον περίγυρο. Από αυτά τα υλικά δεν είναι φτιαγμένη η σύγχρονη Ελλάδα;

Δεν πρέπει να απορούμε, λοιπόν, πώς φτάσαμε εδώ που είμαστε σήμερα. Ο Θέμος και ο Μάκης δεν είναι παρά οι εμβληματικοί αστέρες της ελληνικής παθογένειας. Σε ολόκληρη τη χώρα πια δεν παράγεται πλούτος ούτε καινοτομία. Ανακατανέμεται ο δημόσιος και η μόνη καινοτομία που ανθεί είναι οι νέοι τρόποι για την ιδιοποίηση αυτού του δημόσιου πλούτου. Και αυτό δεν αποτελεί παθογένεια. Εντός του συγκεκριμένου συστήματος είναι ορθολογική επιλογή. Οταν είναι επιτρεπτό να βγαίνουν πολλά περισσότερα χρήματα από την ανακατανομή του δημόσιου πλούτου, σε σχέση με την παραγωγή νέου, γιατί να επενδύσει κάποιος σε παραγωγικές δραστηριότητες; Οταν δεν υπάρχουν οι κοινωνικές και κατ’ επέκταση οι πολιτικές αντιστάσεις στην ιδιοποίηση του κοινωνικού κεφαλαίου και του δημόσιου πλούτου, όταν υπάρχει μόνο όφελος και όχι κόστος σ’ αυτήν τη διαδικασία, γιατί να επιχειρήσουν κάποιοι παραγωγικά;

Πηγη: Καθημερινή της Κυριακής