Sunday, August 31, 2014

«Δάσκαλος γεννήθηκα, δάσκαλος και θα πεθάνω»

Ο Εμμανουήλ Κριαράς στο σπίτι του, στη Θεσσαλονίκη, την άνοιξη του 2007, φωτογραφημένος από τον Αλέξανδρο Αβραμίδη. Τότε, έκλεινε τα 101. Εως το τέλος του διατηρούσε μια θαυμαστή διαύγεια σκέψης.
Της Γιώτας Μυρτσιώτη

«Ζωή είναι να πράττεις το καθήκον σου. Οταν ακούς ό,τι σου λέει η φωνή σου. Οχι τα αυτιά. Και η ειλικρίνεια. Ο εσωτερικός μας εαυτός, κατά το δαιμόνιο του Σωκράτη, είναι αυτός που υπαγορεύει τις πράξεις μας. Ζωή για μένα είναι να γράφω και να κηρύττω. Δάσκαλος γεννήθηκα, δάσκαλος παρέμεινα και δάσκαλος θα πεθάνω». Στριφογυρίζουν ακόμη στο μυαλό μου οι τελευταίες λέξεις του Εμμανουήλ Κριαρά, η σύνοψή του για τη ζωή όπως μου την κατέθεσε λίγους μήνες πριν τον εγκαταλείψει το σώμα του.

Είχα ανεβεί για πολλοστή φορά στο διαμέρισμά του, στην οδό Αγγελάκη. Μία βράβευση, μία τιμητική εκδήλωση για τον αιωνόβιο επιστήμονα (ΑΠΘ, 2006), η επίσκεψη του πρωθυπουργού (2008) στο σπίτι του αποτελούσαν πάντα αφορμή, κατά την τελευταία δεκαετία του μακρόχρονου βίου του, να αντλήσουμε, εξαντλητικά πολλές φορές, σταγόνες μόνο, από τη μακρόχρονη πορεία του, την κατασταλαγμένη σοφία του, τους αγώνες του υπέρ του δημοτικισμού, για το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας, την πολιτική και κοινωνική κατάσταση, για τη ζωή και τον θάνατο.

Η τελευταία, ευλογημένη συνάντηση έγινε τον περασμένο Δεκέμβριο. Βρέθηκα απέναντί του για λίγο, έπρεπε να παραλάβω την προφητική του άποψη για το πώς φαντάζεται την «Ελλάδα του 2021» στο πλαίσιο ενός ομότιτλου αφιερώματος για την «Καθημερινή». Ηταν ελάχιστες ημέρες μετά τα 107α γενέθλια της μακράς του ζωής. Περίμενε καθιστός στην πολυθρόνα του, με το βλέμμα στραμμένο στη φωτογραφία της συζύγου του Αικατερίνης Στρυφτού.

Παρά το καταπονημένο από το βάρος των χρόνων σώμα του, η ευγένεια –«συγγνώμη, που δεν μπορώ να σηκωθώ για να σας υποδεχθώ»–, η επαγγελματική του συνέπεια –«εργάζομαι αλλά τα δάχτυλά μου δεν κινούνται καλά για να γράψω. Δεν σας πειράζει να πάρετε χειρόγραφο κείμενο»–, η νηφάλια σκέψη, η καθαρή ματιά, οι στέρεες ιδέες δεν τον είχαν εγκαταλείψει στο ελάχιστο.

Με άποψη
Πλήρως ενημερωμένος για τις πολιτικές εξελίξεις, σχολίαζε, αγωνιούσε για τις δύσκολες ώρες της χώρας, συμβούλευε για το καλό του τόπου, για το μέλλον των παιδιών. Είχε διάθεση για κουβέντα, και παρά την κούρασή του, ξεδίπλωσε το πολιτικό του προφίλ, τις απόψεις του για την κυβέρνηση, τον Κουβέλη, τον Τσίπρα, για την πρωτοβουλία των «58», για τον Καραμανλή, για τη ζωή του. Αυτήν την ολιγόλεπτη μεν αλλά ουσιαστική και εκ βαθέων, αδημοσίευτη, πολιτική κατάθεση φέρνει σήμερα η «Κ», στη μνήμη του εκλιπόντος επιστήμονα που μας χάρισε στιγμές από τον μακρότατο βίο του.

Αν κάτι διέκρινε αυτήν τη σπάνια περίπτωση δασκάλου πέρα από τη μακρά του ζωή του, τη διαύγεια του πνεύματος και τη φιλεργία του, ήταν η ζωντάνια, η επαναστατικότητα, η διάθεση συμμετοχής στο πολιτικό γίγνεσθαι, η νιότη του πνεύματός του ώς την τελευταία του πνοή.

Πώς κρίνετε την πολιτική κατάσταση, τόλμησα να ρωτήσω αρπάζοντας την ευκαιρία της αναπάντεχης συζήτησης. «Ασχημα, παρόλο που διαφαίνεται μια βελτίωση. Ασχημα, διότι έχουμε μια τρόικα που πιέζει, μια κυβέρνηση που δεν ομονοεί, μια αντιπολίτευση στραβή και ανάποδη. Δεν είμαι με την αντιπολίτευση. Με ποιους είμαι; Με τους “58”. Ο Γιάννης Βούλγαρης, σημαντικός επιστήμονας, δείχνει διάθεση να προχωρήσει. Είμαι με την πρωτοβουλία των “58” διότι η Ελλάδα χρειάζεται κάτι διαφορετικό. Το εκφράζουν οι “58” και αν μου ζητούσαν να υπογράψω θα γίνονταν 59. Δεν μου το ζήτησε όμως κανείς».

Στο σημείο αυτό υψώνει τη φωνή του. Η κυρία Μαρίνα, που τον φρόντιζε την τελευταία 15ετία της ζωής του, εισβάλλει αστραπιαία στο σαλόνι. Γιατί φωνάζετε; «Δεν φωνάζω, επιμένω», της απαντά χαμογελώντας με γλυκύτητα. Επιστρέφει στην κουβέντα και εξηγεί.

«Κοιτάξτε, ήθελα πολύ τον Κουβέλη μέσα στην κυβέρνηση. Τον υποστήριζα ακόμη και τότε που δεν είχε δύναμη, έλεγα τον καλό μου λόγο. Δεν έκανε καλά που έφυγε. Επρεπε να μείνει μέσα στο κυβερνητικό σχήμα, να το συγκρατήσει, να βοηθήσει. Αλλά ο Κουβέλης θέλει τρίτο πόλο. Μακάρι να έχει τη δύναμη να τον κάμει. Επαναλαμβάνω το ζήτημα της χώρας, τα τελευταία χρόνια, δεν είναι μόνο οικονομικό, είναι κυρίως πολιτικό. Το σύστημα που γνωρίσαμε πρέπει να αλλάξει. Πρέπει να τελειώσει. Και αυτό εξαρτάται από όλους μας».

– Ζήσατε ολόκληρο σχεδόν τον 20ό αιώνα, ποια θεωρείτε καλύτερο περίοδο της Ελλάδας;
– Τα πρώτα χρόνια μετά τη δικτατορία, όταν επέστρεψε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Ηταν ο πολιτικός που άνοιξε ένα δρόμο. Συντηρητικός δεν υπήρξα ποτέ. Σοσιαλιστής ήμουν από τα νιάτα μου, από τα 18 μου. Και σοσιαλιστής παραμείνω. Δεν είμαι υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ ούτε με το ΚΚΕ. Δεν είμαι με τους κομμουνιστές που έφυγαν από εδώ και πήγαν από εκεί. Δεν μου αρέσουν αυτά τα «ταξίδια». Μπορεί να εγκαταλείπω κάποιον που υποστήριζα, αλλά τις ιδέες μου δεν τις εγκαταλείπω ποτέ. Ούτε τις κρύβω. Ακόμη και όταν αυτές με έβλαπταν, επέμενα. Μ’ αρέσει να υπομένω και να επιμένω.

«Θα βγούμε από τη δεινή θέση»

– Φοβάστε τα χειρότερα;
– Νομίζω όχι, θα πάμε μπροστά. Θα βγούμε από τη δεινή θέση. Αλλά θα χρειαστούν χρόνια. Το ’21, ίσως για το οποίο γράφω. Σιγά σιγά θα βελτιωθούμε. Πρέπει όμως οι κυβερνώντες να ομονοήσουν, κυβέρνηση και αντιπολίτευση να συμφωνήσουν σ’ ένα modus vivendi. Να κάνουν ένα βήμα μπροστά για να ανανεωθεί η πολιτική, η κοινωνική και η πνευματική ζωή του τόπου. Οι κρίσεις κάποτε σταματάνε. Ενα κέρδος που αφήνουν, είναι ότι μερικοί θα βάλουν μυαλό. Οσοι ψηφίζουν Τσίπρα, από απελπισία ψηφίζουν. Αυτήν την απελπισία πρέπει να την ξεπεράσουμε ώστε να μη διακινδυνεύουμε. Να κρατήσουμε τους νέους, να μη φεύγουν στο εξωτερικό. Να μείνουν εδώ, να εργάζονται και να αποδίδουν Αυτοί είναι το μέλλον.

Του θύμισα τη σύντομη περιγραφή του ως ανθρώπου και ως επιστήμονα, όπως τη συνόψισε συμπληρώνοντας έναν αιώνα ζωής. Τη συνέπεια λόγων και πράξεων, στα 108 χρόνια του βίου του. «Στη ζωή μου δεν έπραξα τίποτε άλλο από εκείνο που μου υπαγόρευσαν η συνείδηση και η ιδιοσυγκρασία μου. Από τα μαθητικά μoυ χρόνια αγάπησα την εργασία και τη γλώσσα του λαού μας. Τη γλώσσα αυτή μελέτησα αργότερα κατά δύναμιν και έπραξα αυτό που μου επέτρεψαν οι δυνατότητές μου ως ατόμου και ερευνητή».

Κατέβηκα τα σκαλιά, ανάλαφρη από τα ψήγματα αισιοδοξίας, γοητευμένη από την κατάθεση ενός τεράστιου ανδρός, από τη συσσωρευμένη του σοφία και την απροσδόκητη φρεσκάδα, από έναν σπουδαίο Ελληνα. Με την αίσθηση ότι, ακόμη κι αν δεν υπάρξει μαζί του άλλη συνάντηση, η παρακαταθήκη που μας άφησε, το μνημειώδες έργο του και τα «μακράς ζωής αγωνίσματα» (αυτοβιογραφία, εκδ. Οι φίλοι του περιοδικού ΑΝΤΙ), είναι για όλους πολύτιμη.

Πηγή: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Thursday, August 28, 2014

Ο Λεωνίδας Κύρκος συνομιλεί με τον Μάνο Χατζηδάκι

Πέρασαν τρια χρόνια από τον θάνατο του Λεωνίδα Κύρκου, του ανθρώπου που σημάδεψε όσο κανείς άλλος τη πορεία της Ανανεωτικής Αριστεράς στη Ελλάδα. Η "Κόκκινη Πιπεριά" γυρίζει πίσω τον Μάιο του 1985 όταν κυκλοφόρησε το πρώτο τεύχος του περιοδικού Τέταρτο που διηύθυνε ο Μάνος Χατζιδάκις. Μέσα στην ύλη εκείνου του πρώτου τεύχους υπήρχε η συνομιλία μεταξύ του Λεωνίδα Κύρκου και του Μάνου Χατζιδάκι, που έδειχνε για άλλη μια φορά την ποιοτική διαφορά του ΚΚΕ Εσωτερικού & της Ανανεωτικής Αριστεράς. Μάλιστα ολόκληρη η πολιτική συζήτηση των δύο ανδρών αναδημοσιεύθηκε στο βιβλίο του Μάνου Χατζηδάκι "Ο Καθρέφτης και το Μαχαίρι" (εκδόσεις ΙΚΑΡΟΣ, 1988). Στη μνήμη του Λεωνίδα Κύρκου... 

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΥΡΚΟΣ: Λοιπόν, εμείς λέμε ότι η δημοκρατία με τη σύγχρονη της έννοια - διότι η άλλη μας πάει στον 19ο αι. και στις αρχές του 20ου - σημαίνει μια ευρύτερη συναίνεση: των προοδευτικών κομμάτων, αλλά και των κοινωνικών οργανώσεων. Να ακούω τον Μάνο Χατζιδάκι. Διότι ο Μάνος Χατζιδάκις μπορεί θεωρητικά να ψηφίζει - δεν μ' ενδιαφέρει τι ψηφίζει ο Μάνος Χατζιδάκις - αλλά τη γνώμη του εγώ την έχω ανάγκη! Κι όχι μόνο για τα καλλιτεχνικά θέματα. Γιατί είναι ένας ώριμος άνθρωπος, ένας Έλληνας που έχει διανύσει μια ιστορία σε τούτο τον τόπο, που έχει συγκεντρώσει πελώρια πείρα, αντιφατική, αντιθετική, μού χρειάζεται η γνώμη του. Μου χρειάζεται λοιπόν μία δημοκρατία που θα λαμβάνει υπ' όψιν - όχι για να την υιοθετεί αναγκαστικά - και τη γνώμη του. Τα είπαμε έγκαιρα όλα αυτά. Κανείς δεν μας άκουσε.

ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ: Να σε ρωτήσω τώρα κάτι που ανάγεται στο παρελθόν. Δεδομένου ότι η κομμουνιστική παράταξη, εκτός από τους πόθους μιας πρώτης μεταπολεμικής γενιάς οραματιστών, σύρει μια σειρά από σφάλματα, γιατί δεν εγκαταλείπετε τον όρο "κομμουνιστικό κόμμα" στο εν πολλαίς αμαρτίαις ΚΚΕ και συνεχίζετε τη συμμετοχή σας στο βιασμό της κομμουνιστικής ιδεολογίας και στο μετασχηματισμό της σ' ένα σύστημα διοίκησης;

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΥΡΚΟΣ: Είμαι κομμουνιστής 43 χρόνια. Και το κομμουνιστικό κίνημα έχει πολύ μεγαλύτερη ιστορία από μένα. Δεν πολέμησε μόνο για οράματα. Νά 'μαστε αντικειμενικοί: Το Κομμουνιστικό Κόμμα έφερε στην Ελλάδα στοιχεία που χωρίς αυτό δε θα υπήρχαν...Η ιστορία του είναι γεμάτη από μεγάλους αγώνες και από μεγάλα σφάλματα...Μας κατηγορούν καμιά φορά ότι είμαστε μπροστά από την εποχή μας. Αλλ' αυτό είναι η δόξα των πρωτοπόρων κάθε φορά. Και συ άνοιξες δρόμους σε τούτο τον τόπο. Αλίμονο εάν έχανες την τόλμη σου επειδή κάποιοι θα σου έλεγαν "Ξέρεις, Μάνο, δεν σε παρακολουθεί αυτός ο κόσμος". Έλεγες "Θά'ρθει η ώρα που θα με νιώσουν". Λέμε κι εμείς το ίδιο, πατώντας στέρεα στο έδαφος της πραγματικότητας. Από κει κι ύστερα, υπάρχει ένα πρόβλημα. Γιατί εμμένουμε στο "ΚΚΕ Εσωτερικού", το οποίο ήδη δημιουργεί την εντύπωση πως είναι μέρος ενός όλου. Ξέρεις πολύ καλά ότι έγιναν προτάσεις στο Συνέδριο μας ν' αλλάξουμε το όνομα. Τα Συνέδρια απέρριψαν αυτές τις προτάσεις. Αλλά μένει πάντοτε ανοιχτό ένα πρόβλημα.

ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ:...Όπου κοιτάξουμε βλέπουμε τους νεότερους οπαδούς με πόση "συρταρωμένη" ευαισθησία, σκέψη και σχεδιασμό πορεύονται. Θαύμασα την ευαισθησία της νεολαίας σας και μ' όλο που δεν είχα τοποθετηθεί πολιτικά κοντά σας, το δήλωσα και δημοσίως: "Να μία νεολαία που σέβεσαι τον εαυτό σου απευθυνόμενος σ' αυτήν". Αλλά έχετε δει τις υπόλοιπες νεολαίες, με τις οποίες αναγκαστικά η δική σας θα δώσει μάχη; Είναι μεγάλο πανηγύρι. Έχουν όλη τη θρασύτητα του νεοφώτιστου και του υπανάπτυκτου. Παρ' όλο που δεν είμαι αυτή τη στιγμή αντιδεξιός - από μια αστική θέση δίνω τις μάχες μου - δε μπορώ να μην επισημάνω τη χρεωκοπία της αστικής νεολαίας...Εκείνο που λείπει είναι ότι αποκαλεί ο Ελύτης "ποιητική νοημοσύνη". Στην περίπτωση μας, θά 'λεγα αντίστοιχα "πολιτική νοημοσύνη" με την ευρύτερη έννοια. Τέτοια νοημοσύνη δεν έχει ποτέ καλλιεργηθεί μέχρι τώρα...

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΥΡΚΟΣ: Λοιπόν, Μάνο μου, εμείς είμαστε από τη στόφα του επαναστάτη. Εσύ επαναστάτης στην τέχνη, εμείς κοινωνικοί επαναστάτες. Η πρώτη μας ρίζα είναι η εμπιστοσύνη σ' αυτό το λαό. Το ΠΑΣΟΚ έχει μια πελώρια ευθύνη: είπε πολύ σωστά πράγματα - έπραξε ανάποδα και κυρίως δεν έδωσε τη δυνατότητα σ' αυτόν το λαό να μετέχει στη δημιουργία, δεν το ήθελε. Η Αντίσταση ήταν φοβερό σχολείο, αν θυμάσαι...Μίλησες πριν για την πτώση του επιπέδου της νεολαίας. Σε ποια νεολαία αναφέρεσαι; Δες τις κομματικές νεολαίες και τη βαθμιαία τους συρρίκνωση. Αλλά δες και τον πελώριο χώρο της νεολαίας, η οποία δεν είναι κομματικά δεσμευμένη. Αντιδρά με το δικό της τρόπο προσπαθώντας ν' ανοίξει το δρόμο της προς τα εμπρός...


ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ:...Καιρός, λοιπόν, για την τελευταία μου βαθύτατα πολιτική ερώτηση: Σε ακούσαμε να σφυρίζεις μέρος από την Ενάτη στη συγκέντρωση της Ομόνοιας. Μπορείς να μου πεις ποια είναι η σχέση των μελών του ΚΚΕ Εσωτερικού με την Ενάτη και γενικώς με τη μουσική του Beethoven; Γιατί π.χ. στο ΚΚΕ Εσωτερικού ταιριάζει ο Beethoven κι όχι ο ερωτικός Mozart;

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΥΡΚΟΣ: Είναι και λίγο προσωπικό το θέμα. Πάντως, να σου πω, έχεις δίκιο. Μας αρέσει και από ιδιοσυγκρασία αυτό το ηφαίστειο, αυτή η επαναστατική ρώμη που υπάρχει στη μουσική του Beethoven. Η οποία έχει όμως κι όλα τ' άλλα στοιχεία.

ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ: Μία έξαρση που με πολλή ευκολία θα την ονόμαζα επική, όπως και πολύ εύκολα θά 'λεγα τον Mozart ερωτικό. Αλλά ήθελα να σας αποδώσω ένα επιπλέον στοιχείο ευγενείας, να σας αποδώσω ερωτικό αίτημα και στη μουσική - δε θα τολμούσα να το πω αυτό σε καμιά άλλη κομματική νεολαία.

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΥΡΚΟΣ: Μάνο μου, σ' ευχαριστώ και γι' αυτό και για όλη τη συζήτηση μας. Που αποδεικνύει πως η καλλιτεχνική ευαισθησία τροφοδοτεί και τη δημοσιογραφική. Σου εύχομαι λοιπόν καλή σταδιοδρομία στον καινούργιο χώρο που μπαίνεις.

Thursday, August 14, 2014

Καλοκαιρινές επιλογές...

Ετοιμάζω σακίδιο για Αγκίστρι και ρίχνω μέσα 2-3 καλά (πολύ καλά....) βιβλία...


Sunday, August 10, 2014

Περηφάνια και προκατάληψη

Του Δημήτρη Ρηγόπουλου

Παρασκευή βράδυ, πρώτες ημέρες του Αυγούστου, με ένα αναπάντεχο μπουρίνι να αναστατώνει την καλοκαιρινή ρουτίνα της μικρής λουτρόπολης. Ξαφνικά, η σύντομη ανέμελη απόδραση στο τέλος της εβδομάδας αποκτά χαρακτηριστικά λιλιπούτειου θρίλερ: τα νερά της θάλασσας ξεβράζονται με μανία στον δημόσιο παραλιακό δρόμο, πανικόβλητοι παραθεριστές τρέχουν να προφυλαχθούν, ανήσυχοι οδηγοί προσπαθούμε να βγάλουμε άκρη πίσω από δαιμονισμένους υαλοκαθαριστήρες.

Αλλά μικρή σημασία έχουν όλα αυτά όταν είσαι σε διακοπές και σε περιμένουν φίλοι και επιστρατεύονται ομπρέλες και ξεχασμένες νιτσεράδες, και η καθησυχαστική οσμή από το σπιτικό φαγητό που μαγειρεύεται.

Σε λίγο το περαστικό μπουρίνι θα είναι μακριά και στο τραπέζι η «τρομερή»καταιγίδα δεν θα είναι πια το πρώτο θέμα συζήτησης. Γρήγορα ο ανέμελος τόνος θα έχει εξατμιστεί: «Κάποιο νέο από τη Γάζα;».

Ξέχασα να σας πω ότι η πλειονότητα των συνδαιτυμόνων μου είναι Ελληνες Εβραίοι.

Η τελευταία μου επαφή με το θέμα ήταν το ίδιο πρωί μέσα από τον ραγισμένο καθρέφτη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης: οργή για τους βομβαρδισμούς των Ισραηλινών και αποτρόπαιες εικόνες νεκρών αμάχων. Τώρα οι φίλοι μου, ομόθρησκοι της εμπόλεμης πλευράς που κατηγορείται για ασύμμετρη χρήση βίας, κουβεντιάζουν το νέο κεφάλαιο μίσους στη Μέση Ανατολή και στον τόνο της φωνής τους διακρίνω το υλικό μιας ανεπαίσθητης θλίψης που δεν εκφράζεται.

Φυσικά, η γενική στάση είναι πιο φιλική για το Ισραήλ. Οταν όμως σκέφτομαι πόσο άνιση είναι η παρουσίαση του μεσανατολικού ζητήματος στην Ελλάδα, καταλαβαίνω πως έχει αναπτυχθεί μέσα τους ένας εσωτερικός μηχανισμός «άμυνας». Αντιλαμβάνονται πλήρως την ήττα του Ισραήλ σε επίπεδο εντυπώσεων και όταν τους ρωτάω πώς ένα ανεπτυγμένο κράτος σαν το Ισραήλ δεν ενδιαφέρεται για τη διεθνή του εικόνα, παίρνω μια απάντηση που δεν είχα σκεφτεί καθόλου: «Είναι τόσο πεπεισμένοι για το δίκαιο της πολιτικής τους, που δεν τους ενδιαφέρουν καθόλου οι εντυπώσεις».

Ο πιο νέος της παρέας, λίγο μετά τα 30, μοιράζεται ένα παράπονο: «Στην Ελλάδα είναι τόσο μεγάλη η άγνοια γι’ αυτά τα θέματα, που πολύς κόσμος δεν μπορεί να διαχωρίσει τη διαφορά ανάμεσα σε έναν Εβραίο και σε έναν Ισραηλινό». Η φίλη του θα μου πει αργότερα ότι απέφευγε να μιλάει για το θρήσκευμά της όταν σπούδαζε στο εξωτερικό, και η μοίρα το έφερε να συγκατοικεί με δύο συμφοιτήτριές της από μουσουλμανικές χώρες. Λίγο μετά κάνει χιούμορ με τις κάπως χοντροκομμένες αντιδράσεις φίλων και γνωστών της όταν μαθαίνουν πως είναι Εβραία. Μια φίλη της, σε επίδειξη ακραίας αμηχανίας, της είπε πως δεν περίμενε ένας τόσο ωραίος και ευχάριστος άνθρωπος να είναι Εβραία. Το έλεγε σαν κοπλιμέντο.

Στιγμιαία αισθάνομαι άσχημα. Σκέφτομαι αυτά τα δύο νέα παιδιά: τις προσβολές και την αγένεια, το δυσάρεστο καθήκον να «πρέπει» να απολογηθούν σε ανθρώπους που δεν τους γνωρίζουν και, φυσικά, δεν τους σέβονται.

Πολλές φορές έχουμε την αυταπάτη ότι μεγαλώνουμε σε μια κοινωνία ανοχής και σεβασμού. Αρκεί η σπίθα του πολέμου (ή ένα status update στο Facebook) για να μας θυμίσει πόσο δρόμο έχουμε μπροστά μας.

Πηγή: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Thursday, August 7, 2014

Για την τροπολογία στον ιδρυτικό νόμο της ΝΕΡΙΤ

Του Σταύρου Τσακυράκη

Η κυβερνητική πλειοψηφία ψήφισε τροπολογία την Τρίτη 5 Αυγούστου που αλλάζει τον ιδρυτικό νόμο της ΝΕΡΙΤ. Δηλαδή, καταργεί τις διατάξεις του νόμου 4173/2013 που η ίδια ψήφισε πριν καν τύχει εφαρμογής. Ο νόμος για τη ΝΕΡΙΤ, μετά το κλείσιμο της ΕΡΤ, τον Ιούνιο του 2013, είχε ως σκοπό την δημιουργία Δημόσιου οργανισμού Ραδιοτηλεόρασης με ρήτρες θεσμικής κατοχύρωσης της ανεξαρτησίας της Δημόσιας Τηλεόρασης.

Η κυβέρνηση, την προηγούμενη Τρίτη, με την επίμαχη τροπολογία κατήργησε ιδίως τις διατάξεις που αφορούν, τον τρόπο επιλογής του Εποπτικού Συμβουλίου, του Διευθύνοντα Συμβούλου και του Διοικητικού Συμβουλίου. Ουσιαστικά, τον πρώτο λόγο θα έχει πλέον ο αρμόδιος υπουργός, με εισήγηση του οποίου θα αποφασίζει η Διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής με απλή πλειοψηφία.

Με άλλα λόγια, η κυβέρνηση φρόντισε να επαναφέρει τον κυβερνητικό έλεγχο στην Δημόσια Τηλεόραση, που ένα χρόνο πριν, η ίδια κυβέρνηση αποφάσισε να κλείσει ως χαρακτηριστικό παράδειγμα σπατάλης, αδιαφάνειας και κομματισμού στο όνομα της δημοκρατικής μεταρρύθμισης.

Ακολουθώντας την πάγια τακτικής της η κυβέρνηση, που δεν μας ξενίζει πλέον, κατέθεσε την επίμαχη τροπολογία στο νομοσχέδιο του Υπουργείου Υγείας «Κύρωση της σύμβασης δωρεάς μεταξύ της1ης Υγειονομικής Περιφέρειας Αττικής, του Γενικού Ογκολογικού Νοσοκομείου Κηφισιάς οι “Άγιοι Ανάργυροι” και του ΝΠΙΔ με την επωνυμία “Σύλλογος Φίλων του Γενικού Ογκολογικού Νοσοκομείου Κηφισιάς οι “Άγιοι Ανάργυροι”».

Με αφορμή την ψήφιση της συγκεκριμένης τροπολογίας, ο καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου και υποψήφιος Ευρωβουλευτής με το “Ποτάμι”, κ. Τσακυράκης, δήλωσε:

“Υποτίθεται ότι η ΕΡΤ έκλεισε για να εξασφαλισθεί η θεσμική ανεξαρτησία της Δημόσιας Τηλεόρασης. Ο νόμος προέβλεπε το Εποπτικό Συμβούλιο να διορίζεται από ένα αντιπροσωπευτικό σώμα και όχι από τη κυβερνητική πλειοψηφία. Πριν καν εφαρμοστεί άλλαξε και με τη νέα διάταξη που ψηφίστηκε αυτό διορίζεται ουσιαστικά από τη κυβερνητική πλειοψηφία. Η αλλαγή αυτή αφενός αποτελεί εγκατάλειψη των προθέσεων για ανεξαρτησία της Δημόσιας Τηλεόρασης αφετέρου αποδεικνύει ότι το κλείσιμο της ΕΡΤ κάθε άλλο παρά για μια μεταρρύθμιση έγινε”.

Monday, August 4, 2014

Morrissey - World Peace Is None of Your Business



Του Γιώργου Χριστόπουλου (από το www.soundgaze.gr )

Με τον δέκατο δίσκο της solo καριέρας του ο Morrissey μου βάζει δύσκολα, επειδή θα πρέπει να συγκρατηθεί ο ενθουσιασμός του «οπαδού» γράφοντος που βρίσκεται μπροστά στην πιο ενδιαφέρουσα συλλογή τραγουδιών που έχει κυκλοφορήσει. Το World Peace is None of Your Business δεν περιέχει ούτε Suedehead, ούτε Everyday Is Like Sunday, ούτε First of The Gang και η έλλειψη ενός single-κράχτη ίσως να είναι το μοναδικό χτυπητό μειονέκτημα του δίσκου. Μικρό το κακό όμως. Διότι το άλμπουμ ως ολότητα αποτελεί ένα τολμηρό βήμα μπροστά και ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στην καριέρα του Moz, γεγονός ιδιαίτερα αξιοσημείωτο, αν σκεφτεί κανείς ότι διανύει το 55ο έτος της ηλικίας του. Δικαιώνει, επίσης, απόλυτα τον ορισμό του επιβιωτή που του αποδίδεται. Κανείς δεν πίστευε ότι θα χτίσει μια επιτυχημένη καριέρα μετά τους Smiths κι όμως, τουλάχιστον σε εμπορικό επίπεδο, έχει πουλήσει πολύ περισσότερο, γεγονός πρωτοφανές για μέλος επιτυχημένου συγκροτήματος που συνεχίζει solo (κάντε, πχ τις συγκρίσεις με αυτά που έχει κάνει ο Johnny Marr μετά τους Smiths). Κανείς δεν περίμενε ότι θα επανερχόταν μετά την αποτυχία του Maladjusted (1997) και την απόρριψή του από κάθε δισκογραφική του πλανήτη κι όμως αυτός επέστρεψε 6 χρόνια μετά με το You Are The Quarry, τον πιο επιτυχημένο εμπορικά δίσκο της καριέρας του που του εξασφάλισε 4 top-10 hits στο βρετανικό chart. Κανείς, επίσης, δεν περίμενε να επιστρέψει δυναμικά στη δισκογραφία μετά το μάλλον μέτριο Years of Refusal(2009), καθώς έμεινε ξανά χωρίς συμβόλαιο, ενώ η υγεία του παρουσίασε σοβαρά προβλήματα που τον ανάγκασαν να ακυρώσει πλήθος συναυλιών τα τελευταία δύο χρόνια. Κι όμως…

…όλο και κάποιο άσο βγάζει από το μανίκι ο Morrissey και αναγεννιέται μέσα από τις στάχτες του. Αυτή τη φορά ο άσος ήταν η πένα του. Η αυτοβιογραφία του που κυκλοφόρησε στα τέλη του 2013 είχε απρόσμενη επιτυχία έχοντας πουλήσει ήδη μισό εκατομμύριο αντίτυπα για έναν από τους πιο σημαντικούς εκδοτικούς οίκους του πλανήτη, την Penguin Classics. Το ανανεωμένο ενδιαφέρον του κοινού του απέφερε συμβόλαιο για δύο άλμπουμ με την Harvest Records, θυγατρική του κολοσσού Capitol.

Ο Morrissey είχε ήδη έτοιμο υλικό και το άλμπουμ ηχογραφήθηκε εντός λίγων εβδομάδων στη Νότια Γαλλία με τον Joe Chiccarelli, έναν έμπειρο παραγωγό που έχει συνεργαστεί, μεταξύ άλλων, με τους Strokes, τους U2 και τους Killers. Στη συνέχεια, σε μια μάλλον ασυνήθιστη promo εκστρατεία για τον συντηρητικό Morrissey, κυκλοφόρησαν 4 από τα τραγούδια του δίσκου (το ομώνυμο, το Istanbul, το Earth Is The Loneliest Planet και το The Bullfighter Dies) σε ψηφιακή μορφή μέσω iTunes που συνοδεύτηκαν από spoken word videos, σε ένα εκ των οποίων (για το κομμάτι Istanbul) πρωταγωνίστησε η Pamela Anderson!

Χαρακτήρισα πιο πάνω το WPINOYB ως ένα τολμηρό βήμα κι ένα νέο κεφάλαιο για το Morrissey. Μουσικά, ως solo καλλιτέχνης, κινήθηκε από την κλασική κιθαριστική ποπ των Smiths (Viva Hate,Vauxhall and I) έως πιο ροκ φόρμες, είτε αυτές εκφράστηκαν με την ευφυή και φρέσκια ματιά τουYour Arsenal, είτε με τον prog πειραματισμό του Southpaw Grammar είτε με το αδιάφορο και ανώδυνο εμπορικό indie rock του Refusal. Με το νέο του δίσκο ο Morrissey περνάει σε ένα νέο επίπεδο, αυτό μιας ώριμης grand pop που υπερβαίνει trends και κατηγοριοποιήσεις και τον τοποθετεί στο ίδιο επίπεδο με ιερά τέρατα της τραγουδοποιίας, όπως ο Leonard Cohen ή οJaques Brel. O επί χρόνια πιστός συνεργάτης και κιθαρίστας Boz Boorer και, κυρίως, το παιδί-θαύμα, ο πολυοργανίστας Gustavo Manzur έχτισαν έναν ήχο ιδιαίτερο, με έντονο εξωτικό χρώμα, καθώς συχνά οι flamenco guitars, το πλήθος των πνευστών και των λοιπών παράξενων εφέ (για τα γούστα του παραδοσιακού Moz) ενισχύουν τις, σε γενικές γραμμές, ιδιαίτερα καλοφτιαγμένες και πλούσιες συνθέσεις. Και, βέβαια, σε πρώτο πλάνο η έμπειρη φωνή του βαρύτονου, πλέον,Morrissey και οι βιτριολικοί στίχοι που δεν έχουν χάσει τίποτε σε οργή, χιούμορ και ευφυία από την εποχή της νιότης του.

Ο δίσκος ξεκινά με το ομώνυμο κομμάτι που θυμίζει ένα πιο σκοτεινό και βαρύθυμο Ouija Boardμε τον Moz να επιτίθεται βίαια στο πολιτικό σύστημα και να καλεί τους «ανόητους» πολίτες να απέχουν της ψήφου. Η εκκίνηση του Neil Cassady Drops Dead, το οποίο αναφέρεται στον beat ήρωα, είναι ίσως το χειρότερο σημείο του δίσκου, με ακατανόητα κοφτές, σκληρές κιθάρες να καλύπτουν την εξαιρετική απόδοση του Morrissey, ευτυχώς όμως σύντομα η ισορροπία επέρχεται, δίνοντας τη δυνατότητα στον καλλιτέχνη, μέσα σε ένα glam μουσικό περιβάλλον, να αναρωτηθεί εύλογα, εάν είναι “victim or life’s adventurer”. Το πρώτο high point του δίσκου έρχεται με την επτάλεπτη μπαλάντα (εξάλεπτη, αν αφαιρεθεί η παράξενη ημι-σιωπή για ένα λεπτό που σε κάνει να αναρωτιέσαι, αν χάλασε το ipad) I’m Not a Man που θυμίζει το Late Night, Maudlin Streetσε δραματικότητα και αποτελεί επίθεση του Morrissey στο ανδρικό φύλο (άνθρωπε των σπηλαίων, σαρκοβόρε, που κακοποιείς γυναίκες, εγώ δεν είμαι άνδρας, είμαι κάτι μεγαλύτερο και καλύτερο απ’ αυτό) και ακολουθείται επάξια από ένα modern day How Soon Is Now, το Istanbul, που σε ένα μουσικά κοσμοπολίτικο ύφος αφηγείται την τραγική ιστορία ενός πατέρα που αναζητά και ανακαλύπτει το γιο του νεκρό, θύμα των επεισοδίων της πλατείας Τάξιμ. Το mariachi Earth Is the Loneliest Planet αποτελεί (καχεκτικό) ξαδερφάκι του When I Last Spoke to Carol από τοRefusal, όμως ακολουθείται από τη φωτεινή κιθαριστική pop του Staircase at the Universityπου ξεκινάει με ακόρντα που θυμίζουν το New Generation των Suede και καταλήγει με strings à la Lightning Seeds, αν και το στιχουργικό θέμα έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την καλοκαιρινή διάθεση του τραγουδιού, καθώς ο Moz μιλά για μια άτυχη νεαρή που θρυμματίζει το κρανίο της, καταδιωκόμενη από έναν αυταρχικό πατέρα, ο οποίος την καταπιέζει για να περάσει στο πανεπιστήμιο (μήπως θα έπρεπε το κομμάτι να γίνει ο αντι-ύμνος των Πανελλαδικών;). Η δίλεπτη, απολαυστική pop έκρηξη με συνοδεία ακορντεόν (του Παναγιώτη Γαβρίλη του θύμισε Go Betweens) του The Bullfighter Dies και η πιο radio friendly στιγμή του δίσκου, το αισθησιακό (με τον αισθησιασμό ενός seasoned lover/playboy σε κάποια Ριβιέρα) Kiss Me Alot αποτελούν τις τελευταίες αναλαμπές φωτός σε έναν δίσκο που προς την έξοδο ρίχνει ρυθμούς και σκουραίνει τους τόνους του. Το γλυκό, κιθαριστικό νανούρισμα του Smiler With a Knife κρύβει μια ακόμη αντίφαση ανάμεσα σε μουσική και στίχους, καθώς αναφέρεται σε μια ιστορία πάθους και αίματος, το καυστικό Kick the Bride Down the Aisle (που μουσικά θυμίζει το All The Lazy Dykes τουQuarry) είναι μια επίθεση στο θεσμό του γάμου και στην οικονομική φύση της «συμβίωσης», το επικό και θρηνητικό Mountjoy είναι ένα αφιέρωμα στις περίφημες δουβλινέζικες φυλακές που αποτέλεσαν τόπο εκτέλεσης στα μέσα του 19ου αιώνα και το τελευταίο κομμάτι, το Oboe Concerto, είναι ένα Death of A Disco Dancer με μια δόση φλοϋντικής ψυχεδέλειας, όπου ο Morrissey πίνει για νεκρούς φίλους και βλέπει τη δική του γενιά καλλιτεχνών να «σπρώχνει προς την έξοδο». Ωστόσο, φτάνοντας στο τέλος της ακρόασης (είναι κρίμα που δεν περιελήφθησαν στην κανονική κυκλοφορία τα εξαίρετα Scandinavia και Art Hounds από την deluxe edition), ένα είναι βέβαιο. Ότι, ανοίγοντας ένα νέο μονοπάτι στην καριέρα του ο Morrissey δείχνει ακόμη πολύ μακριά από το τέλος της διαδρομής. Thank God…

Saturday, August 2, 2014

Η μισαλλοδοξία των άλλων – και εκείνη «των δικών μας»

Του Μάνου Ματσαγγάνη

Με το άρθρο του Θάνου Τζήμερου «Πολυπολιτισμικότητα και άλλα παραμύθια» (Protagon, 30 Ιουλίου 2014) συνεχίζεται μια συζήτηση που είχε πρόσφατα τροφοδοτήσει το άρθρο της Σώτη Τριανταφύλλου «Η πλάνη της πολυπολιτισμικότητας» (Athens Voice, 18 Ιουνίου 2014), αλλά που είχε ανοίξει – στην Ελλάδα τουλάχιστον– παλαιότερο άρθρο του Μιχάλη Παπαγιαννάκη «Για μία πολυπολιτισμική σύγχρονη κοινωνία» (Καθημερινή, 31 Δεκεμβρίου 2006). Αναφέρω τις ενδιαφέρουσες παρεμβάσεις στα social media της Βάσως Κιντή, του Ευθύμη Δημόπουλου, του Λεωνίδα Καστανά και άλλων.

Οι ομοιότητες των τριών άρθρων είναι προφανείς. Και τα τρία θέτουν ένα υπαρκτό πρόβλημα. Πράγματι στο εσωτερικό των δυτικών κοινωνιών κινούνται ομάδες που εχθρεύονται όχι απλώς τον τρόπο ζωής της κοινωνίας που τις φιλοξενεί αλλά και τις αξίες, τα δικαιώματα, τις ελευθερίες της. Εάν επιδιώξουν να επιβάλλουν με τη βία τις πεποιθήσεις τους σε άλλα μέλη της κοινότητας στην οποία ανήκουν, η στάση των ομάδων αυτών γίνεται επικίνδυνη – πρώτα πρώτα για τα θύματά τους στο εσωτερικό της κοινότητας, αλλά επίσης για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες της κοινωνίας που τις φιλοξενεί. Η σύνδεση της πολιτισμικής ιδιαιτερότητας με κάποια εθνοτική ή θρησκευτική ταυτότητα (π.χ. μουσουλμάνοι Άραβες) ενισχύει την επιθετικότητά της, και για αυτό είναι διπλά επικίνδυνη. Συνεπώς, η ανοχή σε βάρβαρες πρακτικές (π.χ. κλειτοριδεκτομή) στο όνομα της «πολυπολιτισμικότητας» είναι απαράδεκτη – και μπορεί να αποδειχθεί μοιραία για τα τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των ίδιων των δυτικών κοινωνιών. Σε τελευταία ανάλυση, η υποστήριξη του «δικαιώματος» κάποιων να παραβιάζουν τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των υπολοίπων δεν έχει τίποτε το προοδευτικό. Όλα αυτά είναι σωστά, και είναι χρήσιμο να γράφονται.

Οι διαφορές των τριών άρθρων μεταξύ τους είναι επίσης προφανείς. Ο Μιχάλης Παπαγιαννάκης δεν απορρίπτει εκ προοιμίου την πολυπολιτισμικότητα: «μπορεί να είναι στόχος προς επίτευξη και γιατί ανταποκρίνεται γενικώς στις πραγματικές εξελίξεις και γιατί είναι συμβατή με τις πιο ελπιδοφόρες αντιλήψεις για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες του ανθρώπου και του πολίτη και γιατί μπορεί να αποτελεί σημαντικό παράγοντα ανανέωσης και εμπλουτισμού των κοινωνιών και των πολιτισμών μας». Επί πλέον, θεωρεί «αυτονόητη» την «υποχρέωση μιας σύγχρονης κοινωνίας να παράσχει στους ‘ξένους’ της (πολλοί δεν είναι πια, πήραν και σωστά την υπηκοότητά της) τη δυνατότητα να ασκούν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα, να μαθαίνουν τη γλώσσα τους στα παιδιά τους, να τραγουδούν τα τραγούδια τους ή να γιορτάζουν τις γιορτές τους και να τις απολαμβάνουμε κι... εμείς». Προειδοποιεί όμως ότι η επίκληση της πολυπολιτισμικότητα δεν αρκεί. («Διακηρύσσουμε τον σεβασμό στη διαφορετικότητα του "άλλου". Σωστά. [...] Να παραπέμπεται [όμως] για βαριά σωματική βλάβη ο γονιός που υπέβαλε την κόρη του σε κλειτοριδεκτομή ή και εδώ απαιτείται σεβασμός σε κάποια ιδιαιτερότητα;») Και για αυτό καταλήγει με μια τοποθέτηση χαρακτηριστικής ακριβοδικίας: «οφείλουμε με κάθε τρόπο να πείσουμε τους πάντες να σέβονται τους όρους συνύπαρξης, για το ίδιο τους το καλό, χωρίς αλαζονεία αλλά και χωρίς εκπτώσεις που θέτουν σε τεράστιο κίνδυνο και εμάς και εκείνους.»

Η Σώτη Τριανταφύλλου φαίνεται να απορρίπτει όχι μόνο το σεβασμό «πολιτισμικών» πρακτικών που παραβιάζουν δικαιώματα και ελευθερίες,αλλά την πολυπολιτισμικότητα συνολικά, «μια τερατωδία [που] ενθαρρύνει τις εθνοτικές ομάδες να προσκολλώνται σε συνήθειες, πρακτικές και γλώσσες της παλιάς πατρίδας».

Δεν είμαι ειδικός, αλλά δεν είμαι βέβαιος ότι είναι καλή ιδέα –ή συμβατή με τον δυτικό πολιτισμό τον οποίο υπερασπίζεσαι– να υποχρεώνεις τους πάντες να συμμορφώνονται με ένα γενικό πρότυπο συμπεριφοράς, εγκαταλείποντας κάθε ιδιαιτερότητα ακόμη και όταν αυτή είναι εντελώς άκακη. Επίσης, ακόμη και αν π.χ. η κυρίαρχη κουλτούρα των Ελλήνων Gastarbeiter της Γερμανίας του ’60 (Καζαντζίδης και μουσακάς) δεν είναι του γούστου σου (όπως σίγουρα δεν είναι του δικού μου γούστου, παρότι σε αυτή την κοινότητα γεννήθηκα), θα ήταν μάλλον παράλογο να υποστηρίζεις την εγκατάλειψη της κουλτούρας αυτής και την αφομοίωσή της σε αυτήν της κοινωνίας που την φιλοξενεί (James Last και Sauerkraut?) Θα μου έκανε κατάπληξη αν αυτό εννοούσε η Σώτη Τριανταφύλλου.

Το πρόβλημα με το άρθρο του Θάνου Τζήμερου δεν είναι τόσο ότι είναι ρατσιστικό: είναι ότι είναι απλουστευτικό. Ανακατεύει αλήθειες (ο ισλαμικός ολοκληρωτισμός είναι όντως επικίνδυνος) μαζί με υπερβολές (η συντριπτική πλειοψηφία των μουσουλμάνων δεν είναι οπαδοί της τζιχάντ) και ιστορικές και άλλες ανακρίβειες (επί αιώνες οι τέχνες και οι επιστήμες άνθιζαν στο ανεκτικό ισλάμ, όχι στην σκοταδιστική Δύση). Οι δε προτάσεις πολιτικής στις οποίες καταλήγει ανήκουν στην παράδοση όχι του φιλελευθερισμού αλλά του ολοκληρωτισμού: «Θες να ζήσεις μαζί μας; Όχι μόνο θα σεβαστείς τις αξίες μας, αλλά θα τις υιοθετήσεις!» Να μια ιδέα που οι ταλιμπάν του Αφγανιστάν ή οι μαχητές του Χαλιφάτου νομίζω ότι θα έβρισκαν απολύτως άψογη.

Ενώ η Σώτη Τριανταφύλλου γράφει από τη σκοπιά ενός ανθρώπου που ανήκει στις φιλελεύθερες κοινωνίες της Δύσης, υιοθετεί τις αξίες τους και ανησυχεί για το μέλλον τους (δηλαδή από μια σκοπιά κοσμοπολιτική), ο Θάνος Τζήμερος γράφει από μια σκοπιά αμιγώς ελληνική. Γι' αυτό, παραβλέπει ότι τα τεστ ανεκτικότητας στα οποία θα ήθελε να υποβάλει τους δυστυχείς που χτυπούν την πόρτα μας θα άφηναν μετεξεταστέους τους περισσότερους από τους γηγενείς συμπολίτες μας που αντίθετα σκέφτονται και δρουν στον αστερισμό της μισαλλοδοξίας (βλ. σχετικά το άρθρο ενός πραγματικού φιλελεύθερου, του Αριστείδη Χατζή «Οι ζωές των ανθρώπων» The Books’ Journal, Νοέμβριος 2011). Μου φαίνεται κάπως ανακόλουθο να εξεγείρεσαι για τις αξίες των μεταναστών αλλά όχι για το ότι η χώρα σου διακρίνεται στην Ευρώπη επειδή εμποδίζει τους μουσουλμάνους να προσεύχονται σε τζαμί, τους ομοφυλόφιλους να συνάψουν σε σύμφωνο συμβίωσης και διάφορα άλλα το ίδιο τριτοκοσμικά – και όλα αυτά σε μια αποπνικτική, μηντιακή και διακομματική συναίνεση με ελάχιστες εξαιρέσεις (οι οποίες οπωσδήποτε δεν περιλαμβάνουν τον σημερινό αντιπρόεδρο της κυβέρνησης και ηγέτη του μεγαλύτερου κόμματος της κεντροαριστεράς).

Μια τελευταία παρατήρηση. Ρωτά ο Θάνος Τζήμερος: «Θα ήταν υπερβολικό αν οι χώρες προέλευσης των Ευρωπαίων τζιχαντιστών απαγόρευαν την επιστροφή τους στην "πατρίδα"»;

Κατά τη γνώμη μου όχι, δεν θα ήταν υπερβολικό. Όμως, πριν από 20 σχεδόν χρόνια, μια άλλη ομάδα Ευρωπαίων τζιχαντιστών επέστρεψαν θριαμβευτικά από έναν άλλον ξένο πόλεμο, όπου το σπουδαιότερο ανδραγάθημά τους ήταν η συμβολή τους στη σφαγή 7.400 αμάχων, κυρίως ηλικιωμένων ανδρών και ανήλικων αγοριών (βλ. σχετικά «Τι γίνεται με τους έλληνες παραστρατιωτικούς της Σρεμπρένιτσα;» The Books’ Journal, 16 Ιουλίου 2014).

Έκτοτε οι εγκληματίες αυτοί (ανάμεσά τους και μέλη της περιθωριακής τότε οργάνωσης Χρυσή Αυγή) απολαμβάνουν καθεστώς πολιτικής και δικαστικής προστασίας, σε μια άλλη αποπνικτική συναίνεση, μηντιακή και διακομματική. Τότε, η συναίνεση αυτή συμπεριλάμβανε το ΠΑΣΟΚ (στο συνέδριο του οποίου στη Ρόδο, το καλοκαίρι του 1994, ο Ράντοβαν Κάρατζιτς έγινε δεκτός με επευφημίες, ενώ ο δήμαρχος του χάρισε το κλειδί της πόλης) έως τον νυν πρωθυπουργό (εκ των εμπνευστών της ανεκδιήγητης στρατηγικής του «ορθόδοξου τόξου»), καθώς και πολλούς «αριστερούς».

Δέκα χρόνια μετά τη σφαγή της Σρεμπρένιτσα, μερικές δεκάδες πολίτες υπέγραψαν μια διακήρυξη που ζητούσε από την Πολιτεία «να ζητήσει δημοσίως συγγνώμη από τις οικογένειες των 8.000 σφαγιασθέντων και να απαιτήσει να λογοδοτήσουν όσοι έλληνες ‘εθελοντές’ συνέπραξαν στο μεγάλο έγκλημα και οι γνωστοί-άγνωστοι που τους ενέπλεξαν».(βλ. σχετικά «Ένα ανεξόφλητο χρέος στη Σρεμπρένιτσα;» The Books’ Journal, 11 Ιουλίου 2014).

Τη διακήρυξη του Ιουλίου 2005 υπέγραφαν καθηγητές, δημοσιογράφοι, πολίτες και μόνο έξι δρώντες εκείνη την εποχή πολιτικοί: ο Aνδρέας Aνδριανόπουλος, η Άννα Καραμάνου, ο Πέτρος Κουναλάκης, ο Στέφανος Μάνος, ο Νίκος Μπίστης – και ο Μιχάλης Παπαγιαννάκης.

Η ανησυχία για τη μισαλλοδοξία των άλλων είναι οπωσδήποτε θεμιτή. Όμως, αυτό που έχει δηλητηριάσει την Ελληνική Δημοκρατία είναι η μισαλλοδοξία «των δικών μας». Και για αυτή την τελευταία, δεν μιλούν παρά ελάχιστοι.

Μάνος Ματσαγγάνης. Αναπληρωτής καθηγητής ευρωπαϊκών κοινωνικών πολιτικών και πολιτικών απασχόλησης στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Βιβλία του: Η κοινωνική αλληλεγγύη και οι αντιφάσεις της (2004), Η κοινωνική πολιτική σε δύσκολους καιρούς (2011).

Πηγή: the books' journal

Friday, August 1, 2014

«Η αναρρίχηση και τα μοναστήρια μπορούν να συνυπάρχουν στα Μετέωρα»

Δύο στελέχη του Ποταμιού, η Ζαχαρούλα Λούδα και ο Στέφανος Ψημένος, αναρριχηθήκαν το πρωί της Τρίτης 29 Ιουλίου στο βράχο Δούπιανη των Μετεώρων, και εν συνεχεία, μίλησαν σε ντόπιους επιχειρηματίες, κατοίκους της Καλαμπάκας και του Καστρακίου, αναρριχητές και δημοσιογράφους, παρουσιάζοντας τη θέση του Ποταμιού σχετικά με το θέμα της ματαίωσης του Διεθνούς Αναρριχητικού Φεστιβάλ που επρόκειτο να γίνει στα Μετέωρα στα τέλη Σεπτεμβρίου. Η ματαίωση οφείλεται στην αρνητική γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (Κ.Α.Σ.) και την αντίστοιχη υπουργική απόφαση που ακολούθησε.

Το Ποτάμι υποστηρίζει την αναρρίχηση και τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού (πεζοπορία, ποδηλασία, καταδύσεις, κ.λπ.) διότι αποτελούν μια μεγάλη και ανεκμετάλλευτη μέχρι σήμερα ευκαιρία για την επέκταση της τουριστικής περιόδου στην Ελλάδα. Οι άνθρωποι που αγαπούν τα σπορ στη φύση σέβονται το περιβάλλον, αναζητούν και αγοράζουν προϊόντα και υπηρεσίες υψηλού επιπέδου, και η ταξιδιωτική δαπάνη τους κατανέμεται σε ένα ευρύ φάσμα επιχειρήσεων στους τόπους που επισκέπτονται.


Η αναρρίχηση είναι ένα σπορ που γνωρίζει ραγδαία ανάπτυξη παγκοσμίως. Είναι ασφαλές, μπορούν να το απολαύσουν άνθρωποι κάθε ηλικίας, δεν χρησιμοποιεί μηχανικά μέσα για τη διεξαγωγή του, δεν μολύνει και δεν αλλοιώνει το περιβάλλον ούτε κατ’ ελάχιστον. Η περίπτωση της Καλύμνου που υποδέχτηκε θετικά τους αναρριχητές και τη διεξαγωγή του Διεθνούς Φεστιβάλ Αναρρίχησης το 2006, σήμερα αποτελεί ένα από τους δημοφιλέστερους αναρριχητικούς προορισμούς παγκοσμίως, έχει επεκτείνει την τουριστική της περίοδο στους εννέα μήνες, έχουν δημιουργηθεί εκατοντάδες νέες θέσεις εργασίας και η τοπική κοινωνία βλέπει καλύτερες μέρες.

Η απαγόρευση της διεξαγωγής του Διεθνούς Αναρριχητικού Φεστιβάλ στα Μετέωρα απογοήτευσε τους ντόπιους επιχειρηματίες και τους κατοίκους της περιοχής, που βλέπουν να χάνεται μια σημαντική ευκαιρία για την προσέλκυση ενός διαφορετικού ταξιδιωτικού κοινού. Σήμερα στα Μετέωρα ανθεί ο θρησκευτικός τουρισμός, ένας τουρισμός που δεν αφήνει πολλά στην οικονομία του τόπου, δεδομένου ότι η συντριπτική πλειοψηφία των επισκεπτών στα μοναστήρια είναι ημερήσιοι επισκέπτες που δεν διανυκτερεύουν και πολύ συχνά ούτε καν επισκέπτονται την πόλη. Ο αναρριχητικός τουρισμός θα λειτουργήσει συμπληρωματικά, χωρίς να ενοχλεί καθόλου τους άλλους επισκέπτες του χώρου.

Το Ποτάμι πιστεύει ότι η συγκεκριμένη υπουργική απόφαση, υπό αυτές τις συνθήκες, είναι ατυχής και θα πρέπει να επανεξεταστεί.