Αναρχικό Μέτωπο Ιράν και Αφγανιστάν

Εμείς, το Αναρχικό Μέτωπο Ιράν και Αφγανιστάν, επιβεβαιώνουμε για άλλη μια φορά την ακλόνητη και αρχές θέση μας: Κάθε πόλεμος, οποιασδήποτε κλίμακας και με οποιοδήποτε πρόσχημα, που ξεκίνησε ή παρατείνει τα Κράτη πρέπει να καταδικάζεται απερίφραστα.

Τα κράτη ανεξάρτητα από το σχήμα ή την εμφάνισή τους χρησιμοποιούν τον πόλεμο ως όργανο επιβίωσης και ελέγχου. Και σε αυτή τη διαδικασία, είναι οι ζωές, η αξιοπρέπεια και το μέλλον των απλών ανθρώπων που ποδοπατούνται.

Σε μια εποχή που ο κόσμος καταπιάνεται και πάλι από τη βία, τους βομβαρδισμούς, τον θάνατο, τον εκτοπισμό και την ανασφάλεια, επιμένουμε σε αυτή τη διαρκή αλήθεια: τα πραγματικά θύματα του πολέμου είναι πάντα οι άνθρωποι, όχι τα κράτη, όχι οι ιδεολογίες, όχι τα σύνορα.

Ο αγώνας μας, ως συνήθως, δεν είναι για την ανακατανομή της εξουσίας μεταξύ των ελίτ, αλλά ενάντια στον ίδιο τον θεσμό του Κράτους και κάθε μορφής οργανωμένης κυριαρχίας.

Στεκόμαστε αλληλέγγυοι, με προσοχή και αποφασιστικότητα, με τον λαό του Ιράν, του Αφγανιστάν και γενικά ολόκληρης της περιοχής.

Αυτό που βλέπουμε σήμερα είναι, αφενός, τα κραυγαλέα εγκλήματα του ισραηλινού καθεστώτος, το οποίο επιτίθεται στον άμαχο πληθυσμό στη Γάζα και αλλού με ανελέητη κτηνωδία. Από την άλλη πλευρά, βλέπουμε την Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν να χειραγωγεί τον φόβο στον πληθυσμό, να παίζει γεωπολιτικά παιχνίδια σε βάρος των ιρανικών ζωών και να επιβάλλει το βάρος του πολέμου στην κοινωνία.

Βλέπουμε την Ισλαμική Δημοκρατία όχι μόνο ως περιφερειακό πόλεμο, αλλά ως μέρος μιας παγκόσμιας αλυσίδας κυριαρχίας και καταστολής: ένα καθεστώς που επί δεκαετίες επιτίθεται στον ιρανικό λαό με λογοκρισία, φτώχεια, φυλακίσεις, βασανιστήρια και εκτελέσεις και που θέτει απερίσκεπτα σε κίνδυνο εκατομμύρια ανθρώπους μέσω του στρατού του προβοκάτσια.

Ενώ καταδικάζουμε με τον πιο σκληρό τρόπο τις θηριωδίες του σιωνιστικού καθεστώτος, δηλώνουμε επίσης ότι ο αγώνας κατά της Ισλαμικής Δημοκρατίας είναι μέρος του ευρύτερου αγώνα μας ενάντια σε όλα τα κράτη και τις δομές κυριαρχίας, ενός αγώνα που θα συνεχιστεί.

Πολεμάμε για έναν κόσμο χωρίς σύνορα, χωρίς κράτη, χωρίς στρατούς ή αυταρχισμό· έναν κόσμο όπου η ανθρωπιά, η ζωή και η ελευθερία βρίσκονται στο επίκεντρο. Ο κύριος αγώνας μας ήταν πάντα ενάντια στον πολιτικό αυταρχισμό, τον ολοκληρωτισμό και το ίδιο το Κράτος.

Αναρχικό Μέτωπο Ιράν και Αφγανιστάν

Κορντάντ 1404

Για την ελευθερια της έκφρασης

"Όταν υπερασπιζόμαστε την ελευθερία έκφρασης, δεν πρέπει να ασχολούμαστε με το περιεχόμενο των απόψεων, ούτε με τις πεποιθήσεις του προσώπου που δέχεται επίθεση. Πρέπει μόνο να υπερασπιζόμαστε την ελευθερία έκφρασης". Νόαμ Τσόμσκυ

Το Άρδην είναι εδώ και αρκετά χρόνια ένας από τους λίγους πολιτικούς χώρους στην Ελλάδα που σταθερά παράγει πολιτικό λόγο και ιδέες. Αυτό σαφώς το διαχωρίζει από τις αμέτρητες περιπτώσεις απολιτίκ ινφλουένσερ, λαϊκιστών ή ρουσφετολόγων πολιτικάντηδων.
Ο Γ. Καραμπελιάς διένυσε μια αξιοπρόσεκτη πολιτική πορεία, που χαρακτηρίζεται από το θάρρος των αναθεωρήσεων, και είναι σήμερα ένας από τους λίγους πραγματικούς μας διανοούμενους. Ορισμένα από τα βιβλία του αποτελούν μνημειώδεις αναλύσεις, που διαγιγνώσκουν σε μεγάλο βαθμό σωστά τις ρίζες των διαχρονικών μας προβλημάτων και ορίζουν την εθνική μας ιδιαιτερότητα.
Γενικά, στις αναλύσεις του ακολουθεί ένα διπολικό σχήμα και ο ίδιος παίρνει θέση μεταξύ των δύο πόλων, αλλά εγγύτερα του ενός (πχ ενωτικοί-ανθενωτικοί, μεγαλοϊδεάτες-μικροελλαδίτες, κλπ). Σε τέτοια σχήματα, φυσικά, και υπάρχουν περιπτώσεις που ο αναλυτής εγκλωβίζεται ή χάνει την ευρύτητα ιστορικών προσώπων και γεγονότων, αλλά γενικά θεωρώ ότι ψηλαφεί αρκετά την αλήθεια. Μεταξύ των έργων του θα ξεχώριζα το 1204, το οποίο αποτελεί εμπεριστατωμένη απάντηση στους αποδημητές της εθνικής συνέχειας, την Υπονομευμένη άνοιξη, που με οικονομικούς όρους προσεγγίζει τις ρίζες της σύγχρονης υποτέλειας, αλλά και την Υπέρβαση δεξιάς και αριστεράς.
Επίσης, έχει ορίσει σχήματα, που ορθοτομούν την σύγχρονη πραγματικότητα, όπως η αποστασία των διανοουμένων, η σύγκρουση κέντρου-περιφέρειας, ο ευρασιανισμός και η σχέση του με την Τουρκία κλπ. Ο ίδιος έφερε στα ελληνικά πράγματα σημαντικούς διανοούμενους, όπως ο Κ. Παπαϊωάννου, ο Κονδύλης, εσχάτως ο Ναβάλνι. Επίσης, τα έντυπα του Άρδην πολέμησαν επανειλημμένως την αντιχριστιανική αρχαιολατρία, τον νεοφασισμό, την συνωμοσιολογία.
Μέσα από το κράμα εθνικιστικών, χριστιανοκοινωνικών, βενιζελικών, αλλα και αναρχιζουσών ιδεών, που εξέφραζε τα προηγούμενα χρόνια το Άρδην, φαίνονταν πως δομούσε μια ενδιαφέρουσα εξωσυστημική πολιτική αντιπρόταση, που θα ήταν πολύ ενδιαφέρον να εκτίθονταν και κομματικά. Όλα αυτά, αν και ανέκαθεν είχα ενστάσεις για την διαχρονική του θέση στο σκοπιανό και εσχάτως τον τρόπο που προσεγγίζει την Δύση.
Τελευταία, το Άρδην πραγματοποίησε αξιόλογες αναλύσεις για την πανδημία και το ουκρανικό. Αυτό το έφερε σε σύγκρουση με τον ακροδεξιό χώρο, μετά την αριστερά που από χρόνια το είχε επικηρύξει.
Στην διαχρονική σύγκρουση μεταξύ υποταγμένων ελίτ και λοξοστρατημένων μαζών, που ο Καραμπελιάς έχει πολλάκις αναλύσει, τα θύματα των λαϊκισμών αντιπροσωπεύουν ξεκάθαρα τους δεύτερους. Αντίθετα, οι επιτήδειοι, που άγουν και φέρουν τον εύλογα αγανακτισμένο λαό, είναι εκείνοι που πρέπει να πολεμηθούν, μαζί με τις προβληματικές ελίτ. Για αυτό και όταν οι ελίτ στρατηγικά, ή από σύμπτωση, ακολουθούν έστω και ασθμαίνοντας τον σωστό δρόμο (βλ. Ουκρανικό) δεν σημαίνει ότι συμμαχούμε μαζί τους και βάζουμε απέναντι τον πλανεμένο από τον απολίτικο λαϊκισμό λαό.
Φθάνοντας, λοιπόν, στην προχθεσινή συζήτηση στον Ιανό και έχοντας διαβάσει την ανάλυση του Άρδην, θεωρώ πως η εκδήλωση ήταν πέρα για πέρα λάθος. Τυμβωρυχία από επιτήδειους στα Τέμπη, προφανώς και έγινε. Όπως αντίστοιχα τυμβωρυχία έγινε και στην μνήμη του Λυγγερίδη, από το φιλοκυβερνητικό στρατόπεδο, λίγο καιρό νωρίτερα.
Ωστόσο, το πρωτεύον στα Τέμπη δεν είναι η τυμβωρυχία. Η ουσία είναι το προβληματικό κράτος του μικροελλαδισμού, που τρώει τα παιδιά του. Και το κίνημα για τα Τέμπη, με όλες τις υπερβολές του, δείχνει τον δρόμο για να γκρεμιστεί αυτό το προβληματικό κράτος, όπως το έχει ορίσει στα έργα του και ο Καραμπελιάς. Αντί να επιζητούν, λοιπόν, δικαίωση από την αστική δικαιοσύνη ή να απαιτούν υπεύθυνες επιστημονικές αναλύσεις από τα κανάλια, οι διανοούμενοι μας πρέπει να επικεντρωθούν σε πιο ριζικές λύσεις. Στο πώς θα γκρεμιστεί και κυρίως από τι θα αντικατασταθεί το εγκληματικό μας σύστημα.
Κάθε άλλη συζήτηση, είναι σε μεγάλο βαθμό λογικό να γεννήσει από την μια λαϊκές αντιδράσεις, από την άλλη μικροκομματική εκμετάλλευση από την κυβέρνηση.
Βέβαια, τα τυφλά ντου δεν οδηγούν πουθενά. Ο ακτιβισμός είναι θεμιτός όταν συνοδεύεται από πολιτική ανάλυση και στοχεύει στην πρόκληση πολιτικού διαλόγου και μέσω αυτής στην αποδόμηση του αντιπάλου. Το ίδιο ισχύει στον Ιανό, το ίδιο και για την παράδοξη συγκέντρωση της Δαπ στην νομική.

Ανάρτηση στο FB από τον Αντάρτης Κλεφταρματωλός

Κύπριοι και Ιρλανδοί στις αγγλικές φυλακές

 

Από το 1956 έως και το 1962, οι αντάρτες του Ιρλανδικού Δημοκρατικού Στρατού (IRA) χτύπαγαν με βόμβες τα σύνορα της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας με τη βόρεια Ιρλανδία. Η περίοδος αυτή, που έμεινε γνωστή ως η εποχή του «Border Campaign» (Εκστρατεία των Συνόρων), συνέπεσε χρονικά με τον εθνικοαπλευθερωτικό αγώνα των Κυπρίων ενάντια στη Βρετανική Αποικιοκρατία. Ο στόχος των Ιρλανδών και Κυπρίων ανταρτών υπήρξε κοινός: οι Βρετανοί. Οι μεν ζήταγαν ανεξαρτησία οι δε αυτοδιάθεση και Ένωση με την μητέρα Ελλάδα. Και τους δύο προσπάθησε να αιματοκυλίσει ο στρατάρχης Sir John Harting, ο οποίος το 1955 είχε διοριστεί Κυβερνήτης της Κύπρου....

Κύπριοι στις φυλακές υψίστου ασφαλείας 

Κατά την τετραετία του αγώνα της ΕΟΚΑ περίπου 3.300 Έλληνες φυλακίστηκαν για μήνες ή χρόνια στις κεντρικές φυλακές της Λευκωσίας, στο φρούριο της Κερύνειας και στα ειδικά στρατόπεδα συγκέντρωσης της Κοκκινοτρομιθιάς, της Πύλας, του Μάμμαρι και του Πολέμι. Έντεκα γνωστές αποδράσεις πραγματοποιήθηκαν, κάτι το οποίο προκαλούσε πονοκέφαλο στις αποικιοκρατικές αρχές. Καθώς οι φυλακές γέμιζαν, οι Βρετανοί μετέφεραν μερικούς κρατούμενους σε φυλακές της Αγγλίας και της Σκωτίας. Στις 27 Αυγούστου 1956, 11 αγωνιστές της ΕΟΚΑ μεταφέρθηκαν στις φυλακές υψίστης ασφαλείας. Ήταν οι Ρένος Κυριακίδης, Πέτρος Στυλιανού, Γεώργιος Σκοτεινός, Δημήτρης Φιλιαστίδης και Λοΐζος Χατζηλοΐζου. Οι κρατούμενοι μεταφέρθηκαν το ίδιο βράδυ στις φυλακές Wormwood Scrubs στο Λονδίνου και τοποθετήθηκαν στην πτέρυγα των βαρυποινιτών, αφού το βρετανικό καθεστώς δεν τους αναγνώρισε ως πολιτικούς κρατούμενους....

«Είμαι παρά τω πλευρώ σας. Είμαι Ιρλανδός» 

Σε αυτές τις φυλακές οι Κύπριοι ανέπτυξαν ισχυρούς δεσμούς φιλίας με τους Ιρλανδούς κρατούμενους. Ήδη από το πρώτο βράδυ, όταν έφτασαν στις φυλακές, ο Ιρλανδός Manus Canning, επικεφαλής του συνεργείου που προσέφερε ζεστό κακάο στους φυλακισμένους, ψιθύρισε στο αυτί του Ρένου Κυριακίδη «Μην τους εμπιστεύεστε. Μην φοβάστε. Είμαι μαζί σας. Είμαι Ιρλανδός». 

Manus Canning, Sean MacStiofain και Cathal Goulding. 

Βρέθηκαν στις ίδιες φυλακές με τους Κύπριους της ΕΟΚΑ και ανέπτυξαν στενές φιλικές σχέσεις

Στην ίδια πτέρυγα φυλακισμένοι βρίσκονταν και οι Ιρλανδοί MacStiofain και Canning οι οποίοι είχαν φυλακιστεί για κλοπή όπλων όπως επίσης και Donal Murphy και Joy Doyle για επιδρομή κατά αγγλικού στρατοπέδου. Μάλιστα ο Donal ήταν αδελφός του Charlie Murphy, ηγετικού στελέχους του IRA στην Εκστρατεία των Συνόρων....

Όταν κάποια άλλη στιγμή, Βρετανοί φυλακισμένοι προσπάθησαν να επιτεθούν στους Κύπριους, οι Ιρλανδοί δημιούργησαν ένα προστατευτικό τείχος γύρω τους και προειδοποίησαν πως οποιαδήποτε επίθεση εναντίων των Κυπρίων θα ισοδυναμούσε με επίθεση εναντίον των Ιρλανδών. Κάτι που θα προκαλούσε αντίποινα εντός και εκτός φυλακών. Στις 7 Φεβρουαρίου 1957 στις φυλακές ήρθαν άλλοι εννιά Κύπριοι αγωνιστές: Γρηγόρης Γρηγοράς, Βίας Λειβαδάς, Σωκράτης Λοΐζίδης, Επιφανής Παπαντωνίου, Ευάγγελος Παναγιώτου, Ανδρέας Σάββα, Θάσος Σοφοκλέους, Νικόλας Λοΐζου και Φώτης Χριστοφής. Στις 13 Σεπτεμβρίου 1957, η ομάδα μεγαλώνει με τους Νίκο Σαμψών και Νίκο Σοφοκλέους ενώ δύο μήνες αργότερα μεταφέρονται και οι Νίκος Τσαρδελλής, Γιάννης Επαμεινώνδας και Μιχαλάκης Ρωσσίδης. Ένα μήνα αργότερα, οι Βρετανοί χώρισαν τους Κύπριους σε δύο ομάδες και τους μετέφεραν στις φυλακές του Wakefield κοντά στο Leeds και στις φυλακές Maidstone στο Kent.

«Πολεμάμε τον ίδιο ιμπεριαλισμό» 

Στις φυλακές του Wakefield, οι Κύπριοι συναντήθηκαν ξανά με αγωνιστές του ΙRA. Μόλις έφτασαν, ο Seamus Murphy, έτρεξε και άρπαξε το χέρι ενός από τους Κύπριους λέγοντάς του: «Είμαι περήφανος που σε συναντώ. Λέγομαι Murphy, είμαι μέλος του IRA, που πολεμώ τον ίδιο ιμπεριαλισμό με σένα». Ο πυρετός των τοίχων Τα σχέδια για απόδραση είχαν ήδη ξεκινήσει να καταστρώνονται από τις φυλακές του Wormwood Scrubs, όμως η μεταφορά των Κυπρίων σε άλλες φυλακές ματαίωσε το πλάνο. Ωστόσο ο «πυρετός των τοίχων», όπως χαρακτήριζε ο Seamus Murphy, την ιδέα για απόδραση ήταν έντονος και έτσι τα σχέδια συνεχίστηκαν. Αν και δεν τα κατάφερναν δεν το έβαζαν κάτω. Το 1958, κοινή επιτροπή Ιρλανδών και Κυπρίων συμφώνησαν να σε ένα σχέδιο απόδρασης που αν πετύχαινε θα είχαν κοινή δράση.

Αυτό σήμαινε πως αγωνιστές της ΕΟΚΑ και του IRA, θα έφευγαν αντάρτες στα βουνά και θα συνέχιζαν τον αγώνα ενάντια στη βρετανική αποικιοκρατία και οι Κύπριοι θα παρέδιδαν κατάλογο προδοτών Κυπρίων στους οποίους προσέφεραν άσυλο οι Βρετανοί. Αυτούς θα τους εκτελούσαν οι Ιρλανδοί. 

Ο συνδετικός κρίκος Νικόλας Ιωάννου 

Ο Νικόλας Ιωάννου Έξω από τη φυλακή, σημαντική βοήθεια προσέφερε ο Νικόλας Ιωάννου, φοιτητής στο Λονδίνο και αντιπρόσωπος της ΕΟΚΑ στην Αγγλία. Ο αδελφός του Γιώργος Ιωάννου βρισκόταν στις φυλακές με τους αγωνιστές του ΙRA. Είχε φροντίσει για την επιτυχή έκβαση της απόδρασης, ενώ η Κατίνα Πηλινά, ξάδελφη του Νίκου Σαμψών του χάρισε τις 500 λίρες που είχε φυλάξει για προίκα. Όταν στις 14 Ιουλίου 1958, ο Νικόλας Ιωάννου ξεκίνησε με τη μοτοσικλέτα του το ταξίδι του για το Δουβλίνο, έχασε τη ζωή του σε δυστύχημα. Ένα φορτηγό του έκοψε τον δρόμο. Τα σχέδια που είχε πάνω του, εξαφανίσθηκαν. Λίγες μέρες αργότερα, ο αξιωματικός που πήγε να συλληπηθεί την αδελφή του, παραδέχτηκε πως «δεν είχαμε σκοπό να τον σκοτώσουμε, μόνο να πάρουμε από πάνω του τα σχέδια απόδρασης». Τελικά, τα σχέδια απόδρασης των αγωνιστών δεν πέτυχαν. Ωστόσο, με τις υπογραφές Ζυρίχης-Λονδίνου και την ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας, οι Κύπριοι φυλακισμένοι αποφυλακίστηκαν στο πλαίσιο της γενικής αμνηστίας. 

Πίνακες του ζωγράφου Γιάννη Γίγα. 

Οι εννέα απαγχονισθέντες της ΕΟΚΑ (αριστερά) και οι εν Ιρλανδία δέκα μάρτυρες του IRA (δεξιά)

Οι εννέα απαγχονισθέντες της ΕΟΚΑ (αριστερά) και οι εν Ιρλανδία δέκα μάρτυρες του IRA (δεξιά) Οι σχέσεις των αγωνιστών του ΙRA και της ΕΟΚΑ διατηρήθηκαν για πολλά χρόνια ακόμα. Οι Κύπριοι αντάλλασαν για πολλά χρόνια γράμματα και πραγματοποιούσαν επισκέψεις ενώ πραγματοποίηθηκαν και πολλές εκδηλώσεις όπου γίνονταν αναφορές στις ιδιαίτερες σχέσεις που ανέπτυξαν οι Κύπριοι με τους Ιρλανδούς. Ο Ιρλανδός Seamus Murphy σε συνέντευξή του το 1986 ανέφερε «Ένα μήνυμα θέλω να δώσω στους αγωνιστές της ΕΟΚΑ. Ζείτε βαθιά μέσα στην ψυχή μου, σε μια ανεπανάληπτη εποχή αγώνων. Αδέλφια συνεχίστε τον αγώνα σας ασταμάτητα μέχρι την νίκη».

Πηγή: Μηχανή του Χρόνου

Από τον Χίτλερ στον Πούτιν – Κατευνασμός στο Μόναχο

Tου TIMOTHY SNYDER * 

Το άρθρο του σημαντικού ιστορικού έχει δημοσιευτεί πριν ο Τζ.Τ. Βανς εκφωνήσει την περιβόητη ομιλία του στο Μόναχο. Αλλά ίσως γι’ αυτό είναι ακόμα περισσότερο προφητικό.

Καθώς Αμερικανοί και Ρώσοι διαπραγματευτές συγκλίνουν σήμερα στο Μόναχο για μια μεγάλη διάσκεψη ασφαλείας, κουβαλώντας στις βαλίτσες τους διάφορα σχέδια για την Ουκρανία, χωρίς την Ουκρανία, ο πειρασμός είναι μεγάλος να θυμηθούμε μια άλλη συνάντηση στην πόλη αυτή. Ο κατευνασμός του επιτιθέμενου φαίνεται να σχεδιάζεται τώρα, όπως έγινε με τη Γερμανία το 1938.

Αλλά οι ομοιότητες μεταξύ εκείνης της στιγμής και της σημερινής είναι βαθύτερες, και αξίζει να σταθούμε για να τις εξετάσουμε. Η συμμετρία μεταξύ Γερμανίας-Τσεχοσλοβακίας το 1938 και Ρωσίας-Ουκρανίας το 2022 είναι αλλόκοτη, και η το να σταθούμε για μια στιγμή στις ομοιότητες μπορεί να μας βοηθήσει να δούμε ευρύτερα το σήμερα. Είμαστε αιχμάλωτοι, τώρα περισσότερο από ποτέ, των φημών, της παραπληροφόρησης και των συναισθημάτων της στιγμής. Η ιστορία μπορεί να μας δώσει τουλάχιστον μια πιο ήρεμη προοπτική. Και έτσι ας το σκεφτούμε:

Ο Χίτλερ αρνήθηκε τη νομιμότητα του τσεχοσλοβακικού κράτους. Ως Γερμανός καγκελάριος, αρνήθηκε συστηματικά ότι αυτό είχε δικαίωμα ύπαρξης. Αν και οι ηγέτες του είχαν εκλεγεί δημοκρατικά, ισχυρίστηκε ότι δεν είχαν δικαίωμα να κυβερνούν. Επειδή ο λαός του μιλούσε διάφορες γλώσσες, ισχυρίστηκε ότι δεν υπήρχε τέτοιο πράγμα όπως ένα ενιαίο σώμα Tσεχοσλοβάκων πολιτών. Ο Χίτλερ υποστήριξε ότι η ίδια η Τσεχοσλοβακία ήταν τεχνητή, αποτέλεσμα μιας ιστορικής καμπής που δεν έπρεπε ποτέ να συμβεί, του διακανονισμού μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ισχυρίστηκε ότι η ύπαρξη εθνικής μειονότητας του έδινε το δικαίωμα να παρεμβαίνει στην πολιτική της Τσεχοσλοβακίας. Τον Μάιο του 1938 διέταξε τον στρατό του να προετοιμαστεί για ένα αιφνίδιο χτύπημα στην Τσεχοσλοβακία. Ενεργοποίησε επίσης τους πράκτορές του στο εσωτερικό της χώρας. Στις 12 Σεπτεμβρίου ο Χίτλερ εκφώνησε έναν καταιγιστικό λόγο στους Γερμανούς μιλώντας για την εντελώς φανταστική εξόντωση της γερμανικής μειονότητας στην Τσεχοσλοβακία. Ξέρουμε τι θα ακολουθήσει: Η Βρετανία και η Γαλλία, μαζί με τη Γερμανία και την Ιταλία, αποφάσισαν, στο Μόναχο, στις 30 Σεπτεμβρίου, ότι η Τσεχοσλοβακία θα πρέπει να παραχωρήσει κρίσιμα συνοριακά εδάφη στη Γερμανία. Αυτά ήταν τα πιο υπερασπίσιμα τμήματα της χώρας. Οι ηγέτες της Τσεχοσλοβακίας, αν και δεν ερωτήθηκαν, επέλεξαν να αποδεχτούν τον διαμελισμό της χώρας τους.

Για να δούμε πού βρισκόμαστε τώρα, θα βοηθούσε, ωστόσο, να φανταστούμε πώς θα μπορούσαν να είχαν εξελιχθεί διαφορετικά τα πράγματα. Και έτσι, παραθέτω μια παράγραφο αντίθετη στα γεγονότα, με πλάγια γράμματα:

Οι ηγέτες της Τσεχοσλοβακίας επέλεξαν να αντισταθούν. Αν και γενικά αναμενόταν ότι ο πρόεδρος Μπένες θα διέφευγε σε μια ξένη πρωτεύουσα και θα σχημάτιζε κυβέρνηση στην εξορία, εκείνος παρέμεινε στην Πράγα. Η θέση του ήταν ισχυρότερη απ’ ό,τι φαινόταν. Αν και ήταν ένα νέο κράτος και ελάχιστα γνωστό στις ευρωπαϊκές δυνάμεις, η Τσεχοσλοβακία ήταν μια επιτυχημένη δημοκρατία και μια βιομηχανική δύναμη. Είχε την καλύτερη βιομηχανία όπλων στην Ευρώπη και μια σειρά από οχυρώσεις βελτίωναν τη φυσική άμυνα που της πρόσφερε η οροσειρά στα σύνορά της με τη Γερμανία. Αν και στις πρωτεύουσες της Ευρώπης, οι σοφοί ηγέτες περίμεναν ότι οι Γερμανοί θα έφταναν στην Πράγα μέσα σε τρεις ημέρες, στην πραγματικότητα η Βέρμαχτ παραπαίει στα βουνά. Ο πόλεμος των Σουδητών ήταν σε εξέλιξη. Η ευρωπαϊκή κοινή γνώμη στράφηκε εναντίον των επιτιθέμενων. Η Γερμανία αναγκάστηκε να μεταφέρει στρατεύματα από άλλες περιοχές και στη συνέχεια να επιστρατεύσει περισσότερους στρατιώτες. Εν μέσω ενός πολέμου με αβέβαιη έκβαση, αυτό ήταν αντιδημοφιλές. Βλέποντας την επιτυχία της τσεχοσλοβακικής αντίστασης, οι Βρετανοί και οι Γάλλοι άρχισαν να προσφέρουν βοήθεια, οικονομική και στη συνέχεια στρατιωτική. Οι Αμερικανοί βοήθησαν τους Βρετανούς να βοηθήσουν τους Τσεχοσλοβάκους. Η Γαλλία ανακατέλαβε τα εδάφη που είχε επιτρέψει στη Γερμανία να καταλάβει λίγα χρόνια νωρίτερα. Ένα χρόνο μετά τον λεγόμενο πόλεμο των Σουδητών, ο Χίτλερ αποφάσισε ότι χρειαζόταν μια γρήγορη νίκη για να εξασφαλίσει την θέση του στο εσωτερικό και να εκφοβίσει τις ευρωπαϊκές δυνάμεις. Υπό την κάλυψη μιας άλλης επιστράτευσης, διέταξε την εισβολή στα εδάφη της Πολωνίας, στη Βαλτική. Δεν μπόρεσε όμως να κρατήσει την επιχείρηση μυστική. Οι Γερμανοί άρχισαν να διαμαρτύρονται. Οι Πολωνοί πρόλαβαν να μετακινήσουν στρατεύματα από τα ανατολικά τους σύνορα. Ο Χίτλερ αναγκάστηκε να ματαιώσει την επιχείρηση. Εν τω μεταξύ, οι Τσεχοσλοβάκοι εκμεταλλεύτηκαν το χάος για να εξαπολύσουν μια σειρά από ρίψεις αλεξιπτωτιστών πίσω από τις γερμανικές γραμμές. Οι Γερμανοί βγήκαν στους δρόμους απαιτώντας ειρήνη. Ο πόλεμος των Σουδητών είχε τελειώσει.

Σίγουρα, δεν μπορούμε να πούμε λεπτομερώς τι θα μπορούσε να είχε συμβεί. Ωστόσο, αν η Τσεχοσλοβακία είχε αντισταθεί, μπορούμε να είμαστε αρκετά σίγουροι ότι δεν θα είχε υπάρξει Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, τουλάχιστον όχι του είδους που βίωσε η Ευρώπη από τον Σεπτέμβριο του 1939.

Ένας πόλεμος κατά της Τσεχοσλοβακίας το 1938 θα ήταν πραγματικά δύσκολος για τους Γερμανούς. Ο Χίτλερ δεν μπλόφαρε, αλλά ο στρατός του δεν ήταν έτοιμος. Η διχοτόμηση της Τσεχοσλοβακίας αμαχητί έκανε τα πράγματα πολύ πιο εύκολα γι’ αυτόν. Όταν η Γερμανία εισέβαλε στην Πολωνία, τον Σεπτέμβριο του 1939, χρησιμοποίησε τα άθικτα τάνκς της Τσεχοσλοβακίας και άλλα τσεχοσλοβακικά όπλα. Έλεγχε επίσης τους οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους της Τσεχοσλοβακίας. Αν η Τσεχοσλοβακία είχε αντισταθεί, αυτό δεν θα συνέβαινε. Ακόμη και αν υποθέσουμε ότι η Τσεχοσλοβακία τελικά θα ηττούνταν από τη Γερμανία, δεν υπάρχει περίπτωση η Γερμανία να ήταν σε θέση να κινηθεί τόσο γρήγορα εναντίον της Πολωνίας. Επίσης: όταν η Γερμανία εισέβαλε στην Πολωνία, τον Σεπτέμβριο του 1939, εξαρτιόταν από τη συμμαχία της με τη Σοβιετική Ένωση, η οποία είχε σφραγιστεί εκείνον τον Αύγουστο με συμφωνίες που έμειναν στην ιστορία ως Σύμφωνο Μολότοφ-Ρίμπεντροπ. Αν η Τσεχοσλοβακία είχε αντισταθεί, θα ήταν πολύ πιο δύσκολο για τους Σοβιετικούς να επιλέξουν αυτή την πιο ενεργή μορφή κατευνασμού των Ναζί. Δεν είναι σαφές ότι η Γερμανία θα είχε τολμήσει να εισβάλει καθόλου στην Πολωνία χωρίς τη σοβιετική υποστήριξη.

Φαίνεται λοιπόν λογικό να υποθέσουμε, το λιγότερο, ότι η Γερμανία θα είχε, τουλάχιστον, επιβραδυνθεί και θα είχε στερηθεί το κύρος και την αυτοπεποίθηση που προέκυψε από τις διαδοχικές νίκες επί της Πολωνίας το 1939 και στη συνέχεια επί της Γαλλίας το 1940. Η αντίσταση της Τσεχοσλοβακίας θα είχε καταστήσει σχεδόν αδύνατο τον κατευνασμό του Χίτλερ, που μέχρι τότε αποτελούσε τη βασική τάση της ευρωπαϊκής πολιτικής.

Ας εξετάσουμε τώρα μερικές από τις βαθύτερες ομοιότητες μεταξύ του 1938 και του 2022. Η σύμπτωση των δύο συναντήσεων στο Μόναχο είναι μέρος δύο μεγαλύτερων ιστοριών, που μοιάζουν ανατριχιαστικά.

Ο Πούτιν αρνήθηκε τη νομιμότητα του ουκρανικού κράτους. Αν και οι ηγέτες του είχαν εκλεγεί δημοκρατικά, ισχυρίστηκε ότι δεν είχαν δικαίωμα να κυβερνούν. Επειδή ο λαός του μιλούσε διάφορες γλώσσες, ισχυρίστηκε ότι δεν υπήρχε τέτοιο πράγμα όπως ένα ενιαίο σώμα Ουκρανών πολιτών. Ο Πούτιν υποστήριξε ότι η ίδια η Ουκρανία ήταν τεχνητή, αποτέλεσμα μιας ιστορικής καμπής που δεν έπρεπε ποτέ να είχε συμβεί, της κατάρρευσης της Σοβιετικής Ένωσης. Ισχυρίστηκε ότι η ύπαρξη εθνικής μειονότητας του έδινε το δικαίωμα να παρεμβαίνει στην πολιτική της Ουκρανίας. Κάποια στιγμή, το 2021, διέταξε τον στρατό του να προετοιμαστεί για ένα αιφνίδιο χτύπημα στην Ουκρανία. Ενεργοποίησε επίσης τους πράκτορές του στο εσωτερικό της χώρας. Σε μια σειρά από ομιλίες εκείνου του Δεκεμβρίου, ο Πούτιν εύρισκε προσχήματα για μια επερχόμενη εισβολή στην Ουκρανία.

Και εδώ η αλληλουχία γεγονότων αλλάζει. Στις αρχές του 2022 συνέβη κάτι που λίγοι άνθρωποι πέρα από την Ουκρανία περίμεναν να συμβεί.

Οι ηγέτες της Ουκρανίας επέλεξαν να αντισταθούν. Αν και γενικά αναμενόταν ότι ο πρόεδρος Ζελένσκι θα διέφευγε σε μια ξένη πρωτεύουσα και θα σχημάτιζε κυβέρνηση στην εξορία, αυτός παρέμεινε στο Κίεβο. Η θέση του ήταν ισχυρότερη από ό,τι φαινόταν. Αν και ήταν ένα νέο κράτος και ελάχιστα γνωστό στις ευρωπαϊκές δυνάμεις, η Ουκρανία ήταν δημοκρατία και βιομηχανική δύναμη. Είχε μια από τις καλύτερες βιομηχανίες όπλων στην Ευρώπη και οι ηγέτες της είχαν ένα σχέδιο για να επιτρέψουν στις ρωσικές δυνάμεις να διεισδύσουν και στη συνέχεια να τις περικυκλώσουν και να τις καταστρέψουν. Αν και τα σοφά κεφάλια στη Μόσχα και την Ουάσιγκτον περίμεναν ότι οι Ρώσοι θα έφταναν στο Κίεβο μέσα σε τρεις ημέρες, στην πραγματικότητα οι Ρώσοι ηττήθηκαν στο Χάρκοβο και στο Κίεβο, παρότι σημείωσαν σημαντικά κέρδη στα νοτιοανατολικά. Μέχρι το τέλος του 2022, η Ουκρανία είχε πάρει πίσω περίπου τα μισά εδάφη που είχε καταλάβει η Ρωσία τις πρώτες εβδομάδες του πολέμου. Η ευρωπαϊκή κοινή γνώμη στράφηκε εναντίον των επιτιθέμενων. Ο κατευνασμός της Ρωσίας έγινε δύσκολος. Η Ρωσία αναγκάστηκε να φέρει στρατεύματα από άλλες περιοχές και στη συνέχεια να ζητήσει βοήθεια από την Κίνα, το Ιράν και τη Βόρεια Κορέα.

Χωρίς πλάγιους χαρακτήρες αυτή τη φορά: έτσι ακριβώς συνέβη. Και αυτά τα γεγονότα μας δίνουν μια αίσθηση του τι έχουμε να χάσουμε.

Τρία χρόνια μετά, η έκβαση του πολέμου παραμένει αβέβαιη. Το βέβαιο είναι ότι δεν ξεκίνησε ένας ευρύτερος πόλεμος. Η Ουκρανία κατέστρεψε μεγάλο μέρος των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων και απομάκρυνε τα ρωσικά στρατεύματα από τα σύνορα του ΝΑΤΟ. Με κάποια βοήθεια από τους συμμάχους, στην πραγματικότητα εκπληρώνει ολόκληρη την αποστολή του ΝΑΤΟ με τις δικές της ένοπλες δυνάμεις και χωρίς να είναι μέλος του ΝΑΤΟ. Έμμεσα αλλά ουσιαστικά, η Ουκρανία συνέβαλε στην πτώση του Άσαντ στη Συρία, απομακρύνοντας τις ρωσικές αεροπορικές και άλλες δυνάμεις.

Η Ουκρανία επίσης, αντιστεκόμενη, έκανε λιγότερο πιθανούς άλλους επιθετικούς πολέμους. Αν και αυτό πέρασε σε μεγάλο βαθμό απαρατήρητο, οι Ουκρανοί συγκράτησαν επίσης τη διάδοση των πυρηνικών όπλων. Η Ρωσία χρησιμοποίησε πυρηνικές μπλόφες καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου. Αγνοώντας τις και αντιστεκόμενη σε μια συμβατική εισβολή με συμβατική ισχύ, η Ουκρανία διαμήνυσε στον κόσμο ότι τα πυρηνικά όπλα δεν ήταν απαραίτητα για να αντισταθεί κανείς σε μια πυρηνική δύναμη. Αυτό, όπως και τόσα άλλα, εξαρτιόταν από τη συνεχή ικανότητα της Ουκρανίας να πολεμά.

Παρόλο που ποτέ δεν μπορεί κανείς να είναι σίγουρος για το πού ακριβώς οδηγεί ένα παράδειγμα αντίθετο με τα γεγονότα, τα γεγονότα στην Τσεχοσλοβακία, το 1938, βοηθούν να αποσαφηνιστεί το διακύβευμα του πολέμου στην Ουκρανία. Στην πρώτη περίπτωση, μια αλληλουχία γεγονότων οδήγησε σε παγκόσμιο πόλεμο, επειδή οι αχρείαστες παραχωρήσεις προς τον Χίτλερ δημιούργησαν ευκαιρίες που διαφορετικά δεν θα είχε. Οι Τσεχοσλοβάκοι, βέβαια, δεν ήταν οι κύριοι υπεύθυνοι. Αν η Βρετανία και η Γαλλία δεν είχαν συμπράξει με την Ιταλία και τη Γερμανία στη συμφωνία του Μονάχου, θα ήταν πολύ πιο εύκολο για την Τσεχοσλοβακία να αντισταθεί. Κατά την άποψή μου, η Τσεχοσλοβακία θα μπορούσε να το είχε κάνει, και με τον τρόπο αυτό θα είχε αποτρέψει έναν παγκόσμιο πόλεμο. Αλλά είναι σημαντικό να δούμε ότι και οι μεγάλες δυνάμεις φέρουν ευθύνη.

Αν η Τσεχοσλοβακία είχε ενεργήσει για να αποτρέψει έναν παγκόσμιο πόλεμο, είναι πολύ απίθανο η φαντασία οποιουδήποτε να είχε φτάσει τόσο μακριά. Είναι πολύ απίθανο ότι κάποιος θα είχε ευχαριστήσει τους Τσεχοσλοβάκους για την αποτροπή αυτού που δεν συνέβη. Η ιστορία θα είχε καταγράψει αντ’ αυτού έναν πόλεμο στη Σουδητία, ή έναν πόλεμο της Κεντρικής Ευρώπης, ή κάτι παρόμοιο. Αυτό αξίζει να το έχουμε κατά νου. Δεν εκτιμούμε αυτό που απέτρεψαν οι Ουκρανοί. Μας λείπει η φαντασία, ή ίσως η γενναιοδωρία, που χρειάζεται για να δούμε τα δικά μας συμφέροντα.

Υποθέτω πως κανείς, από το ύψος του μεγαλείου των Μασκ-Τραμπ, δεν σκέφτεται τι θα είχε συμβεί αν η Ουκρανία δεν είχε αντισταθεί, ή τι θα συμβεί αν η αμερικανική πολιτική καταστήσει αδύνατη αυτή την αντίσταση. Για κάποιον λόγο, οι περισσότεροι από τους υψηλόβαθμους αξιωματούχους της κυβέρνησης Τραμπ έχουν υιοθετήσει κάτι που μοιάζει με την άποψη της Ρωσίας για τον πόλεμο. Αλλά η Ρωσία μπορεί να κερδίσει μόνο αν κατευναστεί, δηλαδή αν βοηθηθεί. Τρία χρόνια μετά, οι Αμερικανοί φαίνεται να σπεύδουν να κατευνάσουν στο Μόναχο τον επιτιθέμενο. (Εκτός από τον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, το αεροπλάνο του οποίου, όπως αναφέρεται, είχε μηχανικό πρόβλημα).

Ένας τρόπος για να εξετάσει κανείς την τρέχουσα κατάσταση είναι ο εξής: οι Ουκρανοί μας έχουν κρατήσει σε ένα είδος 1938 σε αναστολή, ένα 1938 που διαρκεί τρία χρόνια. Το 1938 δεν ήταν καθόλου ιδανικό, αλλά ήταν πολύ καλύτερο από το 1939 και τον παγκόσμιο πόλεμο. Αντιστεκόμενοι, μόνοι ουσιαστικά, οι Ουκρανοί δημιούργησαν μια αλληλουχία γεγονότων που διαφορετικά δεν θα υπήρχε. Εμείς οι υπόλοιποι, αν και ζούμε σε αυτήν τη αλληλουχία, δεν έχουμε κάνει πολλά για να την αξίζουμε.

Όποια κι αν είναι τα υπόλοιπα κίνητρα της κυβέρνησης Τραμπ για τον κατευνασμό της Ρωσίας, η έλλειψη σωστής εκτίμησης είναι ένα από αυτά. Ο ίδιος ο Τραμπ, ο αντιπρόεδρός του, ο άνθρωπος που κατέχει την εξουσία (ο Μασκ) και γενικότερα το περιβάλλον τους τείνουν να αντιμετωπίζουν την Ουκρανία ως ένα είδος ερεθισμού, ως πρόβλημα και όχι ως λύση. Απέχουν πολύ από το να κατανοήσουν ότι η Ουκρανία έχει συγκρατήσει το χάος και τον πόλεμο πολύ πέρα από τα σύνορά της. Ή, ίσως, σε ορισμένες περιπτώσεις, να κατηγορούν την Ουκρανία γι’ αυτό ακριβώς το επίτευγμα, επειδή αυτό που θέλουν είναι πόλεμος και χάος.

Όπως και να έχει, η πολιτική του Τραμπ, τουλάχιστον τις τελευταίες ημέρες, είναι ένας αγώνας δρόμου προς τον κατευνασμό. Προσπάθησε να παρουσιάσει ως κάτι φυσιολογικό το να μιλάει με τον Πούτιν. Η κυβέρνησή του έχει πει δημοσίως τι πρέπει να κάνει η Ουκρανία. Και, πάλι, ανεξάρτητα από τα κίνητρα, η επιχειρησιακή λογική είναι αυτή του κατευνασμού: παραχώρηση γης στον επιτιθέμενο, μείωση της κυριαρχίας της χώρας που δέχεται επίθεση.

Η ιστορία μπορεί να μας βοηθήσει να θυμόμαστε ορισμένα υποδείγματα αιτιακών αλληλουχιών. Μπορεί επίσης, ίσως πιο σημαντικό, να μας υπενθυμίσει ότι πολλά πράγματα είναι πιθανά, συμπεριλαμβανομένων πραγμάτων που, καλώς ή κακώς, δεν συνέβησαν στην πραγματικότητα. Από τις αποφάσεις μερικών ανθρώπων σε μια κρίσιμη στιγμή μπορεί να εξαρτάται το πέρασμα από μια αλυσίδα γεγονότων σε μια άλλη.

Οποιαδήποτε ειρωνεία θα χαθεί από τους Αμερικανούς και Ρώσους διαπραγματευτές στο Μόναχο. Οι Ρώσοι διπλωμάτες έχουν εκπαιδευτεί να πιστεύουν ότι το 1938 στρεφόταν κατά της Σοβιετικής Ένωσης και, συνεπώς, αυτοί ήταν τα πραγματικά θύματα – κάτι που αποτελεί λίγο πολύ την πουτινική ερμηνεία της ιστορίας γενικά. Λυπάμαι που το λέω, αλλά οι άνθρωποι που καθοδηγούν την αμερικανική ομάδα είναι απίθανο να γνωρίζουν τι συνέβη στο Μόναχο τον Σεπτέμβριο του 1938.

Αλλά δεν χρειάζεται κανείς την ειρωνεία, ούτε καν την ιστορία, για να δει το ουσιαστικά λογικό πρόβλημα του κατευνασμού του Πούτιν τώρα.

Η Ρωσία είναι ο επιτιθέμενος. Η Ρωσία λέει ανοιχτά ότι οι πολεμικοί της στόχοι επεκτείνονται πολύ πέρα από αυτό που έχει επιτύχει μέχρι τώρα. Η Ρωσία έχει συμφέρον από μια ανάπαυλα του πολέμου επειδή τα πάει άσχημα και επειδή οι ηγέτες της πιστεύουν, εύλογα, ότι μια κατάπαυση του πυρός θα θέσει τέλος στην υποστήριξη των ΗΠΑ προς την Ουκρανία, θα αποσπάσει την προσοχή των Ευρωπαίων και θα δυσκολέψει την Ουκρανία να κινητοποιήσει για δεύτερη φορά τον πληθυσμό και τους πόρους της για ένα επόμενο ρωσικό χτύπημα. Η Ρωσία έχει επίσης φυσικά συμφέρον από τους Αμερικανούς ηγέτες να της παραχωρήσουν ουκρανικά εδάφη, συμπεριλαμβανομένων εδαφών τα οποία δεν κατέχει καν. Αυτό δημιουργεί ένα προηγούμενο ότι το διεθνές δίκαιο δεν έχει καμιά σημασία και/ή ότι η Ουκρανία δεν είναι ένα νόμιμο κράτος που προστατεύεται από το δίκαιο αυτό.

Ο κατευνασμός της Ρωσίας, αν οδηγήσει σε ρωσική νίκη τώρα ή αργότερα, θα μπορούσε κάλλιστα να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για έναν παγκόσμιο πόλεμο. Μια Ρωσία που θα καταστρέψει την Ουκρανία, εκ των πραγμάτων με την αμερικανική βοήθεια, θα γίνει μια πολύ διαφορετική χώρα. Οι ουκρανικοί πόροι, όπως οι πόροι της Τσεχοσλοβακίας το 1938, θα έκαναν τον επιτιθέμενο μια πολύ ισχυρότερη δύναμη. Αυτό είναι ένα ενοχλητικό στοιχείο, το οποίο όμως πρέπει να ληφθεί υπόψη. Η Ουκρανία διαθέτει τον καλύτερο στρατό στην Ευρώπη και τον πιο σκληροτράχηλο. Είναι η μόνη χώρα της Δύσης που έχει διεξαγάγει έναν μείζονα πόλεμο σε αυτή τη δεκαετία. Καινοτομεί ταχύτερα από ό,τι μπορούν να αντιγράψουν οι άλλοι. Όλα αυτά, και η γεωργία, και ο ορυκτός πλούτος, και τα λιμάνια, μπορεί να τα καρπωθεί η Ρωσία. Και τότε, μετά από κάποιο χρονικό διάστημα βέβαια, η Ευρώπη θα βρεθεί μπροστά σε μια πολύ πιο ισχυρή χώρα, μια χώρα φτιαγμένη για πόλεμο, μια χώρα της οποίας οι ηγέτες πιστεύουν ότι ο πόλεμος έχει αποτέλεσμα.

Μια ρωσική νίκη, ειδικά μια νίκη που θα καταστεί δυνατή από την αμερικανική διπλωματία, ανοίγει τον κόσμο όχι μόνο σε περαιτέρω ρωσική επιθετικότητα στην Ευρώπη, αλλά και σε επιθετικούς πολέμους παντού. Σημαίνει επίσης, σχεδόν βέβαια, την διάδοση των πυρηνικών όπλων, αφού οι μελλοντικοί επιτιθέμενοι και εκείνοι που τους φοβούνται θα διδαχθούν αμφότεροι ότι τα πυρηνικά όπλα είναι απαραίτητα.

Ο Τίμοθυ Σνάιντερ είναι ιστορικός με αντικείμενο τη σύγχρονη ιστορία. Πολλά βιβλία του κυκλοφορούν και στα ελληνικά. Ανάμεσά τους τα: "ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΗΝ ΤΥΡΑΝΝΙΑ- 20 ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟΝ 20ό ΑΙΩΝΑ",  "ΑΙΜΑΤΟΒΑΜΜΕΝΕΣ ΧΩΡΕΣ- Η ΕΥΡΩΠΗ ΜΕΤΑΞΥ ΧΙΤΛΕΡ ΚΑΙ ΣΤΑΛΙΝ",  "Ο ΔΡΟΜΟΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΝΕΛΕΥΘΕΡΙΑ- ΡΩΣΙΑ - ΕΥΡΩΠΗ - ΑΜΕΡΙΚΗ"

Πέθανε ένας σπουδαίος άνθρωπος, ο Δημήτρης Β. Τριανταφυλλίδης

Κάποιος μικρός αποφάσισε να ζήσει
Πρασίνισε, φούντωσε, προσπάθησε
Αύριο σε νέο αστραφτερό αντίσκηνο
Θα κοιμηθώ –
μόνη, μονάχη με τον εαυτό μου.
Εκείνο που οι άνθρωποι άνοιξη ονομάζουν,
Εγώ το λέω μοναξιά.
Κοιμάμαι –
Και ονειρεύομαι τη νιότη μας,
Εκείνη, τη στιγμή που έφυγε
Στον ξύπνιο μου,
Αν θέλεις, στην δίνω να θυμάσαι,
Σα να ʽναι φλόγα καθαρή μέσα στη λάσπη,
σα γαλανθός στου μνήματος την άκρη.

Αννα Αχμάτοβα 25 Μαΐου 1945

Εκλεισε χθες (26/10/2024) ο κύκλος της ζωής ενός σημαντικού ανθρώπου, ενός μάχιμου διανοούμενου, ενός ακέραιου δημοσιογράφου, ενός καλού φίλου. Ο Δημήτρης Τριανταφυλλίδης, ο Ημεδαπός Εξόριστος, έχασε χθες τη μάχη με τον καρκίνο. Οσοι-ες είχαμε τη καλή τύχη να τον γνωρίσουμε, να μοιραστούμε μαζί του αγωνίες, απόψεις, ιδέες, κρασί, τσίπουρο, ψωμί νιώθουμε φτωχότεροι. Θα μας λείψεις Δημητρό. Ελαφρύ το χώμα αδερφέ! Καλή αντάμωση!

Ο αγαπημένος του γιος Βασίλης ανακοίνωσε με αυτα τα λόγια το θάνατο του:

Καλημέρα σας,
Θα ήθελα να σας ενημερώσω ότι ο πατέρας μου, Δημήτρης Τριανταφυλλίδης, ολοκλήρωσε εχθές το βράδυ τη γήινη διαδρομή του στο νοσοκομείο όπου νοσηλευόταν τους τελευταίους μήνες. Ξεκουράστηκε μετά από μια τεράστια δοκιμασία.
Ο Δημήτρης γεννήθηκε στην Τούμπα της Θεσσαλονίκης στις 9 Δεκεμβρίου του 1959, στην οποία πέρασε και το πρώτο μέρος της ζωής του. Το 1980 έφυγε για να σπουδάσει Φιλοσοφία στο Κιέβο της τότε Σοβιετικής Ένωσης και επέστρεψε πέντε χρόνια αργότερα. Στη συνέχεια ολοκλήρωσε τις θεολογικές του σπουδές στη Θεσσαλονίκη, προτού μετακομίσει στην Αθήνα, όπου και πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του.
Έκτοτε, φόρεσε πολλά καπέλα, αυτό του δασκάλου, του δημοσιογράφου, του ποιητή, του συγγραφέα, αλλά και του μεταφραστή. Ως μεταφραστής ήταν ίσως ο πιο δραστήριος της εποχής του, με περισσότερες από 130 μεταφράσεις από τα Ρωσικά στα Ελληνικά, έχοντας δουλέψει πάνω σε δοκίμια, ποιήματα, λογοτεχνικές συλλογές, αλλά και αρχειακό υλικό από τη Σοβιετική Ένωση, βοηθώντας έτσι στη διατήρηση της μνήμης των θυμάτων του Σοβιετικού ολοκληρωτισμού.
Τα τελευταία του χρόνια τα πέρασε στην Ερέτρια, μαζί με τα λατρεμένα του σκυλιά, κάτι το οποίο τον γέμιζε και του έδινε χαρά. Θα μου λείψουν πολύ οι κουβέντες που κάναμε για τη φιλοσοφία, τη λογοτεχνία, την πολιτική, τη μουσική, αλλά και τα υπέροχα γεύματα που μοιραστήκαμε στα αγαπημένα του μέρη.
Επιθυμία του ήταν η κηδεία να πραγματοποιηθεί στη Ριτσώνα Ευβοίας. Θα σας ενημερώσω για τα περαιτέρω μόλις έχω νεότερα.
Σας ευχαριστώ πολύ για τα εκατοντάδες μηνύματα που έχετε στείλει όλο αυτό το διάστημα στον ίδιο αλλά και σε εμένα, θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι ένιωθε την αγάπη σας και του έδωσε δύναμη στις δύσκολες στιγμές. Να είστε καλά και να τον θυμάστε,

Βασίλης Τριανταφυλλίδης

Τον Απρίλιο του 2012 ο Δημήτρης Τριανταφυλλίδης έκανε τη πρώτη του έκδοση με το Ροζάριο της Αννας Αχμάτοβα. Είχα τη τιμή να είμαι στο πάνελ της παρουσίαασης. 

Ο Christophe Guilluy για την άνοδο της Λεπέν και την πολιτική κρίση στη Γαλλία

«Με τη διάλυση της Εθνοσυνέλευσης, ο Μακρόν επιδιώκει όχι τόσο να απαντήσει στη δημοκρατική κρίση όσο να την κάνει αόρατη»

Tου Alexander Devecchio, Le Figaro 10/06/24

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ – Για τον γεωγράφο Christophe Guilluy, η μεγάλη άνοδος του Εθνικού Συναγερμού στις ευρωεκλογές οφείλεται σε ένα υπαρξιακό κίνημα αμφισβήτησης της «Γαλλίας των από πάνω». Σε αυτό το πλαίσιο, η διάλυση της Εθνοσυνέλευσης μοιάζει με μια φυγή προς τα μπρος που θα μπορούσε επίσης να είναι και ένα ριψοκίνδυνο στοίχημα.

LE FIGARO. – Η λίστα του Εθνικού Συναγερμού προηγήθηκε κατά πολύ στις ευρωεκλογές, οδηγώντας τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να ζητήσει αιφνιδιαστικά τη διάλυση της Εθνοσυνέλευσης. Πρόκειται για επιβεβαίωση της διάγνωσης που κάνετε ήδη στο πρώτο σας βιβλίο, Fractures françaises (Γαλλικά ρήγματα);

CHRISTOPHE GUILLUY. – Σήμερα, μετά από αρκετές δεκαετίες αποκρυστάλλωσης των γεωγραφικών, κοινωνικών και πολιτισμικών ρηγμάτων, δεν θα μιλούσα πλέον για «ρήγματα», αλλά για ένα πραγματικό σχίσμα, ένα πολιτισμικό σχίσμα ανάμεσα στις λαϊκές και μεσαίες τάξεις και, όχι πλέον μόνο τις «ελίτ» ή το «1%», αλλά με τον «κόσμο των από πάνω», τον κόσμο των ενσωματωμένων ή ανώτερων κατηγοριών.
Με αυτή τη διάλυση της Εθνοσυνέλευσης – της οποίας το αφήγημα σχεδιάστηκε μυστικά από έναν πυρήνα επικοινωνιολόγων στο Μέγαρο των Ηλυσίων–, ο Εμμανουέλ Μακρόν δεν ενδιαφέρεται τόσο να απαντήσει σε αυτό το σχίσμα όσο να το καταστήσει αόρατο. Σε αντίθεση με τους σοφούς Κινέζους, μας δείχνει το δάκτυλο τη στιγμή ακριβώς που μπορούμε να δούμε το φεγγάρι.

Ωστόσο, αυτό το πολιτισμικό σχίσμα βρίσκεται στην καρδιά της κρίσης της δημοκρατίας και της αντιπροσώπευσης που παρατηρούμε στη Δυτική Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Είναι το πρωταρχικό αίτιο –που ποτέ δεν λήφθηκε υπόψη– της απώλειας ζωτικότητας και νοήματος που βλέπουμε στη Δύση. Τα ρήγματα στη Γαλλία έχουν δημιουργήσει πολιτισμικές και γεωγραφικές φούσκες που δεν μιλούν πλέον την ίδια γλώσσα. Το πρόβλημα είναι ότι, σε αντίθεση με ό,τι νομίζουν οι «ευφυείς ηλίθιοι» (έκφραση του Νασίμ Νίκολας Τάλεμπ) που μας κυβερνούν, η πλειοψηφία των απλών ανθρώπων δεν είναι υπεράριθμοι αλλά αποτελούν τη ζωογόνο δύναμη των κοινωνιών.

Αυτό το σχίσμα εξηγεί την αδυναμία των κυρίαρχων τάξεων να αντιληφθούν το ουσιώδες: την αλλαγή της φύσης του κινήματος που οδηγεί σε μια τιτάνια και υπαρξιακή διαμαρτυρία. Αυτό το κίνημα δεν καθοδηγείται από ένα κόμμα, ένα συνδικάτο ή από διανοούμενους, αλλά από μια βαθιά αίσθηση οικονομικού, κοινωνικού και πολιτισμικού αποκλεισμού. Και καθώς αυτό το μοντέλο δεν είναι ούτε οικονομικά ούτε ανθρωπολογικά βιώσιμο, δημιουργεί αυτή τη διαχρονική διαμαρτυρία.

Σε αυτό το πλαίσιο, το αποτέλεσμα του Εθνικού Συναγερμού είναι απλώς ένα ακόμη ταρακούνημα, που δεν οφείλει τίποτα στο «ταλέντο» των ηγετών του κόμματος. Στη Γαλλία, όπως και στη Δυτική Ευρώπη και στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι σύγχρονοι λαϊκιστές δεν είναι θεοί! Η στρατηγική τους δεν είναι να πείσουν, πόσο μάλλον να καθοδηγήσουν, τις μάζες, αλλά μάλλον να προσαρμοστούν, να παρασυρθούν από αυτό το υπαρξιακό και ακατάπαυστο κίνημα. Ένα κίνημα που μπορεί να πάρει τη μορφή κοινωνικής διαμαρτυρίας («κόκκινα σκουφιά»[1], «κίτρινα γιλέκα», αγρότες) ή πολιτικής διαμαρτυρίας, αλλά που δεν σταμάτησε ποτέ να επανενεργοποιείται, να επανεξοπλίζεται, με αφορμή μια μεταρρύθμιση, ένα δημοψήφισμα ή, σήμερα, τις ευρωεκλογές.

Ποια είναι τα κυριότερα στάδια της διαδικασίας που οδήγησε σε αυτό το αποτέλεσμα;

Η διάγνωση είχε γίνει πριν από πολύ καιρό! Το προπατορικό αμάρτημα είναι γνωστό, και αυτό είναι η επιλογή μιας χώρας χωρίς εργοστάσια, χωρίς εργάτες και χωρίς αγρότες, η οποία στηρίχθηκε αποκλειστικά σε μια χούφτα τριτογενοποιημένων μητροπόλεων για την παραγωγή του μεγαλύτερου μέρους του πλούτου της. Όταν χαρτογράφησα την περιφερειακή Γαλλία, πριν από είκοσι χρόνια, τη Γαλλία των μεσαίων πόλεων, των μικρών πόλεων και της υπαίθρου, η ιδέα μου ήταν να αποκαλύψω τη μοίρα της πλειοψηφίας των απλών ανθρώπων που ζει στις παρυφές αυτών των παγκοσμιοποιημένων μητροπόλεων. Με το πέρασμα των χρόνων, αυτές οι κατηγορίες, που κάποτε αποτελούσαν την ενσωματωμένη μεσαία τάξη, έγιναν σταδιακά πιο ευάλωτες καθώς η επικράτειά τους αποβιομηχανοποιούνταν.

Μηχανικά, η μία μετά την άλλη, εντάχθηκαν στο μεγάλο κίνημα διαμαρτυρίας των αποκλεισμένων. Πρώτα οι εργάτες, μετά οι αγρότες, τέλος οι μεσαίες τάξεις και τώρα κάποιοι από τους δημόσιους υπαλλήλους Β και Γ κατηγορίας, και σήμερα μια μερίδα συνταξιούχων και στελεχών.

Η οικονομική και κοινωνική εικόνα είναι γνωστή. Με τη βιομηχανία να αντιπροσωπεύει πλέον μόνο το 10% του ΑΕΠ, με χρέος 3.000 δισεκατομμυρίων, με εξυπηρέτηση του χρέους πάνω από 55 δισεκατομμύρια, με 5 εκατομμύρια ανέργους και 9 εκατομμύρια φτωχούς, οι καθημερινοί άνθρωποι έχουν συνειδητοποιήσει ότι το μοντέλο έχει φτάσει στα όριά του. Γνωρίζουν επίσης ότι, σε μια χώρα που δεν παράγει πλέον, το τελικό στάδιο θα είναι η κατάρρευση του κράτους πρόνοιας και η πτώση του βιοτικού τους επιπέδου. Σε ένα σκηνικό εντεινόμενων μεταναστευτικών ροών που καθοδηγούνται από τις μεγάλες επιχειρήσεις, αυτή η πραγματικότητα αποτελεί το καύσιμο για τα λαϊκιστικά κόμματα.

Η γυάλινη οροφή έσπασε οριστικά την Κυριακή;

Όχι, πολύ απλά επειδή δεν υπάρχει και δεν υπήρξε ποτέ γυάλινη οροφή. Αυτή η έκφραση δεν είναι τίποτα περισσότερο από ρητορεία και επικοινωνία, με στόχο να αναγάγει την πολιτισμική αλλαγή που βρίσκεται σε εξέλιξη στην εξέλιξη του πολιτικού μικρόκοσμου και της εκλογικής αριθμητικής. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το στοίχημα του Εμανουέλ Μακρόν είναι επικίνδυνο.

Για τις λαϊκές τάξεις, οι οποίες στηρίζονται σε μια στέρεη διάγνωση που σφυρηλατείται από μια ατελείωτη κοινωνική και πολιτισμική κρίση, αυτό το ζήτημα της γυάλινης οροφής είναι ασήμαντο. Όταν εργάζεσαι, όταν αγωνίζεσαι καθημερινά για να διατηρήσεις τον τρόπο ζωής σου, δεν σκέφτεσαι τη γυάλινη οροφή, σκέφτεσαι την επιβίωση. Οι αποκλεισμένοι κουβαλούν μέσα τους μια ισχυρή αντικουλτούρα απέναντι στο κυρίαρχο μοντέλο – θα συνεχίσουν επομένως να τροφοδοτούν την αποχή, αλλά και τα κόμματα τα οποία αναγνωρίζουν ως τα πιο απομακρυσμένα από αυτό το σύστημα.

Γράψατε ένα βιβλίο με τίτλο Le Crépuscule de la France d‘en haut (Το λυκόφως της Γαλλίας των από πάνω). Ήταν προβλέψιμη η κατάρρευση του κεντρικού μπλοκ;

Το κεντρικό μπλοκ, το οποίο αποκαλώ «ο κόσμος των από πάνω», δεν είναι πλέον ελκυστικό και, κυρίως, έχει χάσει κάθε αξιοπιστία λόγω της ανικανότητάς του να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα. Η κατάρρευση του μακρονισμού είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα.

Αποτραβηγμένη στα μητροπολιτικά της κάστρα, η σύγχρονη αστική τάξη εμφανίζεται σήμερα όπως πραγματικά είναι: ανέμελη, εγωιστική, αδιάφορη για το κοινό καλό, συνειδητά μηδενιστική και οπαδός του «χωρίς όρια». Για να διατηρηθεί στην εξουσία, έχει αντικαταστήσει την ηθική με την ηθικολογία και κατακλύζει τα μήντια με νέες ιδεολογίες που μοναδικό στόχο έχουν να δικαιολογήσουν το μοντέλο της. Γουοκισμός, να «ζούμε μαζί», οικολογισμός, στρεβλός αντιρατσισμός και στρεεβλός φεμινισμός (στο παρελθόν θα χρησιμοποιούσε τον εθνικισμό, τον πατριωτισμό ή τον σοσιαλισμό): ο κατάλογος των ιδεολογιών που προωθούνται στο όνομα του «καλού» (έναν κανόνα που, φυσικά, ποτέ δεν εφαρμόζει στον εαυτό της) είναι σχεδόν ατελείωτος.

Αλλά σήμερα, η αυταπάτη διαλύεται, αυτό που ονομάζετε κεντρικό μπλοκ είναι ένα αδύναμο σημείο, μια νεκρή ζώνη, μια πολιτισμική φούσκα αναδιπλωμένη σε διαμερίσματα του κέντρου της πόλης. Ο λόγος του, που είχε κατακλύσει τα πάντα, μέχρι και τον αέρα που αναπνέουμε, δεν λειτουργεί πια – κυριαρχεί πλέον μόνο στις μητροπόλεις και σε ορισμένους κύκλους. Με την αυτοκτονική του βούληση να μη μαθαίνει, η τελευταία του στρατηγική ήταν να ακροδεξιοποιεί τα ζητήματα που απασχολούν τους Γάλλους – με τον τρόπο αυτό, ακροδεξιοποίησε και την πραγματικότητα ενισχύοντας την απομόνωσή του. Δομικά μειοψηφικό, χτυπημένο από ένα υπαρξιακό κενό, αναγκασμένο να στηρίζει ένα μοντέλο που η πλειοψηφία των καθημερινών ανθρώπων απορρίπτει, η μόνη επιλογή του κεντρικού μπλοκ αύριο θα είναι η ριζοσπαστικοποίηση.

Μπορεί να αποδώσει το στοίχημα του Προέδρου με τη διάλυση της Εθνοσυνέλευσης; Ή μήπως αυτή είναι η αρχή της ριζοσπαστικοποίησης που περιγράφετε;

Ναι, είναι μια φυγή προς τα μπρος. Όπως και με το δημόσιο χρέος, εφαρμόζει το σύστημα του ιππικού – σε αυτή την περίπτωση, του «εκλογικού ιππικού». Ποντάρει σε ένα νέο εκλογικό δάνειο από τη Δεξιά και την Αριστερά για να συγκαλύψει την αφερεγγυότητα της κυβέρνησης Μακρόν. Για να το πετύχει αυτό, ο πρόεδρος θα στηριχθεί στην ακραία πόλωση της συζήτησης. Το πρόγραμμα για τις βουλευτικές εκλογές είναι απλό: σοσιαλδημοκρατία ή φασισμός. Με έναν βασικό στόχο: τους συνταξιούχους. Αυτή η εκλογική βάση του κόμματος Μακρόν, που ράγισε την Κυριακή, είναι που είτε θα σώσει τον πρόεδρο είτε θα δώσει τη νίκη στον Εθνικό Συναγερμό. Αλλά, στην τελευταία περίπτωση, ο παίκτης στο Μέγαρο των Ηλυσίων θα έχει ακόμα ένα τελευταίο χαρτί στο χέρι του: τις πρόωρες προεδρικές εκλογές.

Πώς εξηγείτε το απογοητευτικό αποτέλεσμα του κόμματος Reconquête[2] αν και ακολουθούσε λογισμικό παρόμοιο με αυτό του Εθνικού Συναγερμού;

Όπως και τα αριστερά κόμματα, η Reconquête είναι πολύ, υπερβολικά «πολιτική». Οι ηγέτες της εγγράφονται στον διαχωρισμό αριστεράς/δεξιάς και την πεποίθηση, όπως τον 19ο και 20ό αιώνα, ότι οι μάζες πρέπει να καθοδηγούνται και να εκπαιδεύονται. Αλλά στον 21ο αιώνα, σε μια εποχή που η πλειοψηφία των καθημερινών ανθρώπων έχει αποϊδεολογικοποιηθεί και δεν πιστεύει πλέον στο διαχωρισμό «αριστερά-δεξιά», αυτή η τοποθέτηση είναι αναχρονιστική.

Οι λαϊκές και οι μεσαίες τάξεις δεν πιστεύουν, δεν πιστεύουν πια στον «έναστρο ουρανό», στα δόγματα των ανθρώπων που προσπαθούν να εντάξουν τη συγκεκριμένη πραγματικότητα σε ένα υπερβολικά άκαμπτο πλέγμα ανάγνωσης. Από αυτή την άποψη, η αποκλειστικά πολιτισμική/ταυτοτική τοποθέτηση αυτού του κόμματος φαίνεται να αρνείται την πολυπλοκότητα μιας πραγματικότητας που είναι επίσης κοινωνική, το ακριβώς αντίθετο από τα αριστερά κόμματα, τα οποία επίσης απαξιώνονται στους λαϊκούς χώρους.

Έχετε θεωρητικοποιήσει την έννοια της «ήπιας ισχύος των λαϊκών τάξεων» και συχνά τονίζετε την αυτονόμησή τους, ιδίως σε σχέση με τα μήντια. Η κριτική που ασκήθηκε στον Ζορντάν Μπαρντελά, ιδίως μετά το ντιμπέιτ του με τον Γκαμπριέλ Αττάλ, δεν είχε καμία επίπτωση…

Η πολιτισμική αυτονομία των λαϊκών και μεσαίων στρωμάτων είναι το μεγάλο ζήτημα της εποχής μας. Αποτελεί τον παράγοντα που εξηγεί τη σύγχρονη πολιτική δυναμική και την έλλειψη κατανόησης που προκαλεί σε όλη τη Δύση. Η γνώμη της πλειοψηφίας των απλών ανθρώπων δεν διαμορφώνεται πλέον ούτε από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ούτε από την πολιτική σφαίρα.

Η αδιαφορία για τη συζήτηση Μπαρντελά-Ατάλ, παρά το γεγονός ότι πουλήθηκε υπερβολικά από τους αρχισυντάκτες, τους ενθουσιασμένους με τη νεολαία των αθλητών ποδηλατών, καταδεικνύει την απομάκρυνση των απλών ανθρώπων: δεν είναι ούτε «χαμένοι» ούτε «άνομοι», αλλά βρίσκονται αλλού. Η αυτονομία τους εδράζεται στη συγκεκριμένη ζωή, σε μια καθημερινή διαλεκτική που τους επιτρέπει να διατηρήσουν ένα αναφαίρετο αγαθό: την κοινή ευπρέπεια. Αυτή η «ηθική», αυτή η λεπτότητα των τρόπων, δεν είναι έμφυτη αλλά επιβάλλεται από τα υλικά και πολιτισμικά όρια. Τους προστατεύει από τα «μη όρια» του κόσμου των επάνω, αλλά και από τη βία.

Οι καθημερινοί άνθρωποι, που ασκούν την κοινή ευπρέπεια για να προστατευτούν από τον περιρρέοντα κυνισμό και μηδενισμό, μου θυμίζουν τον πρίγκιπα Μίσκιν που, στον Ηλίθιο, κηρύττει, μέσα στη γενική αδιαφορία, πως «η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο». Η ευπρέπεια, αυτή η καθημερινή διαλεκτική, τροφοδοτεί μια ήρεμη δύναμη που είναι έτοιμη να ανατρέψει τον παλιό κόσμο. Οπλισμένοι με αυτό το αντίδοτο, είναι πλέον αδιαπέραστοι από το θέαμα που οργανώνουν οι νεκρές ψυχές που μας κυβερνούν. Όργουελ-Ντοστογιέφσκι από τη μία πλευρά, Μπαρντελά-Ατάλ από την άλλη – σίγουρα δεν παίζουν στο ίδιο πρωτάθλημα!

Πίσω από αυτή τη νίκη, μήπως υπάρχει επίσης ένα φαινόμενο δημογραφίας και χάσματος γενεών;

Αν μιλάμε για τη δυναμική της μετανάστευσης, είναι προφανές ότι παίζει καθοριστικό ρόλο, καθώς δημιουργεί αυτόματα μια πολιτισμική ανασφάλεια που εξαπλώνεται σε ομάδες που δεν έχουν τα μέσα να υιοθετήσουν στρατηγικές οικιστικής και εκπαιδευτικής απομάκρυνσης. Ωστόσο, με τον ρυθμό με τον οποίο μειώνεται η ελκυστικότητα των δυτικών χωρών οικονομικά (και αύριο κοινωνικά), ίσως δεν είναι βέβαιο ότι αυτή η δυναμική θα διαρκέσει.

Από την άλλη πλευρά, δεν πιστεύω στο ζήτημα των γενεών, το οποίο υπερκαλύπτεται από το ζήτημα της κοινωνικής προέλευσης των ανθρώπων.

Πώς αναλύετε το καλό αποτέλεσμα του Ραφαέλ Γκλυκσμάν (Raphaël Glucksmann) του Σοσιαλιστικού Κόμματος; Μήπως αποτελέσει το μέλλον του κεντρικού μπλοκ; Θα μπορούσε να υπάρξει επιστροφή στον διαχωρισμό δεξιάς-αριστεράς;

Ευχαριστώ γι’ αυτή την επιστροφή στο παρελθόν! Έχω ήδη πει τι σκέφτομαι για την αναβίωση του διαχωρισμού «αριστερά-δεξιά». Αυτό που έχουμε εδώ είναι κλασικό: η ταυτοτική ψήφος μιας αριστεράς που δεν θέλει να πεθάνει και επιλέγει τον καταλληλότερο δρομέα στην αφετηρία για να μεταφέρει τα χρώματά της. Χθες ήταν ο Ζαν-Λυκ Μελανσόν (Jean-Luc Mélenchon), σήμερα ο Γκλυκσμάν, αύριο ίσως ένας οικολόγος; Αλλά αυτό δεν θα αλλάξει την κατάσταση: οι λαϊκές τάξεις θα παραμείνουν αδιαπέραστες σε αυτό που εκλαμβάνεται ως ένας λόγος που δεν έχει καμία επαφή με την πραγματική ζωή.

Τι θα γίνει με την Ανυπότακτη Γαλλία του Μελανσόν; Μπορεί να λειτουργήσει η στρατηγική τους που βασίζεται σε μια εκλογική συμμαχία ανάμεσα στα προάστια και τους νέους των κέντρων των πόλεων;

Αν και στοχεύει στα προάστια, και στους μουσουλμάνους γενικότερα, η Ανυπότακτη Γαλλία προσελκύει κυρίως νέους πτυχιούχους και, όπως έχει δείξει ο ιστορικός Ζωρζ Μπενσουσάν (Georges Bensoussan), ένα προλεταριάτο της διανόησης, των μέσων ενημέρωσης και της ψυχαγωγίας. Η πλειονότητα του μουσουλμανικού εκλογικού σώματος, που τροφοδοτεί το μεγαλύτερο μέρος της αποχής, παραμένει σε μεγάλο βαθμό αδιάφορη στη ρητορική της. Η στρατηγική της είναι αδιέξοδη.

Οι ευρωεκλογές είναι ειδικές εκλογές με απλή αναλογική. Άραγε, αυτό το αποτέλεσμα προοιωνίζεται μια νίκη του Εθνικού Συναγερμού στις βουλευτικές εκλογές;

Η ιστορία δεν γράφεται ποτέ από πριν, ειδικά από τη στιγμή που, παρά την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης, οι απλοί άνθρωποι έχουν αποδείξει ότι δεν μπορούν ούτε χειραγωγηθούν ούτε να προγραμματιστούν.

Η μόνη βεβαιότητα που μπορούμε να έχουμε σήμερα είναι η πραγματικότητα των αριθμητικών δεδομένων από τον 2ο γύρο των προεδρικών εκλογών του 2022: με 42% των ψήφων και 13 εκατομμύρια ψηφοφόρους, η υποψήφια της ακροδεξιάς πέτυχε ένα εντυπωσιακό αποτέλεσμα. Ίσως δόθηκε λιγότερη έμφαση στα 13 εκατομμύρια Γάλλων που απείχαν και στα 2 εκατομμύρια που επέλεξαν να ψηφίσουν λευκό. Συνολικά, 28 εκατομμύρια Γάλλοι, το 58% του εκλογικού σώματος, θεώρησαν ότι η ακροδεξιά δεν αποτελεί πλέον απειλή. Αυτό είναι το σημείο στο οποίο βρισκόμαστε σήμερα.

[1] «Κόκκινα σκουφιά», κίνημα διαμαρτυρίας των αγροτών στη Βρετάνη, το 2013, ενάντια στα μέτρα της τότε κυβέρνησης για τον φόρο στα βαρέα οχήματα και προγράμματα στον αγρο-διατροφικό τομέα (σ.τ.μ.).

[2] Πρόκειται για το κόμμα του επίσης ακροδεξιού Ερίκ Ζεμούρ (σ.τ.μ.).

Για τον αγωνα της Ουκρανίας

Του Κώστα Ονισένκο

Υπάρχουν ορισμένοι που με κατηγορούν για αμεροληψία εξαιτίας του γεγονότος ότι παίρνω ανοιχτά τη θέση υπέρ του ενός έναντι του άλλου όσον αφορά τον πόλεμο που εξελίσσεται στην Ουκρανία εδώ και 10 χρόνια. Θέλω να τους απαντήσω ότι αυτό είναι μια ενσυνείδητη επιλογή και έχει να κάνει κυρίως με δύο λόγους. Ο πρώτος λόγος είναι πως όταν κάποιος δυνατότερος επιτίθεται απρόκλητα σε έναν πιο αδύναμο με δόλιους σκοπούς είναι απολύτως λογικό να συντασσόμαστε με τον αδύναμο. Γιατί αυτό είναι το δίκαιο. Σε διαφορετική περίπτωση, το να συντασσόμαστε δηλαδή με τον δυνατό, μπορεί να σημαίνει είτε πως έχουμε κάποιο όφελος από την αδικία που διαπράττεται είτε πως φοβόμαστε τον δυνατό.
Ο δεύτερος λόγος έχει να κάνει με την κατανόηση όχι μόνον των αιτιών και της πραγματικότητας αυτού του πολέμου αλλά και του που αποσκοπεί. Και αυτό είναι κάτι στο οποίο θέλω να σταθώ.
Η γνωστή ιστορία της ανθρωπότητας πρέπει να ξεπερνάει τα 5.000 χρόνια, αν πάρουμε -για παράδειγμα- ως αφετηρία την ανακάλυψη της γραφής. Κατά τη συντριπτική πλειοψηφία αυτού του διαστήματος η ανθρωπότητα ζούσε σε έναν κόσμο που σήμερα μπορούμε να χαρακτηρίσουμε ως “εφιαλτικό”. Έναν κόσμο με διαρκείς πολέμους, πείνα, γενοκτονίες, έλλειψη ανθρωπίνων δικαιωμάτων και πλήρη επικράτηση του ισχυρότερου έναντι του ασθενέστερου.
Τα αγαθά που απολαμβάνει σήμερα ο πολιτισμένος κόσμος, όπως η τεχνολογία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, η πρόσβαση σε υγεία - παιδεία κ.λπ και βέβαια, η δημοκρατία -με τα όποια σοβαρά προβλήματα υπάρχουν- είναι απόκτημα των τελευταίων ετών, 100 ίσως. Για όλες τις προηγούμενες γενεές ανθρώπων όλα αυτά θεωρούνταν προσβάσιμα μόνο σε θεούς και βασιλιάδες.
Η δημοκρατία ως έννοια και εφαρμογή, πάλι με τα προβλήματά της, δημιουργήθηκε από τους αρχαίους Έλληνες -ας πούμε- κατά τον έκτο αιώνα π.Χ. Ωστόσο η ανακάλυψή της δεν στάθηκε ικανή ώστε αυτή να επικρατήσει ως πολιτικό σύστημα, ούτε καν στην αρχαία Ελλάδα. Ο κόσμος ξανακύλησε σε δικτατορίες, μοναρχίες, ολιγαρχίες κ.ο.κ. μέχρι πριν λίγο καιρό όταν αυτό που λέμε φιλελεύθερη (αστική) δημοκρατία άρχισε να κερδίζει έδαφος και επικράτησε έναντι των άλλων συστημάτων όχι επειδή την αγάπησαν αλλά επειδή αποδείχθηκε πιο αποτελεσματική και ώθησε την πρόοδο στις χώρες όπου επικράτησε.
Η δημοκρατία είναι κάτι καινούριο για την ανθρωπότητα και δεν είναι αυτό που λέμε “η φυσική κατάσταση του ανθρώπου”. Η φυσική κατάσταση του ανθρώπου είναι η βία και η καταπίεση. Όχι επειδή το λέω εγώ αλλά επειδή αυτό αποδεικνύει η έστω και επιφανειακή ανάγνωση της ιστορίας. Σε διάφορες εποχές, ακτίνες της δικαιοσύνης, της ισότητας και της δημοκρατίας προσπαθούσαν να διασπάσουν το έρεβος της ανθρώπινης φύσης. Αλλά σπανίως τα κατάφερναν. Η δημοκρατία -για να επικρατεί- δεν αρκείται από την “φυσική κατάσταση του ανθρώπου”. Δεν χρειάζεται “ανθρώπους”, χρειάζεται “πολίτες”. Ανθρώπους με γνώσεις και παιδεία και σταθερή θέληση να υπερασπιστούν τα δικαιώματά τους.
Οι λόγοι λοιπόν αυτού του πολέμου, όπως λέω εδώ και χρόνια, είναι το γεγονός ότι αυτό το εύθραυστο και ατελές πολιτικό σύστημα που έχουμε βρίσκεται σε σοβαρό κίνδυνο. Όχι μόνον λόγω της ανικανότητας και της οκνηρίας του πολιτικού προσωπικού που έχουμε σήμερα -δείτε για παράδειγμα τους ευρωβουλευτές- αλλά και επειδή ομάδες ανθρώπων και συμφερόντων υλοποιούν αργά και μεθοδικά σχέδιο για την καταστροφή του.
Πρόκειται για ομάδες ανθρώπων (ποτέ δεν είναι ένα άτομο - ο πούτιν έχει γύρω του ομάδα δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων που καρπώνονται από τα ανομήματά του) οι οποίες με πολλή μοχθηρία, κόπο και θυσίες έχουν κατακτήσει την εξουσία στις χώρες τους. Και ένα τόσο μικρό, εύθραυστο και άυλο πράγμα όπως η δημοκρατία δεν μπορεί και δεν πρέπει -κατά την άποψή τους- να τους εμποδίζει να κάνουν ό,τι θέλουν και να μεταβιβάζουν την εξουσία στα παιδιά τους, όπως γινόταν αιώνες και αιώνες, πριν απ’ αυτούς.
Η καταστροφή, ή -για την ακρίβεια- η απαξίωση της δημοκρατίας και η μετατροπή της σε ολιγαρχία (με επίφαση κοινοβουλευτικών ή θρησκευτικών συμβόλων) ή ψηφιακή τυρανία (όπως στην Κίνα) απαιτείται όχι μόνον στις χώρες τους αλλά και στις άλλες χώρες, προκειμένου ο δικός τους ο όχλος να μην έχει την ελπίδα ότι μπορεί να υπάρξει κάτι άλλο, κάτι καλύτερο. Και προκειμένου να μην τους ταράζουν τους κύκλους με διάφορες “χαζομάρες”, όπως καταπίεση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ισότητα φύλων κ.ο.κ.
Είναι προσωπική μου πεποίθηση ότι αυτό το σχέδιο έχει τεθεί σε εφαρμογή και εφαρμόζεται εδώ και αρκετά χρόνια. Σύμμαχοι σε αυτό το σχέδιο είναι πολλοί δυτικοί - άνθρωποι που έχουν γεννηθεί και γαλουχηθεί μέσα στις δημοκρατίες. Είτε επειδή θέλουν να βγάλουν χρήματα -τα οποία αφειδώς μοιράζουν οι δικτατορίες- είτε επειδή έχουν κάποιο οιδιπόδειο σύμπλεγμα και μισούν τη γη που τους γέννησε είτε επειδή είναι απλώς ηλίθιοι. Απληστία, φαυλότητα και ηλιθιότητα βοηθούν στην καταστροφή των δημοκρατιών μας.
Εξαιτίας αυτής της απληστίας - φαυλότητας - ηλιθιότητας το βιοτικό επίπεδο στις χώρες μας πέφτει. Εξαιτίας αυτής τα κοινοβούλια των χωρών έχουν μετατραπεί σε τσίρκα. Εξαιτίας αυτών τα ΜΜΕ και άλλοι θεσμοί έχουν απαξιωθεί και η Ευρώπη (και η δύση συνολικά) βυθίζεται στην διαφθορά και τη γραφειοκρατία. Α ναι. Και δειλία. Δειλία στις πολιτικές εξουσίες και στους ίδιους τους πολίτες.
Ορισμένοι από σας θεωρείτε ότι υπερβάλλω και άλλοι ότι λέω απόλυτες σαχλαμάρες. Μακάρι να έχετε δίκιο και εγώ να έχω άδικο. Αν και δεν το νομίζω. Εκείνο που πιστεύω ότι είναι ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία ξεκίνησε επειδή (για διάφορους λόγους ακριβώς τώρα) αυτές οι δυνάμεις πίστεψαν ότι η δημοκρατία είναι αδύναμη και αποφάσισαν να τη χτυπήσουν. Τη χτύπησαν στην Ουκρανία, τη χτύπησαν στο Ισραήλ, τη χτύπησαν στην Αφρική και δεν πρόκειται να σταματήσουν. Δεν πήραν εκείνη την ενωμένη, αποφασιστική και αστραπιαία απάντηση που έπρεπε να πάρουν.
Πιστεύω ότι μέρα με τη μέρα η δυνατότητα του να αποτραπεί ένας μεγάλος πόλεμος μειώνεται σημαντικά. Ένας πόλεμος που θα κρίνει αν η δημοκρατία επικρατήσει ή πέσει. Όπως κάποτε στην Αρχαία Αθήνα. Και εκτιμώ ότι και τα πολιτικά επιτελεία των κρατών έχουν ακριβώς την ίδια άποψη. Όπως πιστεύω ότι βρισκόμαστε στην πιο κρίσιμη στιγμή για το μέλλον της ανθρωπότητας από τη λήξη του Β’ΠΠ. Αν και αυτό σίγουρα σας το έχουν πει πολλοί.
Για αυτό λοιπόν, όταν κάποιος εκτιμά ότι πρέπει να υπάρχει κάποιου είδους ουδετερότητα απαντώ ότι εγώ δεν μπορώ να είμαι ουδέτερος και κανείς δεν πρέπει να είναι ουδέτερος σε αυτό συμβαίνει. Γιατί η σημερινή στάση του καθενός μας δεν θα κριθεί ούτε από τους συναδέλφους, ούτε από τους αναγνώστες ούτε από τους εργοδότες. Θα κριθεί από τις μελλοντικές γενιές, ανάλογα με το τι κόσμο θα τους παραδώσουμε. Διότι μέσα στις αυταπάτες που έχουμε στο μυαλό μας, όπως το ότι οι πάντες μας χρωστάνε και εμείς έχουμε μόνο δικαιώματα, ξεχνάμε ότι αυτό τον κόσμο που παραλάβαμε - όπως είναι -καλός, κακός, άδικος, δίκαιος- μας τον έχουν παραδώσει άλλοι άνθρωποι, οι οποίοι έχυσαν πολύ αίμα για να μας φτιάξουν αυτή την -έστω ατελή- δημοκρατία που έχουμε.

Η αυτοοργάνωση των Ουκρανών μπροστά στον πόλεμο: γιατί μπορέσαμε να αντισταθούμε!

Της Laryssa Pylgoune

Η Λαρίσα Πυλγκούν είναι ανεξάρτητη εμπειρογνώμονας στην αξιολόγηση πολιτικών και προγραμμάτων. Είναι μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Ουκρανικής Ένωσης Αξιολόγησης και αναπληρώτρια πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της ομάδας εμπειρογνωμόνων SOVA.

Η οριζόντια αυτοοργάνωση της ουκρανικής κοινωνίας αποτελεί βασικό στοιχείο της αντίστασης στη ρωσική επίθεση. Εδώ, η Ουκρανή αναλύτρια Laryssa Pylgoune συνοψίζει τα συμπεράσματα μιας κοινωνιολογικής μελέτης στην οποία συμμετείχε: η ικανότητα των Ουκρανών να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες στη βάση του εθελοντισμού και της ατομικής επιλογής, χωρίς να περιμένουν εντολές από τα πάνω, αποκαλύπτεται ως ένα πολύ σημαντικό χαρακτηριστικό της ουκρανικής κοινωνίας.

Ζω στην περιοχή της Μπούτσα, κοντά στο Κίεβο. Στις 24 Φεβρουαρίου 2022, εχθρικά ελικόπτερα διέσχισαν τον ουρανό πάνω από το σπίτι μου, τόσο κοντά που μπορούσα να δω τα πρόσωπα των πιλότων. Για να αποφύγω την κατοχή, έφυγα αμέσως για ένα χωριό όπου είχα ζήσει στο παρελθόν. Απέχει μόλις δέκα χιλιόμετρα από το σημερινό μου σπίτι. Η κατοχή μέρους της περιοχής του Κιέβου διήρκεσε μέχρι τα τέλη Μαρτίου του 2022. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι φίλοι μου και εγώ φτιάξαμε βόμβες μολότοφ, καταγράψαμε εγκλήματα πολέμου, παραδώσαμε ανθρωπιστική βοήθεια, ακόμη και στα κατεχόμενα εδάφη, βοηθήσαμε στην εκκένωση ανθρώπων και αναζητήσαμε ακόμη και στρατιωτικούς πιλότους για τις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις. Ταξιδέψαμε σε φλεγόμενους δρόμους και δεχτήκαμε πυρά. Αλλά καταλάβαμε ότι η παρουσία μας ήταν απαραίτητη και ότι δεν μπορούσαμε να φύγουμε. Υπήρχαν πολλοί άνθρωποι σαν κι εμάς γύρω μας. Όλοι οι φίλοι και οι γνωστοί μας ενήργησαν με τον ίδιο τρόπο.

Δεν ήταν μόνο ο ουκρανικός στρατός που αντιστάθηκε στη ρωσική επίθεση. Ολόκληρη η κοινωνία δούλευε για τη νίκη. Γι’ αυτό οι Ρώσοι δεν κατέλαβαν το Κίεβο σε τρεις ημέρες, όπως είχαν σχεδιάσει. Όταν η πρώτη ρωσική στρατιωτική φάλαγγα μπήκε στην Μπούτσα για να ορμήσει προς το Κίεβο, έπεσε σε ενέδρα. Δύο τεθωρακισμένα οχήματα που μετέφεραν άνδρες του Καντίροφ καταστράφηκαν και η επίθεση καθυστέρησε για αρκετές ώρες. Η επιχείρηση διεξήχθη από μέλη μιας εθελοντικής μονάδας, της Πολιτοφυλακής Μπούτσα, και όχι από στρατιώτες. Ανέκτησαν τα εγκαταλελειμμένα όπλα και επιτέθηκαν στους επιτιθέμενους Ρώσους χωρίς να ζητήσουν την άδεια κανενός. Καθώς αυτή η αυτοκινητοπομπή καθυστέρησε, ένα ουκρανικό επιθετικό αεροσκάφος μπόρεσε να την πλήξει με πυρά. Όλος ο κόσμος είδε τη φωτογραφία ενός δρόμου στην Μπούτσα γεμάτου με καμένα ρωσικά άρματα μάχης και τεθωρακισμένα οχήματα. Επρόκειτο γι’ αυτή ακριβώς τη φάλαγγα… Η αντίσταση όλων των Ουκρανών στον εχθρό όχι μόνο απέτρεψε την ταχεία κατάληψη ολόκληρης της χώρας, αλλά έδωσε στους Ουκρανούς την ελπίδα ότι θα ανακτήσουν και τα εδάφη που είχαν καταληφθεί το 2014-2015.

Τον Μάιο του 2022, επιστρέψαμε στο σπίτι μας. Συζήτησα με φίλους και συναδέλφους το εκπληκτικό φαινόμενο της ουκρανικής αυτοοργάνωσης. Είχαμε λάβει μέρος και εμείς οι ίδιοι σε αυτό, αλλά μας εξέπληξε η δύναμή του. Ήταν κάτι νέο και σημαντικό. Τον Ιούνιο, καθώς μεταφέραμε ανθρωπιστική βοήθεια με τον ακτιβιστή για τα ανθρώπινα δικαιώματα Μικαΐλο Σάββα, στην κοντινή πόλη Ιρπίν, συζητήσαμε για τα πιθανά κίνητρα των ανθρώπων που είχαν προσχωρήσει στην αντίσταση στη ρωσική επίθεση. Έτσι προέκυψε η ιδέα να πραγματοποιήσουμε μια ειδική μελέτη με τίτλο «Αυτοοργάνωση και εδραίωση της ουκρανικής κοινωνίας κατά τη διάρκεια του πολέμου».

Δεν είχαμε καμία άποψη από πριν, επειδή η οριζόντια αυτοοργάνωση της ουκρανικής κοινωνίας ήταν ένα πρωτόγνωρο και εκπληκτικό φαινόμενο σε αυτή την κλίμακα. Αποφασίσαμε να πραγματοποιήσουμε μια έρευνα σε ανθρώπους που, με διάφορες μορφές, είχαν συμμετάσχει εθελοντικά στην αντίσταση και την ανθρωπιστική βοήθεια. Καταρτίσαμε ένα ερευνητικό πρόγραμμα χρησιμοποιώντας ως κύρια μέσα ένα ερωτηματολόγιο και συνεντεύξεις. Οι συνάδελφοί μας προσέλαβαν φοιτητές από δύο πανεπιστήμια για τις συνεντεύξεις: το Εθνικό Πανεπιστήμιο του Κιέβου και το Πανεπιστήμιο Τελωνείων και Οικονομικών του Ντνίπρο.

Το δεύτερο εξάμηνο του 2022, πραγματοποιήθηκαν 200 λεπτομερείς συνεντεύξεις με άτομα όλων των ηλικιών και επαγγελμάτων, στην Ουκρανία και στο εξωτερικό. Το δεύτερο εξάμηνο του 2023, διεξήχθη διαδικτυακή έρευνα σε Ουκρανούς και άτομα άλλων εθνικοτήτων που είχαν βοηθήσει τον ουκρανικό στρατό, σε εκτοπισμένους και σε περιοχές που είχαν πληγεί από τον πόλεμο. Συλλέξαμε 121 επιπλέον ερωτηματολόγια.

Η μελέτη σκιαγράφησε το πορτρέτο ενός έθνους αποφασισμένου, το οποίο υπερβαίνει τους ηλικιακούς, έμφυλους και κοινωνικοοικονομικούς φραγμούς για να αντιμετωπίσει μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Έδειξε ότι η αυτοοργάνωση των Ουκρανών είναι ένα μαζικό φαινόμενο. Χωρίς ιδιαίτερες γνώσεις, δεξιότητες ή εμπειρίες, οι άνθρωποι κινητοποιούνται για την επίλυση προβλημάτων που σχετίζονται με τον πόλεμο. Οι άνθρωποι αυτοί συγκεντρώνουν άλλους γύρω τους, αναζητούν πόρους, αποκτούν νέες δεξιότητες, δημιουργούν μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς, ακόμη και επιχειρήσεις. Για παράδειγμα, μια οικονομολόγος στο επάγγελμα δημιούργησε μια επιχείρηση κατασκευής αλεξίσφαιρων γιλέκων. Όλα ξεκίνησαν από έναν προσωπικό λόγο: ο αδελφός της δεν είχε αλεξίσφαιρο γιλέκο όταν κατατάχθηκε στο στρατό.

Οι οριζόντιοι δεσμοί που χαρακτηρίζουν την Ουκρανία έχουν ενισχυθεί σημαντικά από την έναρξη της μεγάλης κλίμακας εισβολής. Οι άνθρωποι που έχουν ενταχθεί στον αγώνα συνεργάζονται μεταξύ τους. Οι εθελοντές βοηθούν ο ένας τον άλλον παρέχοντας πόρους και υπηρεσίες για να δράσουν από κοινού.

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι στην Ουκρανία διαμορφώνεται ένα μαζικό αλτρουιστικό κίνημα πολιτών. Οι άνθρωποι ενώνονται αυθόρμητα ανταποκρινόμενοι σε μια νέα ανάγκη. Τα κίνητρά τους διαφέρουν. Οι τομείς δραστηριότητάς τους είναι πολύ διαφορετικοί. Ο αριθμός των συμμετεχόντων στις ομάδες ποικίλλει. Η διάρκεια της αλληλεπίδρασης ποικίλλει επίσης. Οι άνθρωποι συνεργάζονται για όσο διάστημα έχουν ένα κοινό ενδιαφέρον.

Σε αυτές τις ομάδες, εδραιώνεται ένα σύστημα ορθολογικής διαχείρισης, ένας συντονισμός, μια εμπειρία συνεργασίας και ένας μηχανισμός σχεδιασμού και λήψης αποφάσεων. Οι ομάδες αυτές εξελίσσονται. Μερικές φορές καταγράφονται ως ενώσεις ή ΜΚΟ. Παρέχουν κοινωνική και ψυχοσυναισθηματική υποστήριξη στους συμμετέχοντες και δημιουργούν τελετουργικές συνήθειες και ταυτότητα ομάδας. Οι συμμετέχοντες αισθάνονται ότι αποτελούν μέρος κάτι μεγάλου, ισχυρού και δίκαιου. Αυτό τους προσφέρει ικανοποίηση και την αίσθηση ότι μπορούν να επηρεάσουν την κατάσταση. Με αυτόν τον τρόπο αποδεικνύουν την αυτάρκειά τους και την ικανότητά τους να αναλαμβάνουν ευθύνες.

Σε αυτές τις ομάδες, η ηγεσία είναι περιστασιακή και βραχύβια. Οι άνθρωποι συσπειρώνονται γύρω από ένα πρόβλημα, όχι γύρω από έναν ηγέτη. Τα μέλη της ομάδας θυσιάζουν το άτομο προς όφελος της συλλογικότητας, αλλά με τον όρο συλλογικότητα εννοούν τον ουκρανικό λαό στο σύνολό του, όχι τη συγκεκριμένη ομάδα τους. Η εξουσία για τους εθελοντές, σε οποιοδήποτε επίπεδο, δεν αποτελεί ούτε στόχο ούτε αξία.

Η σημασία του να έχει κανείς καλή φήμη έχει αυξηθεί στην Ουκρανία. Όλες οι εθελοντικές δραστηριότητες βασίζονται σε οριζόντιους δεσμούς μεταξύ των ανθρώπων. Η θέση και το τυπικό καθεστώς του καθενός δεν έχουν σημασία. Ένα άτομο δεσμεύεται εθελοντικά και λαμβάνει ψήφο εμπιστοσύνης από την κοινωνία. Ακόμη και σε συνθήκες πολέμου, κινδύνου και αβεβαιότητας, πρέπει να αποδείξει την ικανότητά του να εκτελεί τις δραστηριότητές του με διαφάνεια. Για παράδειγμα, δείχνοντας φωτογραφίες και βίντεο από αυτά που έχουν αγοραστεί, κατασκευαστεί και παραδοθεί σε ανθρώπους που τα έχουν ανάγκη.

Η έρευνα δεν εντόπισε κανένα άτομο που να μην ασχολείται καθόλου με τα προβλήματα που προκαλεί ο πόλεμος. Μάλιστα, για πολλούς ανθρώπους, η εμπλοκή είναι κάτι απολύτως φυσικό. Τις περισσότερες φορές, ενεργούν «διακριτικά», χωρίς να περιμένουν αναγνώριση. Αυτό μάλιστα ισχύει για τους περισσότερους.

Μετά από δύο χρόνια ολοκληρωτικού πολέμου, σχεδόν κάθε ουκρανική οικογένεια έχει επηρεαστεί. Οι άνθρωποι είναι κουρασμένοι, οι πόροι τους έχουν εξαντληθεί, αλλά το κύμα αλληλεγγύης επιμένει, προσαρμόζεται στις συνθήκες, με σαφή προτίμηση στη συνδρομή ανθρώπων που γνωρίζουν άμεσα.

Η έρευνά μας έδειξε ότι οι οργανώσεις εθελοντών εμπιστεύονται τις αρχές και είναι έτοιμες να χρησιμοποιήσουν διοικητικούς πόρους για τις δραστηριότητές τους, αλλά και ότι η επίσημη εξουσία παραμένει γι’ αυτές ένα μέσο για την επίτευξη κοινών στόχων. Ένα από τα σημαντικότερα συμπεράσματα της έρευνας είναι ότι η οριζόντια αυτοοργάνωση είναι ο σημαντικότερος παράγοντας για τη βιωσιμότητα όχι μόνο της ουκρανικής κοινωνίας αλλά και του κράτους. Πιο εύστοχη και αποτελεσματική από τους επίσημους μηχανισμούς, η αυτοοργάνωση των πολιτών θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελέσει το συγκριτικό πλεονέκτημα της Ουκρανίας στην παγκόσμια σκηνή, προσφέροντας μια νέα προοπτική για τη δύναμη της ανθρώπινης βούλησης απέναντι στην καταπίεση.

Πηγή: Desk Russie

Υπάρχει σχέδιο για την Κύπρο;

Του Λάζαρου Μαύρου

Σημαντικότερο, υπό τις περιστάσεις, δεν είναι τι θα κάνει ή δεν θα κάνει στο Κυπριακό η απεσταλμένη του Γ.Γρ. του ΟΗΕ, Μαρία Άντζελα Ολγκίν Κουεγιάρ, στο δρομολόγιο μάλλον που έσπευσε να κατευθύνει ο Φόρεϊν Όφις των Βρετανών.

Πολύ πιο βαρύνουσας σημασίας, για τον κυπριακό Ελληνισμό, είναι όσα έχουν δρομολογηθεί υπό την πρωθυπουργία του Κυριάκου Μητσοτάκη στο ελλα-δικό μας κράτος προς Τουρκία:

Στην επαναπροσέγγισή του με το υπό την 22χρονη μονοκρατορία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τουρκικό κράτος. Των Τούρκων Κατακτητών τού συνεχιζόμενου επί 50 ήδη χρόνια Αττίλα ’74, επί των σκλαβωμένων βορείων ελληνικών εδαφών της Κύπρου.

Ποιο είναι άραγε – αν υπάρχει κιόλας κάποιο – το Σχέδιο Μητσοτάκη για το Κυπριακό, στη γενικότερη πολιτική του; Και τι έχει κατά νουν για τους χειρισμούς του;

– Συνομολογήθηκε προ τριμήνου με τον Ερντογάν η Διακήρυξη των Αθηνών της 7ης Δεκεμβρίου 2023. Για ελλαδο-τουρκικό «καλό κλίμα ύφεσης». Με το Κυπριακό αποσιωποιημένο ξανά στο… ράφι.

– Προσφέρθηκε ήδη στην Τουρκία χρήσιμο αθηναϊκό «πιστοποιητικό καλής θέλησης». Το επιζητούσαν οι ΗΠΑ. Προκειμένου να αρθούν κωλύματα για επανεξοπλισμό της Τουρκίας με αμερικανικά μαχητικά αεροσκάφη F-16. Συνέδραμε κι η άρση του εκβιαστικού τουρκικού βέτο στην ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.

– Στη διαμόρφωση της πορείας αυτών των σχέσεων της Αθήνας με τον Ερντογάν, ποιον άραγε σχεδιασμό έχει, και τι ελπίζει, για το Κυπριακό ο Μητσοτάκης;

– Προηγήθηκε, μήπως, κάποια επί τούτου συνεννόηση με τον Κύπριο Πρόεδρο Νίκο Χριστοδουλίδη;

Αγνωστο είναι αν γνωρίζει τους σχεδιασμούς Μητσοτάκη για τις ελλαδο-τουρκικές σχέσεις, η κυπριακή Κυβέρνηση. Δεν υπήρξαν καν ειδήσεις, ή έστω έγκυρες πληροφορίες, για τέτοιου περιεχομένου συνεννοήσεις μεταξύ των κυβερνήσεων Αθηνών και Λευκωσίας.

– Τα συναφή ερωτήματα άπτονται, απογοητευτικά, και της προβεβλημένης τότε και εντελώς λησμονηθείσας έκτοτε, 1ης Διακυβερνητικής Συνόδου Ελλάδος – Κύπρου, κατά το διήμερο 9ης και 10ης Νοεμβρίου 2023 στην Αθήνα. Την έχουν… λησμονήσει και οι επικεφαλής της πλειάδας των εκατέρωθεν τότε συναντηθέντων Κυπρίων και Ελλα-δικών μας υπουργών.

– Προς θλίψη, και πάλιν, όλων όσοι ματαίως εναπέθεσαν ελπίδες και όραμα σε έναν, επιτέλους, από κοινού πράγματι επιδέξιο σχεδιασμό Ελλάδος – Κύπρου, περί των ελληνο-τουρκικών (κι όχι μόνο ελλαδο-τουρκικών) σχέσεων. Συμπεριλαμβανομένου βεβαίως και του Κυπριακού.

– Προφανώς επειδή, 27 μέρες μετά τη Διακυβερνητική Ελλάδος – Κύπρου του Νοεμβρίου, επικαθόρισε την πορεία η Διακήρυξη των Αθηνών, Μητσοτάκη- Ερντογάν, της 7ης Δεκεμβρίου 2023…

Αληθεύει ότι, διαχρονικά, ο Ελληνισμός δεν έχει πολλά ιστορικά δείγματα ορθής κυπριακής πολιτικής των Αθηνών για να υπερηφανεύεται. Το αντίθετο συμβαίνει, από το μακρινό παρελθόν. Αφ’ ότου η βρετανική αποικιοκρατία δημιούργησε το Κυπριακό Πρόβλημα, προσκαλώντας και την Τουρκία να την συνδράμει, εναντίον της θέλησης του κυπριακού λαού να ασκήσει το δικαίωμα αυτοδιάθεσης, για την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.

– Αρμόζει εδώ μία πολύ ενδεικτική ιστορικά υπενθύμιση: Μετά το Δημοψήφισμα της 15ης Ιανουαρίου 1950, με τις υπογραφές του 95,7% των Ελληνίδων και Ελλήνων της Κύπρου κάτω από το «Αξιούμεν την Ένωσιν της Κύπρου με την Ελλάδα», ο τότε Δήμαρχος της αγγλοκρατούμενης Λευκωσίας, Θεμιστοκλής Δέρβης, άκουσε ο ίδιος στην Αθήνα, από το στόμα του τότε αντιπροέδρου της κυβέρνησης Νικ. Πλαστήρα, Γεωργίου Παπανδρέου, την ομολογία ότι: «Η Ελλάς αναπνέει σήμερον με δύο πνεύμονας, τον μεν αγγλικόν, το δε αμερικανικόν. Δεν ημπορεί, λόγω του Κυπριακού, να διακινδυνεύσει από ασφυξίαν».

Τα τότε λεχθέντα και όσα βεβαίως παρόμοια, χειρότερα ή και χείριστα επί χουντικής δικτατορίας, υπήρξαν μεταξύ Αθηνών και Λευκωσίας, τα γιγνώσκει πάρα πολύ καλά και ο νυν ΠτΔ Νίκος Χριστοδουλίδης. Υπήρξαν ιδιαίτερο αντικείμενο των πανεπιστημιακών του σπουδών. Και περιεχόμενο των βιβλίων και άρθρων που ο ίδιος έγραφε. Όπως λ.χ. το άρθρο με τίτλο «Το ενωτικό δημοψήφισμα στην Κύπρο», που έγραψε, ως διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών στην «Καθημερινή», 2.9.2012, απ’ όπου πάρθηκε και το απόσπασμα με τους «δύο πνεύμονας».

Δεν αξιώθηκε έως σήμερα ο Ελληνισμός να σχεδιάσουν μαζί η Αθήνα και η Λευκωσία μία κοινή στρατηγική, μακροχρονίως υλοποιούμενη με σταθερή επιμονή, για το Κυπριακό.

Το έχει κάνει, όμως, αποτελεσματικά η Τουρκία. Εναντίον του Ελληνισμού. Από τότε που και η ίδια διατελούσε «αναπνέουσα με δύο πνεύμονας, αγγλικόν τε και αμερικανικόν»: Πρώτα με το πογκρόμ των Σεπτεμβριανών 1955 εναντίον των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης, λόγω… Κύπρου. Κι ευθύς αμέσως με συγκεκριμένο Επιτελικό «Σχέδιο Επανάκτησης Κύπρου» από το 1956-57. Το οποίο υλοποιούν, μέχρι σήμερα απαρεγκλίτως, φέτα-φέτα κι αταλάντευτα, όλες ανεξαιρέτως οι έκτοτε τουρκικές κυβερνήσεις.

– Υπερηφανεύονται, μάλιστα, οι Τούρκοι Κατακτητές, υποδεικνύοντας προς εαυτούς και αλλήλους καυχώμενοι, ότι: Η επιτυχημένη στρατηγική τους στο Κυπριακό αποτελεί υπόδειγμα ορθής πολιτικής. Για όσα, περαιτέρω, ο νεο-οθωμανικός επεκτατισμός της Άγκυρας, με αυξανόμενο μάλιστα τον οίστρο Ερντογάν για «Γαλάζιες Πατρίδες», επιβουλεύεται εναντίον της Ελλάδας στα νησιά μας του Αιγαίου και στην Θράκη μας. Απολαμβάνοντας αφ’ ενός την κατευναστική πολιτική που του επιδαψιλεύουν τα φοβικά σύνδρομα των Αθηνών. Και καραδοκώντας, αφ’ ετέρου, πότε άραγε θα του δωρίσει ο… Αλλάχ του, κάποιον νέο εμφύλιο διχασμό των Ελλήνων…

Και αν υποτεθεί ότι, ίσως το 1950, με καθημαγμένη την Ελλάδα από την λαίλαπα της γερμανικής κατοχής 1941-1944 και επιπροσθέτως ανάπηρη εξαιτίας του επακόλουθου ολέθρου του εμφυλίου πολέμου 1946-1949, είχαν κάποιες δόσεις πραγματισμού οι φόβοι του Γεωργίου Παπανδρέου, για τον κίνδυνο ασφυξίας «της Ελλάδος αναπνέουσας με δύο πνεύμονας, τον μεν αγγλικόν, τον δε αμερικανικόν», τι ανάλογο άραγε δύναται, ως πρόσχημα υποτέλειας, να κατοικοεδρεύει αδήλωτο σήμερα στα μυαλά της Αθήνας; Για να βολεύονται πίσω του και τα Ηττημένα Μυαλά της Λευκωσίας; Με «κλασικό» τις τελευταίες δεκαετίες επιχείρημα «αφού η Ελλάδα μας δεν μπορεί και δεν θέλει, εμείς τι άλλο να κάνουμε;»…

Οι καιροί, για Κύπρο και Ελλάδα, με τις ισχύουσες σήμερα αντικειμενικές και υποκειμενικές συνθήκες, δεν είναι ίδιοι με το 1910: Όταν η αγωνιζόμενη για Ένωση Κρήτη ευτύχησε να στείλει στην Αθήνα πρωθυπουργό τον επαναστάτη του Θερίσου Ελευθέριο Βενιζέλο. Η πολιτική του οποίου, για την ΑΝΟΡΘΩΣΗ του έθνους, οδήγησε το 1912-1913 στην απελευθέρωση από την τουρκική σκλαβιά της Μακεδονίας, της Ηπείρου, της Θράκης, των νήσων του Αιγαίου, φτάνοντας το 1920, με τη Συνθήκη των Σεβρών, ώς τα πρόθυρα υλοποίησης της Μεγάλης Ιδέας, που ενταφίασε ο Εθνικός Διχασμός με τη Μικρασιατική Καταστροφή.

Οι Ελληνες και οι Ελληνίδες, όμως, σήμερα, σε Κύπρο, σε Ελλάδα και στην Διασπορά, έχουν την δημοκρατική δυνατότητα να εξαναγκάσουν τις κυβερνήσεις Αθηνών και Λευκωσίας, ή να επιλέξουν ικανότερες κυβερνήσεις των δύο κρατών μας, ώστε αμφότερες να αναπνέουν με δύο μεν πνεύμονες: Αποκλειστικά όμως ελληνικούς…

Ό,τι του φανεί του λωλοστεφανή

Tου Γιώργου Ρακκά

Για την διαπόμπευση που εξαπέλυσε ένας όχλος ως επί το πλείστον εφήβων, εναντίον των τρανς στην πλατεία Αριστοτέλους της Θεσσαλονίκης, φταίνε ως γνωστόν «οι παπάδες» –που ζήτημα αν τους βλέπουν μια φορά τον χρόνο. Και όχι η τραπ που τους γανώνει κάθε μέρα το μυαλό στη βία, τον ανδρικό σωβινισμό, και τους κώδικες των συμμοριών. Φταίει η «σκοταδιστική Θεσσαλονίκη» (προς θεού όμως, όχι στα στερεότυπα). Λες και δεν εμφανιζόταν όλο το προηγούμενο διάστημα βίντεο στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης όπου σχολεία μετατρέπονταν σε ρινγκ μιας επιδημικής βίας ανηλίκων, η οποία αντλεί από κάθε πρόσφορη εχθροπάθεια και εξαπολύεται «εναντίον όλων»: συμμαθητών, καθηγητών, ακόμα και απέναντι στα ντουβάρια και τον εξοπλισμό των σχολείων.

Για τον όχλο φταίνε λοιπόν όσοι υποστήριξαν πως «ο πατέρας και η μητέρα έχουν σημασία» κατά την πρόσφατη συζήτηση για τον νόμο –πλέον– περί γάμου και τεκνοθεσίας των ζευγαριών ιδίου φύλου. Όχι όσοι έσπευσαν να «ακροδεξιοποιήσουν» κάθε διαφωνία, δίνοντας έτσι την εντύπωση στον όντως σωβινισμό ότι νομιμοποιείται σαν την μοναδική αντιπολίτευση έναντι στην ισοπέδωση των πάντων. Λες και μεταξύ της πλειοψηφίας που κατήγγειλε και εξέφρασε τον αποτροπιασμό τους για την διαπόμπευση, δεν ήταν και άνθρωποι που υπερασπίζονται την ανθρωπολογική και πολιτιστική σταθερά των δύο φύλων μέσα στην οικογένεια.

Όταν από την άλλη, ένας παρόμοιος όχλος διαπομπεύει τους δικούς μας ιδεολογικούς και πολιτικούς αντιπάλους, ξυλοφορτώνοντας για παράδειγμα, όποιον πιτσιρικά φοράει την ελληνική σημαία, ή κρεμάει από την τσάντα του την Παναγία, τότε απλώς «ήταν δίκαιο που έγινε πράξη».

Και βέβαια, αποκρύπτεται συστηματικά η συμμετοχή αλλοδαπών στο συμβάν, μην τυχόν και αμαυρωθεί το παραμύθι του πολυπολιτισμού, και ο δήθεν προοδευτικός του χαρακτήρας· ενώ είναι γνωστό, ότι η ισοπέδωση κάθε νόρμας, μαζί με την σάρωση κάθε ενιαίας πολιτιστικής σταθεράς και συμφωνίας υπονομεύει τις ανοιχτές κοινωνίες, τις μετατρέπει σε φοβικές και αρτηριοσκληρωτικές.

Μια τεράστια εργαλειοποίηση βρίσκεται σε εξέλιξη έπειτα από την επίθεση του όχλου πιτσιρικάδων εναντίον των Τρανς, το βράδυ του Σαββάτου στην πλ. Αριστοτέλους της Θεσσαλονίκης.

Το γεγονός υπόκειται σε συστηματική εκμετάλλευση γενικεύσεων που μοναδικό στόχο έχουν να αποδείξουν την ιδεολογική και πολιτική επιρροή ενός αριστεροφιλελεύθερου συμπεριληπτισμού. Εκείνου που προσπαθεί να μας πείσει πως για το συμβάν φταίει η αφ’ εαυτής «βίαιη, βρώμικη και κακή» κοινωνία, που προφανώς χρειάζεται ισχυρότερες δόσεις πλύσης εγκεφάλου στην εκπαίδευση, τα ΜΜΕ, στη δημόσια συζήτηση, προκειμένου να γλυτώσει από τον αρχέγονο φασισμό της.

Το χειρότερο αυτής της υστερίας, είναι πως καταλήγει να υποτιμάει το ίδιο το γεγονός, το οποίο και καταπλακώνεται κάτω από τις υπεραπλουστεύσεις. Αντί, λοιπόν, η κοινωνία, μπροστά σε όλα τα κρούσματα της εφηβικής βίας και εχθροπάθειας, να αναστοχαστεί το πως και γιατί οι νεώτερες γενιές αναπτύσσουν συμπεριφορές και μια κουλτούρα τύπου «Fight Club», προβαίνει σε έναν τελετουργικό εξορκισμό και προχωράει παρακάτω.

Έτσι, όμως, ο πυρήνας του ζητήματος παραμένει άθικτος: ότι οι νέες γενιές συμπεριφέρονται ολοένα και περισσότερο «σαν κανίβαλοι» εξαιτίας ενός εκρηκτικού συνδυασμού του παιδοκεντρισμού που τους ανάγει σε «μικρούς αυτοκράτορες», της αποκαθήλωσης κάθε αυθεντίας, της κατάρρευσης οποιουδήποτε συμπαγούς πλαισίου αρχών, αξιών, μιας μίζερης συλλογικής και ατομικής προοπτικής, και της ολοκληρωτικής απορρύθμισης των ρόλων στις σχέσεις των δύο φύλων, την οικογένεια, ή την ίδια την κοινωνία.

Ποιος όμως θα τα συζητήσει όλα αυτά όταν ο τόνος που δίνεται από τις αντιδράσεις της συμπεριληπτικής ιεράς εξέτασης, είναι ότι πρέπει να αντιτάξουμε «υστερία κόντρα στην υστερία»; Έχουμε αναπτύξει μια εξαρτημένη σχέση με το απεχθές και το αποκρουστικό, καθώς το χρειαζόμαστε ώστε να επιδείξουμε μια ηθική υπεροχή που χωρίς εκείνο δεν μπορεί να σταθεί.

Επιδιδόμαστε στους τελετουργικούς εξορκισμούς, μέσω μιας τριήμερης παλίρροιας κραυγών και οδυρμών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ακολουθεί μια προσωρινή άμπωτη, μέχρι το επόμενο υστερικό ξέσπασμα. Η συμπεριληπτική υστερία δίνει όμως και ευρύτερα τον τόνο, ενίοτε την ακολουθούν ακόμα και οι ίδιοι οι αντίπαλοί της. Εν τέλει, γρήγορα βυθιζόμαστε στην απόλυτη σχετικότητα μιας αλήθειας που κρίνεται εξ ολοκλήρου από την ταυτότητα του καθενός μας, και τις πολιτικές πεποιθήσεις που εκείνη διαμορφώνει. Αδυνατούμε, έτσι, να προσεγγίσουμε το καθεαυτό γεγονός με τις συγκεκριμένες του προεκτάσεις. Να το αντιμετωπίσουμε, δηλαδή, σαν αυτό που πραγματικά είναι. Αντίθετα, το υποτάσσουμε πάντοτε σε γενικεύσεις, αναγωγές, ακόμα και σε συμψηφισμούς όταν το εκάστοτε συμβάν δεν μας συμφέρει ιδεολογικά.

Συμβαίνει, επομένως, το αντίστροφο απ’ ό,τι το κύμα των τελευταίων ημερών υπαινίσσεται. Δεν είναι «το κακό» που ήταν κρυμμένο στην αφάνεια, και ξεχύθηκε μέσα από τις οθόνες μας με τα βίντεο από το συμβάν. Είναι πως στον ψηφιακό κόσμο, και ιδίως τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης ένας πολιτισμικός πόλεμος έχει ξεσπάσει εδώ και καιρό, και ενίοτε περνάει και στον πραγματικό κόσμο.

Όσο για το «σκοτάδι» που βλέπουν κάποιοι να καλύπτει τα πάντα, εάν οι άνθρωποι παρέμεναν όπως τις προηγούμενες δεκαετίες με μια στοιχειώδη πολιτική και ιστορική συνείδηση, θα καταλάβαιναν πως η σπουδή του woke να επιβάλει έναν «νέο άνθρωπο», με έναν μεσσιανισμό που θυμίζει τις ολοκληρωτικές ιδεολογίες του 20ου αιώνα, επαναφέρει στην επιφάνεια απεχθείς στάσεις και συμπεριφορές που σε μεγάλο βαθμό είχαμε καταφέρει να υπερβούμε.