Για Ελληνορωσική ρελάνς με το φυσικό αέριο γράφει ο Σταύρος Λυγερός στην Καθημερινή της Κυριακής. Πολλαπλά οφέλη από τον αγωγό South stream που ανακοίνωσαν Καραμανλής - Πούτιν και ο οποίος θα παρακάμπτει την Τουρκία "Η αλήθεια είναι ότι το σκηνικό είχε και μία νότα ειρωνείας. Αν και ο Ταγίπ Ερντογάν δεν είχε κανένα περιθώριο να πει οτιδήποτε, δεν είναι και ό,τι καλύτερο να βλέπεις τους Βλαντιμίρ Πούτιν και Κώστα Καραμανλή να ανακοινώνουν στην έδρα σου (Κωνσταντινούπολη) την κατασκευή του αγωγού, που θα διοχετεύσει ρωσικό φυσικό αέριο στη Βουλγαρία, την Ελλάδα και την Ιταλία.
Ο αγωγός South stream σχεδιάσθηκε ακριβώς για να παρακάμψει την Τουρκία, η οποία τα τελευταία χρόνια προσπαθεί να καταστεί ενεργειακός κόμβος στην ευρύτερη περιοχή. Σημαντικό βήμα ήταν η κατασκευή του αγωγού Μπακού-Τσεϊχάν, που μεταφέρει αζερικό (και καζακικό) πετρέλαιο στην ανατολική Μεσόγειο και από εκεί με τάνκερ στις δυτικές αγορές. Ο αγωγός αυτός κατασκευάσθηκε, επειδή οι ΗΠΑ ήθελαν να υπάρχει μια οδός εξαγωγής των υδρογονανθράκων της Κασπίας και της Κεντρικής Ασίας, που να παρακάμπτει τη Ρωσία.
Η Ουάσιγκτον επιχειρεί με κάθε τρόπο να αποτρέψει αυτό που η ίδια αποκαλεί ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία. Στην πραγματικότητα, βεβαίως, αυτό που την ανησυχεί είναι μήπως η στρατηγική συνεργασία πολλών ευρωπαϊκών χωρών με τη Μόσχα στον τομέα της ενέργειας και ευρύτερα της οικονομίας αποδυναμώσει την αμερικανική επιρροή στη Γηραιά Ηπειρο. Με άλλα λόγια, παρά την επίσημη ρητορική περί εταιρικής σχέσης, οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν τη Ρωσία ως ανταγωνιστή.
Το παιχνίδι της Τουρκίας
Με τον αγωγό Μπακού-Τσεϊχάν, η Τουρκία εξυπηρέτησε τα δικά της συμφέροντα, παίζοντας ταυτοχρόνως και το αμερικανικό παιχνίδι. Παραλλήλως, όμως, έπαιξε και με τη Μόσχα. Με τον αγωγό Bluestream (διασχίζει από Βορρά προς Νότο τον Εύξεινο Πόντο) θα προμηθευτεί ρωσικό φυσικό αέριο, το οποίο θα χρησιμοποιήσει αφ’ ενός για τις δικές της ανάγκες και αφ’ ετέρου για να το διοχετεύσει στην Ελλάδα, την Ιταλία και περαιτέρω.
Η Ουάσιγκτον άσκησε ασφυκτικές πιέσεις στην Τουρκία να μη μετατραπεί σε κόμβο μεταφοράς του ρωσικού αερίου στη νότια Ευρώπη, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Οι Αμερικανοί θα ήθελαν η νότια Ευρώπη να προμηθεύεται μόνο αζερικό και κεντροασιατικό αέριο μέσω του αγωγού Τουρκία-Ελλάδα-Ιταλία. Η Αγκυρα, όμως, επέλεξε να καταστεί διαμετακομιστικό κέντρο φυσικού αερίου, χωρίς να ενδιαφέρεται ιδιαιτέρως για την προέλευσή του.
Λόγω των γνωστών εμποδίων που εγείρει η Ουκρανία στη μεταφορά του ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, η Μόσχα αναζητάει επειγόντως εναλλακτικές διαδρομές. Στο πλαίσιο αυτό κατασκευάζεται ο υποθαλάσσιος αγωγός στη Βαλτική, που θα τροφοδοτήσει με φυσικό αέριο τη Γερμανία, παρακάμπτοντας την Ουκρανία και την Πολωνία, οι οποίες ελέγχονται από την Ουάσιγκτον.
Στην προσπάθειά της να παρακάμψει το ουκρανικό εμπόδιο, η Μόσχα προσανατολίσθηκε στη διαδρομή μέσω Τουρκίας. Μ’ αυτή τη λογική σχεδιάσθηκε η κατασκευή του Bluestream. Γι’ αυτό το λόγο, το αφεντικό της (ελεγχόμενης από το Κρεμλίνο) Gazprom Αλεξέι Μίλερ είχε ενημερώσει εμπιστευτικά ότι μετά τη λήξη της υφιστάμενης συμφωνίας θα σταματούσε ή θα περιόριζε δραστικά τη ροή φυσικού αερίου μέσω του αγωγού, που σήμερα τροφοδοτεί την Ελλάδα μέσω Ουκρανίας, Μολδαβίας, Ρουμανίας και Βουλγαρίας. Από την Τουρκία θα ξεκινούσε ο αγωγός προς Ελλάδα και Ιταλία. Απ’ αυτήν θα τροφοδοτείτο και ο αγωγός Ναμπούκο, που μέσω Βουλγαρίας και Ουγγαρίας θα μεταφέρει αέριο στην κεντρική Ευρώπη.
Ο σχεδιασμός αυτός, όμως, είχε ένα κρίσιμο γεωπολιτικό μειονέκτημα για τη χώρα μας. Από ένα χρονικό σημείο και μετά, η Ελλάδα θα βρισκόταν σε καθεστώς μεγάλης ενεργειακής εξάρτησης από την Τουρκία. Σε μία κρίση, η Αγκυρα θα μπορούσε να κλείσει τη στρόφιγγα και να μας προκαλέσει ενεργειακή ασφυξία. Λόγω της αστάθειας των ελληνοτουρκικών σχέσεων ένα τέτοιο ενδεχόμενο δεν είναι καθόλου απίθανο.
Ο κίνδυνος αυτός απετράπη με την απόφαση Πούτιν-Καραμανλή να κατασκευασθεί ο αγωγός Southstream, ο οποίος θα μεταφέρει υποθαλασσίως φυσικό αέριο από το ρωσικό Νοβοροσίσκ στο βουλγαρικό Μπουργκάς. Από εκεί αγωγός θα το μεταφέρει στη Θεσπρωτία μέσω Θράκης και στη συνέχεια υποθαλασσίως στην Ιταλία. Η απόφαση αυτή διευκολύνθηκε πολύ από τη συμφωνία Μόσχας-Ρώμης για την προμήθεια ρωσικού αερίου.
Ο πρόεδρος Πούτιν, βεβαίως, προωθεί την κατασκευή αυτού του αγωγού για τις δικές του γεωπολιτικές σκοπιμότητες. Παρότι οι σχέσεις Μόσχας-Αγκυρας έχουν κάνει μεγάλα βήματα, η παραδοσιακή μεταξύ τους δυσπιστία παραμένει ισχυρή. Με αυτή την έννοια, η Ρωσία αποφάσισε σε αυτή την περιοχή να μη βάλει τα αυγά της (το ήμισυ περίπου των συνολικών εξαγωγών της) μόνο στο τουρκικό καλάθι.
Σε αντίθεση με τον πετρελαιαγωγό Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης, που πέρασε από τα σαράντα κύματα, η απόφαση για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου ελήφθη ταχύτατα. Και μόνο αυτό το γεγονός αποδεικνύει ότι η εκατέρωθεν πολιτική βούληση ήταν κατασταλαγμένη και ισχυρή.
Διπλή δίοδος
Με τον αγωγό αυτό, η Τουρκία παρακάμπτεται και χάνει το ρόλο του κεντρικού διαμετακομιστικού σταθμού στη μεταφορά ρωσικού (και όχι μόνο) φυσικού αερίου στη νότια και κεντρική Ευρώπη. Με άλλα λόγια, η Ρωσία θα έχει διπλή δίοδο: και μέσω Τουρκίας-Ελλάδας και μέσω Βουλγαρίας-Ελλάδας. Με τον τρόπο αυτό, το κέντρο βάρους μετατοπίζεται προς τη χώρα μας. Εξ ου και έπειτα από παλινδρομήσεις, η Μόσχα αντιμετωπίζει την Αθήνα ως στρατηγικό εταίρο.
Η παράκαμψη της Ουκρανίας και των άλλων ανατολικοευρωπαϊκών χωρών, που ελέγχονται από την Ουάσιγκτον, είναι κρίσιμης σημασίας όχι μόνο για τις ευρωρωσικές σχέσεις, αλλά και για τις σχέσεις της Μόσχας με τα κράτη της Κεντρικής Ασίας. Η Ουάσιγκτον έχει καταβάλει μεγάλες προσπάθειες για να τα αποσπάσει από τη ρωσική σφαίρα επιρροής και να εντάξει στη δική της.
Με τον νέο αγωγό, η Ρωσία θα έχει πρόσθετες δυνατότητες να διοχετεύσει στην Ευρώπη όχι μόνο το δικό της, αλλά και το φυσικό αέριο των πρώην σοβιετικών Δημοκρατιών. Δεδομένου ότι η κυβέρνηση Πούτιν έχει συνάψει συμφωνίες με κεντροασιατικές χώρες για το φυσικό αέριό τους, κατά κάποιον τρόπο προλαβαίνει το αμερικανικό σχέδιο για διοχέτευση αυτού του αερίου στη Δύση μέσω Τουρκίας.
Η συμφωνία για τον Southstream αποτελεί αναμφίβολα επιτυχία της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής και ένα κρίσιμο βήμα με πολλαπλές θετικές επιπτώσεις. Πρώτον, αποτρέπει την εξάρτηση της Ελλάδας από την Αγκυρα. Δεύτερον, καθιστά τη χώρα μας ενεργειακό κόμβο στη νότια Ευρώπη, γεγονός που εκ των πραγμάτων αποτελεί σταθεροποιητικό παράγοντα. Και τρίτον, αναβαθμίζει σημαντικά τις ελληνορωσικές σχέσεις με ό,τι αυτό συνεπάγεται στο γεωοικονομικό αλλά και στο γεωπολιτικό επίπεδο".
Του Σταυρου Λυγερου, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
01-07-07 www.kathimerini.gr
No comments:
Post a Comment