"Μπορεί να αναγεννηθεί το ΠΑΣΟΚ;"

Του Βασίλη Ασημακόπουλου

«Κι εκείνος κι εκείνος κι εκείνος που σωπαίνει θα χαθεί, θα χαθεί»
Παπαντοπ, Γιάννης Μαρκόπουλος-Μήτσος Κασόλας

 
Η υπόθεση της αναγέννησης ενός κόμματος αφορά τη θεωρία, την εμπειρία, την πολιτική προοπτική. Είναι ζήτημα μνήμης, πάθους, παραδείγματος, ορθού λόγου, σχεδίου. Για την ερμηνευτική προσέγγιση του ιστορικού κύκλου ενός πολιτικού κόμματος και ειδικότερα του ΠΑΣΟΚ, όχι τόσο ή μόνον τη στιγμή της ίδρυσής του, χρήσιμα αναλυτικά εργαλεία κατά τη γνώμη μου αποτελούν η περίφημη θεωρία του Μαξ Βέμπερ για τους ιδεότυπους της εξουσίας και η κλασική μελέτη του Ρόμπερτ Μίχελς για τα πολιτικά κόμματα . Αμφότερα διατυπώθηκαν στις αρχές του 20ου αιώνα, όταν βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη η ανάπτυξη του μαζικού κομματικού φαινομένου, του λεγόμενου κόμματος μαζών, κατά τη γνωστή τυπολογία του Μωρίς Ντυβερζέ, ιδίως των ευρωπαϊκών σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων, κύρια του SPD.
Η εξέλιξη του ΠΑΣΟΚ μπορεί να διαβαστεί μέσα από τη συνύπαρξη, διαπάλη, διαδοχή, διολίσθηση και των τριών βεμπεριανών ιδεότυπων εξουσίας. Της παραδοσιακής-κληρονομικής, της χαρισματικής και της ορθολογικής-γραφειοκρατικής εξουσίας. Κρίσιμο στοιχείο επίσης για την πορεία του ΠΑΣΟΚ αποτέλεσε η γραφειοκρατία που το ήλεγχε, η έμπρακτη θεώρηση που είχε για το κόμμα ως αυτοσκοπό και όχι ως μέσο προς σκοπό, μια συντηρητική –ολιγαρχική τάση της οργάνωσης του δημοσίου βίου, σύμφωνα με το αναλυτικό σχήμα του Μίχελς.
Από την εγχώρια διανοητική παραγωγή, ιδίως αυτή που διαμορφώθηκε μέσα και από τη βιωματική εμπειρία της εσωκομματικής πάλης στο ΠΑΣΟΚ και σε αντίθεση με την γραφειοκρατία και τον συνασπισμό εξουσίας του, ξεχωρίζω τις κριτικές προσεγγίσεις του Μιχάλη Χαραλαμπίδη. Ενδεικτικά, ένα κείμενο του 2009 : «Το προσωπικό κόμμα του αρχηγού. Χωρίς αρχηγό και χωρίς κόμμα» αποτελεί χρήσιμο και επίκαιρο αναλυτικό εργαλείο, όχι μόνον για το ΠΑΣΟΚ, αλλά και για τα άλλα κόμματα.
Η μνήμη των μετασχηματισμών ενός πολιτικού κόμματος, η α-λήθεια του δηλαδή, γιατί αλήθεια στη γλώσσα μας σημαίνει μη λήθη, είναι απαραίτητο εφόδιο για την υπόθεση της αναγέννησής του, το εφικτό και αναγκαίο αυτής ή μη. Μνήμη για να είναι οι άνθρωποι πολίτες και όχι ιδιώτες ή χειραγωγούμενοι τηλε-πολίτες ή καταναλωτές της μονοκαλλιέργειας του λάικ. Από το 1981 και μετά, οι στιγμές του 1983, του 1985, του 1988-1990, του 1994-1996, του 1999-2000, του 2004, του 2010-2012, του 2018-2019 έχουν σημασία. Για το ΠΑΣΟΚ και τη χώρα. Ένα ερώτημα. Ποια ήταν η στάση των υποψήφιων αρχηγών του ΚΙΝΑΛ εκείνες τις στιγμές, δεδομένης της ηλικίας του καθενός. Η πολιτική μνήμη αποτελεί τη βάση του σχεδίου για το μέλλον και συνεπώς προϋπόθεση οποιουδήποτε αναγεννητικού εγχειρήματος.
Το άλλο μισό της βάσης του σχεδίου για το μέλλον, για να έχει νόημα η υπόθεση της αναγέννησης ενός πολιτικού χώρου, είναι η δύναμη του Παραδείγματος, οργανικά συνδεδεμένου με τη μνήμη. Αυτή η πολύ όμορφη διεθνής ελληνική λέξη. Η ηθική στην Πολιτική αφορά κυρίως τη σχέση αυτή. Του λόγου και της πράξης. Το Παράδειγμα των ανθρώπων σε σχέση με τους θεσμούς, στην πολιτική κοινωνία. Διαφορετικά γίνεται ηθικολογία, παράγει αναξιοπιστία και διαχέει κυνισμό, αντιεκπαιδεύει τους πολίτες. Η σχέση κόμματος-κράτους τόσο στο ΠΑΣΟΚ, όσο και στον ΣΥΡΙΖΑ ή κράτους-αγοράς για τη νεοφιλελεύθερη δεξιά, είναι χαρακτηριστικές αντιπαραδειγμάτων.
Το έτερο ήμισυ του σχεδίου για το μέλλον, το εποικοδόμημα του όποιου αναγεννητικού εγχειρήματος, είναι ο Λόγος. Χωρίς πολλούς –ισμούς και επιθετικούς προσδιορισμούς, με τους οποίους ο λόγος γίνεται ξύλινος, μετωνυμικός, ψευδής συνείδηση. Απαιτούνται συγκεκριμένα περιεχόμενα, που αυτά θα καθορίσουν τις ταυτότητες. Όχι το αντίστροφο. Σε εποχές ρευστότητας, όπως η τωρινή, που έχουν καταρρεύσει αρκετές υποθέσεις και βεβαιότητες των ιστορικών διαδικασιών, αλλά και θεσμίσεις, πρέπει να σκεφτούμε και να πράξουμε διαφορετικά.
Οι παρούσες κομματικές δομές, με τη μορφή, τη νοοτροπία, τα περιεχόμενα που έχουν δεν μπορούν κατά τη γνώμη μου να απαντήσουν θετικά στο αίτημα της αναγέννησης του χώρου της δημοκρατικής παράταξης. Η εμμονή στην αυτοδικαίωση της μνημονιακής επιλογής του 2010 από τη μεριά του ΚΙΝΑΛ και η διαρκής από το 2012 επιχείρηση επιβολής της θεωρίας, θέσεων, ανθρώπων του λεγόμενου 3% στο 30% από τη μεριά της γραφειοκρατίας του ΣΥΡΙΖΑ αμφότερα δεν συνιστούν δημοκρατικά φαινόμενα, αλλά ολιγαρχικά. Ούτε προοδευτικές πρακτικές, παρά την κατάχρηση του όρου που γίνεται, αλλά κατά κυριολεξία συντηρητικές. Και όπως φαίνεται εύκολα αντιμετωπίσιμες μέχρι στιγμής στον κομματικό ανταγωνισμό από τη Ν.Δ.
Τα κόμματα υπάρχουν για τον τόπο και όχι ο τόπος για τα κόμματα. Η αναγέννηση, λοιπόν, του πολιτικού χώρου της δημοκρατικής παράταξης, ο Λόγος, θα αφορά τις ανάγκες του παρόντος και τις προκλήσεις του μέλλοντος σε σχέση πάντα με τη χώρα και το κοινό καλό. Διαφορετικά δεν θα υπάρξει αναγέννηση. Ζητήματα όπως η παραγωγή-ανάπτυξη, οι κοινωνικές ανισότητες, η δημογραφία, η παιδεία, το εθνικό αποτελούν υπαρξιακά θέματα του ελληνικού κοινωνικού σχηματισμού στις παρούσες συνθήκες. Ο απολογισμός στα πεδία αυτά τόσο της εμπειρίας του ΠΑΣΟΚ την περίοδο 1996-2014, όπως και του ΣΥΡΙΖΑ την περίοδο 2013-2021, με δεδομένο ότι οι μεγάλοι κομματικοί σχηματισμοί επηρεάζουν την πορεία των πραγμάτων και όταν δεν βρίσκονται στην κυβέρνηση, γι’ αυτό άλλωστε παραμένουν ισχυροί, ήταν αρνητικός. Σ’ αυτό οφείλεται κατά τη γνώμη μου και η σημερινή τους κρίση και αδυναμία. Απαιτείται ριζική αναθεώρηση της κατεύθυνσης και αλλαγή πορείας στα θέματα αυτά, τόσο σε επίπεδο θεωρίας, όσο και πολιτικής πρακτικής. «Για το λαό και το έθνος», όπως θα έλεγε ο Ανδρέας Παπανδρέου.

Πηγή: Εφημερίδα Το Βήμα

Γιατί δεν εμβολιάζονται οι ηλικιωμένοι;

Tου Γιάννη Ξένου

Το παραπάνω ερώτημα θα όφειλε να απασχολεί κυβέρνηση, επιστημονική κοινότητα, αντιπολίτευση, αλλά και την κοινωνία ευρύτερα. Γιατί οι γηραιότεροι, που είναι και οι πλέον ευάλωτοι, αρνούνται πεισματικά από ένα σημείο και μετά να εμβολιαστούν;

Τα στοιχεία είναι απογοητευτικά. Από τους 365 που νοσηλεύονταν την Κυριακή 24 Οκτωβρίου σε ΜΕΘ οι 321 (88 %) ήταν ανεμβολίαστοι ή μερικώς εμβολιασμένοι και μόλις 44 (12%) ήταν πλήρως εμβολιασμένοι.

Η διάμεση ηλικία τους είναι 66 έτη, ενώ η διάμεση ηλικία των θανόντων είναι 78 έτη. Το 80,3% των νοσηλευόμενων σε ΜΕΘ έχει υποκείμενο νόσημα ή/και ηλικία 70 ετών και άνω1.Remaining Time-0:00FullscreenMute

Σε σταθερή βάση από τα τέλη Αυγούστου έως σήμερα χάνουν τη ζωή από επιπλοκές εξαιτίας του κορωνοϊού 25 έως 35 συμπολίτες μας κάθε μέρα. Η εικόνα είναι ξεκάθαρη σε όσους τα ιδεολογήματά τους ή το πείσμα δεν τους τυφλώνει, οι ανεμβολίαστοι άνω των 65 ετών έχουν πολύ αυξημένες πιθανότητες να νοσήσουν σοβαρά και να καταλήξουν.

Πρόσφατα υποστηρίχθηκε από τον Ευάγγελο Βενιζέλο και τον Σύριζα, που έσπευσε να τον επικαλεστεί, ό,τι ο αριθμός νεκρών στην Ελλάδα είναι δυσανάλογα υψηλός σε σχέση με άλλες χώρες, π.χ. την Πορτογαλία.

Ο Βενιζέλος, με το γνωστό του ύφος, ζήτησε εξηγήσεις από την επιστημονική κοινότητα γιατί έχουμε 17 νεκρούς ανά εκατομμύριο, όταν η Πορτογαλία έχει δύο και η Γερμανία τέσσερις. Πρόκειται για πλήρη αποπροσανατολισμό της κοινής γνώμης γιατί ξεστρατίζει την συζήτηση από το βασικό θέμα που είναι ο εμβολιασμός ως μέτρο μαζικής πρόληψης, στον αν το νοσηλευτικό σύστημα και νοσηλευτικό προσωπικό πράττει τα απαραίτητα για τη σωτηρία των νοσούντων.

Η Πορτογαλία, που αναφέρεται από τον Βενιζέλο ως αντιπαράδειγμα είναι η χώρα που το εμβολιαστικό πρόγραμμα έχει καλύψει σχεδόν το σύνολο του πληθυσμού. Με πληθυσμό 10,35 εκατ. (απογραφή 2021) έχει εμβολιάσει το 87,3% του συνόλου των κατοίκων της (όλες οι ηλικιακές ομάδες) με μια δόση και έχει πλήρως εμβολιασμένο το 80,4%.

Στην Ελλάδα, στο σύνολο του πληθυσμού της έχει χορηγηθεί έστω και μια δόση στο 60,6% και πλήρως εμβολιασμένο είναι το 58,5%2. Στην Πορτογαλία, από την αρχή της πανδημίας έχουν νοσήσει 1,08 εκατ. άτομα και έχουν πεθάνει 18.100 άτομα, αν προσθέσουμε στα οχτώ εκατομμύρια πλήρως εμβολιασμένων Πορτογάλων το ένα εκατ. που έχουν νοσήσει και τα παιδιά κάτω των 12 ετών που δεν εμβολιάζονται, τότε βλέπουμε ότι στην Πορτογαλία δεν υπάρχει χώρος για να αναπτυχθεί ο ιός, είτε με αντισώματα λόγω εμβολιασμού είτε με αντισώματα λόγω νόσησης, ο ιός δεν έχει χώρο να δράσει.

Γι’ αυτό στην Πορτογαλία παρατηρείται το εντυπωσιακό στοιχείο από τα τέλη Μαρτίου έως σήμερα οι θάνατοι λόγω επιπλοκών του κορωνοϊού να έχουν περιοριστεί σε μονοψήφιο αριθμό ανά ημέρα. Βεβαίως, για να φτάσει σε αυτό το πολύ θετικό αποτέλεσμα η Πορτογαλία πέρασε δύο εφιαλτικούς μήνες, Ιανουάριο – Φεβρουάριο 2021, με εκατοντάδες νεκρούς κάθε μέρα και αποκορύφωμα την 31-1-21 με 303 νεκρούς. Μετά από αυτό το σοκ η πορτογαλική κοινωνία εμβολιάστηκε μαζικά σε βαθμό που ο κορωνοϊός σε σημαντικό βαθμό πια έχει εξαφανιστεί3. .
Δείτε περισσότερα εδώ: European Centre for Disease Prevention and Control
COVID-19 Vaccine Tracker

Αν συνεχίσουμε τη σύγκριση με την Πορτογαλία ανά ηλικιακή ομάδα θα διαπιστώσουμε γιατί εκείνοι έχουν τόσο καλή εικόνα και εμείς προβληματική.

Στην ηλικιακή ομάδα άνω των 80 ετών (την πλέον ευάλωτη) οι Πορτογάλοι έχουν εμβολιάσει το 100% του πληθυσμού, στην Ελλάδα έχουμε εμβολιάσει το 74,6% και είμαστε από τους ουραγούς της Ευρώπης.

Στην ηλικιακή ομάδα 70-79 ετών η Πορτογαλία έχει εμβολιάσει το 100% του πληθυσμού και εμείς 82,9%.

Στην ομάδα 60-69 ετών και πάλι το σύνολο (100%) των Πορτογάλων είναι εμβολιασμένο, ενώ στην Ελλάδα το 80,6%, στους ηλικίας 50 έως 59 ετών η Πορτογαλία έχει εμβολιάσει το 99,1% και η Ελλάδα το 74,9%.

Η ίδια εικόνα παρατηρείται και στους νεότερους όπου η Πορτογαλία είναι κοντά στο 95% και η Ελλάδα κοντά στο 65%, ενώ στους εφήβους 12 έως 18 ετών η Πορτογαλία έχει εμβολιάσει το 32,3% του πληθυσμού της και η Ελλάδα μόλις το 9,8%4.

Στην Ελλάδα σύμφωνα με έρευνα της SHARE, εκτιμάται ότι 450 χιλ. Έλληνες άνω των 60 ετών είναι ανεμβολίαστοι και εξ αυτών το 27% απάντησε ότι θέλουν πια να εμβολιαστούν, το 40% δήλωσε ότι είναι αναποφάσιστο και το 33% ότι δεν πρόκειται να εμβολιαστεί.

Άρα από αυτούς που δεν έχουν εμβολιαστεί τα 2/3 είναι δεκτικά στο να εμβολιαστούν, και το ότι έχουν καθυστερήσει οφείλεται είτε σε παράγοντες που τους μπλόκαραν (αντιεμβολιαστικό κίνημα, επιρροή «πνευματικών» κ.λπ.) είτε ότι η οργανωμένη πολιτεία με τους θεσμούς της, ή η κοινωνία των πολιτών δεν ήταν αρκετά πειστική για να τους ωθήσουν να κάνουν το βήμα προς τον εμβολιασμό.

Για τις ευθύνες της κυβέρνησης, που σε όλο αυτό το διάστημα του εμβολιαστικού προγράμματος υλοποίησε ελάχιστες στοχευμένες δράσεις, ή τις ευθύνες της Εκκλησίας, αλλά και της αντιπολίτευσης, που μέχρι πρόσφατα με τύπους σαν τον Πολάκη χαριεντίζονταν με το αντιεμβολιαστικό κίνημα πολλά έχουν ειπωθεί και θα ειπωθούν.

Υπάρχει όμως ένα στοιχείο που δεν έχει τύχει της προσοχής που του αξίζει: Οι άνω των 80 ετώνστην Ελλάδα έχουν χαμηλότερο ποσοστό εμβολιασμού ακόμα και από την ηλικιακή ομάδα των 50 έως 59 ετών (74,6% έναντι 74,9%), ένα παράδοξο που εμφανίζεται σε ελάχιστες χώρες.

Μια πιθανή εξήγηση ίσως είναι το χαμηλό ποσοστό ηλικιωμένων στην Ελλάδα που διαβιούν σε γηροκομεία σε σχέση με την Κεντρική και Δυτική Ευρώπη (στα γηροκομεία διευκολύνονται οι μαζικοί εμβολιασμοί).

Στην αρχή της πανδημίας όλοι είχαμε σοκαριστεί και λυπηθεί από τις εκατόμβες νεκρών που ανακαλύπτονταν σε γηροκομεία στην Ευρώπη, αλλά κατά βάθος νιώθαμε και μια μικρή περηφάνια για το ότι τα παραδοσιακά χαρακτηριστικά που επιβιώνουν στην ελληνική κοινωνία μάς διέσωσαν από τέτοια φαινόμενα.

Τώρα όμως έρχεται στην επιφάνεια η αρνητική πλευρά της ελληνικής κοινωνίας, των χιλιάδων γερόντων που ζουν «αυτάρκεις», αλλά απομονωμένοι στην ελληνική ύπαιθρο, παραμελημένοι από τα παιδιά τους, αλλά και από την Πολιτεία (το πρόγραμμα των κατ’ οίκον εμβολιασμών μόλις στα τέλη Σεπτεμβρίου ξεκίνησε) που δεν έχουν την δυνατότητα να μετακινηθούν ίσως και δεκάδες χιλιόμετρα για να μεταβούν στα εμβολιαστικά κέντρα ή δεν έχουν έναν άνθρωπο να τους ενημερώσει υπεύθυνα περί του εμβολιασμού.

Η πανδημία βγάζει στην επιφάνεια και τις δικές μας παθογένειες, το νοιάξιμο προς τον αναξιοπαθούντα συνάνθρωπο έχει μειωθεί δραματικά, παρά τα περί του αντιθέτου λεγόμενα.

1 Στοιχεία ΕΟΔΥ https://eody.gov.gr/wp-content/uploads/2021/10/covid-gr-daily-report-20211018.pdf

2 Στοιχεία ECDC 19-10-21 https://vaccinetracker.ecdc.europa.eu/public/extensions/COVID-19/vaccine-tracker.html#uptake-tab

3 Πειστική απάντηση στα λεγόμενα του Β. Βενιζέλου έδωσε ο Ανδρέας Δρυμιώτης, «Οι αριθμοί δεν λένε ποτέ ψέματα…», Καθημερινή -17-10-21

4 Στοιχεία ECDChttps://vaccinetracker.ecdc.europa.eu/public/extensions/COVID-19/vaccine-tracker.html#age-group-tab